Манж, Орос, Түвдүүд Монголын талаар нэгдсэн гадаад бодлого барих болов, 1650 онд манжууд Мин улсын сүүлчийн боомт Кантон болон Бээжинг эзлэв. 1647 онд Оросын цэргийн атаман И.Похубовын цэрэг Буриадад довтлон Буриадын их тавнан Турухай хэлэлцээр хийхээс өөр аргагүйд хүрэв. Похубов Өргөө хотноо Шолой сэцэнтэй уулзаж, Оростой нэгдэхийг ятгасан ч талаар болов. Тиймээс Оросын казак цэрэг Сэцэн хантай дайтахаар хөдөлсөн ч замдаа Буриадуудын отоонд оров. 1656 онд Оросын элчин Манжийн хаантай үгсэн хуйвалдаж, Халх, Ойрадын зөрчил хурцдав. 1658 онд буриадууд Оросуудыг эсэргүүцэн бослого гаргалаа.1660 онд Оросын элч Хотгойдын ноён Лувсанринчингийнд очив. Оросууд казакийн дээрэмчдийн хүчээр урд хязгаараа тэлж, Сибирийг эзлэн авахыг санаархав. Тэд үүндээ Казань, Астраханы халимаг, татааруудыг ч ашиглаж байжээ. 1656 онд Перс, Крымээс элч торгуудад ирж хамтран Оросын эсрэг тэмцэх санал тавьсан ч бүтсэнгүй. Халимагийн Пунсаг ноён 1657 оноос Орост тусалж Крым, Башкирыг түйвээж, Рязанийн бослогыг даралцав.1961онд Халимагийн Шүхэрт дайчин Крымийн татаарыг бут цохив. Өөрөөр хэлбэл, Бат ханы үр удам өөрсдийгөө сүйтгэж, Халимагууд Орост зүтгэсэн түүхтэй. 1662, 1671 онд Ижил мөрнөөс Пунсаг Зайд ирж, хошуудын Абулайг дайрч хариугаа авчээ. Пунсагийн дараа тодорсон Аюух ханы үед 1676 онд халимагууд Харьковыг эзлэв. Хамгийн сүүлчийн Бат ханы угсааны Шамилыг оросууд Чеченьд ялахад халимаг морьт хороо гол үүрэг гүйцэтгэжээ... Түшээт ханы хойд хязгаар нутаг Байгал, Хөвсгөл нуурыг Оросууд авахаар шунаж эхлэв. Энэ үед “Байгал нуур нь Монголын Түшээт хан, Засагт ханы мэдлийн, Монголын газар нутаг юм” гэж Оросын түүхч П.А.Словцев бичиж үлдээв. Оросын язгууртан Ф.А.Головин Түшээт ханд илгээсэн бичигтээ “Загас барьдаггүй Монголчуудад Байгал нуур ашиггүй тул Орост шилжүүлж, оронд нь бид найдвартай түшиг болж болох юм гэжээ.
Мөн цахиур буу 500 ширхэг, бөмбөг, гунан буу 10-ыг бэлэг болгож өгөхөө цухуйлгав. Энэ эрээ цээргүй болзол Халх-Оросын харилцааг хүндрүүлэв. Үүнээс үүдэн Манж болон Зүүнгарын хаант улстай шууд харилцах бодлогыг Оросууд сэдэв. Тэд Ойрадыг ирээдүйн Орост түшиг болох улс гэж дүгнэсэн бололтой. 1616 оноос хойш Хотгойдын Шолой Убаш, Омбо ноён нар зэвсэг бүтээх хүн Оросоос хүссэн ч тэд Түшээт хан, Хотгойдын ноёдод зэвсгийн дархан байтугай галт зэвсэг зарахаас ч болгоомжилж байв. Харин халимагуудад Оросууд дарь, тугалга нийлүүлжээ. 1647-1652 оны үед оросууд Амар мөрний ай савыг эзэлж, Манж, Халх хоёр Оросын тэлэлтийг Буриадад тас цохихоор болов. Тэд Оросын эсрэг том хүч хуралдуулж, Хотгойдын хан Омбо- Эрдэнэ Орост урваж, хиргисийг довтлон, ноёдыг нь олзлов. 1657 Улмаар Хотгойдууд долоон түмэн цэргийн хүчээр Орост цөмөрч орсон ч Ойрадын хаан Сэнгэ Халхын баруун гар болсон тэднийг бут цохив.
Түвдийн Далай лам өөрийн шавь Галданг дэмжин “Бошигт” цол олгон, Манжийн эсрэг зогсох гол найдвараа түүнд даатгажээ. Далай лам Галданд цол олгосноо Энх-Амгалан хаанд мэдэгдэж, хаан ч 1678 онд нэмж “хаан” цол хүртээв. Үнэндээ Монголчууд их гүрний сүүлчийн хаан Лигдэнгээс хойш Их хуралдайгаараа “хаан” цолыг хэнд ч өгөөгүй юм. Тэгээд ч манжууд Чингис хааны угсааны ноён төрөхөөс туйлаас эмээж байв. Хаан болох магадлал өндөр Чахундоржийг Галдантай харгалдуулах нь тэдний хорон бодлого байсан юм. Далай ламаас Кашгараас Исмайлын хөөсөн Аппакт туслахыг зөвлөсний дагуу Галдан буман хүнтэй их цэргээ Дорнод Туркестанд илгээж, нийслэл Яркендыг эзлэн Исмайлыг цөлж, Аппакт үлэмж тус хүргэв. Галдангийн цэрэг Яркендаас Өмнөд Казахстанд довтлов. Удалгүй Сайрам хотынхон бослого гаргасан ч Зүүнгарынхан цус урсган дарж, албатуудыг нь Туркестан тийш цөлжээ. Улмаар хиргисүүдийг эрхшээсэн нь алба гувчуур авдаг оросуудыг айдаст автуулав. Галдан казакийн Харахурол, Ташкент зэрэг есөн хотыг эзэлж, хүрээгээ тэлсэн байдаг. Халх, Ойрадын цугларалтад Өндөр гэгээнээр ном тавиулсан нь түүнийг бүх Монголын шашны тэргүүн гэдгийг илэрхийлсэн хэрэг болов. Энэ үеэр Жавзандамба хутагтын суудлыг Түвдийн Галдан ширээтийн суудалтай эн зэрэгцүү засуулснаар шалтаглан Далай ламыг доромжлов хэмээх цуу яриаг Түвд, Ойрадууд эрчимтэй тараав. Түвдээс бурханы шашныг авсан нь цөөхөн манжууд Хятадуудад уусалгүй оюуны дархлаатай болох, дараа нь харгалдсан Монголчуудыг эзлэх зорилготой байжээ. Энх-Амгалан хаан “Монголчууд эрэлхэг, хүчирхэг. Би энэрэнгүй дүрээр тэднийг номхотгож, улсын сүрээр хүлээсэлнэ. Тэдэнд хайр хүртээж сэтгэлийг нь эрхшээнэ” гэж байв. Ийн Манжууд Түвдийг ялангуяа Далай ламыг Монголын эсрэг ашиглахаар чармайв. 1652 онд V Далай ламыг Бээжинд урьж, түүний нэр хүнд, нөлөөг ашиглан Өмнөд Монгол дахь ноёрхлоо бататган, улмаар Халхыг эрхшээхийг санаархав. Мөн ойрадуудыг Халхын эсрэг турхирч, Монголыг Монголоор нь дарах бодлого явуулж байв. Манжууд Халхыг улам сулруулан, Далай ламын нөлөөг бататгахыг зорьсон бол Оросууд Буриадыг эзлэх дайнд Галданг ашиглах гэж улайрч байв. Тэр үед Ар Халх нь хүчирхэг Манжууд, нутгаа тэлж буй Оростой улаан нүүр тулах болсноор түрэмгийллийн бай болох нөхцөл бүрдэв. Их хаад хальснаас хойш Ойрадууд дураар аашлах нь хэрээс хэтэрч, 1648 онд Хотгойдын хан Омбо-Эрдэнэ Хөх хотыг цэрэглэн довтлов.
Засагт ханы суудлын будлианаас болоод Галдантай тэрсэлдэв. Чуулганд ирсэн ноёдыг барьж хорьсон Галданд Чахундорж бүр ч итгэхээ болив. Засагт хан Норовын үхэл, түүний залгамжлагчдын будлиан үүн дээр бүр ч нэрмээс болов. Чахундорж Буриадын талаар Орост шаардлага тавьж, Сибирийн хот, тосгод руу гурвантаа довтолж, 1687 онд 8000 цэргээр Буриадыг хамгаалах цэргийн хүрээг буй болгов. Галдан хаан ч шургуу тэмцэж, Зүүнгарын хан сууж, бүх эрхийг гартаа төвлөрүүллээ. Хаан ширээний тэмцэлд ялагдсан Сэнгийн ахмад хүү Цэвээнравдан долоон зайсангаа дагуулан Турфан тийш зугтан оджээ. Цэвээнравданд Галдан өшрөх болсны гол шалтгаан нь сүйт бүсгүйг нь булааснаас үүдэлтэй. Галданг 1676 онд хадам эцэг хошуудын Очирт цэцний эсрэг цэрэглэхэд Чахундорж дэм болон цохилт өгч байж. Галдангийн эцэг Эрдэнэбаатар хунтайж, ах Сэнгэ нар нь Оросуудаас Бүрүүд нарыг буцаан өгөхийг шаардаж, хил орчмоор нь халдан довтолж байжээ. Харин Галдангийн элч нар 1673 онд Сибирийн Тобольск хотод хүрэлцэн очиж, Оростой найрсаг байх хааны захиаг гардуулж, оросууд ч шуурхай хариу өгсөн байна. 1673 оны намар Оросын хаан Зүүнгарын элч нарыг Москвад саадгүй нэвтрүүлэх, Ойрадын ноёд, худалдаачдыг Сибирьт татваргүй худалдаа хийх зарлиг гаргажээ. Тэд Оросоос гурил будаа, даавуу, багаж хэрэгсэл авч, оронд нь малын гаралтай түүхий эд, ангийн арьс зэргийг өгдөг байж. Мөн хятад торго, элдэв зүйл чамин эдлэлийг Орост худалдаалж дундаас нь ашиг унагана. Хятад-Зүүнгарын хил дээр боолын зах хүртэл байсан гэдэг. Галдан 1671 онд Түвдээс буцан ирж, Орос, Манжтай нягтрах болсон даруйдаа 1673 онд Халхад довтлов. Оросууд Галдангийн зэр зэвсгийн хүсэлтийг хүлээн авав. Манжууд Архайг, харин Далай лам Галдан ширээт ламыг Хүрэн бэлчирийн чуулганд илгээжээ. Харин Галдан эл чуулганыг үл тоон Халхад цэрэглэн орохоо мэдэгдэв. Чахундоржид Галдангийн цэрэг баруун Урианхайн нутагт цөмөрсөн мэдээ ирсэн байна. Мөн Галдангийн дүү Доржжав Халхын Банди тайж, Балдан тайж, Бүтүгсэн хутагт нарыг довтлон дээрэмдэв. Энэ нь Түшээт ханыг их дайнд өдөөн хатгасан аж. Чахундорж Лувсангомбын хамт цэрэглэн хөдөлж Доржжавыг устган, дээрэмдүүлсэн мал, эд зүйлсээ эргүүлэн авав. Чахундорж хошуудын Очирт цэцэн хантай холбоо тогтоож, Хөхнуурын ноёдыг ч талдаа татав. 1687 онд тэрбээр Галдангийн цэргийн нэг хэсэг Шарын цэргийг бут цохиж, Хөхнуурыг чөлөөлжээ. 1688 оны эхээр тосож ирсэн Ойрадын цэргийн хүчийг бут цохиж, Ховдыг эзлэн, Ойрадын нутгийн гүн тийш тэмцэв. Чахундоржийн сүр хүч Энх-Амгалан хааныг сандаргаж, Түшээт хан, Галдан хоёрыг эвлэрэхийг шаардав. Чахундорж саналыг хүлээн авч, давшилтаа зогсоон, Цогдос нуурт чуулган товлов.
Харин Галдан араар нь Халхад цөмрөхөөр гурван түмэн цэрэг нь 1688 оны хавар гурван замд хуваагдаж, Хангай ханыг арлан, хотгойдыг эзлэн авав. Оросууд Галдангийн дэмжлэгээр Сэлэнгийн баруун эргийн халх тайж нарыг түрэмгийлэв. Цаашлан Элжигэнээр дайрч Тува, Хотгойдыг эзлэн, Эрхүүгийн зүгээс Халх руу дайрчээ. Манж нар ч Сөнөд, Хорчины нутаг руу хоёр түмэн цэрэг оруулав. Галданг Халхад довтлохын өмнөхөн Түвдээс мянган лам ирж, халхуудад“Галдан бол Манжаас хамгаалагч, увдист гэгээнтэн” гэх мэтээр ухуулах ажил хийгджээ. Далай ламын оролцоо эндээс харагддаг, Оросууд буриадыг бүрэн эзлэхийн тулд өөрсдөө Түвд, Манж нартай хамсан Галданд дэм үзүүлж, 1671-1688 онуудад Халх, Ойрадын дайн эхэлжээ. 1688 оны намар Дундад Азид дайны туршлага суусан Галдангийн их цэрэг Манжтай Улахуйд тулалдахдаа галт зэвсэг хэрэглэжээ. Олзны Швед эр Рената нь энэ тухайд их тус хүргэсэн аж. Хожим тэрбээр “Би Галданд 50 кг жинтэй таван их буу, бас таван бага хэмжээний буу, 20 ширхэг “Мортир” гэдэг богино толгойт их буу хийж өгсөн” гэж ярьсан байдаг. Галдан Чахундоржийн хүчийг гуравхан өдөрт бут цохиж, Монголын төрийн голомтыг бусниулж орхив. Галдангийн цэрэг Халхад маш их сүйтгэл учруулжээ. Тэд Эрдэнэзууг талаад зогсохгүй Хөгнө Тарнийн өвгөн хийд, Өндөр гэгээний Хадын хийд, 30 гаруй жилийн туршид мэргэдийн ур ухаанаар шингээсэн Хэнтий ханы зулайд орших Сарьдагийн хийд зэргийг газрын хөрснөөс арчиж, лам хуврагуудыг хүйс тэмтрэн Хэрлэн хүртэл давшсан байна. Дайнаас дүрвэгсэд Буриадад очиж, Оросын харьяат болжээ. Дүрвэгсдийн нөгөө хэсэг нь Хөхнуур тийш оджээ. Хөгнө ханы хийдийн лам нарыг хурга, ишиг шиг хөгнөөд цувуулан алсан гэдэг. Ламын гэгээн Лувсанданзанжанцан Түвдэд Галдантай хамт ном үзэж байхдаа “Халхад миний нэртэй холбоотой нэгэн тааруухан хийд бий, түүнийг та болгоож үзээрэй” гэж хэлсэн байна. Иймээс Ламын гэгээний хийдийг Галдан хөндөлгүй орхисон гэж ярьдаг. Галдан халхын уудам нутгаар дамнан Өндөр гэгээнийг мөшгөн хөөсний учир нь Занабазарыг замаас зайлуулж, ганцаараа Богд болох санаа агуулсан гэлтэй. Шарын талыг баригч Галдан улааны шашны голомт өвгөн хийдийг зориуд хайж олон, үнсэн товрог болгосон нь санаандгүй хэрэг биш.
Өндөр гэгээн Занабазар Ойрадын их цэргийн хөлөөс мөр буруулан Орхон голыг өгсөн Жанчитаар дайрч, Ерөөгийн рашаан, Шарлин голоор өнгөрөн Сарьдагийн нуруу, Аяагийн гол, Хагийн нуур зэрэг газрыг дамжин явсаар Хэрлэнбаян-Улаанд бүгж байгаад Авга, Сөнөдийн нутагт тэмцэн очжээ. Галдан Өндөр гэгээнийг хөөж гүйцэлгүй Олгой нуурт иржээ. Тэрбээр “Би Түшээт хан, Өндөр гэгээн нарын хойноос явж байна. Тэд миний дайсан. Халхууд та нар миний нөхөд” гэсэн үгийг хэлж явжээ. Галданг Хэрлэнд ирэхэд Далай ламын элч тосч уулзан, Түшээт хантай эвлэрэн дайнаа зогсоохыг санал болгожээ. Хариуд нь Галдан “Би түүнтэй эвлэрвэл миний дүү Доржжавын амь насыг хэн төлж өгөх юм. Би бүх хүчээрээ байлдан Халхыг устган, Жавзандамбыг заавал олзолно” хэмээн уурсан өгүүлжээ. Ингэж улаан, шарын тэмцлийг ашиглан монголыг монголоор нь цохиулан Түвдийн далд санаа хэрэгжив. Гадныхан нэг багшийн хоёр шавийг эвлэршгүй дайсан болгож, Монгол төрийн гол эх Халхыг дарахдаа ашигласан юм. Тэд хорон үйлээ Оросын хатгалга, Галдангийн хүчээр хийж чадсан юм. Галдан хааны үндсэн хүч хоёр түмтээс гадна Оросын галт зэвсэгтэй зургаан түмэн цэрэгтэй байсан гэдэг. Ухраад очдог Байгалийн нутаг оросуудад эзлэгдэж, ойрадууд хүчирхэгжих үед тэнцвэржүүлдэг Өвөр Халхууд Манжийн эрхшээлд орсон нь Халхын ханлигийн гарах гарцыг үнэндээ үгүй болгосон юм. Галдангийн аллага таллага, Оросын түрэмгийлэл, Түвдийн хорлолоос гарахуйяа бэрх авч шашин, бичиг үсгээ Монголоос авсан, хүн ам цөөн, амьдрал ахуй ойролцоо Манжийг түшихээс өөр олигтой гарц Халхын ноёдод үлдсэнгүй.
Халх монголчууд тусгаар тогтнолоо алдаж, нүүдэлчдийн Сибирьт тогтоосон хяналт бүрмөсөн нурж унав. Манж, оросууд Монголын найдвартай ар тал Байгал нуурын ай савыг Нерчинскийн гэрээгээр тэр даруй “харийн нутаг” болгов. Хамгийн гол нь 300 000 хүнтэй манжуудын үй олон Хятадад уусах айдсыг ашиглан Монголд урд зүгийн тариачин иргэдийг суурьшихаас “Хязгаарыг сахих” хуулиар хамгаалж өгснийг энд онцлон тэмдэглэх ёстой.
Бригадын генерал, доктор Ч.Сосорбарам
Эх сурвалж: "Соёмбо сонин"
Сэтгэгдэл0
сайн байцгаана уу? Монголын минь талаарх Оросын Бодлого Манжийн Бодлогын үргэлжлэл хэмээн санаж явдаг минь ОРГҮЙ БИШ Л ЮМ БАЙНА.
orosuud bas aihtar uls shuu oorsdod ni tusalsan galdang mongoiliin undesnii baatar meteer tolgoi ugaatsan l bgaam daa, uvs hovdiinhon galdangiin horgiig zaldgaa bolioroi
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
ene gazar nutagaa hen ugsiim ?????? nuguu l magtan duuldag komnistuud uuriin jargaldaa tashuuran beleglesen .. nuguul aldart hairt nam zasag 70 jiliin tvvht MAH tonuulchid l beleglee bizdee uur vvnd hench buruugvi .... orsuud avii gegeegvi .. tsedenbal lalar tanaid dagaar orj 16 dah respublik chin bolii gej soliorch ; brejnevt vhetlee shooluulan shivshigee tarisan ni orsiin arhivt hadaglagdsaar bn . 65 hulgaichaa zailuulahgvi bol udahgvi mi ovogt mongoliig beejind tushaana shvv
Дайн тулаанд ялагдаж, байдал хүндэрвэл Монголчууд Сибирь, Байгаль нуурт ухран очиж хүчээ сэлбэн буцаж ирдэг байсан юм. Буриаудууд бол Монголчуудын нөөц газар нутгийг хамгаалан сахих үүрэгтэй улсууд. Галдан бошогт Орос, Түвд, Манжтай хуйвалдан Халхын эсрэг дайн хийж, Оросуудад Байгаль нуурыг өгсөн юм. Ингээд ухран очиж хоргодох газаргүй болсон Монголчууд Манж руу зугтан очсон түүхтэй. Сибирийн битүү ой тайга, Байгаль нууртаа хоргодох боломжтой байсан Монголчууд Манжууд руу зугтахгүй байсан юм.
Оросууд буриад нутгийг 3-4 хуваасан
үнэн баримт ийм л байдаг сайн байна баярпапаа
ҮНЭН БАРИМТ ГЭЖ БАЙДАГГҮЙ ЮМ МАЛАА, НААД ХҮН ЧИНЬ ОЙРДУУДЫГ БУРУУТГАХ ӨНЦӨГӨӨС ЯРЬЖ БАЙНА. МЭДЭЭЖ БИД ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРӨХГҮЙ.
66.181.185.247 Төв аймгийн уугуул та дахиж сайн унш даа. Бидний яридгаар нүүрээ нуун Монголчуудыг нутаг нуга угсаа гарлаар нь доромжилж хэрэлдүүлж ирсэн Манж аргаа хэрэглэсээр л байна уу? Одоо болих юм биш үү.
Tun unen zuv bichsen baina odoo boltol urvagch gadnii uyanii nohoi galdang shutej yavdag erguu malnuud mer ser baidag l yum baina
Галдангаар толгойлуулсан умхий ойрдууд Монгол улсыг задлан суларуулж Халхуудтай нэгдэн орос манжийг цохин гаргахаасаа илуугээр оросуудын гар хол болж,оросуудад найрсаг зан гаргаж орос зэвсэгээр Халхруу довтлон Халхыг сулруулж тэнэгтэж яваад оорсдоо Халхтай адил орос манжийн хоол болж дууссан Тэнэгээс тэнэг Махан толгойтнууд!Тиймч учраас оноодор ойрдууд Оросдч тэр Монголдч тэр Хятадч тэр хун болгоны нудний узуурт гуйлга гуйж амьдарсан тэнэгууд байдаг!Оортооч байхгуй хундч байхгуй юучгуй хоцорсон муусайн тэнэг лаларууд!Нээх сайн хумуус болцгоох гэж оросуудад холоо хугалчих гэж гуйсээр байгаад тэдний гар хол болж хамаг муу муухайгнь хийцгээчихээд дараань хэндч хэрэггуй ялгадас болоод геополитикийн тавцангаас арчигдсан малнууд!
91.76.0.247 "Дөрвөд хүн хүн биш Дөрвөн шийр мах биш" агуу сургаалийн эзэн,"жинхэнэ Төв Халх" "хамгийн Монгол" согтуу Мөнхбат архирч байна уу? Насаараа л Монголчуудыг жалга довоор нь пизда уншин байж доромжилж хэрэлдүүлж ирлээ! Одоо хангалттай болоогүй юу?
Даяар Далай Дархан аврага Монхбат унэний ортойл юм хэлсэн байна
шашин ямар хамаа байх вэ дэ. эрх мэдэл шунах бие биенээ үл хүлээн зөвшөөрч атаа хорсол омогшил тэнэглэл их байсны гай .арай гэж хүн болгосон монголчууд 70 жил шашин номын хүчээр хүн болсон хүмүүсийн хүчээр ариа гайгүй байж 28 жил 70 жил бэлдсэн новшнуудын нийгэм аймшигтай нийгэмд амьдарч байна.
Нийгмийн бүх үзэгдлийн үндэс нь явж явж Шашин итгэл үнэмшил дээр очдог! Монголчууд Чука Хужаа нартай гэрлэхийг хүртэл хориглодог Оросын Үнэн алдарт шашин,Исламын шашинг дорно зүгт нэвтрэхэд хаалт болсон Монголыг зэвсгийн хүчээр нүүдэлчин Манж сөнөөгөөгүй,орхимж нөмөрсөн Төвд сөнөөсөн! Гэхдээ цөөхөн Монголчуудын нөлөө Хойд Азийн ард түмнүүдэд тэрэн дундаа Хань үндэстэнд ч асар ихийг Оросуудаас бусад нь бүгд мэддэг хүлээн зөвшөөрдөг.Нармай Азийн хүн ардуудыг өөрийнхөө нэрээр нэрлүүлсэн Дэлхийн ганц үндэстэн Монгол жижиг үндэстэн биш! Европ( Тивийн нэр),Негр( Латинаар Хар гэсэн утгатай) Монголиод гэж 3 арьстан байдаг биз дээ.
зүв зүгээр байсан улс үндэстний газар нутаг шашин шүтлэгрүү хэн дайтаж хэн эхэлж алж таллаа.дараа нь хэн хэнийгээ өөр хоорондоо алалцлаа зүв зүгээр байсан улсыг нийлүүлж мангас болголоо хийрхий солойрол чинь зуун зуунаар үр хүүхэд чинь нөлөөлж байна вбусадаас биш өөрсдаөөсөө гай гэмээ хай
Оросуудад холоо хугалчих Шахан зутгэж найрсаг зан гарган нээх сайн хун болох гээдл хамаг юмаа гаргаад байсан танай Ойрдын Галдан тэнэг Монгол улсыг задалж Халхруу довтлон Монголын тусгаар тогтнолыг устгах гол ажилыг хийгээгуй более оноодор Монгол улс хамаагуй том нутаг дэвсгэртэй Ази тивийн айхтар Бар Арслангуудын нэг байх бурэн боломжтой байсан!Оросуудад холоо хугалчих Шахан зутгэж байсан ойрдууд оноодор ямар байна?Оорийн Гэсэн тусгаар улсгуй 3-4 тусгаар улсын дотор гуйлга гуйж амьдарсан нудний узуурт ядарч таягаа тулсан юмнууд байгаа!Оросуудад хучин зутгэж явсан Галдан Хаан Чинь хуртэл суулдээ оросууд тэрнийг хэрхэн мэхлэн манжуудтай нийлэн Ойрдуудыг давхар устгах зальтай толовлогоо боловсруулан Галданг мад тавьсаныг ойлгоод тэрэндээ гутран оороо амиа хорлож нохойн замаар ухсэн байдаг!
Энд бичсэн түүхийг судлаачид эрдэмтэд бүгд мэддэг боловч хэн нь зориглон ИЛЭЭР БИЧИЖ байгаагүй юм. Чойням найрагчийг үнэндээ яг л энэ түүхийг үнэнээр нь бичсэний төлөө шоронд хийж алсан. Монголын голомтыг самарснаар зогсохгүй Халхын умарт хязгаар Байгаль нуурыг Оросуудад өгсөн хүн нь зүүнгарын Галданбошгот юм. Энэ бузар нүглийг өнөөдөр Буриадууд үүрсээр явна. 1688 онд ингэж түрүүний бөөс толгойд гарснаар Монголын газар нутаг хугасран дундарсан түүх бас 1965 онд Аварзэдийг хэлмэгдүүлж Монголын хойт нутаг Хотгойдын газар нутгаас Давст уулыг оролцуулан Орост өгсөн явдал Ю.Цэданбал гэгч урвасан хулгай бууны нохойн үйлдлээр давтагдсан.
70 жил гэнэ үү Монгол улсын соёл үндэсний узлийг устгасан үе шарын шашныг өмгөөлж байгаа бол түүхээ унш
Монголчууд нийтээрээ нармай Азид дайсагнаж ирсэн Хар Халтаруудын нөхөр Оросуудад тархиа угаалгачихсан Манкуртууд гэдэгт итгэж байгаагүй.Юмыг ингэж баримттай бичиж байгаа Монголын төлөө Генералд баярлалаа! Энд бас Азид орж ирсэн "Европоороо" гайхуулдаг Оросууд Зүүнгар Казахуудын хооронд яс хаян,сүйрлийн дайн дэгдээснийг дурьдах хэрэгтэй.Монголыг зөвхөн Манж тэр тусмаа Хятад мөхөөгөөгүй.
har haltaruudiin nohor ni orosuud bish. har haltaruudiin nohor ni amerik bolon baruuniihan. manjiin bogs dolooj tyvdiin baasan deer zodoldson shuvuun chinee tarhitai shunal ataa horsoldoo tylegdsen ev negdel geechiig meddeggyi munharsan yhryyd gazar shoroogoo aldsan bol hohi chini. hyn ni hyn shig uls ni huchirheg baisan bol hynii hool boloh uu.
Дайн тулаанд ялагдаж, байдал хүндэрвэл Монголчууд Сибирь, Байгаль нуурт ухран очиж хүчээ сэлбэн буцаж ирдэг байсан юм. Буриаудууд бол Монголчуудын нөөц газар нутгийг хамгаалан сахих үүрэгтэй улсууд. Галдан бошогт Орос, Түвд, Манжтай хуйвалдан Халхын эсрэг дайн хийж, Оросуудад Байгаль нуурыг өгсөн юм. Ингээд ухран очиж хоргодох газаргүй болсон Монголчууд Манж руу зугтан очсон түүхтэй. Сибирийн битүү ой тайга, Байгаль нууртаа хоргодох боломжтой байсан Монголчууд Манжууд руу зугтахгүй байсан юм.
176.127.95.150 Үнэний өмнөөс та зөрөөд яахав дээ! Оросууд Негрүүд Арабууд Афганчуудын бөгсийг долоож мөнөөх Монголчуудыг Чукча Китаёз Вьетнамчууд дарааллаар Азийн ард түмнүүдийг доорд үздэг Дэлхийн ганц үндэстэн гэдгийг тэдэнтэй хамт Оросод амьдарч сурч ажиллаж байсан бүгд мэднэ.Англи Герман Испани соёлууд Нармай Азид элэгсэг,харин Оросуудыг өөрсдийг нь Негрүүд Арабууд Халтаруудтай нь нэг их үнэлдэггүй л дээ.
сайн байна уу, 95.150 эрхэм этгээдээ? ӨӨрт чинь ганц л зүйл хэлье. 1990 оноос өмнө Оросын буюу тэр үеийн ЗХУ-ЫН ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДАД СУРАЛЦАГЧ ОЮУТНУУДААС, ЭРДМИЙН ЗЭРЭГ ГОРИЛОН СУРАЛЦАГЧДААС ТОЛГОЙТОЙ, ОАРХИТАЙ, УХААНТАЙ, ОЮУТАЙ НАР НЬ ОРОСУУД МОНГОЛЧУУДЫГ БОЛООД ӨӨРСДИЙНХӨӨ БҮГД НАЙРАМДАХ УЛСУУДЫНХАА ХҮМҮҮНГ ХҮМҮҮС НАРЫГ ХЭРХЭН ҮЗДЭГИЙГ НҮДЭЭРЭЭ ХАРААД, ҮЗЭЭД, МЭДРЭХҮЙГЭЭРЭЭ, МЭДРЭЛЭЭРЭЭ МЭДЭГДЭХҮЙЦЭЭР МЭДЭРДЭГ, ТАНЬДАГ, МЭДДЭГ БАЙСААН. ТЭД, МИНИЙ БИЕ Ч ГЭСЭН, ТЭР БҮР ДУУГАРААД БАЙДАГГҮЙ БАЙСАН НЬ ҮНЭН. ГЭХДЭЭ..., ИЛ ХЭЛЭЭД ДУУГАРААД, ОДООГИЙН ЗАРИМ МОНГОЛЧУУДЫНХАА ХЭЛЭЭР ЯРИАГААР БОЛ #ӨӨРИЙНХӨӨРӨӨ БАЙЖ БАЙГАА НЬ, БУЙ НЬ ЭНЭ ГЭЭД# АЛИВААН УТГЫГ УЧРЫГ ОНЬСЫГ НАРИЙН, БАРИН ТАВИМ, БИЕТЭЭР, ЮМ, ЭД БОЛГООД ҮЗҮҮР ЁЗООР НЬ ТУЙЛЫН НАНДИНГ, ЖИНХЭНГ ШҮҮЖ ТУНГААЖ ДЭНСЛЭХ ХАР ЦАГААНААР НЯГТЛАХ, ҮЙЛДЛИЙН ДҮНГ ҮНЭНЭЭР УУДЛАН ГАРГАХ ГЭДЭГ УГААРАА УГЛУУРГААРАА ГАГЦ ТҮҮНДЭЭ Л ТЭРЭНДЭЭ Л АГУУЛАГДСАН ӨӨРИЙН НЬ МӨН ЗҮЙ, ЦАГ НАРНЫ МӨЧЛӨГ, МӨЧ ГЭЖ БИЙ БУЙ БАЙДАГ БОЛООД Л ТЭР. ХҮМҮҮНИЙ, ХҮМҮҮСИЙН АМАНД ОРЖ, НОМЫН ДЭЛГҮҮРИЙН ЛАНГУУН ДЭЭРХ НОМУУДЫГ АВЧ УНШААД, ТЭДГЭЭРТЭЭ НАДАД ҮҮССЭН БОДЛОО НИЙЛҮҮЛЖ АВААД ЭНЭ БҮХЭНДЭЭ АВТАН УЛМААР ТУЙЛШРАЛ НЬ ХЭТРЭЭД УУРЛАЖ УЦААРЛАЖ БУХИМДАЖ ДАВЧДАХ МУНХАГИЙН МУНАГИЙН МУЙХРЫН ТЭНЭГШИЛ ХЭРЭГ/FOOLISHNESS УХААНГҮЙ ЯВДАЛ/STUPIDITY. ХЭВЛЭЭД ГАРГАСАН ЗҮЙЛД, УНШСАН БОЛГОНДОО, УНШСАН БҮРИЙДЭЭ #ТЭР БҮР ИТГЭЭД БАЙХ НЬ# УХААЛАГИЙН ШИНЖ БИШЭЭ. МУНДАГ БОЛ БҮҮР Ч БИШ ХЭХЭХЭ.
ТАРХИТАЙ, НАДАД БУЮУ МИНИЙ ГЭХ ҮҮССЭН БОДЛОО
Жич: Эрхэм этгээд минь, МОНГОЛЧУУДАД НЭГ ИЙМ ҮГ БИЙ БУЙ БАЙДАГ ЮМ: БАРЫН СҮҮЛ БАЙСНААС БАТГАНЫН ТОЛГОЙ БАЙ ГЭЖ.ҮҮНЙ УЧРЫГ УТГЫГ УЧИГИЙГ ОНЬЬСЫГ ОЛЖ АВЧ ОЙЛГОЖ УХААРАХ ГЭЭД ТОЛГОЙГООРОО ОЙГООРОО ЦЭЭЖЭЭРЭЭ ТАРХИАРАА УХААНААРАА ОЮУГААРАА САЙТАР ШҮҮЖ ТУНГААЖ ЧАГНАЖ ДУУЛЖ СОНСОЖ ЧАДАХ НОМЫГ ЭРДМИЙГ ЭЗЭМШИХИЙН БОЛ ТҮҮНЭЭС АСАР ИХ ОЮУ ЭРДЭНИЙГ АВДАГАА.
Галдангийн аллага таллага, Оросын түрэмгийлэл, Түвдийн хорлолоос гарахуйяа бэрх авч шашин, бичиг үсгээ Монголоос авсан, хүн ам цөөн, амьдрал ахуй ойролцоо Манжийг түшихээс өөр олигтой гарц Халхын ноёдод үлдсэнгүй. Халх монголчууд тусгаар тогтнолоо алдаж, нүүдэлчдийн Сибирьт тогтоосон хяналт бүрмөсөн нурж унав. Манж, оросууд Монголын найдвартай ар тал Байгал нуурын ай савыг Нерчинскийн гэрээгээр тэр даруй “харийн нутаг” болгов. Хамгийн гол нь 300 000 хүнтэй манжуудын үй олон Хятадад уусах айдсыг ашиглан Монголд урд зүгийн тариачин иргэдийг суурьшихаас “Хязгаарыг сахих” хуулиар хамгаалж өгснийг энд онцлон тэмдэглэх ёстой.ИЙМ ТЭНЭГ ДОКТОР БАС БАЙДАГ АА. БАЙЛДААНТАЙ КИНО ЯРЬЖ БАЙГАА БАНЬД БИШ ДЭЭ ЯМАР.
Энд бичсэн түүхийг судлаачид эрдэмтэд бүгд мэддэг боловч хэн нь зориглон ИЛЭЭР БИЧИЖ байгаагүй юм. Чойням найрагчийг үнэндээ яг л энэ түүхийг үнэнээр нь бичсэний төлөө шоронд хийж алсан. Монголын голомтыг самарснаар зогсохгүй Халхын умарт хязгаар Байгаль нуурыг Оросуудад өгсөн хүн нь зүүнгарын Галданбошгот юм. Энэ бузар нүглийг өнөөдөр Буриадууд үүрсээр явна. 1688 онд ингэж түрүүний бөөс толгойд гарснаар Монголын газар нутаг хугасран дундарсан түүх бас 1965 онд Аварзэдийг хэлмэгдүүлж Монголын хойт нутаг Хотгойдын газар нутгаас Давст уулыг оролцуулан Орост өгсөн явдал Ю.Цэданбал гэгч урвасан хулгай бууны нохойн үйлдлээр давтагдсан.
Chi l hari ni aliigaa medehgui muhraar urvagch galdan maliig shutsen mal baina
Haha
ЦЭРГИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ДОКТОРОО ОРОС ТЭР ҮЕД МОНГОЛЧУУДЫН ХООРОНДЫН ДАЙНД 60000 ЦЭРЭГ БАЙТУГАЙ 6000 ЦЭРЭГ ГАРАГХ БОЛОМЖГҮЙ БАЙСАН ЮМ ШҮҮ ДЭЭ, ЭЛДЭВ ЮМ ЦАГ ХУГАЦААНД НЬ ЭРЭГЦҮҮЛЭЭД БОДООД ҮЗЭЭРЭЭ, ЯАЖ БАЙГААД ИЙМ ЮМНУУД ДОКТОР БОЛООД, ЭЛДЭВ ЮМ ЭРЭЭЧИЖ ХҮНИЙ ТОЛГОЙ ЭРГҮҮЛЭЭД ЯВДАГ БАЙНА АА.
Монголыг нэг үндэстэн байлгахын эсрэг нүүрээ нуун пизда уншаад,архидаж согтууран Оросод зүтгэж ирсэн Төв аймаг та одоо болно.Үнэн зөрүүд.
Unen tuuh zuv zuil bichsen bayarlalaa
Оросуудад зутгэн холоо хугалчих гэж гуйсэн хун Чинь танай ойрдын тэнэг Галданл байдаг!Хэрэв Галдангийн Халхруу дайрсан тэнэглэл байгаагуй бол Оросууд хэзээч Халхруу довтолж Буриад Байгал нуурыг дээрэмдэж чадахгуй байсан!
Энд бичсэн түүхийг судлаачид эрдэмтэд бүгд мэддэг боловч хэн нь зориглон ИЛЭЭР БИЧИЖ байгаагүй юм. Чойням найрагчийг үнэндээ яг л энэ түүхийг үнэнээр нь бичсэний төлөө шоронд хийж алсан. Монголын голомтыг самарснаар зогсохгүй Халхын умарт хязгаар Байгаль нуурыг Оросуудад өгсөн хүн нь зүүнгарын Галданбошгот юм. Энэ бузар нүглийг өнөөдөр Буриадууд үүрсээр явна. 1688 онд ингэж түрүүний бөөс толгойд гарснаар Монголын газар нутаг хугасран дундарсан түүх бас 1965 онд Аварзэдийг хэлмэгдүүлж Монголын хойт нутаг Хотгойдын газар нутгаас Давст уулыг оролцуулан Орост өгсөн явдал Ю.Цэданбал гэгч урвасан хулгай бууны нохойн үйлдлээр давтагдсан.
Бригадын генерал, доктор Ч.Сосорбарам tuuhiin nileen sudalgaa hijjee.
Баярлалаа
Эрхэм нөхөр Баяржаргал гуай миний номноос найруулсан бололтой. үзүүлсэн бол зүгээр байжээ.
Bas neg hort sanaa oilgomjtoi
эрхэм нэг найз миний номноос найруулга хийжээ. Үзүүлсэн бол зүгээр байжээ.
ЧИНГЭС ХААНЫ ИХ МОНГОЛ УЛС ОДОО ХЭВЭЭРЭЭ БАИНА
Одоо ч гэсэн Буриад Монгол, халимгууд, тува нарыг уусгах устгах ажлаа үргэлжлүүлж л байгаа. Буриад Монголоос "Монгол" гэдэг нэрийг нь хасаж, гурав хувааж орос үндэстэн давамгайлсан мужуудад нэгтгэсэн. Путины зарлигаар шүү дээ. Тува хэлээр албан бичиг бичих ярихыг хориглолоо. Тува хэлийг хэлний тооноос хассан үйл явдал ерөөсөө хэдхэн сарын өмнө болсон юм шүү.
hohi chini. chadal chini hyrvel tegeed ter hychirheg mongoloo baiguulchihaach. odoo ch oroitoogyi baina. hen bai gesen be. chamd 1 um helie. chinii heleed baigaa hari ulsad bulaagdsan geed baigaa ter nutagt amidarch baigaa hymyysiin ihenh ni yamar azaar mongoloos salaa ve gej yaridag um shyy. chamd chadal baigaa bol ter aldagdsan geed baigaa gazraa avaach. cham shig um chadahgyi l baihgyi u. yagaad gevel chi bol guilgachin. odorjin shonojin zovhon guilga bodno. ulsiin chini tavisan or tengeriiin odnoos ich. chinii olon ulsiin tovshind baigaa ner chini guilgachin. tiim uchir chi huvi tavilantaigaa evler. chi bol guilgachin. tiim uchir chi tomchuudiin togloomiin dyremd zahiragdah yostoi
Нэгэнт Ойрдуудын шууд оролцоотойгоор тэдний гар холоор нэгтгээд авчихсан нутаг дэвсгэр дээрээ оросууд холоороо толгой хийгээд яажч байсан бидэнд ямар хамаа байлаа?Тэр тусмаа турэг хэлтэй туваанууд бол естой яаамайл байна уусдагаараа уусаад дууснал биз!Буриад халимагууд бол одоо онгорсон! одор унасан мах оргож авдаггуй биздээ?Онин нудтэй оросууд болоод дуусчихсан хавтгайгаараа хоорондоо оросоор ярьдаг,орос нэр овог бугд зуудэг болчихсон бодол санаал бух юмнь орос болчихсон матаруудын хойноос хичнээн харуусаад нэмэр байхгуй!
ter uyiin shunaliin tulam homhoi setgelt noyodiin urvalt unuugiin mungunii bool bolson EB BAYAR BAYARTSOGT SAIHANBELIG erhten terguut mongol noyodiin urvalt ih adilhan baina. Udahgui mongol uls hyatadad dagaar oroh ni l dee
Нэгэн цагт эзлэн түрэмгийлэлд өртөж хамагаа сүйтгүүлж байсан улс орон ингэж хариугаа авсан биз Аян дайн эзлэн түрэмгийлэл тухайн үедээ болж байвч хойч үе нь хамаг нүглийг нь үүрдэг юм Монголчууд бид эзлэн түрэмгийлэгч өвөг дээдсийн лайг үүрсээр алгын чинээ газартай ,Ази дахь хамгийн хоцрогдсон орон болсон. Үүнийг бас судалж олонд хүртээвэл зүгээрсэн
Түүхч эрдэмтэн,генерал Ч.Сосорбарам түүхэн баримт ашиглан ул суурьтай сайхан нийтлэл бичсэн байна.Танд гүнээ талархаж байна.Одоо цагт учир мэдэхгүй хийрхүү хүмүүс тухайн цагийн үйл явдлыг эдүгээгийн ойлголтоор хялбарчлан ойлгож нутаг нутаг нугын явцуу үзлээр маргалдаж бие биеэнээ өширхөөд байдаг нь туйлын буруу, алсдаа их хортой зүйл гэдгийг ойлгохоос өөр аргагүйв
1921 оны хувьсгалаас хойш Монгол орныг хэн 18 аймаг болгож жижиглэн , бутаргаж хуваасан тухай бичээч. Одоо энэ аймагаараа хоорондоо бие биенийхээ эсрэг интернетээр хэрэлддэг болж, аягүй бол ингэж хооронд нь хэрэлдүүлж, хагаралдуулахын тулд ингэж олон жижиг болгож хуваасан биз
Олон аймагт хуваасан нь мэдээж
Oros ah nar gej magtan duuldag mankurtuud dahin dahin unsh oilgotloo
Чухам унэнийг бичжээ!!! Баярлалаа.
Gadnii uyanii nohoi galdangaas bolj Mongolchuud mash ih gazar nutga bolomj tusgaar ulsaa aldaj baisan muu hunii balag bagadah gej ugui ajee
Галдан дээр орос түвд ажиллаж байсан бол өндөр гэгээнд дээр хятад төвд ажиллаж байсан шүү дээ. Тэгвэл цэдэнбалд дээр москва, лоохууз дээр бээжин ажиллаж байж. Өнөөдөр ч өөрчлөгдөөгүй. Цаашид ч орос, америк, хятад өөрсдийн төлөөний улсуудаар дамжуулан ажилласаар байх болно.
150.129.142.238 Галдан Ойрдууд гэж үзэн ядацгаадаг нь хэн байдгийг Монголчууд мэднэ шүү дээ.Цагаан хэрмийн цаана ах Занабазартайгаа амь хоохойлж үлдсэн Түшээт Хан Чахуундоржийн Төв аймаг л байдаг.Өөр Монголд нутаг нугаар бусдыгаа пизда унишиж ирээд сүрийг үзүүлэн доромжилж, нэг Монголын эсрэг Оросод чадлаараа зүтгэж ирсэн нутаг байхгүй.Оросын үндэсний бодлогын нэг чухал хэсэг нь Азийн ард түмнүүдийн дунд яс хаяад зогсохгүй нэг үндэстнийг ч дотор нь угсаа гарлаар нь хувааж хэрэлдүүлж ирсэн юм.Хуваа захир зарчим Ромын үеэс одоо ч хүчинтэй хэвээр буй.Оросод Путины үед жаахан сэргэж байгаагаас биш,хамгийн ядуу сөнөчихсөн нутгууд нь Халимаг Тува Буриад шүү дээ.Тэгэхэд Зөвлөлтийн үед Балтын улсууд Грузин Украин Белорусс нэг хүнээр тооцоход үндэстний үгээгүй хязгааруудаас 10-15 дахин их санхүүжигдэж хөгжиж дэвжиж ирсэн л дээ.Яагаад Литов Грузин Украин хүн Халимаг Тува Буриад хүнээс 15 дахин үнэтэй байх ёстой гэж? Бурхны өмнө бид бүгд ижил биш үү?
tegeed hen buruutai um be. gazar shoroogoo aldsan bol hohi chini... hyn ni hyn shig uls ni uls shig baisan bol iim baidald hyreh yy. bidniig ingechihsen geed uilan dongodood busad ruu buruugaa chiheed odoo yed haashaa hol yavah ve. chadsan bol id deerelh chadaagyi bol hohi chini gedeg dyrem odoo noyorhoj baina. hamgiin sonin umiig ni helie. ter oros hyatadad bulaagdsan geed baigaa gazar shoroon deer amidarch baigaa hymyysiin chini ihenh ni yamar geechiin ich azaar ene balair mongoloos salaa ve gej yarij heldeg um shyy dee. anh ingej sonsood tarhind tsus harvah dohood uurladag baisan.... odoo bol yagaad tegj helsniig ni oilgoson. odoo oorsdiinhoo baigaag haraach. aguu ich bayalag gazar shoroo asar ich nutag devsger Tom ulsiin tosgonii hyn amd hyrehgyi hedhen hyn, tiim baitlaa delhii toirch guilga guisan huvalzuud odor honogiig guilgaar ongoroono
Сосорбарам гуйа ХОРИОТОИ НУУЦ түүхийг бичсэн байна. Цэданбал, Багабньд, Очирбатын үед энэ түүхийг ингэж үнэнээр нь бичсэн бол та шоронд сууж талийх байсан. яг л нөгөө яруу найрагч Р.Чойням шиг. Чойням дүрвэдүүдын ХУДАЛ дүр эсгэдгийг, Оросуудын бууны нохой болж Монголын голомтонд суун хэрхэн Монгол үндэстнийг бусниулж байгааг хэлээд шоронд сууж нас барсан хүн. Мөн Сүхбаатар гэж түүхч ор үндэсгүй худал түүх зохиож Галдан гэх урвасн хулгайг баатар болгосоны илчлээд хэцүүдсэн дээ. Одоо юм үнэнээрээ гарах болж. Энэ Галдан гэгч шунахай боолын хар гайгаар хамгийн их зовж шаналсан хүмүүс бол Буриудууд юм. Байгаль нуур, буриадын газар нутгийг энэ Галдан гэх боол Халхын эсэрэг дайндаа Оросуудын дэмжлэгийг авах гэж Оросуудад өгсөн шүү дээ. 1688 онд Галдаан гэх боол тэнгэр заяат Халхын ноёдын эсэрэг гэнэдүүлэн дайрсан тэр цагаас Буриудыг хамгаалж байсан Халх, Хотгойдын цэргүүд буцахаас өөр аргагүй болж, Түшээт ханы хойд хязгаар тэр чигтээ Оросуудын мэдэлд үүрд үлдэж, эргэж Монголдоо ирээгүй юм.
Энэ АН монголулсад түүхийн хүрээлэнм гээл байх юм билээ. Урьд өмнө гарсан ном дэвтрүүдийг эмэхтэн тийм түүхийн 10 боть ийм түүхийн 5 боть гэж эрээн цаас хэвлүүлэхээс өөр юм хийхгүй. Асуудалтай адармаатай түүхийг нь бичих түүхэч байхгүй. Сосорбарам мэтийн холион бантан шаасан гэнэраал минараал улсынхаа түүхийг хөгнөж байгаад гунан буу, үхэр буу, сахиур буу, нагаан буугаар буудаад байдаг манангийн дарга нарын аваар осолын тоглоомын доктор барьгаад гэнэрал гэцүү байнаа.
Үүнийг бичигч эл үеэр судалгаа хийдэг эрдэмтэн биш. Оросын түүх бичлэгийг ийнхүү хуулан бичих нь зохисгүй. Худал мэдэмхийрэх нь бүүрч хортой шүү, эрхэм генерал аа!!!
Зөв
Үүнийг бичигч эл үеэр судалгаа хийдэг эрдэмтэн биш. Оросын түүх бичлэгийг ийнхүү хуулан бичих нь зохисгүй. Худал мэдэмхийрэх нь бүүрч хортой шүү, эрхэм генерал аа!!!
Сосорбарам гуйа ХОРИОТОИ НУУЦ түүхийг бичсэн байна. Цэданбал, Багабньд, Очирбатын үед энэ түүхийг ингэж үнэнээр нь бичсэн бол та шоронд сууж талийх байсан. яг л нөгөө яруу найрагч Р.Чойням шиг. Чойням дүрвэдүүдын ХУДАЛ дүр эсгэдгийг, Оросуудын бууны нохой болж Монголын голомтонд суун хэрхэн Монгол үндэстнийг бусниулж байгааг хэлээд шоронд сууж нас барсан хүн. Мөн Сүхбаатар гэж түүхч ор үндэсгүй худал түүх зохиож Галдан гэх урвасн хулгайг баатар болгосоны илчлээд хэцүүдсэн дээ. Одоо юм үнэнээрээ гарах болж. Энэ Галдан гэгч шунахай боолын хар гайгаар хамгийн их зовж шаналсан хүмүүс бол Буриудууд юм. Байгаль нуур, буриадын газар нутгийг энэ Галдан гэх боол Халхын эсэрэг дайндаа Оросуудын дэмжлэгийг авах гэж Оросуудад өгсөн шүү дээ. 1688 онд Галдаан гэх боол тэнгэр заяат Халхын ноёдын эсэрэг гэнэдүүлэн дайрсан тэр цагаас Буриудыг хамгаалж байсан Халх, Хотгойдын цэргүүд буцахаас өөр аргагүй болж, Түшээт ханы хойд хязгаар тэр чигтээ Оросуудын мэдэлд үүрд үлдэж, эргэж Монголдоо ирээгүй юм.
Түүхийг санаатайгаар гуйвуулж бичсэн ядруухан бичвэр байна.
Унэнийгнь бичээд булхайгь ил болохоор дорводууд ингээд ирдийн
91.76.0.247 Пизда Мөнхбатын Төв аймаг та Монголын төлөө мэт царайлж, дөрвөдүүд гэж хараагаад хэн тань мэдэгдэхгүй гэж андуурч байна.Чукча не Дурак! Та Монголыг дээрэлхэж ирсэн Оросуудын гар хөл! Урд нь Манж Хятад Төвдүүдийн гар хөл байсан! Хүчтэнийг дагаж ханарч ирсэн тань гахайнуудын хоолоо олж идэх арга зам.
202.179.24.169 монголоор муухан яриад сурчихаж ха ха
Бичижл сурсан байхгуй юу!Яриад эхэлбэл тус тас , таль таль ,пуд пад гэсэн нохойн баас шиг юм болоод явчина.
ene bas yuun duh garaad irev ee ... hehehe
Энэ хүн яавч монгол хүн бишээ. Ингэж монгол хүмүүсийг хагаралдуулах юм зохиож бичдэг ямар захиалгатай хаанаас хэнээс даалгавар аваад ийм тэнэг ор үндэсгүй юм бичиж суудаг байнаа. Өвөг дээдсээсээ айдаггүй юм байх даа. Хэрэв монгол хүн байсан бол өвөг дээдсээсээ айх л ёстой доо. Халхуудын нэр барьж нэгийг нь магтаж нөгөөхөө доош нь хийсэн зүйлийг би санаатай л хийдэг гэж боддог. Тэр хүмүүсийг би лав монгол гэж итгэдэггүй ээ. Хамгийн гол нь биднийг хооронд нь хагаралдуулах зорилго нь л энэ
санаагаараа түүх зохиодог гар вэ. ИХ ХААНЫ ОРД ӨРГӨӨ ОРДОСТ БАИДАГ ТУЛ хангаи ханаар нутагладаг ХАЛХ 7 ОТОГ урианхаи нэг отогийг АРЫГ ХАЛХАЛДАГ ХАЛХ ГЭЖ НЭР ТОМЬЁО БАТМӨНХ ДАЯН ХААНЫ ҮЕД ГАРЧ ИРСИЙМ тэр долоон отгийн нэг том отог нь САРТУУЛ ТАНГАД нийлээд нэг отог болсон баидаг ӨВӨР ХАЛХ 5 ОТОГ хорчинтои хамт МАНЖТАИ НИЙЛЖ их хаан суудаг ЦАЧИР ӨРГӨӨ БҮХИЙ ЦАХАРЫГ ДАРЖ МИН УЛСЫГ ЭЗЛЭВ халхын ханлиг гэж баиснаас бус УЛС БАИСАН ГЭВЭЛ хэтийдсэн хэрэг ТЭГЭЭД Ч ДАЯН ХААНЫ ТАТВАР ШАХУУ ЭМЭЭС ТӨРСӨН ГЭРСЭНЗ ИХ ХААНЫ ОР СУУРИЙГ ЭЗЛЭХ ЯМАРЧ БОЛОМЖГҮИ ЮМ.ядахдаа МАНДХАИГААС ТӨРСӨН БОЛЧ ЯАНА ГЭРХЭВ буриад бол хэзээнээсээ ХАЛХЫН ХАНЫ ЗАХИРГААНД БАИГААГҮИ ЮМАА халхад шингэсэн оирдууд болох ХОТГОИД чинь хоид талын хоидууд гэсэн үг ХАЛХ ТӨВИЙН ҮЗЭЛ ГЭЖ ХУДЛАА БУРУУ ҮЗЭЛ САНААНЫ ДАГУУ БИЧИГДСЭН ХЭРҮҮЛИЙН БИЧВЭР БАИНА шинжлэх ухаан ТҮҮХИЙН үнэрч алга
Чамс шиг БООЛ гаралтай бага ястангууд Их Хаадын угсааг яааж мэдэх юм???? Халх нь байна уу Цахар нь байан уу чам шиг БООЛ гаралтай дүвэд мүрвэд ойрд мойрдод хамаагүй за. Чи зүгээр зайл. Бид хэн бэ гэдгээ чам шиг БООЛООР заалгахгүй.
Ши шинь галх өөрд бураадай историйг хайн мэдэдэг ученый гээшиб. Шам шэг мэдэгшэ историк одоо хобор редкость болоо.
Онон нудтэй орос юу хэлэх гээд байгаань ойлгомжгуй шулганаад оросоороо энд солиороод уналаа!Шелбы ты отсюда узкоглазый русский!Без вас мы разберемся!Вы для нас уже давным давно потерянный ненужный никчемный предмет!
Сибирь болон Байгал нуурын баруун зүүн талыг нь бүхэлд нь мөн алс дорнодыг ч гэсэн 60 мянган орос цэрэг биш харин 600 хан нутаг заагдсан орос хоригдлууд эзэлж авсан түүхтэй юм . Энэ 600 хоригдол оросуудын эзэн нь Хабаров гэж нэг фермер байсан юм шүү дээ. Ганц үхэр буутай байсан гэж байгаа. Харин 600 оросууд бүгд дарь тугалга хангалттай байсан учир нум сумтай буриад , дагууруудыг хүйс тэмтэрсэн гэж байгаа. Нум сумаар зэвсэглэсэн халхууд Хабаровын хоригдлуудад олигтой эсэргүүцэл үзүүлж чадаагүй юм даа. Энэ түүхийг захын буриадууд мэддэг л дээ. Харин доктор маань жаахан баабар шиг буудаад байна аа даа.
үхсэний 600 шаагаад бай. Чи Оросуудыг хэт магтаад байна. Оросууд буутай байснаараа давуу байсан. тэр үнэн. Гэхдээ Буриудууд их эсргүүцэл үзүүлсэн. Халхууд хүч нэмэж очоод Оросуудыг ХӨӨЖ гаргасан. бүр Үд Цайзыг нураагаад Байгалын өмнөд хэсэгт нэг ч Орос үлдээгээгүй алхыг нь алж, бүх суурьшилыг чөлөөлсөн юм. Харин галдангийн довтолгоо эхэлснээр Халхууд яаралтай нутаг буцаж үлдсэн буриаудуудыг Оросууд буцаж ирээд хүйс тэмтэрсэн байдаг. мөн Үд гол дээрхи цайзаа дахин босгож Одоогин Улаан Үд хотын суурь тавигдсан юм.
Харин ч баримжаатай л хэлсэн байна гэдгийг чи өөрөө хүлээн зөвшөөрчихсөн юм биш үү. Олигтой эсэргүүцэл үзүүлж чадаагүй гэдэг нь үнэн л байгаа биз дээ. Хамгийн дорвитой эсэргүүцлийг үзүүлсэн нь дагуурууд байсан. Амар мөрний эрэг дээр алуурчин Хабаровын 500 эрүүгийнхэнтэй 10000 нум сум барьсан дагуурууд байлдан дэлхийн түүхэнд анх удаа галт зэвсэгтэй орсуудыг нум сумын хүчээр бүслэн устгаж ялалт байгуулсан байдаг. Улмаар Нерч хотыг бүслэн аваад байхад нь 2000 орос цэрэг ирж яваа гэж дагууруудыг хуурч айлган одоогийн орос монголын хилийг тогтоосон Нерчийн гэрээг хийсэн юм шүү дээ. Байгаль нуураас Сахалины арал хүртэл тархан суурьшсан дагуурууд маш их хядуулсан тул арга буюу манжаас газар гуйж хянганы нуруунд суурьшсан гэж байгаа. Харин буриадууд Байгал далайн дунд байдаг Ольхон арал дээр гарч амьд үлдсэн юм даа. Оросод дагаар орсны дараа л эх газарт буцаж гарсан гэдэг. Буриад дээлний энгэрт байдаг хар тууз энэ хядлагыг сануулах гэсэн утгатай юм байна лээ.
ЭНЭ ТҮҮХ ҮНЭЭН ҮНЭН.МАШ ХАРАМСАЛТАЙ ҮНЭН ТҮҮХ.ТИЙМ.ҮНЭН:-(
Энгийн иргэдийн мэдэх ёстой болон мэдэх ёсгүй хэмээн түүхийг ангилдаг. Мэдэх ёсгүй түүхийг олонд хаяглах болсон судлаачийн сэдэл л их сонин байна.
Шаньси мужийн бүдүүн мэлгэр луухаан өөрийн нутгийн данжаад дээрэмчин хятадаа зүтгүүлэн байж явууллаа.Бүдүүн луухаан хамаатнуудаа мөн ч их өөд нь татаж байна даа.Хүрэлсүх Баттулга хоер Отгонбаярын дээрэмдсэн мөнгөнөөс Ми Лянь бүдүүн наймаагаар дамжуулан хувь хүртсэн нь тун ч тодорхой байна даа.
Энэ генерал шүү юм байлдах гээ юү? Донгос.
Орос хятад алинаас нь ч бид сайн юм хүлээхгүй. Өөрөө өөрсдийгөө л хамгаалах хэрэгтэй.
Eh survaljiig haanaas harj unshij boloh be?
Tusheet hanii tsereg 2 frontod taramdaad hoid taldaa orosuudad hyaduulsan gazariig zarim buriaduud odoo ch sanaj yavdag yum shuu
Монголыг Эзэн Чингис нэг нэгтгээд дараа нь задарах уйл явагдсан юмуу даа.гадныхнаар толгойгоо мэдуулбэл ийм л туух хулээж бгаа бхдаа
Odoo Oros horshoo muulj, hudal unen tuuhiig yaridag shine tuuhchid manjiin darlald baisan ue ee dursan sanaarai. Odoo udahgui hyataduud iimerhuu yavuulgiig ard ne sanhuujuulj ih hiigeed nutag orniig mine zalgih sanaatai baigaa ch yum uu hen medlee. Odoo Oros ulsiig muulahaa boli.
Odoo Oros horshoo muulj, hudal unen tuuhiig yaridag shine tuuhchid manjiin darlald baisan ue ee dursan sanaarai. Odoo udahgui hyataduud iimerhuu yavuulgiig ard ne sanhuujuulj ih hiigeed nutag orniig mine zalgih sanaatai baigaa ch yum uu hen medlee. Odoo Oros ulsiig muulahaa boli.
tsoohuulee baij odoo ene heruuleer yahnav de. Gehdee manai Mongol ovog deedes-n ug bdag shu!! " Manj Hyatad-g dagaval huug chini alna!!! Chamaig tejeene./chi urgui tertei tergui uhne hu de/ Oros-g dagaval chi uhne. Ur huuhduud-g chin tejeene./Golomt tasrahgui./ Bas ooh ogson huntei ogloo bosood zargaldana gej bas neg tiim aihtar ug bdag bhaa!!! Oros oron bidend avral bolson. Uhaant ard tumen ongorson tuuh ruug nulimdaggui uym aa!!! Gorbachev USSR-g chuhamdaa ongorson uye ruugee dairsaar bgaad ustgasan uym shu dee. Ee dee ta nar ongorson uye ruugee ingej muuhai bitgii dairch dovtol.
Чингисийн алтан ураг руу гар далайж зүрхэлсэн, өөрийгөө хаанд өргөмжилсөн хэн бугай ч Галдан бошигт шиг сүйрэх тавилантайг санаж явахад илүүдэхгүй. Боолын заяа хатавчинд. Түрүүний бөөсийг толгойдоо гаргавал хохь нь халхууд цаашдаа санаж явбал болно.
Zasagt Khan-g aldag Chahundorj bol aluurchin shu dee.
150.129.140.120 Золбин архичин Мөнхбат хэрийн Оросын амнаас унадаггүй пиздагаа тарни болгон уншаад олон Монголчуудыг хүн биш,завхай өмхий,танк хүлдэг, будилаантай, цус ойртсон гэж ирээд удмаа нуусан хэдэн уяачдадаа номночихсон чинь нөгөөдүүл нь маань мэгзэм болгон уншицгааж Монголчуудыг хагалж хэрэлдүүлж дээд төрөлтөн Европ Орос ах нарынхаа бах тавыг хангадаг болчихсон!
zugeer baihad zugeer bai tuuhch nertei nohor
halhiig bitgii hagalan butarga tuuhch
Тэр уед Буриад гэж байгаагуй Тавнангууд буюу Оннигуудын улс гэж сэлэнгэ байгал нуур онон голоор нутаглаж бв 1688 онд монгол оростой дайтсан бд энэ тухай эртний дуу бд Байгалаас баруун тийш Хотгойд улс гэж бж
Галдан Амарсанаа нар бол урвагчид хешеег нь нураах хэрэгтэй бидний тархыг эргуулж байдж оросууд аюултай хумуус
Za ho chi bitgii mongolchuud-g hoorond ni uimuuleed bai. Ehleed 40 000 -tad urvagch tagnuulch Balin Tserendorj buyu Bao Lin Tserendorj- hoshoog nuraa!!!
Сайн уу Төв аймгийн Эрдэнэ сумаа? Түүхийг шүүж цааз оноодог нь Цагаан хэрмийн цаана амь хоохойлцгоож Энх- амгалан хаанаас Түшээт хан,Халхын анхдугаар Богд цолыг гардацгаасан Занабазар Чахуундоржийнхон бол бишээ! Та нарын санаа чинь зүгээр л Монголчуудыг хооронд нь дайсагнуулах болж өгвөл байлдуулах,тэгээд болоо.
Генаралаа тэр уед Буриад гэж байгаагуй Байгалын зуун талд Сэлэнгэ Ононд Тавнангын улс баруун талд ньХотгойдын улс гэсэн жижиг ханлигууд байжээ
Генаралаа тэр уед Буриад гэж байгаагуй Байгалын зуун талд Сэлэнгэ Ононд Тавнангын улс баруун талд ньХотгойдын улс гэсэн жижиг ханлигууд байжээ
Чахундорж дүү Бунтираа Манжийн хаанд дагаар оруулж суулгасанаас хагарал эхэлсэн. 1640 оны Халх - Ойрадын холбоотоны гэрээгээр хамаатан садангаа манжид суулгах бүү хэл манжтай аль нэг тал нь тусдаа харилцахгүй гэж тохирсон байсан.
2-рт Засагт ханы дүрвэж очсон албатыг Чахундорж буцааж өгөхгүй байсанаас болсон. Халх -Ойрадын гэрээгээр бол ингэж нэг нэгнийхээ албат харьяатыг авч болохгүй гэж хатуу тохирсон байсан. Чахундорж ингэж Халх Ойрадын гэрээний заалтуудыг зөрчөөд байсан нь цаанаасаа энэ гэрээг хүчингүй болгуулах санаатай байсан Манжын хааны зааварыг хэрэгжүүлж байсан санаатай санаатайгаар Холбооны гэрээнээс урвах үйлдэл байсан юм.
Ийм гол үйл явдалуудыг бичээгүй байж энэ асуудалтай хаа хамаагүй Халимагууд Башкирыг довтлов, Крымыг довтлов гэсэн түүхүүдийг бүгдийг нь дурдсан байх юм. Чахундорж сүүлдээ наймаа арилжаа хийгээд буцаж явсан Галдангийн 500 хүнтэй жингийн цувааны хүмүүсийг алж эд барааг нь дээрэмдэж авсан. Сүүлдээ өөрөө цэргээ авч Ойрадад довтолж Ойрадйн нутагт хэдэн сар аллага хядлага үйлдэж дайныг эхлүүлсэн. Түүхч хүн байж ингэж зөрчил үүссэн гол асуудлыг нь орхиж түүх бичих муухай л даа.
Энэ дайн Засагт ханыханаас их болсон. Үе үеийн засагт ханууд дандаа Галданд хов хүргэж тусламж гуйдаг байсан. Галдан Засагт ханыханыг өмөөрч хүн малыг нь буцааж өг гэж хэдэн жил бичиг захиагаар хэрүүл хийсээр байгаад эцэстээ дайн болсон. 1640 оны гэрээгээр Халхын асуудал ч Ойрадад хамаатай Ойрадын асуудал ч Халхад хамаатай Холбооны улс болсон байсан. 1640 оноос өмнө Халхын асуудал Халхын асуудал Ойрадад хамаагүй Ойрадын асуудал Халхад хамаагүй байсан юм.
27.123.212.136 Баярлалаа! Генерал урд нь Монголчуудын амнаас унаж байгаагүй Оросууд бидэнд гэмгүй сайн явж ирсэн ах нар ерөөсөө биш гэдгийг хэлж байгаад ач холбогдол нь байна.Түүхийг шүүх гэдэг хэдэн Оркууд ч яахав.Монголчуудыг хужаа барууныхан гэж турхирдаг Оросын хүргэн Женкотойгоо хэзээ нэгэн цагт дуусцгаана.
Жич Монголчуудыг дотор нь Дөрвөд хүн хүн биш,Завханыхан завхай,Говь Алтайнхан өмхий,Архангайнхан танк хүлдэг, Булганыхан будилаантай,Говийнхон цус ойртсон гэж пизда хутган номлож ирсэн Мөнхбат архичингийн сургааль хот тойрсон тэрүүхэн хэсэг нутгийн боловсролгүй толгойгүй голдуу хэдэн Оркуудыг оролцуулахгүй бол одоо моодноос бараг гараад дуусч байгаа.
Эндээс сонин гаргалгаа гаргаж болох юм биш үү. Нэрнээс нь эхэлье. Яагаад Засагт хан гэж нэрлэсэн юм, яагаад Түшээт хан гэж нэрлэсэн юм. Засагт ханыхан Галдантай яагаад ойр харилцаатай байсан юм. Галдан Засагт ханы тэмцэлд ач холбогдол өгч оролцсон уу, үгүй юу. Ач холбогдол өгсөн бол яагаад ач холбогдол өгсөн юм гэх мэтчилэн олон асуулт бий. Эндээс бүр эрх мэдэл, хэт биеэ даах гэсэн Түшээт ханаас болж бүх үйл явдал өрнөжээ ч гэж дүгнэж болохоор. Гэхдээ өнгөрсөн баларсан түүхийн далд нууцууд маш их байгаа бололтой.
Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе.Манжид эзлэгдсэн эмгэнэлт түүх нь ерөөсөө л эрх ямбаны төлөө тэмцэлдсэн хаад ноёдын Эх оронч бус сэтгэлгээний төлөвшил, хувийн явцуу эрх ашгийн үүднээс улс үндэстнээ гаргуунд гаргаж золиосолсон мунхаг сэтгэлгээний нүгэлт үр дагавар гэж би үздэг.
Солиороодл...чи ернь хэн юмбэ?Чиний узэл бодол хэндч сонин бус тул гарч ирсэн нух шалныхаа завсарлуу шалавхан орж далд ор!
General hun eh oronoo Mongol oronyhoo toloo setgel zurh, ami nasaa zoriulah yostoi!!! Ene Sosorbaram guai Mongolchuudaa hoorond ni yah geed baigaa nohor ve!! Ene hun tagnuul uim uu? Tertei tergui Mongolchuud medej l bgaa shu dee. Herevee tuuh huviaraa bichih geed bgaa bol naad general tsol, hutsasny hereg bhgui aa!!!! Sain sudalgaa hii!!!! Tuuhii baina!!!
үндэсний бичгийг устгаж язгууртан сурвалжтан давхаргыг хүйс тэмтрээд үлдсэн бичиг үсэггүй лүмпэн нөхдийн тархийг угаах гэж комментерн зохиож 80 жил заасан түүхийг бид манай түүх гээд цээжээ дэлдээд худгийн мэлхий шиг загнацгааж байна. Орос тусгаар тогтнол олгосон гэдэг яриа 1913 оны гэрээнээс зайлсхийж нөлөөний газар орноо нэмэх гэсэн оролдлого байсан гэдгийг өөрсдөө ч зөвшөөрч эхлээд байгаа.
Халхын заяа их юм даа.Туурга тусгаар Монгол улсыг Халхууд л авч үлдлээ ш дээ.
Галдан Орос ,Манжуудын залинд хууртагдаж,тэнэгтэж байгаад байгаль нуур орчмын газар нутгийг Оросод алдаж байгаа нь түүхэн сургамж юм даа. Түүнийг их үндэстэн Халхаас нь салгаж,дайсагнуулж,хүч тамирыг нь сулруулж, ганцаардуулж байгаад Монголыг тэр чигээр нь эзлэхээ шахаж дээ. Урвагч ӨвөрМонголын ноёдууд ,урвагч Галсанбошигтоос болж Монгол улс тусгаар тогтнолоо алдаж байжээ. Халхын ноёдууд болон Жавзандамба Хутагтын ач буянаар Монгол улс арай хийж тусгаар тогтнолоо олж авсан боловч 600000-д хүн амтай,дийлэнх нь Халх үндэстэнүүд байжээ. Дээд тэнгэрээс өвөг дээдэс Монголчуудыг харсан биз.
ӨвөрМонголын ноёдууд мөнгө төгрөг,эрх мэдэл албан тушаал авч Хятадад дагаар орсон.Тиймээс уут уут мөнгөөр улсаа худалдсан ноёдуудаа,дэнс дэнс мөнгөөр дэлхийгээ худалдсан ноёдуудаа гэж ард түмэн дуулдаг байжээ.Одооч гэсэн эрх мэдэлтнүүд уут уут мөнгөөр улсаа худалдаж байгаа юм биш үү.Оюу толгойн гэрээг хийхэд гадны уран арганд автаж,улсын эрх ашгийг өчүүхэн бодож ,харийнханд хамаг баялгаа зүгээр л урсгаж байна даа.
Генерал гуа хажууд яваад байсан юм уу? Арай Ану хатантай унтаж байсан гэж шаагүйн их юм
Унэн унэн.Хэлуулэх дуурсах туухтэй халхууд минь буу сандар. Харин хэлгий долгомцог Дервед Баяд за цаашаа юуч билээ тэдэнд сайн муугаар хэлуулэх уух туух даанч угуй билээ.
Цэдэнбалын ачаар жаахан овойсон халтарууд хэсэг херенгежиж менгежсенийг угуйсгэх арга угуй. Гэхдээ хэдэн зууны турш шодон хутгатай, цэгээн хоолтой, хэлгий долгой гарын узуурт, гэрийн хаяанд явах тавилангаа зуруулсан этгээдууд шуудээ. Тэд 1000 том байгаад ч халхын нутагт суугаагаа мартаж болохгуй байлтай.
Manai Omnogovichuud-n buyanaar Dornogoviinhon ovoo ajiltai bgaa!!
ГАЛЗУУ ХҮНИЙ ӨЛРИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ. ЯМАР Ч ЭМХ ЦЭГЦ АЛГА.
Галдан Бошигт бол манж төвд орост зүтгэсэн урвагч шүү дээ ЗАНАБАЗАР цагийн байдлыг дүгнэж манж төвд орост бүслэгдсэн МОНГОЛ голомтоо хамгаалахын тулд манжтай нийлэх стратегийг сонгосон зөв болсон ЗАНАБАЗАРын ачаар өнөөгийн МОНГОЛ голомт оршин тогтнож бна улаан оросууд 70 жил МОНГОЛ ын түүхийг мушгисанаас болж Халх Ойрд гэж хэрэлдэж байна шүү дээ Талцсан хэрүүлээ больж МОНГОЛ чууд эв нэгдэлтэй баймаар бна шүү оросын бодлого одоо ч хэвээрээ шүү сонор сэрэмжтэй байя
Тэгээд Дөрвөд хүн хүн биш юм уу? Галдан урвагч Занабазар эх оронч уу? Халх Ойрдын гэрээнээс ухарч дайныг өдүүлсэн Чахуундорж,Богд цолыг Далай ламаас Бээжинд Кансид мөргөж авсан ах Занабазартайгаа баатарууд уу? Монголчуудыг нутга нугаар доромжлон хэрүүлийн алим шидэж ирсэн хоёр үгний нэг нь пизда Мөнхбат аврагын сургаалийн нэг хувилбар л байна.
General Sosorbaram uneheer buruu ium bichjee. Tuuhen emzeg sedev shu. Unendee bol Chaihundorj buruutai. General hun baij iim ard tumenee hagalgan butargasan uym bichij yana daa. Urd zugiin bodlogo-g Mongol General hun ooriin garaar heregjuuleed eheljee hoorhii!!!!!
hunii setgel sasinii nelee baisan yum!ta nar sig eneederiin baij baigaagaan gar daa!!heden tiis ee,harchihaad ter yed Mongolchyyd eh ornoo geh setgeltei bailaa!yyn d sasinioi zeb hymyyjil bodi setgel tys bolj baisan?Odoo neg ikhe chechen mergen boloh geed yu geheb dee!!!zaluus aa!!!sain yns!zebhen ene internet sedeb bys?Nom uns l daa.....yachihsan tamtagnyyd be?Ta nar chini........