XVII жарны “Тийн унжлагат” хэмээх шороон нохой жилийн ерөнхий төлөв байдал ямар байх талаар Монголын бурхны шашинтны төв Гандантэгчэнлин хийдийн зурхайч лам Д.ЦОГТБААТАРТАЙ ярилцлаа.
-Та бүхний зурж шинжсэнээр шороон нохой жилийн ерөнхий төлөв ямар байх вэ?
-Жилийн ерөнхий төлөвийг олон зурлагаар шинждэгээс шороон үхрийнхээр голчлон тодорхойлдог. Өөрөөр хэлбэл, зурлагад үхэр, түүнийг хариулж байгаа хүнийг шинждэг юм. Энэ жил үхрийн толгой бие шар, эвэр, чих, сүүл, омруу, туурай нь улаан, ходоод, дөрвөн шийр, ногт нь ногоон өнгөтэй байна. Үхэр амаа ангайгаад сүүлээ зүүн тийш шарваж яваагаар дүрсэлжээ. Үхэр хариулагчийг ногоон царайтай, нэг гэзгээ зүүн чихнийхээ араар, нөгөөг нь баруун чихний урдуур унжуулсан, цагаан дээлтэй, улаан бүстэй, хөл нүцгэн, малгайгаа баруун гартаа барьж, унгасаар тоносон улаан бургасан шилбүүр барьснаар дүрсэлжээ. Дээрх зурлагыг шинжвэл шороон нохой жил залууст буюу дунд суудалтанд сайн. Нялхас буюу ард түмэнд дунд зэрэг. Өвгөд буюу хөгшдөд дорой жил гарч байна. Их хүмүүн, ард иргэд амар амгалан, ажил үйлс нь өөдрөг бүтэмжтэй байна. Үр ач дэлгэрэх буян хурж, эд агуурс арвижих эрхэм сайн. Мөн энэ жил хууль цаазын хэрэгжилт сайжрах ч хямрал тэмцэх ихтэй байх нь. Хот балгас болон зарим газарт галын аюул, мөндөр цахилгаан буух нигууртай. Үе мөч, хүзүү, зарим газарт халуун чанарын хижиг, хавдар, боом өвчин гарч болзошгүй. Нохой жил хуурай, гандуу, салхи ихтэй, хур тунадас бага орно. Зун, намрын улиралд газрын шим арвижиж, жимс нарийн ногоо, үр жимс боловсорч, ургац арвин байна. Намрын улирал урт болно хэмээн зурлагад буусан.
-Ямар жилтэй хүмүүс тусгай засал хийлгэх шаардлагатай вэ?
-Жилээ дагаж болон угтаж орно гэсэн ойлголт байдаг. Жил нь орж байгаа буюу нохой жилтэй хүмүүс жилийнхээ заслыг хийлгэх хэрэгтэй. Энэ жил луу, үхэр, хонь жилтэй хүмүүсийн харш жил гарч байна. Дээр дурдсан жилд төрсөн хүн засал номдоо онцгойлон анхаарах ёстой. Үүнээс гадна ивээл жилийн буюу түнсүмийн засал гэж бий. Энэ жил түнсүмийн заслыг бар, морьтой хүмүүс хийлгэнэ. Түүнчлэн үхэр, туулай, могой, хонь, тахиа, гахай жилтэй хүмүүсийн суудал нь өнцөгдсөн. Суудлын заслыг тухайн жилийн ажил үйлс бүтэмжтэй, гадна дотнын барцадгүй, аваар осолгүй байхын тухайд хийдэг юм.
-Ивээл жил гарсан ч засал хийлгэдэг юм байна. Харш жил гарч байна гэхээр заавал уу гэж ойлгох уу?
-Харш жил нь гарч байгаа хүнд махбодийн талаас сөрөг нөлөөтэй байдаг. Засал хийлгэж, ном уншуулах нь сөрөг нөлөөг алга болгож байгаа хэрэг юм. Тиймээс жилдээ ганцхан хийлгэх засал номоо анхаарах нь зүйтэй. Таван махбодийн онолыг хооронд нь шүтэлцүүлж гаргадаг учир зурхайн ухааныг шинжлэх ухааны үүднээс ойлгох хэрэгтэй.
-Насанд хүрсэн хүмүүс л засал хийлгэдэг гэсэн ойлголт байдаг. Гэтэл сүүлийн үед хүүхдүүдэд ч гэсэн засал хийх болжээ?
-13-аас дээш настай хүүхдэд ч засал хийлгэвэл зохино. Өнөө цагт боломжтой бол хүүхдүүдэд ч засал хийлгэх хэрэгтэй. Учир нь, өнөөгийн нийгэмд хүүхдүүд ч гэсэн нийгмийн үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцдог болсон. Сургуульдаа ганцаараа явж, бүх зүйлийг бие даан хийдэг болсон байна. Тэр дундаа энэ жил 2009 оны үхэр жилтэй хүүхдийн өнцөгдсөн. 2009 оны үхэр жилтэй эмэгтэй хүүхэд огторгуй, эрэгтэй нь шороон суудалд суусан байна. Мөн эдгээр хүүхдийн биеийн буюу эрүүл мэндийн мэнгэ голлож байгаа. Тиймээс мэнгэний засал хийлгэж сүлдийг нь дуудуулбал гэмгүй.
-33 насны мөчлөг гэж бий. Энэ мөчлөгийн заслыг хэрхэн хийлгэх ёстой вэ?
-Үүнийг зурхайн ухаанд гүүмэг гэдэг. Энэ нь есөн нүхний засал гэсэн утгатай. Тухайн засал дотроо суудлын, жилийн гэсэн хоёр янз байдаг. Эмэгтэй хүн усан суудал, эрэгтэй нь гал суудалд суусан жилдээ гүүмгийн заслыг хийдэг. Есийн тооны давтамжаар насны гүүмгээ засуулдаг ёстой. 33 насны гүүмэг орж байгаа хүмүүс буян хийх хэрэгтэй. Тэр дундаа аав ээжийгээ баярлуулбал засал болдог хэмээн үздэг юм.
-Монголчууд бид засал номоо шинийн 15-ны дотор хийлгэхийг эрмэлздэг. Энэ нь эргээд гандан хийдэд хүндрэл учруулдагтал бий юү?
-Жилийн заслыг сар хуучирснаас хойш буюу өвлийн адаг сарын 15-наас хийлгэж болно гэдэг. Ер нь хаврын тэргүүн сардаа багтаад тухайн жилийн заслаа хийлгэж болно. Түүнээс биш заавал хаврын тэргүүн сарын шинийн 15-нд багтааж засал хийлгэх ёстой гэж ойлгох нь өрөөсгөл юм. Хаврын тэргүүн сарын шинийн 1-15-ны өдрүүдэд Бурхан багшийн их дүйцэн өдрүүд тохиодог. Энэ өдрүүдэд буяны үйл хийвэл зохилтой. Буян хийхдээ “Эх болсон зургаан зүйл хамаг амьтны тусын тулд” хэмээн бясалгах ёстой. Өрхийн тэргүүн нэрээ хэлээд ноён нуруугаа даатган Алтанганжуур, Сундуй, Алтангэрэл, Жадамба, Цэгмэдийн чого, Улаан юм, Доржзодов болон бурхан шүтээнд аврал одуулж Түй мандал ном уншуулбал зохилтой байдаг.
-Шинийн нэгэнд зүг мөр гаргах нь ямар утга учиртай вэ?
-Аливаа хүн эрсдэлээс сэргийлэхийн тулд зүг мөрөө гаргадаг. Энэ нь цаанаа маш гүн утга учиртай. Жилдээ ганцхан удаа үйлддэг энэ үйлийг заавал хийж занших ёстой. Ер нь шинийн нэгэнд 5.40-7.40 цагт өндийвөл зохилтой. Түүний дараа зүг мөрөө гаргана. Зарим хүн зүг мөрөө гаргана гээд хашаа давдаг тал бий. Үүний оронд томоохон зай талбайтай газар олж байгаад зүг мөр гаргаж болно. Өөрөөр хэлбэл, нэг газар сонгон тухайн зайд зүг мөр гаргах ёслол үйлдэнэ гэсэн үг.
-Нохой жилд хэдэн онд төрсөн хүмүүс гэр бүл зохиож болохгүй вэ. Тийм хорио цээр гэж байх уу?
-Эмэгтэй хүний жилээс хамаарна. Түүнээс биш нохой жилд гэр бүл болж болохгүй гэсэн ойлголт биш. Энэ жилийн хувьд 1990 онд төрсөн эмэгтэйчүүд гэр бүл болж, өрх тусгаарлахад зохимжгүй байна.
Б.Сэлэнгэ
Эх сурвалж: "Монголын үнэн" сонин
Сэтгэгдэл0
Ta nariin zasax gej u baidgiin.DALAI LAM CHIN AMIDRAX EX ORONGUI OOCHIX AYAGGUI XUNII NUTAGT ARGAZAAJ BAINAA.Bitgii olon um dongosj bai charlabanuudaa
Өмхий шар хувалзнууд
Эртнээс нарийн төлөвлөгөөтэйгээр өөрийн хөлсний хүмүүс болох баахан өвгөчүүл, эмгэчүүл, худлаа орилж хашгирдаг нөхдүүдийг автобусаар зөөж аваачиж уулзалтанд оруулаад “дайн дэгдээе, УИХ тараая” гэсэн үгийг улиг болтол нь давтаж явуулж, ард түмнийг хооронд нь хагаралдуулж иргэний дайн өдөөж байгаа нэг атигар, хөмсгөө зангидан хар футболка өмсөж хар шил зүүсэн нөхөр энэ жил суудлаасаа огцорч шоронд сууна гэж мэргэнд бууж байна даа!!!
XUTSDAG TENEG SHARIIN SHASHIN ARD TUMNII OYUNIIG MUNXRUULAGCH AYULT XOR JIL BUXEN L GONCHIGSUREN METIIN MALNUUD DANDAA DEMIIREX YUM
lam nariig muu helsenii yiliin yriig ta ene jil abnaa!!!!muu nobsiin amitan?hend heregtei be?chi muu yosys sasintan yy?tegsen ch muugaan yzne!hynii saihan setgeliig harlyylah hamyyrsan tolgoi eereen nyheen maltdag yum!yum meddeg hyn chamd zoriulaj bichej bna!cham metiin tenegyyded bichej bna!hooson hongiuonuud mongoloor dyyren hobiin ezedyyd!!!hol yabahgyi nobsiin hyydiinyyd!!!!byzar nobsnyyd yhej daldarch baij Mongol zebersih bolno!!!!
Ёстой мундаг зурхайч даа. Баярлалаа. Буян арвижих болтугай. Монголчууд Бурханы шашныг их эзэн Чингисийн үеэс хүлээн зөвшөөрч, сургаал номыг нь хүндлэж ирсэн
Дэлхий даяар хятадын шинэ жил гэж ойлгодог. Үхэр монголууд Монголын цагаан маргааш гэж хөөрцөглөнө. Идэж байгаа хоол нь хүртэл хужаа. Баозы, еэвэн..... удахгүй хятадын хамгийн хойд муж болно.
Хүмүүсийн оюун санаа мунхаран доройтож баахаа хүртэл лам бөөгөөс асууж засал нэрээр зүгээр байгаа өөрийгөө алж байгаа, өөрийгөө алж байгаагаа л ойлгочихвол энэ олон өвчин зовлонгын эх үүсвэр болсон лам бөөгөөсөө биш өөрөө өөрсдөө нийгэмийн болон хувийн амьдаралаа зохицуулаад явдаг төрлөх чадвартай байдаг тэр чанараараа амьдарал оршидог жил бүхэн ,зүг бүхэн, агшин хором бүхэн дэлхий дотор хоорондоо зохицон байж оршихоор заяагдсан төрлөхийн заяатай .
Түвд, монгол хоёроос өөр засал хийж зам мөрөө гаргадаг үндэстэн байхгүй. Гэтэл хамгийн ядуу буурай, хамгийн хоцрогдсон, хамгийн их өвчин тахал гардаг улс болоод байна. Одоо нэг нь хятадад дагаар орсон, удахгүй нөгөө нь дагаар орох гэж байна. Засал гэдэг бол хүмүүст үхрийн зураг харуулж байгаад, удахгүй үхэх гэж байна гэж айлгаад, ном уншиж өгч аргалж байна гээд мөнгийг нь авч амьдардаг лам нарын заль мэх. Хүмүүс засал хийлгэхээ больчихвол шар хувалзнууд гандангаасаа гарч хар бор ажил хийж нийгмийн хөгжилд сайнаар нөлөөлнө.
teneg pizduk mini chini baruuniihan chini doloo honog bur murgul hiij hool ideh burtee zalbirdag um malaa
хүний шашин шүтэх эсэхэд хүртэл оролцох гэж элдэвлэх юм даа.
Эрэгтэй хүний хавиргаар эмэгтэй хүнийг хийсэн гэж элийрдэг Христийн золбингууд Бурханы шашин шүтвэл наад цухал дотор чинь жаахан уужуурах болно доо.Буддын шашинтай холбоотой юм л гарвал сохор нохой дүйвээнээр гэдэг шиг далдаганааад байдаг чинь та нарыг их муухай харагдуулаад байгааг ойлгодоггүй дебилүүд юм уу даа.
шар зурхайчид чи үргэлж л хүнийг муулж байх юм билэг дэмбэрэлтэй өдөр монгол хүн бол яавч ийм муу үг хэлэлцэхгүй чамд л муу юм болох вий ер нь монгол түмний хайрыг булаасан хүнийг чи хичнээн муулаад яахын бэ яах юм бэ
Арай дэндүү бүдүүлэг хоцрогдмол хүлээн зөвшөөрөх сөхөөгүй мөнгөний араас зүтгэсээр энэ ариун сургаалт бурхан шашнаа доройтуулах байгаагаа зурхайч нэртэй улс ойлгоосой..
Арай дэндүү бүдүүлэг хоцрогдмол хүлээн зөвшөөрөх сөхөөгүй мөнгөний араас зүтгэсээр энэ ариун сургаалт бурхан шашнаа доройтуулах байгаагаа зурхайч нэртэй улс ойлгоосой..
Монголыг Төвд хуучнаар бидний заналт дайсан Тангад лугаа байлгаад энэ хувалзнуудтайгаа мунхарч өөрийн толгойгүй болчихсон зомбинууд Монголоос минь зайлаад өг. Хөгжлийн садаа. Амаа ангайж байгаад хоол олоод идчих санаатай өтнүүдээр дүүрэн цагт улс халамжын эдийн засагт нухлуулсан хэвээр байх болно. Урвасан хулгай Занабазар манжийн гарт монголчуудыг хаячихаад Бээжингийн хаалттай хотод нохой мэт гасласаар үхсэн. Төвдийн яруу найраг уншиж мунхаруулахаа болиоч. Орчуулгыг нь надаас аваарай. Ном ч хаялцаж болно.