Монгол улсын начин Жанцангийн Чулуун гэдэг сайхан бөхөд олон түмэн “Ерөнхийлөгчийн бөх” гэдэг нэгэн чимэг, алдар хайрласан юм. Монгол Улсын анхны Ерөнхийдөгчийн тангараг өргөх- ёслол нарийн дэг жаягтай, ёслол төгөлдөр сайхан болж билээ. Ёслолын үйл ажиллагааны үргэлжлэл нь анхны Ерөнхийлөгчид зориулсан үндэсний бөхийн барилдаан байв. Энэ талаар би “Тэнгэрийн цаг” номондоо бичсэн дурсамжаа энд ишлэн оруулъя.
“Энэ барилдаанд түрүүлчих алдар цуутай аварга, арслан, заан олон байсан боловч улсын начин Ж.Чулуун түрүүлж, олны анхаарал татаж дорхноо бөхийн хорхойтнууд түүнд Ерөнхийлөгчийн бөх гэдэг алдар хайрлажээ. Би монгол эр хүнийхээ хувьд бөхийг сонирхдог л нэгэн.
Чулуун начин эхний хоёр даваанд хэнтэй барилдаж давсныг би санахгүй байна. Гурвын даваанд улсын начин Болдбаатартай тунаж барилдаад давчихлаа. Болдбаатар начин тийм ч амархан учраа биш. хүчтэй, бяртай, удаан барилдах тусмаа хүч ордог, ядардаггүй начин байгаа юм. Тэр үед бүр иртэй, бяртай байсан цаг л даа.
Болдбаатар тэгэхэд Засгийн газрын ордны тогооч. Хэдэн жил түүний хоол ундыг идсэн учир бөх үзэх болгондоо харж, давчихаасай гэж бодож суулгүй яахав. Гэтэл танилыг маань Чулуун өвдөг шороодуулчихлаа. Мөнгөн арслан Чулууныг амалж аваад хэр баргийн юманд хөдөлдөггүй нь хаачив, бас л уначихлаа.
Бат-Эрдэнэ аваргаас бусдыг урдаа гаргаж үзээгүй Балжинням арслан түүнийг амлаад Чулуун ч нэг арсланг хаяж болсон юм, хоёр дахий нь хаяж бололгүй яахав гэсэн шиг давчихлаа.
Үзүүр түрүүнд Баянмөнх аваргатай үлдээд хаяж одтой гялалзсаар түрүүлсэн юм. Бөхийн барилдаанд арслан, аварга унахад л хаясан бөхийг бахдаж сэтгэл нь ханаж байдаг ер бусын юмыг барилдаанаас дандаа хүсдэг хорхойтнуудад нэг жил ярих сонин тэр барилдаан болсон билээ.
Жанцан овогтой Чулуун Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын хүн юм билээ. 1969 оноос барилдаж эхэлсэн, цохиж барилддаг мэхтэй түүнийг нь хүмүүс өшиглөх мэх гэж ярьдаг юм байна.
1978 онд Сосорбарам арсланг давж улсын начин цол хүртсэн, гурван удаа начин цолоо баталсан бөх. Бөхийн тайлбарлагч Ганбаатар унахад нь ч, давахад нь ч Ерөнхийлөгчийн бөх тэглээ, ингэлээ гэж мэдээлж байдаг ийм нэг шинэ “цол”-той болсон хүн юм.
1993 онд Монгол Улс Ерөнхийлөгчөө анх удаа ард түмнээсээ сонгосны баярыг мөн бөхийн барилдаанаар мялаасан ба түүнд аварга Бат-Эрдэнэ түрүүлсээн. Ингээд би харж суух хоёр бөхтэй болсон хүн дээ.
Үүнээс хойш бөх үзэх болгондоо Ж.Чулууны барилдааныг онцгойлж хардаг байлаа. Бас А.Сүхбатыг харна. Ид гялалзаж гарч ирж байсан үе. Чулуун бид их дотно нөхөрсөг харилцаатай хоёр биенээ их хүндэтгэдэг сайн нөхөд байж билээ.
Би Чулууныг их тэнгэрт гэртээ урьж дайлж, бэлэг дурсгал өгч байж билээ. Бөх тайлбарлагч Ганбаатар, Чулуун хоёр надтай уулзаж, нэг унааны тухай ярьж ирсэн. Би тэрнийг дэмжиж, тусалж өгсөн санагдана. Өөр гийгүүлсэн юм байхгүй.
Чулуун үг цөөтэй, их даруухан хүн шүү дээ. Багаасаа барилдаж эхэлсэн болоод тэрүү бөхийн дэг жаягийг сайн мэддэг, баримталдаг давлаа гэж хөөрдөггүй, уналаа гэж гутардаггүй, гүндүүгүй сайхан эр хүн, жудаг сайтай бөх байлаа.
Цэргийн хүн, дасгалжуулагч, багш хүн болохоор бусдад үлгэр дуурайлтай байхыг эрхэмлэдэг байсан биз. Чулуун гэдэг бөхөөр би бахархаж явлаа. Даанч богинохон наслах шиг боллоо.
Өдийд барилдагтүй юм гэхэд бөхчүүдийнхээ дунд жуумапзаад явж байх хүн юмсан. Монгол бөхийн түүхэнд нэр нэрээ мөнхөлсөн сайхан бөх Жанцангийн Чулуун миний бөх'.
Монгол улсын анхны Ерөнхийлөгч Пунсалмаагийн Очирбат
Сэтгэгдэл0
Uneheer sain saikhan hunii ulger jishee bokh hun baisan daa Bayanmonhiin tenegteld ortood nachinaas deesh garch chadaagui yum
… Би хэрвээ өөрийнхээ төлөө амьдардаг бол энэ амьдрал дэндүү уйтгартай дэндүү өрөвдмөөр арчаагүй биш үү. Эд хөрөнгө мөнгө тийм их хэрэгтэй гэж үү. Мэдээж хэрэглээ байдаг учраас түүнийг ямар нэг баялгаар хөдөлмөрөөр бий болгох боломжтой. Гэхдээ энэ нь зүгээр л эд зүйл шүүдээ. Амьдрал асар уудам орон зайнд ер бусын байж л хүн гээч нь өөрийн эрхэм нэрийг хадгалан, амьдралын аагыг амталдаг . Энэ сэтгэлийн гүн их баялгийг бүтээгч хайрыг хэлж байгаа юм. Эх хүн үрийнхээ төлөө юу ч хийхэд бэлэн байдаг . Тэр өөртөө байгаа бүхнээ өгөөд үр хүүхдээ аврахыг хүсдэг . Монголын ард түмний хайртай хүү Д Сүхбаатар юугаараа тийм агуу юм бэ . ??? ... Ардын хувьсгалын үед бүх цэргийн жанжин байснаараа юу . … Үгүй ээ тэр улс орныхоо тусгаар тогтнолын төлөө , Монгол улсын сайн сайхан ирээдүйн төлөө өөрийн амь насыг хайрлахгүйгээр урвагч дайснуудтайгаа тэмцэж алтан амиа алдсан . Зүй нь та нарын бодлоор бол тэр урвагчидад бууж өгөөд түүнийхээ шанд мөнгө аваад асуудлаа шийдэх байсан . Уучлаарай, !!! … Эх орон , ард түмнээ чин зүрхнээсээ хайрласан хэн ч байсан амин хувийн эрх ашгаас , улс орныхоо эрх ашгийг дээгүүр тавьдаг юм . Тэд өөрийгөө ард түмнийхээ төлөө өгөхдөө огтхон ч эргэлздэггүй юм . Эргэлзсэн бол тэдэнд ийм агуу хувь тавилан оногдохгүй байсан . Тэгвэл өнөөдөр Бао баабарын хүмүүжлийн дагуух хүмүүс АН , МАXН , МАН аар дүүрэн байна. Тэд Монголыг цөлбөж идчихээд одоо ичих ч үгүй шударга ёсны тухай хичээл заагаад явж байна. Төр захиргааны байгууллагаар мэргэжлийн хулгайчууд , Бао баабарчууд дүүрэн байна. Тэд өөр хоорондоо өрсөлдөн би л авахгүй бол , би л хулгайлахгүй бол бусад нь хулгайлна, зөвхөн би л өөрийнхээ төлөө байхгүй бол хэн ч намайг гэхгүй гэж өөрсдийгөө худал зөвтгөөд улс орноо цөлбөн дээрэмдэж байна. Энэ хандлага , энэ үзлийг Бао баабаризмийн ялалт буюу түүний 20 жилийн ажлын бүтээл гэвэл илүү таарна. Эсрэгээрээ хэрэв чи Монгол хүн юм бол , ... хэрэв чи дахин хүн шиг хүн байхыг хүсэж байгаа бол , ... эрдэм сурсан ч , ажил хийсэн ч аливаад шударгаар хандаж, чи хийсэн ажлаараа улс орны хөгжилд өөрийн хэмжээгээр тус хүргэн түүнийг урагшлуулахад хүч нэмрээ өгч байгаа гэж бодож сэтгэн хөдөлмөрлөвөл, ... уран бүтээлээ туурвивал амьдрал чинь амар тайван байж сэтгэл зүрх чинь юутай ч зүрлэшгүй баяр хөөрөөр дүүрэн болох биш үү. !!! … Улс орон хүн бүрийн хүчин зүтгэлээр хөгжин мандаж чиний амьдрал ч тэр хэмжээгээр дээшлэх ёстой бус уу. !!! … Би Mонгол улсынхаа төлөө шударгыг барин зүрх сэтгэлээсээ хөдөлмөрлөх болно. Ажил хийвэл ам тостоно гэдэг шиг миний амьдрал ч амар тайван , хангалуун байх болно. Хамгийн гол нь би бусдыг хайрласнаараа , ... өөрийгөө оршин тогтнож байгаа нь бусдад хэрэгтэй гэдэг ээ мэдэрч амьдрах болно. Үүгээрээ би аз жаргалыг амтлан амьдрах болно. Эмч хүн өвчтөн нь эдгэрэхэд, багш хүн шавь нь амжилт гаргахад, Улс орны хүү нь олимпийн медаль авахад баярлан хөөрч сэтгэлийн цэнгэл эдэлдэг . Үүнийг мөнгөөр хийдэггүй , хувиа хичээлтээр ч хийдэггүй , зүрх сэтгэлээ бусдын төлөө зориулан цэвэр ариунаар хөдөлмөрснөөс олж авдаг юутай ч зүйрлэшгүй сэтгэлийн баяр хөөр билээ . Энэ хосгүй мэдрэмжийг та амьдралдаа ганц удаа ч гэсэн амсаж үзсэн л байж таарна . Яагаад гэвэл та ХҮН шүүдээ. Аавын ээжийн хүү , охин бас хэн нэг хүүгийн , охины аав нь , ээж нь ТА шүүдээ. Бүү өөрийгөө хуур . Өөртөө байгаа сайн сайхан чанараа нээ . ... Тэгээд аз жаргалтайгаар амьдар, … Хөх тамгат Монгол ахан дүүс та бүхэндээ би хайртай . … хүндэтгэсэн Zorig. … 2011 oн.
manai anhnii erunhiilugch mashi saihan ug bichjee
… Ардчилалыг чухам юугий нь аврах юм бэ. ... !!! ... Ардчилсан хужаа нарыг Монгол төрийн толгойд гаргаж өгсөн , … Монголчуудыг ардчилсан ба хувьсгалчаар нь талцуулсан , … Xарийнхан өөрийн бодлогоо Монголд хүчээр тулган хүлээлгэж энгийн ядуу Mонгол ардууд нүдэндээ нулимстай шоовдорлогдон амьдрах нөхцөлд хүргэсэн , … Mэдлэгтэй чадвартай нэг нь эх орноосоо дайжин явахаас өөр аргагүй байдалд оруулсан , … Mонголын газар нутгийг улаар нь эргүүлэх боломжийг гадна, дотрын шунахай луйварчдад олгосон , … Монгол хүүхэд ... Mонгол ахуй, Mонгол хэлээ ад үзэж харийн хэл , соёлыг шүтэж мөнгийг дээдэлж, завхай зайдан дэг журамгүй амьдралд сургаж өгсөн Aрдчилалыг яагаад аврах хэрэгтэй гэж ... !!! , 1990 онд Ардчилсан нийгмийг байгуулахын тулд бус Монгол хүн өөрөө өөрийнхээ tolgoig мэдэж амьдрахын төлөөх буюу хүүхэд өсөж том болоод эцэг эхтэйгээ зөрчилдөн бие даан амьдрахыг хүссэн тэмүүлэлтэй адилтгах хэмжээнд өрнөсөн тэмцэл байсан .Тиймээс цус урсгалгүй бүгдийг өөрчлөх боломж бидэнд олдсон . Энэ дэлхий дээр өөрт оногдсон хувь тавилангаа үүрч амьдрахын тулд , хатуу, хүтүү нугачаа ихт өөрчлөлт хувьслын замаар орж алхахын тулд өндийн боссон Монголчуудын сэтгэлгээний өрнөлтийн нэг хэсэг байсан . Гэхдээ энэ замд ороход бид хорон муу хүмүүстэй тэмцэх сэтгэлзүйн бэлтгэл байхгүй , тэдний санааны муухайг мэдэх амьдралын туршлага гэж бараг байхгүйтай адил байсан . Бидэнд зөвхөн эр зориг , хүсэл эрмэлзэл өвөг дээдсийн үлдээсэн Монгол гэдэг эрхэм ариун нэр , овог л байсан . Зөвлөлтийн тусламжтайгаар тусгаар тогтносон эх орондоо олж авсан боловсрол мэдлэг харьцангүй өндөр түвшинд, сэтгэлгээний хувьд харьцангуй цэвэр , бие бодьгалийн хувьд харьцангүй эрүүл байсан . Одоо 20 гаран жилийн дараа Mонголчууд бид харьцангуй хэмжээнд өсөж өндийн, эрийн цээнд хүрэх дөхжээ . !!! ... Монголчууд хэн нь , хэн бэ гэдгийг ялгаж салгадаг болжээ. Чухам юуны учир, … Хятадууд мөхөөгүй гэдгийг өдөр бүр надад сануулж бай … хэмээн Чингис хаан зарлиг буулгах болов гэдгийг ойлгох хэмжээнд хүрчээ. Харин Aрдчилал гэж буруу тайлж орчуулсан , ... Демократ буюу олонхийн засаглал, ... Монголоор бол Ардын засаглалын мөн чанар ухагдхуун жинхэнэ утгаараа Монголоос гаралтай гэдгийг хүмүүс мэддэг болов уу. … Монгол төрийн төлөө зүтгэх чин зүрхнээсээ хүсэлтэй чигч шударга , мэдлэг чадвартай хүчирхэг ямар ч ардын хүүхдийг угсаа залгамж , баян хоосноор ялгахгүйгээр авч хэрэглэж чаддаг байсан нь Чингис хааны байгуулсан Монгол төрт ёсны нэгээхэн онцлог шинж чанар байсан . Монгол төрийн тэргүүнээ Их Хурилдайгаараа сонгож , … ард нийтээр сонгосон Эзэн хааны эрх мэдлийн өөдөөс тэрсэлсэн хэн боловч үхэх ялтай гэдэг жинхэнэ Монгол төрийн мөн чанар оршиж байсан . Үүнийг Aрдын төр гэдэг . Харин өнөөгийн Aрдчилал бол анархизмийг буюу төргүй оршин тогтнох үзлийг илтэд дөвийлгөн хөлөөрөө толгой хийх боломжийг олгосон , тархигүй хүмүүст зориулaгдсан Монгол төрийг мөхөөх , Mонголын ард түмнийг устгах далд хорон бодлогыг дотроо агуулсан бусармаг нийгмийн тогтолцоо гэдгийг ойлгогтун . ... Мөн Харийнхан Монголыг далдуур эзлэн түрэмгийлсэн цаг үеийн дагуух нэгдмэл хүчийг сарниулагч үзэл суртлын зэвсэг гэж ойлгох хэрэгтэй . . . Энэ бүгдийг ойлгож ухаарах нь өөрийгөө хөх тамгат Монгол хүн гэдэг ээ мэддэг хүн бүрд зайлшгүй хэрэгтэй зүйл гэдгийг ухаарагтун . !!! … Мөнх Тэнгэр бидэнд асар их боломжийг өгсөн мөн биднийг үргэлж харж хамгаалдаг .Өөрийн хүүхдүүдээ хал үзэж хашир суулгахын тулд эдгээр хүнд цаг үеийг Монголчууд бидэнд зөвшөөрсөн гэдгийг ойлгоцгоогтун . !!! … Хэн ухаарч ойлгон зөвийн замаар алхана , тэр нэгэн … Мөнх Тэнгэр Эцэгийн минь Mонголчуудад зориулсан Тэнгэрлэг цаг үед амьдрах хувьтай болох болно гэдгийг сайтар ухаарагтун . !!! … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Mонгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
Iim saihan dursamj bichsen ochirbat guaidaa bayarlalaa.Ene setguulch nar ajil hiilgehgui geed Tand jaahan zemluuleed yarilchlaga avch baisnaa tod sanaj baina.Bas tanuu tuhai hugjiltei onigoog tcergiin sonindoo gargaad abch amjsan shuu.snine ondoo az jargaltai baihiin eruul urgye. Tcergiin setguulch G.BAATARNUM
Hujaa
Хуц новшоо
Ug,sedew mash sain buhyn tuhai saihan sedew, Bichij bui helber mayag duudlaga utga nairlaga ni yag hujaa
Saihan hunii tuhai setgeleesee bichjee. Oojoo erunhiilugchiig mongol hun gedgiig zavkhaniihan medne dee. Tursun sumand ni neg ch hujaa baihgui dee boli doo deerh humuus.
Солиор
Чулууны охин Болорчимэг гэж хөлдүү толгойтой бөөн маяг болсон охин байдаг. Эмэгтэй хүн гэхэд яг нэг эрэгтэй хүн шиг хав дөрвөлжин цээжтэй муухай ааштай хүүхэн бий.
Хуцаарай муу новшоо
Чи муу өөрөө атаархаад байна шд
Ойрд бөхийн талаар сайхан мэдээ гарахгүй удлаа, харин санаанд оромгүй хүнээс ийм аятайхан дурсамж гарах юм. Халхын сайхан эрчүүдийн чимиг болох учиртай бөх минь нэг л ёозгүй болж. Бөхийн холбооныхон их юм хийж байгаа, тэр нь үнэн байлгүй яахав. Гэхдээ одоо бөхийг, бөх барилдаж байгаа хүнийг эдийн засаг талаас нь дэмжих биш илүү уламжлал, ёс зүйгээ хир сайхан хадгалж ард түмэндээ харуулж байгаа талаас нь үнэлж дүгнэмээр, шударга бус зүйлд өндөр босготой баймаар, тэрийг чанга баримталмаар, бүр дүрэм гаргаж өгөөд яс журамлаад, тэрийг ард түмний төлөөлөгчдөөр хянуулаад баймаар санагдах юм. Тэгэхгүй бол манайд нэг сайхан ёс журамтай эрчүүдийг харахад хэцүү болчихоод байна шүү дээ. Тэр мэх, чадал, тэнхээ яахав ээ. Монгол эрчүүд гэхээр ийм улс байдаг юм, бид тэднийгээ бахархаж, үр хүүхдүүддээ үлгэр жишээ болгож харуулж байдаг юм гэж дэлхийд харуулмаар.
Нээрээ одооны тарианы махан бөмбөгнүүдийг хараад бөхөд дүргүй болсоон!Аашилж аягилж байгаа нь цаанаа ёозгүй хар хор буцалсан там мэт санагддаг! Харин Чулуун начин бол бөх хүн иймл байдаг байхдаа гэмээр хүндлэхгүй байхын араггүй жинхэнэ монгол бөх.Том алаг нүд эргэлдүүлсэн нөмөр нөөлөг нь алсаас мэдрэгдмээр сайхан хүн байлаа.Би ойрын хамаатных нь хүүхэдтэй найз байсиймаа.Түүнийг Б.Эрдэнэцогт гэдгийн.Одоо Сүхбаатар сумандаа байгаадаа.
Manai 152-d ofitsor baij bilee. Fa Chuluun guai. Sain khun baij bilee.
Тийм ээ. Тэр барилдааныг сайн санаж байна. Очирбат гуай их энгийн гэхдээ сэтгэлд буухаар сайхан бичжээ. Ойрд ийм гэгээн гэрэлтэй зүйл уншилгүй уджээ. Сайхан эрчүүд нэгийнхээ тухай маш сайхан зүйл бичиж үлдээжээ. Бид үүнээс сургамж авах ёстой юм шүү. Очирбат гуай бичих ч үгүй мартаад хаяж болно шүү дээ. Жинхэнэ эр хүний мөн чанар энд гарч ирж байгаа юм даа.
… Монголчууд Манжтай хавсарч Хятадыг эзэрхийлж байсан. 19 р зууны сүүл үеэс Xятад угшилтай эмэгтэй Манжийн xатан хаан болсон үед асуудал хүндэрсэн. Гэвч удалгүй 1911 онд Монголчууд чин ван Ханддорж , сайн ноён Намнансүрэн нарын удирдсан Улс үндсээ чөлөөлөх хөдөлгөөний дүнд эрх чөлөөгөө олж авсан . Монголчууд нийтдээ мухар сүсэгтээ баригдсан , Шарын шашны бүрэн эрхшээлд орсон харанхуй цаг үе байсан учраас Монголын Шарын шашны тэргүүн төвд лам Жавзандамба хутагтыг Монгол Улсын хаанаар өргөмжлөхөөс өөр арга тухайн үеийн Монголын эрх баригчдад байгаагүй. Үүнийхээ горыг тэд амсч удалгүй бүгд хорлогдон үхсэн . Энэ бүх аллагыг далд зохион байгуулагчид болох хутагт Жавзандамба , шанзав Бадамдорж нар ихэд сүжрэн Хятадын хар цэргийг Хүрээнд дуудан ирүүлж , Манж Хятад ёсонд ууссан хар шар ноёдын урвалтаар Монголчууд гаминд эзлэгдэн 2 жил хүрэхгүй хугацаанд эрхшээлд нь байсан боловч , 1921 оны Ардын Xувьсгалаар Монголын их удирдагч Д Сүхбаатар тэргүүтэй Монгол Ардын журамт цэрэг ах дүү Зөвлөлт Улсын цэргийн тусламжтайгаар Xарийн дээрэмчид болох Хятад Гамин , Барон Унгернийг устган сөнөөж Монгол Улсын Tусгаар тогтнолыг зарлан тунхаглаж , бүрэн эрхт Монгол улсыг байгуулсан . ... Харин 2009 оноос ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж ерөнхийлөгч болсоос хойш Түүний үйлдсэн бусармаг үйлдэл ,хууран мэхлэлт, урвалтын дүнд 2012 онд хууль бус УИХ байгуулагдан , Монгол Улс, Монголын Tөр , … Өрнөд болон Хятадуудын далд эрхшээлд буюу тэдний утсан хүүхэлдэй ардчилсан хужаа луйварчид урвагчдын гарт Aрдчилсан нэрийн дор орсон . ... Түүхийн бүхий л үеийн туршид үргэлж хорон мууг хийж байсан Хятадууд , хужаа нарын бузар сэтгэхүй , хорон бодлогоос өөрийгөө хамгаалах зөн Монгол хүн бүрийн зүрхэнд нь , цусанд нь бат хоногшин үлдсэн байдаг ба тиймээс ч Монголчууд Хятадууд , Хужаануудтай ямар нэг байдлаар ойр байх өчүүхэн ч хүсэлгүй байдаг юм. … Мөнх Тэнгэрийн ивээл ерөөл , хамгаалалт дор Монгол Улс асар удахгүй Өрнөд болон Хятадуудын далд эзэрхийлэлийг устгах бөгөөд Хан Тэнгэрийн хилэнгийн гал, аймшгийн илдэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж, тамын гүнд хаягдах болно. Монголчуудад мууг үйлдсэн аль ч улс орон, үндэстэн Хан Тэнгэрийн аймшигт хилэнд бут ниргэгдэх болно. … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно. 2012 oн.
Erunhiilugch maani saihan mongol buhiin tuhai saihan dursamj bichjee Tand bayrallaa
Barilgiin tsergiin 183 angiin shtaviin tuslah ahmad tsoltoi hun baij bilee sain hun baisan shuu
Mash saikhan dursamj bichsen bna .
Сүхбаатар аймагт байсан АА-ийн 152-р ангид офицер байсан. Цэргийн тэтгэвэрт БХИС-иас гарсан байхаа.
Манай СУхбаатар аймагт офицер байсан. Сайн хун байсан.
Bi huuhed baihiin boh ih uzdeg bailaa. Zaalnii barildaand irehdee nogoon ongiin deeitei oros hromon gutliig gylalztal toslood garmushiglchihsan tsaivar tsaraitai ineed aldsan hun bailaa. Barildaan ni ih goy havsrah mehiig mon ch uramtai saihan hiindeg baij bilee.
Ochirbat guai hujaa bish gedgiig battai helj chada.
Chuluun bol sain buh, harin zuunii shildeg zalit uneg Ochirbat bol Mongoliin nephtiig canad-d china-d zarsan, hamgiin ul buteh, zuvhun odoogoor il medegdej bgaa ni dansandaa 1 saya usd-tei umhii zalit luivarchin bno....Chi hezee negen tsagt ene buh shiitgelee huleeh bno...
Бид нэг жилийн оюутан, нэг сургуулийн төгсөгчид юм аа. Тэр маань зоотехникч мэрэгжилтэй юм ш дээ. Сүүлдээ цэргийн хүн болсон байх