БНМАУ-ын түүхэнд 1932 онд феодал лам нарын бослого баруун таван аймагт гарч таван сар үргэлжилж 6000 хүний амь хороогоод дарагдсан гэж бичдэг байв. Харин 1937 он (үхэр жил)-д феодал лам нарын хоёр дахь бослого гаргахад бэлэн болоод байсныг мэддэг судлаач, түүхчид байгаагүйгээс дарагдаж өнгөрчээ. 1937 онд хот хөдөөгийн лам нарыг олноор баривчилж ДЯЯ-наа авчирч яллаж байсан их ажлын үед тэдний дотроос ялгарч мэдэгдээгүй байна. 1932 оны феодал лам нарын зэвсэгт бослогын сүүлчийн тулалдааныхаа үед наймдугаар сарын сүүлчээр жанжин Б.Баасан (Баасанжав) хүнд шархаджээ. Бутачийн Баасан хүүхэд ахуйдаа Пүрэв нэртэй байсан бөгөөд ам бүл 12-уулаа байжээ. Б.Баасан нутагтаа аав ээж ах дүү гэр орондоо очих хүсэл байсан боловч сумын захиргаа “Хувьсгалт түр хороо”-ны эрхтэй ажиллаж эсэргүү бослогод оролцсон хүмүүсийг баривчилж байцааж, бусдаар нь гэрчлүүлж сонгуулийн эрхийг нь хасахаас эхлээд цаазалж байсан тул зугтаж уул модонд бүгж амьдрахаас өөр арга замгүй болсон байна.
Тэр олон хүний амийг зэрлэгээр хөнөөснийг нутгийнхан нь бүрэн сайн мэддэг байсан учраас гэр орны зүг ойртох боломжгүй болсон байжээ. Б.Баасан найз байсан Архангай аймгийн Бугат (Их тамир) сумын багийн дарга “Тайж” М.Хасбазарыг дарамталж намайг гурван сумын нутгаар хэсүүчлэн уул модонд бүгж байгааг хэнд ч мэдэгдэж болохгүй, бослогод бэлтгэж байгаа 20 гаруй лам нартай холбоо, харилцаатай болгож өг гэж шаарджээ. Үүнийг аймгийн Дотоодыг хамгаалах хэлтэс (ДХХ) мэдэж ажил зохиож эхэлжээ. Лам С.Жамьянгаас Б.Баасанд винтовын сум 20 ширхэгийг захидалтай явуулсныг замаас нь илрүүлж, захианы хуулбарыг тэмдэг бүхий 10 сумтай явуулах зэргээр гэмт үйлдлийг нь баталгаажуулж байсан байна.
Гэтэл 1935 оны намар “Гандан бүлэг”-ийн гишүүн байсан “хувилгаан” Т.Равсал морь эрж явна, дэлгүүрийн өрд ороод зугтаж явна гэх шалтгаар Бугат суманд ирж Б.Баасантай нийлж, сүсэгтнүүдэд нөлөөлж зэвсэгт II бослогод бэлтгэлцсэн байна. Ванчин богдоос 1936 оны зун явуулсан тагнуул Намжилдэндэв (С.Батаа) Өвөрхангай аймгийн ламын гэгээний Цэрэндорж, Эрдэнэзуугийн Дамдин, Өмнөговийн Сангайн мэргэн лам нарт захидал хүргэж өгөөд, морь, тэмээ ээлжлэн унаж 1936 оны аравдугаар сард Бугат сумын аграмба С.Чойжилсүрэнгийнд 13 настай охин Хандыг дагуулан ирж, Ванчин богдын захидлыг гардуулжээ.
Жинхэнэ нэр нь Сономын Батаа (Намжилдэндэв) Төв аймгийн Баян-Эрхт (Сэргэлэн) сумын харьяат, Маньдшир хийдийн Чойжин (нэрээ Лувсангомбо, Намжилдэндэв гэж сольж байсан) 1933 онд багш Данзангийн хамт дүрвэн гарч Ванчин богдын дэргэд ажиллаж амьдардаг, БНМАУ-д 2-3 удаа хил нэвтэрч тагнуулаар ажилласан хүн байсан.
Аграмба С.Чойжилсүрэн Батааг маарамба Самдангийнд хүргэн болгон байршуулж, охин Хандыг баян Дамбынд зарц болгожээ. С.Чойжилсүрэн Ванчин богдын захидлыг уншаад “Би хөгшин хүн. Бослогыг удирдаж чадахгүй, Б.Баасан, Т.Равсал нартай танилцуулна. Та гурав удирдаарай. Би гадаадад явахгүй нутагтаа ясаа тавина” гэж ярилцаж тохиролцсон байна. Намжилдэндэв ирэнгүүтээ бослого гаргахыг шаардсанд Аграмба өвөл болж байхад бослого гаргаж болохгүй, урин дулааныг хүлээх хэрэгтэй гэж байснаа Ванчин богдоос Равсал бидэнд ирүүлсэн захидалдаа зүүн талаас намайг Япон цэрэгтэй ирж байна гэсэн сураг сонсмогц хөдөл, сайтар бэлтгэ, бэлэн бай гэсэн гээд хөдлөхгүй, Баасан Батаа хоёр яараад зөрчилдөж эхэлсэн байна. Энэ үед зургаадугаар сарын 5-нд Б.Баасан Янжмаа хүүхнийд ирэхийг мэдээд отолт хийж баривчлаад ДЯЯ-нд мэдэгджээ. Б.Баасангаас сумгүй хоёр гар буу, 50 сумтай винтов нэгийг хураан авчээ. Оргодол Баасан нь Равсалын өгсөн гар буугаар баривчлахаар очсон хэлтсийн дарга Л.Рэнчингийн цохыг хальт буудаж хөнгөн шархдуужээ. ДЯЯ-наас тасгийн дарга Баясгалан, удирдсан төлөөлөгч нар ирж лам нарыг баривчлах үеэр тагнуул Намжилдэндэв (Батаа) илэрч хамт баривчлагджээ. С.Батаа аймгийн шоронг Эрдэнэ-Очиртой хамтран эвдэж оргоод 8 хоногийн дараа Улаанбаатар хотоос баривчлагджээ. Ванчин богдоос (1932 оны) бичин жилд ардын нам, засгийг устгаж чадаагүй, одоо (1937) үхэр жилийн зун устгах, устах тавилантай. Хэрэв устгаж чадахгүй бол БНМАУ 300 жил оршин тогтноно гэж ухуулдаг байжээ. Ванчин богд өөрөө үхэр жилд бие нь чилээрхэж нас баржээ. Хэрэгтэн С.Чойжилсүрэн, С.Жамъянжав, Ж.Түвдэнсүрэн нарын 19 лам, “Тайж” М.Хасбазар, А.Төрмөнх, оргодол Б.Баасан, Т.Равсал, тагнуул С.Батаа нарын 24 хүн арваннэгдүгээр сард цаазлуулжээ.
Энэ хэргийг 2014 онд Тагнуулын ерөнхий газрын архиваас анх үзэж судлаад энэ бэлтгэгдсэн бослого улсын түүхэнд бичигдэх хэмжээний ноцтой аюултай хэрэг гэж үзэж ном сонинд бичиж байна. Хэрэв 1937 онд зүүн талаас гаднын цэрэг довтолсон бол Б.Баасан. Т.Равсал, С.Батаа нар угтаад 100 гаруй хурдан буутай, 300 орчим цахиур буутай 500-гаад хүн босч, II зэвсэгт бослого гарч хоёр талаас хүчин нийлэх зорилготой бэлтгэгдсэн байна.
С.Чойжилсүрэн, С.Батаа нарын бүлэг илэрч баривчлагдаагүй бол Ванчин богд захидалд бичсэн шигээ Япон цэрэгтэй довтлох байсан эсэх нь тодорхойгүй үлджээ. Энэ бэлэн болсон бослогыг гарахаас нь өмнө урьдчилан сэргийлж таслан зогсоосон нь ач холбогдолтой болсон байна.
Гэтэл 1993 онд лам, тайж нарыг цагаатгах үндэслэл байсан гэхэд ял завшсан оргодол, онц хэрцгий алуурчин бослогод хоёр дахь удаа таван жил бэлтгэсэн Б.Баасан, есөн сарын турш тагнуулаар явсан С.Батаа нарыг тэднээс ялгавартай судалж үзэхгүйгээр хавтгайруулан цагаатгаж хууль зөрчиж цагаатгал руу туйлширч завхрал гаргаснаа залруулахыг УДШ, УЕПГ-т удаа дараа шаардсаар байна.
Судлаач Б.Зинамидэр
Сэтгэгдэл0
монголчуудыг олон жил дарласан тангадын шар шашин амь тавих дээрээ өөрийн урвагч боолуудаа ашиглаж монголын эсрэг хятадын гоминдааны арми мөн ванчин богд гэдгийн заавраар монголын ард түмний эсрэг буу шагайсан бузар үйлдэл юм. гэм зэмгүй хүмүүс шар хувалз нарын нарт үхсэн байдаг. тунгалаг тамир гээд кино дээр багш нараар туг тахидаг алуурчидад байр сав өгч огт болохгүй. шар хувалз нарыг алж нийгмийг цэвэрлээд улс хөгжсөн байдаг юм.
ҮНЭН ЮМ УУ ДАА.ЭРҮҮ ШҮҮЛТ ТУЛГАХААР НОХОЙ ХҮРТЭЛ ХҮНИЙ ХЭЛЭЭР ЯРИНАЛ.
Чойбалсан өөрөө гандан сүмд шавьлж ном үзэж байсан гэдэг тэгэхдээ лам нар чинь тэр чигтээ хар тангадууд болчихсон монголыг дарлаж байгааг мэдээд зориуд лам нарыг алж монгол улсыг дайсан хар тангадаас цэвэрлэж чадсан гавьяатай хүн юм. дорд гаралтай ийм шашин толгой дээрээ залаад доройтоод байна
Төвд шашны толгойг Монголд тасалсан Чойбалсан мөнхийн гавьяатай. Ач холбогдлоороо ардын хувьсгалаас дутахгүй энэ дайн амар байгаагүй.Үгээгүй ядуу ард түмэн нь сүм хийдүүдийн задарсан баян жасуудаас мал түрээсэлж амьдардаг эдийн засаг цаашид амьдрах бололцоогүй болсон.Шарын шашин Монголчуудын оюун санаа эдийн засаг хууль шүүх бүгдийг атгадаг боолчлол Монголд төгсөж байж л Монголчуудын нүд нээгдэж мөхөж байсан үндэстэн сэргэсэн юм.
төвд байрлалтай байр зарна гэх Монгол үгтэй төвд гэж бичихээр давхардаад байна. түвэд гэдэг нь хятадын түвэд мужийг хэлэх тул харь үгийг хариар нэрлэж сурцгааяа япончууд харь үгийг ялгадаг. Монгол шиг давхардуулж хэрэглэдэггүй.
Алтан ургийн голдуу 20 мянган хүн цаазалж алсан цусан мөртэй МАН-ын мафийн алуурчид яамандаа хүн цусалж алдаг байсан бол одоо ордондоо гэгээн цагаан өдөр хүн алдаг болж..
хэзээ дээ хар тангадын шар шашин шүтэгчид хэзээ алтан ураг болчихов ай. монголын дайсан байсан хар тангадын шар шашин алтан ургын хүн шүтвэл тэгээд малнаас дорд шившиг тэр юм. дайсныхаа шашин шүтэж алтан ураг гэж явснаах амиа хорлж үхсэн дээр. дорд гаралтай тангадууд монголд шар шашин дэлгэрүүлээд өөрсдийгөө алтан ураг гэж тэгээд монголыг дарлаж байсан байдаг.
Алтан ургийнхан гэхээр надаас дээр гэж бодохгүй байна шүү. Би Алтан ураг Би Боржигон би Чингисийн удам гэж дэмийрсэн лалруудыг мэднэ.
Монголчууд 1911оноос хойш 1937оныг хүртэл яг л өнөөгийн ниигэм 1990-2019 оныг хүртэл бужигнаж хог болж байгаа шиг учраа олохгүй байхад Аугаа Чойбалсан орсуудын хөлд нь сууж энэ тусгаар тогтносон Монгол улсыг байгуулсан. Ер нь улс гэрийг байгуулахад урсахгүй цус, үхэхгүй амь гэж үгүй. Харин ч Маршал маш ухаалагаар цөөн хүний амиар тусгаар улсаа сольсон. 1947онд Мао Зэдун өвөрмонголын Мулгуу удирдагчдыг хожмын өдөр танай өвөрлөгчдийг хүссэн цагт чинь тусгаар улс болгоно гэж хууран мэхэлж хятдад нэгтгэсэн. Гэтэл соёлын хувьсгалаараа өвөр монголын 40,50 мянган хүнийг алж , 150-иад мянган зэрэмдэг болгосон. Тэгээд одоо тусгаар улс болсон уу, мал аа, тусгаар улсын багана нь хазайвал эр хүмүүн амиараа багана нь болдог юм. Аугаа Чойбалсанг үеийн үед мартах ёсгүй
Монголчууд 1911оноос хойш 1937оныг хүртэл яг л өнөөгийн ниигэм 1990-2019 оныг хүртэл бужигнаж хог болж байгаа шиг учраа олохгүй байхад Аугаа Чойбалсан орсуудын хөлд нь сууж энэ тусгаар тогтносон Монгол улсыг байгуулсан. Ер нь улс гэрийг байгуулахад урсахгүй цус, үхэхгүй амь гэж үгүй. Харин ч Маршал маш ухаалагаар цөөн хүний амиар тусгаар улсаа сольсон. 1947онд Мао Зэдун өвөрмонголын Мулгуу удирдагчдыг хожмын өдөр танай өвөрлөгчдийг хүссэн цагт чинь тусгаар улс болгоно гэж хууран мэхэлж хятдад нэгтгэсэн. Гэтэл соёлын хувьсгалаараа өвөр монголын 40,50 мянган хүнийг алж , 150-иад мянган зэрэмдэг болгосон. Тэгээд одоо тусгаар улс болсон уу, мал аа, тусгаар улсын багана нь хазайвал эр хүмүүн амиараа багана нь болдог юм. Аугаа Чойбалсанг үеийн үед мартах ёсгүй
битгий хуц шар хувалзны үлдэгдэл.
Алтан ургийн голдуу 20 мянган хүн цаазалж алсан цусан мөртэй МАН-ын мафийн алуурчид яамандаа хүн цусалж алдаг байсан бол одоо ордондоо гэгээн цагаан өдөр хүн алдаг болж..
Бээжингээс хааны гүнжид өргөмжлөгдсөн янхны газрын хятад хүүхнүүд Монголд ирж алтан ургийн хатан болдог байсан. Тэднээс гарсан хүүхдүүд мөн л урдаас хатан буулгадаг байсан.
Алтан ургийн голдуу 20 мянган хүн цаазалж алсан цусан мөртэй МАН-ын мафийн алуурчид яамандаа хүн цусалж алдаг байсан бол одоо ордондоо гэгээн цагаан өдөр хүн алдаг болж..
Тэр алтан ургийнхан чинь эрх ямба, шан харамж, цалин пүнлүүнээс 1919 онд улсаа хар хятдад худалдчихсан улсууд шүү дээ.
Тэр уед дотоод яамны ногоон хувцастангууд гуйцэтгэж буудаж байсан тэд нарт Чойбалсан эрх мэдэл огсноор тэд нар дураараа дуригсан болуу!!! Энэ бол том алдаа, дээр нь Чойбалсаны орос зовлохууд шууд удирдаж монголын шилмэл хумуусийг цаазалласан энийг сайн судласан Элбэгдорж, Батуул нар энэ замыг сонгож шуналдаа хурсэн!! Энийг манай ард тумэн мартаж болохгуй!!!
элбэгдоржийн завхрал, баабарын тархи угаалт шүү дээ.Ард түмэн ардын засагт дургүйдээ бослого гаргасан биш олны сүсгийг ашиглан эрх мэдлээ алдсандаа хорссон мяндагтай лам нарын өдөөсөн самуун байсан.Тэдний хөлд энгийн ардууд хэлмэгдсэн.Хөдөө нутагт шинжлэх ухааны болон дэлхийн соёлын үр тарихаар очсон багш, эмч нарыг хоморголон онц хэрцгийгээр тамлан хөнөөж улсын өмчийг тонон дээрэмдэж явсан хог шаарнууд.Одоотой зүйрлэвэл эрх мэдлээ алдангуутаа мунхаг ардуудыг турхирч 7 сарын 1 -ны самууныг өдөөсөн элбэгдорж,бурмаа,сосорбарам нарын толгойлсон зандалчлал шиг юм байсан юм.Тэд МАХН-н байранд байсан дэлгүүрүүд,компаниудын оффисыг яаж тонож байсныг бид харж л байсан шүү дээ.37 он байсан бол элбэгдорж жанжин,бурмаа дарь эх,сосорбарам дүвчин гэж өөрсдийгөө өргөмжлөөд олон хүний зүрхээр тугаа тахих байсан биз.Юм үнэнээрээ сайхан.
tiim shuu chinii zov. Elbegdorj 7.1 nii samuuniig degdeej urirdaj porter deerees tsagaan hooloigoor orilj bsniig nudeeree harsan.
товч бөгөөд ойлгомжтой тодорхойлов.
Buddiin shashin hogjsonoos hoish mongol mongoliinhoo esreg bosdog bolson
30 ны хэлмэгдүүлэлт биш байсан.Хувалзнууд монголыг мөхөөж мэдэх үндэстэй болхоор авсан арга хэмжээ юм билээ.Яагаад шар хувалж гэж ард түмэн нэрлэж ирсэн нэрнээс та ойлгочих. ийм л байна.
30 ны хэлмэгдүүлэлт биш байсан.Хувалзнууд монголыг мөхөөж мэдэх үндэстэй болхоор авсан арга хэмжээ юм билээ.Яагаад шар хувалж гэж ард түмэн нэрлэж ирсэн нэрнээс та ойлгочих. ийм л байна.
Танай тэр энхрий хайрт МАХН, Чойбалсан чинь тийм ариухан гэгээн юм бол 30000 лам, хар, сэхээтэн, малчин, цэргийн дарга нараа хонь мал шиг барьж хядахдаа энэ мэтийн хэдэн хэрэгтнүүдээс нь ялгаж хар цагааныг нь тунгааж чадаагүй биз дээ.Тэгээд одоо болтол энэ их нүглээ наманчилж ард түмнээсээ (ялангуяа хилсээр алуулсан хүмүүсийн ар гэр үр садаас нь цагаатгасан нэртэй хоосон цаас, хэдэн халтар тѳгрѳг ѳгчихѳѳд) уучлал гуйхгүй гѳлийгѳѳд л сууж байгаа ш дээ.60,70 аад онд ч гэсэн хэдэн сэхээтнүүдээ яасан билээ.
60,70 аад онд Ю.Цэдэнбалын амь насанд халдах оролдлого хийж, Хрущевын даалгавраар төрийн эргэлт хийх гэж байсан албан тушаалын хэнээтнүүдийг хөдөлмөрөөр дахин хүмүүжүүлсэн илээ.
Монголчууд 1911оноос хойш 1937оныг хүртэл яг л өнөөгийн ниигэм 1990-2019 оныг хүртэл бужигнаж хог болж байгаа шиг учраа олохгүй байхад Аугаа Чойбалсан орсуудын хөлд нь сууж энэ тусгаар тогтносон Монгол улсыг байгуулсан. Ер нь улс гэрийг байгуулахад урсахгүй цус, үхэхгүй амь гэж үгүй. Харин ч Маршал маш ухаалагаар цөөн хүний амиар тусгаар улсаа сольсон. 1947онд Мао Зэдун өвөрмонголын Мулгуу удирдагчдыг хожмын өдөр танай өвөрлөгчдийг хүссэн цагт чинь тусгаар улс болгоно гэж хууран мэхэлж хятдад нэгтгэсэн. Гэтэл соёлын хувьсгалаараа өвөр монголын 40,50 мянган хүнийг алж , 150-иад мянган зэрэмдэг болгосон. Тэгээд одоо тусгаар улс болсон уу, мал аа, 202,126,88,209. тусгаар улсын багана нь хазайвал эр хүмүүн амиараа багана нь болдог юм. Аугаа Чойбалсанг үеийн үед мартах ёсгүй
Монголчууд 1911оноос хойш 1937оныг хүртэл яг л өнөөгийн ниигэм 1990-2019 оныг хүртэл бужигнаж хог болж байгаа шиг учраа олохгүй байхад Аугаа Чойбалсан орсуудын хөлд нь сууж энэ тусгаар тогтносон Монгол улсыг байгуулсан. Ер нь улс гэрийг байгуулахад урсахгүй цус, үхэхгүй амь гэж үгүй. Харин ч Маршал маш ухаалагаар цөөн хүний амиар тусгаар улсаа сольсон. 1947онд Мао Зэдун өвөрмонголын Мулгуу удирдагчдыг хожмын өдөр танай өвөрлөгчдийг хүссэн цагт чинь тусгаар улс болгоно гэж хууран мэхэлж хятдад нэгтгэсэн. Гэтэл соёлын хувьсгалаараа өвөр монголын 40,50 мянган хүнийг алж , 150-иад мянган зэрэмдэг болгосон. Тэгээд одоо тусгаар улс болсон уу, мал аа, 202,126,88,209. тусгаар улсын багана нь хазайвал эр хүмүүн амиараа багана нь болдог юм. Аугаа Чойбалсанг үеийн үед мартах ёсгүй
Улааны муусайн нохойнууд дуу дуугаа авалцаад мѳн ч их хуцаж боорлолдож байх шив дээ
Улаан тугийг мандуулаад Улсын сүрийг бадруулъя. Урвасан хулгай Эрдэнэ ванг Уухай хийгээд дарцгаая аа.
Одоо ч энэ түүх чини давтагдаж бгаа шүү дээ,хэн хулгайч луйварчин, дээрэмчин, тонуулчин юм бол энэ төрд нүүрэлсэн хулгай луйварын бүлэглэлээ ялгаж, салгаж чадах уу? Монголчууд аа,хэн ни хулгай луйвар,дээрэмийн бүлэглэлд байхгүй бгаа юм,нэр усаар нэрлээд али,энэ төрд бгаа хулгайч луйварчингууд бүгдээрээ гэмгүй царайлж би, бид ерөөсөө монгол орныхоо төлөө ажил хийж бүтээж бгаа гэж гэм хийсэн шинжгүй өөрсдийгөө хамгаалана,ийм байхад бүгдын эхнээсэн буудаж алахаас яаахав,энэ мэт байдалтай байсан учир чойбалсан онцгой эрх өгөхөөс өөр яаах юм,мөн сургагч нар ч хурдан шуурхай илэрүүлж цол, албан тушаал дэвших болзолтой бсан юм билээ,
Одоо ч энэ түүх чини давтагдаж бгаа шүү дээ,хэн хулгайч луйварчин, дээрэмчин, тонуулчин юм бол энэ төрд нүүрэлсэн хулгай луйварын бүлэглэлээ ялгаж, салгаж чадах уу? Монголчууд аа,хэн ни хулгай луйвар,дээрэмийн бүлэглэлд байхгүй бгаа юм,нэр усаар нэрлээд али,энэ төрд бгаа хулгайч луйварчингууд бүгдээрээ гэмгүй царайлж би, бид ерөөсөө монгол орныхоо төлөө ажил хийж бүтээж бгаа гэж гэм хийсэн шинжгүй өөрсдийгөө хамгаалана,ийм байхад бүгдын эхнээсэн буудаж алахаас яаахав,энэ мэт байдалтай байсан учир чойбалсан онцгой эрх өгөхөөс өөр яаах юм,мөн сургагч нар ч хурдан шуурхай илэрүүлж цол, албан тушаал дэвших болзолтой бсан юм билээ,
Одоо ч энэ түүх чини давтагдаж бгаа шүү дээ,хэн хулгайч луйварчин, дээрэмчин, тонуулчин юм бол энэ төрд нүүрэлсэн хулгай луйварын бүлэглэлээ ялгаж, салгаж чадах уу? Монголчууд аа,хэн ни хулгай луйвар,дээрэмийн бүлэглэлд байхгүй бгаа юм,нэр усаар нэрлээд али,энэ төрд бгаа хулгайч луйварчингууд бүгдээрээ гэмгүй царайлж би, бид ерөөсөө монгол орныхоо төлөө ажил хийж бүтээж бгаа гэж гэм хийсэн шинжгүй өөрсдийгөө хамгаалана,ийм байхад бүгдын эхнээсэн буудаж алахаас яаахав,энэ мэт байдалтай байсан учир чойбалсан онцгой эрх өгөхөөс өөр яаах юм,мөн сургагч нар ч хурдан шуурхай илэрүүлж цол, албан тушаал дэвших болзолтой бсан юм билээ,
тууштай л тэмцэж байж дээ.
Монголчууд 1911оноос хойш 1937оныг хүртэл яг л өнөөгийн ниигэм 1990-2019 оныг хүртэл бужигнаж хог болж байгаа шиг учраа олохгүй байхад Аугаа Чойбалсан орсуудын хөлд нь сууж энэ тусгаар тогтносон Монгол улсыг байгуулсан. Ер нь улс гэрийг байгуулахад урсахгүй цус, үхэхгүй амь гэж үгүй. Харин ч Маршал маш ухаалагаар цөөн хүний амиар тусгаар улсаа сольсон. 1947онд Мао Зэдун өвөрмонголын Мулгуу удирдагчдыг хожмын өдөр танай өвөрлөгчдийг хүссэн цагт чинь тусгаар улс болгоно гэж хууран мэхэлж хятдад нэгтгэсэн. Гэтэл соёлын хувьсгалаараа өвөр монголын 40,50 мянган хүнийг алж , 150-иад мянган зэрэмдэг болгосон. Тэгээд одоо тусгаар улс болсон уу, мал аа,66.181.185.41 тусгаар улсын багана нь хазайвал эр хүмүүн амиараа багана нь болдог юм. Аугаа Чойбалсанг үеийн үед мартах ёсгүй
Үүнийг бослого гэж нэрлэдэггүй юм Үгссэн хуйвалдаан гэдэг юм
ХЭТ ХАВТГАЙРУУЛАН ЦАГААТГАЖЭЭ.
Харамсалтай боловч хуучин шинэ хоер таарахгуй болсоноос хуучинаа дарж авч байж нийгэм цаашаа явсан юм шуу дээ. Одоо ч гэсэн хулгайч нарын боолчлыг устгахгуй бол цаашаа явах аргагуй боллоо.
Шарын шашин манайд дэлгэрсэнээс хойш монголчууд байнга уруудаж доройтсоор ирсэн байдаг. Ард түмэн аймхай хулчгар болсон байна. Шашин бидэнд сайн юм өгсөнгүй.
Оросын дарамтанд байсан бүх улс урлагаасаа хар жилүүдээ арчиж хаясан, Оросын хараат засгийн эсрэг тэмцсэн бүхнийг зөв гэж ойлгосон, Оросд нь хүртэл адмирал Колчак баатар болж байхад бид Оросын яргалал, хүйс тэмтрэлтийг шүтсээр. Юу гэхэв
Оросын дарамтанд байсан бүх улс урлагаасаа хар жилүүдээ арчиж хаясан, Оросын хараат засгийн эсрэг тэмцсэн бүхнийг зөв гэж ойлгосон, Оросд нь хүртэл адмирал Колчак баатар болж байхад бид Оросын яргалал, хүйс тэмтрэлтийг шүтсээр. Юу гэхэв
Монголд амьдарч байсан хятдууд л Оросын дарамтанд хэцүү амьдарч юм билээ. Монголчууд бол эсрэгээрээ байсан шүү. Оросууд л монголыг хятдаас салгаж тусгаар улс болгосонд монгол дахь суурин хятдууд одоо хүртэл хорсоод байдаг юм.
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_
Zinamidar urgeljiin unen bish yum bichij baih yum. Ene nomd unench barimtaar uzuuljee: https://www.academia.edu/8965627/%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D0%B8%D0%BD_%D0%A1.%D0%9B._%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%96._2014._%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D1%8D%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B3_1932_%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B4%D0%B0%D1%85%D1%8C_%D0%B1%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE._%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D0%BD%D1%85%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D2%AE%D1%81%D1%8D%D0%B3_Kuzmin_S.L._Oyuunchimeg_J._2014._Rebellion_of_1932_Against_Socialism_in_Mongolia._Ulaanbaatar_Munkhiin_Useg_