ЛОНДОН. /EmergingMarkets/. Эрдэс баялгийн үнийн уналт Монголын арвин их байгалийн нөөцөөс хамааралтай эдийн засагт хохирол учруулж байна. Монгол Улс Хятадтай харилцаагаа сайжруулж байгаа нь эдийн засгийн хавчилтад орохоос хамгаалах боловч дэлхийн хөрөнгө оруулагчдад өөрийн жинхэнэ боломжийг хараахан нээн харуулахгүй байна.
Монгол бол эдийн засаг, газар зүйн хувьд дөнгөж тогтож байгаа улс юм. Хэдэн жилийн өмнө Монгол нь эдийн засгийн өсөлтөөр Азид тэргүүлж буй улсуудын нэг байсан боловч төлөв байдал одоогоор эмзэг байна. Эрдэс баялгийн үнийн уналт болон гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт буурснаар валютын нөөц нь огцом буурчээ. Гэсэн хэдий ч Монголын засгийн газар гол хөрөнгө оруулагч болох “Рио Тинто” компанитай холбоотой удаан хугацааны татварын маргааныг шийдвэрлэх тогтоол гаргаснаар тус улсын эдийн засгийн өсөлт дахин сэргэж магадгүй юм.
Эдийн засгийн хувьд, Монгол нь ашиглагдаагүй байгалийн нөөц баялагтай учир эдийн засгийн өсөлтийн ихээхэн боломжтой байгаа. Газарзүйн байрлалын хувьд дэлхийн хоёр хүчирхэг гүрэн болох Орос, Хятад хоёрын дунд Монгол улс оршдог.
2014 оны зургадугаар сарын байдлаар Монголын ДНБ-ий өсөлт 10 хувьтай байсныг эс тооцвол ойрын хугацаан дахь өсөлтийн төлөв төдийлөн сайнгүй болж, эдийн засгийн өсөлт удааширч, үнийн хөөрөгдөл нэмэгдсэнээр макро эдийн засгийн төлөв муудсан байна. Үүний улмаас өргөн хэрэглээний барааны үнийн хэлбэлзэл ихэсч, эдийн засгийг хямрааж байгаа бөгөөд үүний эсрэг төсөв санхүү болон гадаад валютын хамгаалах хэрэгслийг бий болгож чадахгүй байна. 2014 онд Монголын төсвийн алдагдал 10 гаруй хувьтай байх болно гэж Дэлхийн банк мэдэгдлээ.
Монголын хоёр дахь том экспортын нэр төрөл болох нүүрсний үнэ унасан нь эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж байна. Нүүрсний орлого 2011 онд 2,27 тэрбум доллар байсан бол түүнээс хойш байнга унасаар өнгөрсөн жил гэхэд 1,2 тэрбум болжээ.
Алт, зэс, газрын ховор элемент зэрэг эрдэс баялгийн ихээхэн нөөцтэй Монгол Улсын ирээдүйн хөгжил гэгээлэг харагдаж байна. Үл хөдлөх хөрөнгө болон дэд бүтцийн салбар дахь өсөлт доороос хурдацтай байгаа учраас эдийн засгийн тууштай өсөлт дахин бий болно гэж олон хүн найдаж байгаа ажээ.
Хятад, Энэтхэг зэрэг бусад шинээр түрэн гарч ирж буй зах зээлийн түүхий эдийн эрэлт хэрэгцээг хангаваас эдийн засаг хурдацтай өснө гэж “Торгоны зам” төслийн менежер Алишер Али ярьж байна. “Шинээр гарч ирж буй зах зээл улам тэлэх бөгөөд зах зээл дэх түүхийн эдийн үнийн уналт олон жилийн турш үргэлжлэхгүй” хэмээн тэрбээр өгүүллээ.
“Оюутолгой”-н асуудлыг шийдвэрлэх
Хэдэн тэрбум долларын өртөг бүхий “Оюутолгой”-н зэсийн уурхайн талаар Монгол болон “Рио Тинто” хоёрын хооронд удаан үргэлжилсэн маргаан нь тус улсын эдийн засгийн өсөлтөд саад болж байгаа боловч асуудал түргэн шийдэгдэх боломжтой юм.
2009 онд “Turquoise Hill Resources” болон “Рио Тинто” компани “Оюутолгой”-н зэсийн уурхайн бүтээн байгуулалтыг хийхээр Монголын Засгийн газартай гэрээ хийсэн. Гэвч төслийн эхний үе шат болох ил уурхайн ажил дууссаны дараа байдал төвөгтэй болж эхэлсэн.
“2012 онд Засгийн газар хэд хэдэн оронтой хийсэн давхар татварын талаарх гэрээгээ цуцалснаар асуудал үүссэн. Эдгээр орны нэг нь “Оюутолгой”-д хөрөнгө оруулалт хийж байсныг зогсоосон юм. 2013 оны хоёрдугаар сард Засгийн газар болон “Рио Тинто”-гийн хооронд маргаан үүсч, долдугаар сарын 31-нд “Turquoise Hill” далд уурхайн ажлыг зогсоосон” гэж Монгол дахь шинжээч ярьж байна.
Үүнээс хойш хоёр тал засгийн газрын хувьцаа эзэмших хувийг багасгах асуудлыг хэлэлцэж эхэлсэн боловч шийдвэр гаргах эцсийн хугацаа хэд хэдэн удаа хэтэрсэн билээ.
Монголын Засгийн газар 127 сая доллар байсан татварын хэмжээг 30 сая доллар болгон буурууллаа гэж есдүгээр сарын 22-нд “Turquoise Hill” мэдэгдсэн хэдий ч уг шийдвэрийг цаашид гүнзгийрүүлэн судлах шаардлагатай гэсэн юм. Албан ёсны шийдвэр ойрын хугацаанд гарснаар “Оюутолгой”-н далд уурхайн ажил сэргэнэ гэж шинжээчид дүгнэж байна.
“Оюутолгой”-г тойрсон сунжирсан маргаан болон далд уурхайн санхүүжилтийг шийдвэрлэхэд бэлэн гэсэн дохио сигналийг шийдвэр гаргагчид өгч байгаа. Хэрвээ ингэж чадвал, энэ нь ирэх таван жилийн хугацаанд Монголд хийгдэж буй эдийн засгийн салбарт хамгийн дорвитой өөрчлөлт болно гэж Монголын хамгийн том брокерийн пүүс болох “БиДиСек”-ийн ахлах ажилтан Ник Коусин ярилаа.
Санхүүжилтын эцсийн хугацаа есдүгээр сарын 30-нд дуусах бөгөөд энэ хугацаанд амжиж асуудал шийдэгдэхгүй гэж шинжээчид үзэж байна. Гэхдээ тэд далд уурхайн ажил он дуусахаас өмнө дахин сэргэнэ хэмээн тэд үзэж байгаа аж.
Монголын хувьд хамгийн том энэ төсөл асар их нөлөөтэй. Гэвч энэ нь асуудал шийдвэрлэгдэх хооронд бусад хөрөнгө оруулагчдын хувьд тодорхой туршилт тандалт болж байна гэж Али ярилаа. Засгийн газар гадаадын хөрөнгө оруулагчидтай гэрээ хэлэлцээ хийх үгүйг шинжих дохио хэмээн уг асуудлыг олон хөрөнгө оруулагч ажиглаж байна.
Ил уурхайн төслийн хүрээнд Монголын нүүрсний хамгийн том орд болох “Тавантолгой”-г Хятадтай холбосон төмөр зам тавих төлөвлөгөөтэй байсан. Үүний дараагаар Хятадын хилээс Оросын хил хүртэл улс хоорондын хурдны зам барих байсан. Эдгээрийг дагаад үл хөдлөх хөрөнгийн компани, эрчим хүч хангагч болон гадаадын хөрөнгө оруулагчдын оролцоотойгоор Улаанбаатар хотыг хөгжүүлэх боломжууд гарч ирэх юм.
Энэ төсөл нь эдийн засгийг богино хугацаанд сэргээх шинэчлэл болно гэж шинжээчид үзэж байгаа хэдий ч Засгийн газрын нэлээд хэдэн тулгамдсан асуудалтай тулгарсаар байна.
2014 оны эхний таван сарын байдлаар гадаадын хөрөнгө оруулалтын шууд урсгал өмнөх жилээс 64 хувиар буурсан нь төлбөрийн тэнцэлд алдагдал гарахад нөлөөлжээ.
“Оюутолгой”-н асуудал хэдий хурдан шийдэгдэнэ тэр хэрээр зургаан сая долларын хөрөнгө оруулалт хурдан хийгдэнэ. Энэ нь 2009 оны 10 дугаар сарын “Оюутолгой”-н хөрөнгө оруулалтын гэрээтэй адил эерэг нөлөө үзүүлнэ. Хэдэн тэрбум долларын хурдасгуур нь бусад хэрэгжиж буй төслүүдэд нөлөө үзүүлдэг болох нь батлагдсан. Дараа жил асуудал сайжирна гэж бид найдаж байна гэж Али ярилаа.
Гадаад валютын нөөц багасч байгаа нь Монголын хувьд томоохон асуудал болоод байгаа юм. Монгол банкны мэдээгээр, 2013 оны сүүлээр уг нөөц 2,2 тэрбум доллар байсан бол 2014 оны зургадугаар сард 1,3 тэрбум доллар болж буурчээ. Үүнээс үзвэл Монгол Улс сар тутамд 200-300 сая доллар алдаж буй хэрэг. Монголын санхүүгийн байдал хэцүү байгаа бөгөөд яаралтай шийдэлд хүрэх хэрэгтэй гэж шинжээчид дүгнэлээ.
Жилийн сүүлээр “Оюутолгой”-н асуудлыг шийдлээ ч гэсэн долларын ханшийн хөөрөгдөл тэр даруйдаа буурахгүй. “Оюутолгой”-д ихээхэн хэмжээний зардал гаргаад байгаа үед тус уурхайн асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Асуудал шийдэгдээгүй тохиолдолд эдийн засгийг сэргээх гадаадын хөрөнгө оруулалт хийгдэхгүй гэж бодож байна гэж “БиДиСек”-ийн ахлах ажилтан Ник Коусин ярьж байна.
Анхны тэсрэлт
2012 оны 11 дүгээр сард долларын бонд гаргаснаар Монголын гадаад валютын нөөц нэмэгдсэн бөгөөд үүнийг тухайн үед банкнууд анхны “тэсрэлт” гэж нэрлэжээ.
Монголын өрийн хязгаар ДНБ-ий 40 хувьд хүрсэн учраас засгийн газрын түвшинд бонд гаргаж чадахааргүй болсон байна.
Монголын Хөгжлийн банкаар дамжин засгийн газар зах зээлд гарч болно гэж шинжээчид үзэж байгаа боловч олон улсын хөрөнгийн зах зээл нь Монголын өрөөс болгоомжилж байна. Учир нь Монголын Худалдаа, хөгжлийн банк (ХХБ) таван жилийн долларын санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх оролдлогыг долдугаар сард хийжээ.
Зургадугаар сарын 9-нд банкууд 11,25 хувиар санал гаргасны дараа маш цөөн захиалга авсан. Захиалгыг хоёр хоногийн турш нээж, гэрээг буцаан татав. Монголын бондыг гадаадын хөрөнгө оруулагчид авахыг хүсэхгүй байлаа.
Америкийн “Standard & Poor’s” компани Монголын засгийн газрын удаан хугацааны зээлжих үнэлгээг “В+”-ээс “ВВ-“ болгон бууруулжээ.
Энэ жил Монгол Улс олон улсад бонд гаргах боломжтой гэдэгт шинжээчид эргэлзэж байна.
Самурай бонд
Санхүүжилтийн өөр нэгэн эх үүсвэр бол самурай бондын зах зээл юм. Өнгөрсөн 12 дугаар сард Монголын Хөгжлийн банк 1,52 хувийн хүү бүхий 290 сая долларын бондыг хувиараа байршуулан гаргасан. Хөгжлийн банк нь төсвөөс гадуурх зардлыг санхүүжүүлэгчийн хувьд Монголд чухал үүрэгтэй юм.
Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны банк /JBIC/ уг бондод баталгаа гаргасан бөгөөд бондын хүүгийн төлбөрийн 90 хувьд Японы санхүүгийн байгууллага батлан даалт хийжээ. Самурай бонд гаргах, БНХАУ-тай тохиролцсон своп шугамын өргөтгөсөн зэрэг нь Монголын Засгийн газрын хувьд санхүүжилтын тасалдал тийм ч ноцтой асуудал биш болно. “Оюутолгой”-н асуудал шийдэгдтэл, коксжих нүүрс зэрэг түүхийн эдийн үнэ чангарах хүртэл нэмэлт 500 сая доллар нь хангалттай хүрэлцэж болох юм гэж Али өгүүллээ.
“БиДиСек”-ийн Коусин энэ жилдээ багтаан бас дахин самурай бонд гаргана гэдэгт итгэхгүй байгаа аж. Монголын өрийн дээд хязгаар ДНБ-ий 40 хувьд хүрсэн учраас парламент өрийн дээд хязгаарыг нэмэх шийдвэр гаргахгүй байх гэж Коусин хэллээ.
2014 оны зургадугаар сард Дэлхийн банкны тооцоолсноор, энэ хоёр бондоос олсон төсөвт тусгаагдаагүй мөнгөний хэмжээ нэг тэрбум доллар болжээ. Уг хөрөнгөний ихэнхийг энэ жил нийгмийн шинжтэй төсөл, эдийн засгийг урамшуулах хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэхэд зарцуулах төлөвтэй байна.
Хөрөнгийн зах зээлээр дамжуулан санхүүжилт авах боломжгүй Монголын хувьд гадаад талдаа анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй. Энэ боломжийг Олон улсын валютын сан бус, харин Хятад улс олгоно гэж шинжээчид үзэж байна. Наймдугаар сард Хятадын дарга Си Зиньпин Монголд айлчилснаар сүүлийн үед хоёр орны харилцаа илт сайжирч байгаа билээ.
Наймдугаар сарын 21-нд Монголбанк болон Хятадын Ардын банк валют солилцоог нэмэгдүүлж, 15 тэрбум юаньд /2,4 тэрбум доллар/ хүргэхээр гурван жилийн своп хэлэлцээр байгуулсан нь Монголын санхүүжилтэд нэн хэрэгтэй явдал болов.
Хэрвээ “Оюутолгой”-н далд уурхайн ажил урагшлахгүй бол хөрш орнуудаас нь санхүүгийн бэрхшээлээс аврах тусламж ирнэ.
Д.Нямтулга
Эх сурвалж:
Сэтгэгдэл0
... Оюу Толгойг зохицуулах эрх нь Монголын томоохон луйварчдын гарт байдаг бүр тодруулбaл ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж тэргүүтэй Хужаагийн хууль бус Төрийн удирдалгын гарт байдаг гэдгийг Фенг Шүй Ганбаатар чи мэдэхийн цаагуур сайн мэдэж байгаа . ... Чи бодит үнэнийг ярьж үл чадах , өчүүхэн төдий зориг үгүй гарын үзүүрийн төдий этгээд мөртлөө ихэд шударга дүр үзүүлж Оюу Толгойн асар их булхайг өгүүлсэн мэт жүжиглэн олон түмнээс оноо авч , давхар шантаажны мөнгө авч байгаа гэдгийг Монголчууд мэдвэл чам шиг луйварчингаас юу үлдэх вэ. ... Тийм ээ чиний хийсэн бүхий л булхайг заaвал ч үгүй хуулийн хүрээнд нягталж шалган, зохих шийтгэлийг чинь үүрүүлэх болно. ... Үйлдвэрчний Соёлын Ордны өмнөх газрыг зарсан хэрэг чинь бусад хэргүүдтэй чинь харьцуулвал хамгийн хөнгөн ял оногдох хэсэг гэдгийг чамд сануулья . ... Үнэг мэт зальтай нэгэн үйл нь ирсэн цагт , өрөөлд зориулж тавьсан урхиндаа өөрөө явж ордог юм даа . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ...
Энэ Зориг харин энэ удаа бузрын Фенг Шуй-н талаар ёстой жинхэнэ YНЭНИЙГ хэлчихсэн байна
БОДЛОГО НЬ ОГТ ТОДОРХОЙГҮЙ, ЯМАР Ч БАРЬЦГҮЙ ХУЛГАЙЧИД ХЭН ИТГЭХЭВ ДЭЭ... ХАМГИЙН СҮҮЛИЙН ЖИШЭЭ ГЭХЭД Л ШИНЭЭР ЛИЦЕНЗ ОЛГОЛТ... БЛЯТЬ
... Тэгэхлээр, … Монголыг самарсан бусармаг бодлого нь Ардчилсан хужаагийн Төрийн хууль бус Шинэчилсэн Засгийн газрын урвагч бодлого , санаатайгаар хорлон сүйтгэх ажлын шууд үр дагавар бус нөгөө л Оюу Толгойн үйлдвэр , тэр дундаа Монголчууд 34% эзэмшсэн нь буруу гэж хэлэх гээд байна аа даа . Мөн Оюу Толгойн төслийг эргэлтэнд оруулах түүхэн үүрэг гүйцэтгэсэн С Баярын нэр дагаад сэвтэх санаа ч бас давхар явагдаж байна . Тийм үү. !!! ... Оюу Толгой гэрээг ямар нөхцөлд байгуулсныг эргэн дурсацгаая. ... Монголын эдийн засаг үндсэндээ Эрдэнэтээс бүрэн хамааралтай байх нь хүн амын өсөлтийг хангах эдийн засгийн тэлэлтийн бодлогод сөргөөр нөлөөлж , томоохон хөрөнгийн өөр эх үүсвэр илтэд дутагдаж байгаагаас үүдэн Монголын хөгжил дэвшлийг хангах Дэлхийн хэмжээний үйлдвэрлэлийн цогцолбор хэрэгтэй болсон . Энэ цаг үед Оюу Толгойн төслийг гацаанаас гаргах шийдвэрийг С Баяр тэргүүтэй МАН ын нөхөд санаачлан хэрэгжүүлсэн . … Тухайн үед ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржтонгууд , хужаа муур багш Баобаартонгууд , ... Монгол Улс хувь хүртэх шаардлагагүй зөвхөн Татвараа авахад хангалттай хэмээн орилж , ар нуруунаас хатгаж эхэлсэн. Айлын хажуу өрөө түрээсэлж суудаг эрхэм амьдрах газраа хадгалж үлдэхийн тулд үргэлж гарлага гардаг бөгөөд байрны Эзэний өмнө ямагт бөхөлзөхөөс өөр сонголт байхгүйтэй адил Оюу Толгойд 34 % эзэмшиж Монгол Төрийн эрх тэнд байхгүй байсан бол Хятадууд мөнгөөр Айвонхоу Майнз , Рио Тинтог зодоод Оюу Толгойд хэдийн тухлан сууж , Монголчууд бас нэг хатуу өргөстэй болоод яах ч учраа олохгүй ирээдүй минь бүрхэг болох байсан бус уу . . Тийм ээ Монголчууд аргагүй нөхцөл байдалд буулт хийж 34% тай үлдсэн . Гэхдээ энэ бол С Баяр тэргүүтэй улс төрчдийн том амжилт байсан гэж би хувьдаа дүгнэдэг. Өнөөгийн цаг үед Ардчилсан хужаанууд Оюу Толгойн 34 % хувийг зарах тухай санаа нь албан ёсны хүрээнд тавигдаж , зохиогч нь өөр ч хужаа хүүхэн Уянгаагийн нэрээр ийм нийтлэл гарч байгаа нь , Оюу Толгой төслийн эзэмшлийн 34 % аас нь салгаж , хулгайлж зарах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхээс өмнө , одооноос Монголчуудын сэтгэл зүйн орчинг цаагуураа бэлтгэж байгаа , дээр нь зовлон учирсан хүмүүсийн хөөрхийлэлт байдлыг ашиглан хувьдаа ашиг завшаан хайгч , сэгээр хооллогч мэт зантай хужаа хүүхэн Уянгаа гэгч эмэгтэйн хог дээр үсэрсэн нэр хүндийг сэргээх гэж нөгөөх л хууран мэхлэх аргаа хэрэглэж байгаа Хятадууд тэдний гар хөл ардчилсан хужаануудын ээлжит бохир арга гэдгийг мэдвэл зохино. ... Хэрэв зээ Монголын Төрийг ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид эзэгнээгүй бол тийм ч муу бус Оюу Толгойн гэрээг улам сайжруулах боломжтойг , Монголчууд мэдвэл зохих зүйлийнх нь нэг хэмээн би онцолж байна . Ямар ч ажил хэрэгч, хөрөнгө чинээтэй хүн Оюу Толгойн эзэмшлийн 1 % ийг ч болов гартаа оруулж авахын тулд их хэмжээний бэлэн мөнгө төлөхөөс татгалзахгүй бүр хүсэн тэмүүлэх болно . Ойрын хугацаанд Оюу Толгой төсөл хэр хэмжээний унацтай хөрөнгө оруулалт вэ гэдгийг та бүхэн ойлгож мэдэх боломж гарах болно. ... Ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж болон түүний хань хамсаатан хужаанууд Төрийн эрх мэдлийг Ерөнхийлөгчийн хэмжээнд атгаж байсан үед хичнээн хичээсэн ч , Монголын Төрийн зүтгэлтэн С Баяр түүний нөхдийн эх оронч бодлогыг нугалж чадаагүйгээс Оюу Толгойд өөрийн эзэмшлээ тогтоогүйдээ Хятадууд ихэд харамсдаг бөгөөд Хууль бус Ардчилсан Хужаагийн Төрийн тогтолцоо оршин буй өнөө үед Оюу Толгойг өөрийн болгохоор улайран зүтгэж байгаа гэдэг үнэнийг Монголчууд заавал ч үгүй мэдэх ёстой . ... Оюу Толгойгоос , Ардчилсан хужаанууд бүх л ашгийг нь , Харийн доншуурчидтай нийлэн цөлмөж байгаа болохоор тэндээс Таван Толгойтой адил ашиг бус хулгайлалт, луйвардалтын үр дүнд их хэмжээний алдагдал хүлээх нь зайлбаргүй бөгөөд , … Чононд махаа хадгалуулсан тэнэг хүн махгүй хоосон зоорьтой үлдэхээс өөр ямар ч үр дүн хүлээх боломжгүй гэдэгтэй агаар нэгэн буй биз ээ . ... Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид өөрсдийн булхайгаа нуухын тулд Оюу Толгойн төсөл хэнд ч хэрэггүй , ашиггүй төсөл болсон , алдагдал авчрахас өөр илүү зүйл үгүй хэмээн илт гуйвуулсан худал нотолгоо гаргаж , Монгол Улс 34% эзэмших эрхээсээ яаралтай татгалзаж, зарах хэрэгтэй гэдэг урвасан бодлого барих буюу, Таван Толгойн Өр хэмээх хэзээ ч дуусахгүй том шалтгийг урдаа бариад , ихэд алдагдал хүлээж байгаа , дээр нь 125$ ын үнэтэй коксжих нүүрсийг 30 $ аар үнэлээд ч Хятадууд авахгүй байна гэх мэт, мэдлэгтэй оюунтай хүн үнэмшмээргүй элдвийн хуурамч мэдээлэлийг ТВ гээр улиг болтол дамжуулж , олон түмний санаа бодлыг арга ядсан аргаар мунхруулдаг гэдгийг мэдвэл зохино. ... Идсэн эрүү хувхайрч, идүүлсэн дов ногоорох болно. ... Монголын ард түмний баялаг Оюу Толгой , Таван Толгой гэх мэтчилэн олон, олон томоохон баялгийн хөрөнгийг илт хулгайлан , луйвардаж өөрсдийн шуналт сэтгэлээ тэжээж , , China Баярцогтын адил гадаад дахь офшор дансаа овойж оцойтол дүүргэж буй Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид Хан Тэнгэрийн хилэнд устан мөхөж , тамын гүнд хаягдах болно. ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Тэдний үр удам хэдэн үеэрээ хулгайлагдсан , луйвардсан бүгдийг 7 дахин нугалж төлөх бөгөөд эцсийн зоосыг төлж дуусталаа нар үзэж , нуруу тэнийхгүй хатуу хувь тавилант амьдралыг туулан өнгөрүүлэх болно . ...... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно
Gere hiisen bayr bayrtsogt nariig buudaad ot haaj mongold hereggyu
... Долларын ханшны өсөлт бол тухайн улс орон, ард түмний баялгийн өссөн хэсгийг санхүүгийн аргаар чимээгүй луйвардах , далд үйл ажиллагаа гэж шууд нэрлэж болно. Монгол улсын нэг хүн 2012 онд 1 250 000 төгрөгний цалин авдаг байсан бол ханшны зөрүүгээр 2014 оны 9 р сард 1 850 000 төгрөгний хэмжээнд худалдан авах чадвартай цалин авах ёстой. Тийм үү. ... Тэгвэл 1 250 000 төгрөгний цалин нь 2014 онд тоон үзүүлэлтээр хэвээр байгаа ч 35% ийн төлбөрийн чадлаа алдсан буюу тухайн хүн багаар бодоход 450 000 төгрөгөө алдаад 800 000 төгрөгийн хэмжээнд цалин авч байгаа буюу тухайн цалин бодит үзүүлэлтээр эрс багассан байдлаар тогтоогдсон гэж үзэж болно. ... Өөрөөр хэлбэл Монгол улс урт хугацааны хөдөлмөрийн дүнд бий болгосон баялаг , эдийн засгийн өсөлтөө богино хугацаанд эргэлтгүйгээр алдсан гэсэн үг . Мэдээж үүнийг энгийн хүн сайн ойлгохгүй . Гэхдээ хаана ч ханшны хэлбэлзэл тогтвортой байдаг бол АНУ болон Европын Холбоо санхүүгийн зах зээлд $, Eвро шинээр хэвлэж гаргахад тэр функцээр заавал ч үгүй ханшны уналт ажиглагдах ёстой . Харин Монгол , Украйн , Тайланд мэтийн улс орнуудын үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханшны огцом уруудалтын улмаас $ , Еврогийн тэнцвэртэй байдал үргэлжлэх болно. ... Улс төр нь эдийн засагтай зайлшгүй уялдах нэг сэжим мөн $ , Еврог оршин тогтнуулахын төлөөх бусад улс оронд зориудаар өдөөх өнгөт ардчилсан хувьсгалын мөн чанар буюу тогтворгүй нийгмийн бүтэц үүсгэх нь АНУ , Европын Холбоонд яагаад амин чухал хэрэгцээтэй байдгийг хүмүүс үүгээр , зарим талаар нөлөөлөх нөлөөллөөр нь ойлгож болно. ... .Ийм нөхцөл үүсгэхэд дотоодын урвагчидыг ашиглан зориуд эмх замбараагүй байдал үүсгэж , буруу бодлого барьж эдийн засгийг унагаах боломжийг гаргаж авдаг . Өнөөдөр Украйн улс ОУВС гаас авах тэр олон тэрбүм $ ын санхүүжилтыг АНУ олгохдоо зүгээр л цаасан мөнгө хэвлээд өгөх ба Украйны баялаг , эдийн засгийн үр нөлөөгөөр АНУ ын $ амь орж баталгаажиж байгаа гэдгийг мэдвэл зохино. … Мөн 2012 онд Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчидийн шууд гардан гүйцэтгэлээр Монголд ихэд яаралтай нийлүүлэгдсэн Чингис Бондын 1,5 тэрбүм $ ч ялгаагүй шинээр хэвлэгдэн орж ирж Монголын ард түмний хөрөнгөөр баталгаажин , Монголчууд тэр хэмжээгээр ядуурч байгаа юм. ... Тэгэхлээр ерөнхий хулгайч Н Алтанхуягийн засгийн газрыг ямар ч нөхцөлд үргэлжлүүлэн ажиллуулах сонирхол АНУ , Өрнөд , Хятадуудад маш өндөр хэмжээнд байгаа гэдгийг сайн ойлгох хэрэгтэй . Иймээс улс оронд буй харийнхны гар хөл болсон урвагчдыг хамгийн түрүүнд Төрийн удирдлагаас зайлуулж , Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн өрсөлдөх чадвар , түүний худалдан авах чадварыг тогтвортой хэмжээнд урт хугацаанд барьж чадаж байж улс орны эдийн засгийн өсөлтийн үр нөлөөг тухайн ард түмэн өөртөө нааж авах авах бүрэн боломжтой болдог . Өдгөө Монгол эх оронд минь үүсээд байгаа хүнд цаг үе , системийн хямралыг даван туулж , Монгол улсаа аварч үлдэхийг хүсэж байгаа л бол маш түргэн хугацаанд одооны хууль бус УИХ ыг тарааж , хууль бус Засгийн газрыг огцруулж , хууль бус Ерөнхийлөгчийг буулгаж байж , ... Монгол улсаа хайрладаг, Түүний эрх ашгийн төлөө шудaргаар тэмцэж чаддаг Монголын улс төрийн хүчнийг дэмжин , Төрийн Засаглалын эрхийг яаралтай тэдэнд өгөх хэрэгтэй . Өөр ямар ч арга байхгүй . ... Энэ цаг үед бүрэн төгс хэмжээнд байж чадахгүй ч С Баяр , Сү Батболд тэргүүтэй МАН ын дэвшилтэт хүчнээс өөр Монгол улсыг зөвөөр удирдаад явчих туршлагатай , чадвартай гол нь эх орноо гэсэн сэтгэлгээтэй улс төрийн хүчин , удирдагч байхгүй гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй . ... Ер нь бүрэн төгс хэмжээнд хаана ч , хэн ч ажиллаж байгаагүй , ажиллах ч боломжгүй гэдгийг анхаарлынхаа гадна орхиж үл болно. ... Дуугарвал дуу нэг , дугтарвал хүч нэг байж чадах гэмээ нь Монголчууд бид энэ цагийн ороо бусгаа , хүнд хэцүү цаг үеийг заавал ч үгүй даван туулж Монгол улсынхаа ирээдүйн сайн сайхныг баталгаажуулж чадах болно. ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
энэ зориг гэдэг МАХН, юмуу, МАН-ын талын хүн юм шиг байна янз нь, сайн, муу зүйлийг сайн ойлгодоггүй л юм шиг байна
ОЮУ ТОЛГОЙ УЛС ГЭЖ БИЙ БОЛЖ ДЭЭ ОРОС АХТАЙ ХАМТАРВАЛ ДЭЭР ЮМ БАЙНА
оюутолгойн гэрээ ашиггүй болсон гэрээ байгуулагчид гадаадад монгол хүн сэтгэшгүй том хөрөнгөтэй болсон тухай иргэд, эрдэмтэн иэргэд, их хурлын түшээд ярьж бичээд байхад АТГ шалгахгүй байгаа нь иргэдийг гайхалд оуулж зөвхөн элбэгдоржийн захиалгы гүйцэлдүүлдэг онц комисс болжээ
Би бодохдоо гадаад орчин идэвхтэй ажилхад бэлэн байгаач худалдаж авсан Баярцогтууд хөдөлж чадхаа больсон болхоор өөрсдийн дураар шулан мөлжих ажил нь явцгүй болчхоор эргэлзээд шантаазлаад нэг ёсондоо манай төрд шургалсан хулгайчуудын янзыг үзэж байгаалдаа.Болдогсон бол Гэрээ хийсэн гурван урвагчид хүндхэн ял өгвөл өөр эзэнтэй тэд нь хэцүү юм гэдгийг мэдээд хандлага өөр болно.Гэдийх биш гүлдийх болно.Болохгүй бол хаах хэрэгтэй.Баярцогт урвагч дотоодын дайсан "сул зогссонч ашиг өгдөг ийм гэрээ дэлхий дээр байхгүй" гэж монголын ард түмнийг доромжилж байсан бол өнөөдөр ажлаадч өр нэмэгдсээр байна.Тэгэхлээр энэ эх орноосоо уравсан хулгайгаас ял асуумаар!!!!!
УДИРДЛАГУУДЫГ НЬ ЗАЙЛУУЛААЧ ЭЭ