Пүрэв - 04 сарын 18,
2024
-Томоохон үер 50-100 жилд дахин давтагддаг. Өнгөрсөн оноос үерийн дохио мэдрэгдэж эхэлжээ-
Улаанбаатар хотод 1966 онд болсон аймшигт үерийн талаар ахмадууд дуу алдан ярьдаг. Судалгаагаар ийм төрлийн үер 50-100 жилд давтагддагийг мэргэжлийн хүмүүс тогтоожээ. Аймшигт үерээс хойш 50 жил өнгөрч байна. Өөрөөр хэлбэл, үер давтагдах он тоолол эхэлсэн гэсэн үг. Тэгвэл Улаанбаатар хот үерийн болзошгүй нөхцөлд бэлэн үү. Сүүлийн хоёр, гурван жилд жижиг үерийн давтамж нэмэгдэж байгааг мэргэжлийн хүмүүс халаглан ярьж байна. Гамшгийн үед эхний фронтод ажиллах онцгой байдлын албаныхан энэ чиглэлд хэрхэн ажиллаж байгааг тодруулж, Нийслэлийн онцгой байдлын газрын дэд дарга, онцгой байдлын хурандаа Д.Батсайхантай ярилцлаа.
-Нийслэлд сүүлийн хоёр жилд хэд, хэдэн үер боллоо. Ер нь үерийн давтамж нэмэгдээд байна уу даа. Үүнийг хүмүүс сайны дохио биш гэлцэж эхэллээ?
-Улаанбаатар хот Богд хаан, Чингэлтэй, Баянзүрх Сонгинохайрхан уулаас эх авсан 25 хуурай сайр болон гол мөрний амуудтай, Туул, Сэлбэ, Улиастай, Толгойтын голын бэлчир байршдаг учир үерийн аюулд өртөх магадлалтай. 2012 оноос хойш Улаанбаатарт үерийн нөхцөл байдал гурван удаа давтагдсан. Ер нь үер 50-100 жилийн давтамжтай болдог гэсэн судалгаа бий. Өнгөрсөн жилээс эхлээд олон жилийн дунджаас илүү хур бороо орж, усархаг жилийн эхлэл болох нь ажиглагдаж эхэлж байна. Сүүлийн жилүүдэд хотын хүн ам өсч, барилгажилтын нягтрал ихэссээр байгаа. Хөдөө орон нутгаас шилжин ирэгсэд үерийн эрсдэлтэй газруудад олноор бууж байна. Үерийн аманд 2500 гаруй айл байгаа судалгаа гарсан. Тэдний 1759 нь зөвшөөрөлгүй газар бууж төвхнөсөн. Тиймээс бид Өмчийн харилцааны газартай хамтран айл өрхүүдийг үерийн аюулаас урьдчилан сэргийлж нүүлгэн шилжүүлэх шаардлага хүргүүлж, гамшиг осолд нэрвэгдэх нөхцлийг тайлбарлаж ухуулах ажлыг эхлүүлээд байна.
-Улаанбаатар хот сүүлийн жилүүдэд барилгажилт идэвхтэй байсныг та хэлж байна. Уулын ам, голын голдиролд хороолол, хотхонууд олноор баригдах болсон?
-Үерийн аюултай бүс болох Туулын хөндийд, ялангуяа Баянзүрх, Хан-Уул дүүргийн нутагт Туул голын хөвөөнд хамгаалалтын зоонуудад боссон хорооллууд байна. Тухайлбал, Их тэнгэрийн амнаас Яармагийн гүүр хүртэлх зайд найман том хороолол байна. Бид холбогдох албаныхантай хамтраад газрын зөвшөөрөл болон байгалийн эрсдэлтэй холбогдуулан үнэлэлт дүгнэлт өгч байгаа. Зарим зөвшөөрөлгүй баригдсан хорооллуудыг дахин төлөвлөлтөөс зураг төслийг нь хасуулж, байгалийн голдиролд оруулахаар нийслэлийэн Засаг даргаар шийдвэрлүүлэхээр судалж байна.
-Хот дотор борооны ус зайлуулах шугам, сүлжээ хангалтгүй байна уу?
-Үер уснаас хамгаалах болзошгүй нөхцөл байдал хотын дэд бүтцэд нөлөөтэй. Учир нь 57 цэгт 118.5 км далан байдаг. Мөн борооны ус зайлуулах 46.4 км урттай шугам бий. Хот доторх нийт замын 54.2 хувь нь ус зайлуулах боломжтой. Хөрсний усны төвшинг зайлуулах 13.4 км урттай ус зайлуулах далан сувагтай. Эдгээр нь 1966 оны үерээс хойш Улаанбаатар хотын дэд бүтцийн нөхцөл байдалд тохируулж л хийсэн. Тэр үед 500-600 мянган хүн амтай байсан. Гэтэл өнөөдөр 1.3 сая хүн амтай. Тиймээс болзошгүй үерээс урьдчилан сэргийлэхээр дэд бүтцийг шинэчилж, далан суваг шинээр байгуулж, инженерийн шугам сүлжээг бий болгох асуудлыг Хотын даргын зөвлөлийн хурлаар оруулсан. Удахгүй шийдвэр гарах байх.
-Гамшгийн үед иргэд юу анхаарах ёстой вэ. Та бүхэн үерийн аманд буусан айл өрхийг нүүлгэн шилжүүлэхээс гадна өөр ямар ажил хийж байна?
-Гамшгаас хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу үер усны эрсдэлтэй газарт буусан айл өрхийн судалгааг гаргаад даатгалд хамруулах асуудлыг шийлвэрүүлэхээр ажиллаж байна. Мөн гамшгийн эрсдлийн үнэлгээг хийлгэж, Үерийн эрсдлийн сан байгуулах боломжийг судалж байна. Ийм сан байгуулаад гамшгийг эрсдэл багатай даван туулахад ямар боломж байгаа чиглэлээр ажиллаж байна.Түүчнлэн сайн дурын даатгалын хэлбэрийг оруулах нь зүйтэй. Санхүүгийн зохицуулах хороотой судалж үзэж байж үерийн аманд бууж байгаа айлуудыг нүүлгэхээс гадна хуулийн дагуу гамшгийн эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх ямар боломж байгааг судалж байгаа.
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин
Сэтгэгдэл0
Үйлийн үр гэж юм бий.Урсах ёстой бол урсана,урсахгүй ёстой бол урсахгүй.Урссаных нь дараа хэнийх нь нүглийн сав дүүрснийг мэдэж болно бус үү.
Юун феодал мунхруулга вэ? Хот гэдэг өөрөө аюулаас хамгаалах системтэй баригддаг. Болох зүйлээс болгоомжилж барьдаг. Үүнд үйлийн үр ямар ч хамаагүй, харин ч үер гамшиг болоход чиний боддог нүгэлтэн биш харин ч бага насны хүүхдүүд эрсдэх магадлал өндөр. Тиймээс даин төлөвлөлтөө анхаарах л ёстой. Нэгэнт өмнөх нь хийгээгүй хойшдоо ч хийгээд яах юм гэсэн сэтгэхүйгээр хандавал бас ийм мухар сүсэгт автвал хот сүйрэлд орно. Далан сувгаа сэргээж, зам дээр хог хаяж ус зайлуулах хоолойнуудыг бөглөдөгөө болих ёстой. Өнөөдөрөөс.
ene muu yavdag jorlon yu gej hucaad baigan. Zamiin cagdaad baihdaa il cagaanaar hahuuli avch bayajsan pizda. Muu mahan tolgoin buunii nohoi, tenger chamaig nergendee
Одоо л ухаан ороо юу, монголчууд. Ядахдаа байрныхаа суурийг нь буруу хийсэн. Тиймээс хэт ендер байрнууд зугээр л унаад егне дее.
chi tegbel yerees umnu xar
Энэ хорооллуудыг энэ аюулаас тойрч гарна гэсэн тооцоолж барьсан гэж бодож байна уу. Үгүй шүү дээ.Зүгээрл мөнгө олох нэг хэлбэр байсан.2009 оны зуны эхэн сард нилээд элбэг хуртай байхад тэр үед ашиглалтанд орсон тансаг барилгуудын муу ус нь доод давхрын айлуудаараа хальж гараш нь усанд автсан байсныг мэдэх юм байна.Манай монголчууд "Ниргэсэн хойно нь хашгирав " гэдэг энэ сэтгэхүйгээсээ салмаар юм даа.Ер нь УБ хомын энэ бүс газар хөдлөлтийн идэвхитэй бүсэд ордог юм байна лээ.Тасархай баЯчууд яах вэ дахиад нэг байшин босгоод авна. Жирийн дундчууд л хохирох байх даа. Миний бие монгол турк улсын найрамдалт харилцаанд сэв суулгах гэсэнгүй гэхдээ нэг гашуун үнэнийг сануулмаар сангдлаа. Туркэд 2002 онд билүү газар хөдлөхөд дандаа чанар муутай барисан шинэ гэх хорооллууд нэг хаана бүтэн үлдээгүй нуран унж өчнөөн хүний амийг авч , эд материалын хохирлыг учруулсан. Үүнийг яагаад дурсав гэхээр саяхан манай улс турк улстай баригын салбарт хамтран ажиллахаар гэрээ байгуулж байна. Ээ дээ найдвартайг нь л сонгооройдоо. Энхнээсээ гадны гэх хөрөнгө оруулалттай барига байшингийн NO нь их бага хэмжээгээр илэрч байгаа шүү дээ.
Үер хэзээ ч тохиолдож болно. Заавал 50 ба 100 жилд гэсэн юм байхгүй. судлаачид үерийн давтамжийг 50, 100, 200 жилийн циклд оруулж магадлалаар нь судалдаг юм. Манайхан юмыг буруу орчуулаж тэрийгээ мэддэг юм шиг ярьдагаа болих хэрэгтэй. Онцгой байдлын газрынхан дэлхийн түвшний hydrologist -той байж сав газар бүрийн үерийн эрсдэлийг нарийвчлан судалж байнгын мэдээлэлтэй мөн бэлэн байдалтай байх хэрэгтэй. Тэгэхгүй үер болонгуут очиж аварна гэсэн бодолтой бол үндсээрээ буруу, тэдний гол үүрэг нь аюулыг урьдчилж мэдээд сэргийлэх, яах ч аргагүй газар хөдлөлтийн үед бол аврах. Тэрнээс биш үерийг бол заавал урьдчилж мэдэх шаардлагатай. Мөн байгалийн түймрийн эрсдэлийг ч шинжлэх ухаанчаар тооцоолж сэргийлж байдаг юм байна лээ дээ бусад улс орнуудад бол.
Далан маш чухал, зүгээр эрэг дагуулаад хавтан тавчихвал буруу, далан нь заавал цаанаа маш хүнд бетонтой зууралдах маягтай гагнагдсан байдаг юм билээ. Япончууд их сур л даа. Өчнөөн цунами үзлээ ш дээ, голын үерийг тэд тооцдоггүй. Яагаад гэвэл тэр их ус хаашаа орох вэ, урсгал нь яаж саарах вэ гэдгийг маш нарийн тооцолсон байдаг. Солонгост ч ялгаагүй, хөрсний гулсалт ихтэй энэ улс асар их бүтээн байгуулалтыг хийж чадсан. Туулын урсгал зундаа сайхаан. Хамгийн аюултай хороолол бол Ривер гарден, бараг эрэг дээр нь байдаг. Гэхдээ сууриа яаж цутгасан юм байгаа юм. Хавтгай таваг шиг цутгасан бетон дээр тогтдог гэсэн. Туул гол ойрын ирээдүйд ширгээд домог болж үлдэнэ дээ. Бургасыг нь хядаад, гол руу цутгадаг жижиг горхи, булаг шанд нүдэн дээр ширгээд алга болсон. Сэлбийн эх өөд яваад үзээрэй, голд нийлдэг бүх усны судлыг таслаад байшин барчихсан. Ер нь нүүссэн нь дээр дээ. Хөшигтийн хөндий бол ирээдүйтэй.
1966 онд УБ ердоо усрээдл 300 хурэхгуй мянган хун амтай байсан юу гэж худлаа 5-6зуун мянга байсан гэж шаагаад байгаан бол буу мэд!Уер болдгийг мэдсээр байж ямар ухсэн улийгээ хийж Туул голын ховоогоор хороолол барилга барих зовшоорол монгоор олгоод байдгийг би ердоо ойлгохгуй!Одоо 66 оных шин умер болбол тэр шинэ хороололын хун ам тэр чигээрээ живж ухэцгээнэ биздээ?1-3 давхарынхан бол будаашд!