Амьдрал бүгдэд үнэхээр тэгш, шударга хандах ажээ. Алтан наран алагчлалгүй илч гэрлээ хайрлана. Сүүн саран туяагаа ер хэний л үүдэнд эс тусгадаг билээ дээ. Хүн ямар ч амьдралд ирж болно, харин бүгд л нэг янзаар буцна. Бултаж зайлна, ар хаалгаар гарна гэсэн юм огтоос үгүй. Үүнд өмчтэй, өмчгүй, мөнгөтэй мөнгөгүйн ялгаа байхгүй.
Тэгш байдал, шударга ёс гэдэг чухамдаа энэ л буюу.
Амьд бүхэн зовлонг эс хүснэ. Тэр дотроо хүн зөвхөн жаргахыг л хүснэ. Хүний эрхээр ч байсан хамаагүй жаргах л ганц хүслэн нь хүний өөрийн араншин. Хүний эрхээр ч юу байх вэ дээ, бусдын тус дэмээр ч байсан гэсэн үг л дээ. “Хааныхаа сайнд харц ардууд жарга юу” гэсэн эртний мэргэн үгтэй. Харин Төр нь хүнээ зовоох гэдэг байж таарахгүй. Хүмүүс амьдралын хуультай зоригтойгоор тэрсэлж, өөрсдөө элдэв хууль зохиодог. Хууль уг нь хүний сайн сайхны төлөө байх ёстой л доо. Бас өөрсдийн байгуулсан нийгмээ капитализм, социализм гэх мэт янз янзаар нэрлээд түүндээ хүнийг зохируулж амьдруулахаар албадаж зовоодог.
Хүн амьдралын өмнө тэгш эрхтэй ч хөөрхий өөрийнхөө байгуулсан Төр, шүүх, нийгмийнхээ өмнө тийм биш, үнэнхүү “жижиг”-рэнэ. Хүний өөрийнх нь байгуулсан нийгэм, төр, шүүхийн зарчим Амьдралынхтай огт адилгүйгээс тэр. Энд шударга ёс, тэгш эрх гэдэг ёстой харилцан адилгүй ойлголт болж хувирна. Эрх чөлөө ч аандаа хумигдана. Өнгө, мөнгөөр ялгаварладаг хорвоогийн жам.
К.Марксын Эрх чөлөө, тэгш эрх, шударга ёс гэсэн эрхэм уриа-зарчим хүний өөрийнх нь мөн чанарт яг таг тохирдог учраас л хүн төрөлхтөний гайхамшигт дуудлага болсон байж таарна. К.Марксын мөрөөдсөн социалист нийгэм өдгөө скандинавын хойгийн орнуудад зарим талаар хэрэгжиж байна гэцгээдэг. Тэдгээрт ард олны тайван амьдрал, гэр бүл хүүхэд, эмэгтэйчүүд нэн тэргүүнд тавигдаж,“аргагүй хүнд зайлшгүй халамж” хүлээн зөвшөөрөгддөг ажээ. Капиталист улсууд гагцхүү тухайн үеийн Зөвлөлт социализмыг хуулбарлаж нийгмийн халамжуудыг бий болгосон нь үнэн билээ.
К.Маркс капиталист гэх хөрөнгөтний нийгэмд анализ хийгээд эрх чөлөө, тэгш эрх, шударга ёсны эсрэг байгууламж байна гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн нь үнэн болох нь амьдралаар шалгагджээ. Дэлхийн 7 тэрбум хүний дөнгөж 1% нь бүх баялгийн 50%-ийг эзэмшин өмчилж байна. 99 % нь үлдэх 50% дээр нь хүссэн хүсээгүй үлдэж,үүнээс өөр аргагүйд хүрчээ. 20 жилийн дараа 1% нь 55%-ийг өмчилж, 100 жилийн дараа юу болох нь ойлгомжтой.
К.Марксын дүгнэснээр капитализм том нь жижгээ залгиж, буржуазууд улам баяждаг нь энэ ажгуу. Энэ нийгмийн тогтолцоо капитализм өндөр хөгжсөн оронд одоогийн байдлаар тохирч байна. Харин капитализмыг сохроор дагасан жижиг улс орон “галууг дууриаж хэрээ хөлөө хөлдөөнө гэгч болдгийн жишээ нь Монгол улс маань байна.
Тиймээс ч зарим улс орон өөрийн гэсэн онцлогтой нийгмийн байгуулал байгуулаад байгаа нь учиртай.
Монголчууд бид явж буй замаа эргэж нэг харах хэрэгтэй болж байна. Өдгөө бидний амьдарч буй нийгэм болох капитализм Монголд лав сайн сайхныг авч ирсэнгүй, Ардчилал нэрийн дор монголчуудыг жинхэнээсээ сульдаан ядрааж байна.
Бидний бий болгосон хөрөнгөтний нийгэм бол үнэндээ Ардчилал биш юм. Өнгөрсөн 25 жилд монгол хүнээ гэж жинхэнэ зүрх сэтгэлээрээ хандсан бодлого хэрэгжүүлээгүй нь Ард түмэн одоо ийнхүү ядарч зүдэрч буйгаас тодорхой байна.
Хөрөнгөтний нийгэм эдүгээ мухардалд ороод байна. Харин түүнийг ямар нийгмийн байгууллаар солих вэ гэдэг л асуултын тэмдэг болоод байна.
Нэг мэргэн ухаантай хүн энэ дэлхийн баялаг энэ дэлхийн бүх хүнд хүрэлцэнэ, харин хүмүүсийн шуналыг гүйцээнэ гэвэл 1000 дэлхий байгаад ч хүрэлцэхгүй гэжээ. “Нэг нь нийтийн төлөө, нийт нь нэгний төлөө” гэсэн нийгэм л Монгол орныг, цаашилбал энэ дэлхий ертөнцийг аварна гэж би бодож байна.
Марксын социализм яаж ч бодсон зэрлэг капитализмаас олон талаараа давуутай гэдэгтэй маргах хүн үгүй ч цагаасаа түрүүлэн хэрэгжүүлэх гэсэндээ хөрсөндөө бүрэн буугаагүй нь Лениний буруу гэж үү.
Магадгүй хүн төрөлхтөн Марксын социализм өөд эргэх ч юм бил үү, хэн мэдлээ.
Марксын хүссэн хүн болгон эрх чөлөөтэй, шударга ёс, тэгш эрх ноёлсон газрын диваажинд амьдрахыг хүсэхгүй монгол хүн бий гэж үү.
Л.ГҮНДАЛАЙ
Сэтгэгдэл0
Энэ өнөө лаки Гүндалай мөн үү. Социализм байгуулахаар шийдсэн юм байх даа.
NAADAH CHINI OLIGARH GEE BIZDEE,TEGEED YAAJ SOCIALIZM BAIGUULAH GEJAAGAA YUM BOL??
Gunbalaig hairlaya
Гүндалай бичсэн гэхэд тун дажгүй шүү, Монголд хөрөнгөтний хувьсгал хийвэл их хялбар бөгөөд Марксизмруу алхам ойртоно,
Өөрөө жижиг хөрөнгөтөн биз дээ
Zail myy lalar
Khvmvvnii yertuntsiin orshin baikh khugatsaanii tursh kapitaliin niigem munkh baikhgvi ni medeej soligdoj l taaraa Ug ni biyeldeg bol Marksiin surgaali mash enerengvi surgaali. Terniig dagana gekheer khvmvvs bvgdeeree deer. Door, bayan yaduu gekh yummgvi adilkhan bolchikh geed baigaad l khamag uchir ni baigaa yum bishvv..
Капиталист нийгэм мухардалд орчихоод байна. Түүний шалтгаан нь баялагийн хэт шудрага бус
хувиарлалт юм. Нийгмийн ихэнхи баялаг хэтэрхий цөөхөн хүмүүсийн гарт төвлөрч дийлэнхи олонхи нь хөрөнгө мөнгө муутай, төлбөрийн чадваргүй болоод ирэхээр эдийн засаг бүхэлдээ хямардаг. Капитализмд ч, социализмд ч аль алинд нь бие биенээсээ давуутай болон сул тал байдаг. Тэгэхээр хүн төрөлхтөн энэ хоёр нийгмийн онолын эрлийз буюу аль алиных нь давуутай талуудыг тусгасан нийгмийн шинэ онолыг гаргаж хөгжүүлэх болно. Өнөөдөр Канад болон скандиновын зарим орнуудад социализмд байдаг нийгэм рүүгээ чиглэсэн олон бодлогыг хэрэгжүүлж байна. Гэтэл манай улсад капитализмыг мухардалд оруулсан гол шалтгаан болох баялагийн хэт шудрага бус хувиарлалтыг үтэр түргэн хэрэгжүүлээд хүн амын дийлэнхийг ядууруулчихаад байна. Нөгөө ядуучууддаа барьсан байраа зарах гэхээр тэд нар нь яаж авч чадах вэ дээ? Ард түмний төлбөрийн чадвар, худалдан авах чадвар муудахаар манай эдийн засаг бүхэлдээ хямарч байна. Социализм гэдэг чинь бүхнийг тэгшитгэнэ гэсэн үг биш шүү дээ. Харьцангуйгаар баялаг хувиарлалтыг шудрагаар шийдэх зарчимтай нийгэм юм. Ер нь бол хүссэн ч, хүсээгүй ч бид хагас хэмжээгээр социализмын зарчмууд руу эргэх л болно.
Ер нь социализмыг жоохон засварлаад өмчийн.гм хэрэглэвэл жинхэнэ хүнлэг ард түмнийхээ төлөө нийгмийг байгуулж болноа
францийн хувьсгалийн уриаг марксийн сургааль гэж андуураад л үнэхээр гүнээр балайр юм аа. тэрэнд нь бас хэдэн байлай гар үнэмшичихсэн магтсан коммент бичээд л. мөн дөө хөө. ороо нь ороогоороо жороо нь жороогоороо гэж. харанхуй бүдүүлэг боловсролгүй монголчууд.
chinii tegeed meddeg yum gej yu bna aa frantsiin xubisgaliin uria gechixjee...gants xubisgal l meddeg maanag yum biz dee .marks frantsiin xubisgal xen ni anxdagch uu geed bodooroi maanag tolgoi min
Kommunism heregtei Mongold
Ene ikh bayan humuusiiig zailuulaja...
ynen l yum bichij odoo ardchlal gej daldaganaad xol yabaxgyi ni gedegee oilgoj bx shig bna aa ..yaj ch bodson zerleg kapitalizmaas xabigyi enerengyi saixan niigem chin sots niigem yum shyy dee .mgl-chuud sots niigmees xojson uu gexees xoxiroogyi shyy odoogiin ardchlal gej xutsdag birdyyd l xymyysiin tolgoi ugaagaad bgaagaas bish...
Энэ хандлага руу дэлхий нийтээрээ ороод бгаа. Явж явж Хятадын өөрийн онцлогтой социализм гэдэг зүйл чинь зөв юм бн гэж гадаадын хэвлэлүүдээр маш их бичих болж бн. Хамгийн гол нь ардчилсан намын улаан хамгаалагч байсан Гүндалай ийм юм ярих чинь зохимжгүй бн. Та энэ ардчилал капитализмыг тууштай дэмжигч хамгаалагч байсан хүн. УИХ-д АН –г ганцаараа төлөөлж бсан. МАН-ын Ц.Нямдорж мэтийн хүмүүсийг муу хөгшин комунист гэж харааж зүхдэг бсан хүн ийм юм ярих чинь зохимжгүй бн. Өөр хүн ярьсан бол яая гэхэв.
жинхэнэ балай гар ...
Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ нь олон зууны турш эрээвэр хураавар шинжтэй явж ирсэн зүйл. Нутаг орон бүр өөр өөрийн жишигтэй, өөр өөрийн шийдэх аргатай байв. Тухайн газрынхаа ахуй орчин, бэл бэнчингээс хамаараад гэхүү дээ. Юугаар баян түүгээр дайлна гэдэг шүү дээ. Аажмаар нийгмийн элдэв халамж үйлчилгээг цэгцэлж журамлан нэгдсэн нэг тогтолцоонд оруулан төрийн цогц бодлого болгон хэрэгжүүлэх болжээ. Үүнийг хамгийн анх хэрэгжүүлсэн орон нь Англи улс. Энэ үйл явц арван есдүгээр зууны дунд үе хавьцаа болж өнгөрчээ. Энэ бол английн хөгжлийн оргил үе. Англи улс технологийн хөгжил, аж үйлдвэржилтээрээ дэлхийд тэргүүлж байв. Америк, Орос, Герман, Япон гэх мэт аваргууд тэр үе бараа сураггүй байлаа. Англи улс хангалттай өндөр ашиг орлого олж байсан учраас бүх иргэддээ боловсрол, эмнэлгийн үйлчилгээг үнэ төлбөргүй олгож эхэлсэн. Дундад зууны үед Юань улс юмуу алтан ордны улсад жишээлбэл нийтийн номын сан, нийтийн халуун усны газар ч гэдэг юмуу үнэ төлбөргүй нийгмийн үйлчилгээ байсан. Бас элдэв баяр ёслолоор хааны хишиг тараах, өглөг өгөх явдал ч байлаа. Иймэрхүү зүйлийг европчууд хараад ихэд гайхдаг байв. Яг л зүүд мөрөөдөл шиг, яг л үлгэр домог мэт. Хэзээ ч хүршгүй оргил мэт. Английн бүх цаг үеийн хамгийн шилдэг, тэнгэрлэг, агуу гайхамшигтай яруу найраг гэхэд л Хубилай хааны тухай байх жишээтэй. Магадгүй энэ шүлэгт шингэсэн бишрэл, бахдал, чин хүсэл зориг нь англи орныг хөглөж хүсэл мөрөөдлийн даль жигүүр ургуулан арлын жижиг ядуу орноос дэлхийн хамгийн хүчирхэг, бас хамгийн анхны нийгмийн халамжийн цогц тотголцоотой улс орон болгон хувиргасан бизээ. Хүчирхэг эдийн засаггүйгээр хүчирхэг нийгмийн хамгаалал бий болгох боломжгүй билээ. Үүнийг социалист тогтолцооны дампуурал бэлхнээ харуулж байна. https://www.youtube.com/watch?v=VGpEEsF0_ns
хөөе нөгөө байр суурьгүй нөхөр чинь бүр комунизмын лүмпэн порлетарийн номлогч болчиж бас болж л байна хэд хоногийн дараа бүр шал эсрэг юм ярьцан явах нь тодорхой л доо харамсалтай нь