Сонирхуулах үүднээс Ардын Засгийн эхний хоёр жилд Монголын цахилгаан мэдээний агентлагаас тараасан бусад монгол үндэстний талаарх бараг бүх мэдээллийг түүвэрлэн хүргэж байна. Ажиглавал Халимгийг нүүлгэн ирүүлэх, Буриадуудын тухайд нүүлгэн ирэгсдийг суурьшуулахыг дэмжиж, Туваг өөрийн мэдлээс алдахгүй байхын тулд Засгийн газраа зоримог шүүмжилж, Өвөр монголын тухайд Хятадын генералуудын (энд дузюн гэжээ) самууныг анхааралтай ажиглаж, аль хүчирхэг бүлэглэлд дарамт учруулах байдлаар буфер болгож тусгаар тогтнолоо хадгалах бодлогыг барьж байсан бололтой байна. Буриадын асуудлаар зарим мэдээллүүдийн агуулга зөрж байгаа нь Орос хэл дээрх мэдээллүүд Оросын эрх ашгийг тусгаж, Өргөөд болон Оросод олон ажил зохиосныг дэлгэрэнгүй мэдээлж, буриадыг төвшитгөхийг зорьж байгаагаа харуулсан бол монгол хэл, бичгийн хураангуй сэтгүүлүүдэд нүүн ирэгсдийг суурьшуулахыг дэмжиж, энэ бодлого амжилттай хэрэгжвэл өлсгөлөнд нэрвэгдсэн Халимгуудыг мөн жишгээр нүүлгэн ирүүлэх “үлгэрлэвээс хожмын сионизм лугаа адил” бодлогыг барьж байсан бололтой. Уншигчид өөр олон зүйлийг анзаарах биз ээ. Бүхэлдээ мэдээлэлд нутаг дэвсгэрийн өнгөлзлөгө бус харин бусад многолчуудаа өөрийн нутагтаа ирүүлэх санаа их тусчээ. Зөвлөлтийн ивээлийг хэт шүтдэг байсан гэж одоогийн бид бат итгэдэг улсын удирдагчид, албан мэдээндээ ивээгчтэйгээ марган буйг нь бас л сонирхон судлууштай. Ямар ч үед гадаадын аль нэг улсын нөлөөнд хэт авахгүй, өөрийн бодлогоо барьж чадахын жишээ энэ болов уу? Лав л нэг улс байтугай нэг компанитай учраа ололцож чадахгүй байгаа өнөөгийн биднээс хувь илүү байжээ, тэр үед гэж бодогдоно. Тэр үед Халимгийг торгууд, Туваг урианхай л гэдэг байж. Одоо бид “хамаатнуудаа” оросоор (калмык, тува гэж) л нэрлэдэг шүү дээ.
Дараагийн удаад технологи, Европ, Ойрхи дорнод, Америк, Японы тухай мэдээллүүдийг хүргэе гэж бодож байна. Учир нь одоо нэн элбэгшээд байгаа үндэстнээ үл тоогчид тэр үед ердөө тулга тойрсон мэдээлэлтэй байсан мэт бодох вий гэж болгоомжилсных. “Болзоот” Бароных ч биш, мөнгө ч биш, харин Засгийн газрын өрийн бичиг байсныг нотлохоор тэнэг монголчуудад тийм юм хийх ухаан байхгүй гэж уурлагчид олон байдгийг мэдэх учраас тэр.
Урианхайн асуудлаар бичсэн нь:
Гадаад яамнаас Тагна Тувагийн ардын засгийн гадаад яамнаас ардын засаг байгуулан тусгаар тогтносон учир үүний урд Монгол ардын Засгийн газарт цахилгаан мэдээгээр явуулсан нь хариу ирсэнгүй одоо яахан толилсоныг хариу ирүүлмүй гэх зэрэг бичиг хүргэн ирсэн тул хэрхэн хариу явуулахыг тогтоон заамой хэмээн ирснийг манай засгийн газар хэлэлцээд Тагны харъяат Урианхайчийн газар болбоос язгуураас манай Монгол улсын харъяат нэгэн хэсэг газар болох бөгөөд язгуур үндсийг дагаж амар чөлөө, эрх хэрэглэх явдлыг манай Монгол улсын Ардын засгийн газраас урианхайн ард түмний чин зорилт ба ард улсын сурталд нийлүүлэн хэлэлцэж шийтгэвээс зохимой. Тийм атал одоо энэхүү ирсэн бичгийн дотор орос сайд Валески ирж Орос зөвлөлт засгийг түшиглэн ардын засаг байгуулав хэмээвч хэрвээ үнэн аваас даруй хэрэг буй за. Хоёр улсын найрамдалд нийлэлцсэнгүй тулд харьяат Урианхайн газраас даруйхан төлөөний хүн ирүүлж хэрхэн ямар эрх чөлөө хэрэглэх зэргийг эртнээ хэлэлцүүлэн тогтоолгох явдлыг Гадаад яамнаас зохих газар хариу явуулж гүйцэтгүүлэхээр тогтов.
Монгол орноор
Бүгд Найрамдах ардчилсан Урианхай улсын Гадаад явдлын Яам Тагна-Тувагийн Ардчилсан онцгой улс байгуулах тухай үүний өмнө тавьсан асуудалд хариу өгөхийг Монголын Гадаад явдлын Яаманд хатуу шаарджээ.
Урианхай бол Монголын уугуул нутаг гэдгийг анхааралдаа авч, басхүү Монголын Ардын засгийн газар урианхайчууд өөрийн үндэсний өвөрмөц онцлогийн дагуу засаглалын дуртай хэлбэр тогтооход хэзээ ч саад болохгүйг мэдэгдэн, Монгол улсын засгийн газар уг асуудлыг Монгол, Урианхайн хоёр талын хэлэлцээрээр шийдвэрлэх ёстой гэж үзэж байна.
Дашрамд, Урианхайгаас хүрэлцэн ирсэн ЗСБНХОУ-ын бүрэн эрхт төлөөлөгч гүн Фальский Урианхайд ЗСБНХОУ-ын ивээл дор бие даасан улс байгуулагдсан гэж мэдээлжээ. Энэ баримтыг шалгаж, уг асуудлыг Монголоос ЗСБНХОУ-тай байгуулсан гэрээнд хөндөөгүйг онцлон тэмдэглэх нь чухал юм. Энэ бүхнийг тодруулах зорилгоор Монгол, Урианхайн хооронд харилцаа тогтоох тухай хэлэлцээ хийлгэхээр өөрийн бүрэн эрхт төлөөлөгчдийг илгээхээр шийдвэрлэжээ.
Буриадын асуудлаар бичсэн нь:
Монголд аж төрж байгаа буриадуудад үйлчлэх зорилгоор цагаачдын төв хороо байгуулжээ.
Ардын засгийн газар мах цусны тасархай омгийнхныхоо хэрэгцээг харгалзан буриадуудад газар олгож, орон нутагт өөрийгөө удирдах ёсны байгууллагууд байгуулан ерөөс буриадуудыг монголд төвхнүүлэн ингэснээрээ үл ойлголцох явдал гарахаас сэрэмжлэхээр төлөвлөж байна. Цагаачдын төв хороо буриад хүн амын төлөөлөгчдийн хурал хуралдуулахаар бэлтгэж байна. Үүнээс гадна төв хороо соёл-гэгээрлийн хэд хэдэн арга хэмжээ төлөвлөжээ.
Буриадын Комитет нь монгол язгууртныг гэгээрүүлэн боловсруулах үүр тогтооно хэмээжээ. Судар бичгийн хүрээлэнгийн эрдэмт Жамсрангийн хамт буриадын доод Агын суманд болох ард түмний эрдэм соёл хуралд намын төв хорооноос одсон төлөөлөгч Гүрсэд нэр эгэж иржээ.
Ардын цэнгэлдэх хүрээлэнд үдэш бүр цахилгаан сүүдрийн наадам гаргаж буй. Зургийн төлөв нь монгол, орос хоёрын аж суудлын тухай байдал хэмээнэ.
Орос орноор
Читад болсон үндэсний хурал АДБНУ-ын өөртөө засах мужийн буриад-монгол хүн амын нэрийн өмнөөс Лениний нэр дээр, үндэстэн ястнууд өөртөө засан тохинох тухай лоозон ам хэлэн дээр биш ажил хэрэг дээр хэрэгжсэн дэлхий дээрх цорын ганц орон Зөвлөлт Орос Улсад мэндчилгээ дэвшүүлсэн байна.
Хөдөлмөрчдийн засаглал империалист махчингуудыг нэр төртэйгээр ялна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа буриад-монголын эрх баригчдын төлөөлөгчид илэрхийлсэн байна.
Монголын Засгийн газрын үйл ажиллагаанаас: БУРИАДЫН АСУУДАЛ
Буриадын аймаг, хошуудын захиргаа Монголын засгийн газарт хандаж цагаачлан ирсэн буриадуудад Улз, Онон, Малчар, Сэлэнгийн хавиар хошуу байгуулж, газар олгохыг хүсчээ.
Ер нь бол бүх монгол омог аймгийг нэгтгэх нь зүйтэйг Засгийн газар хүлээн зөвшөөрсөн боловч энэ асуудал хөрш улсуудын эрх ашигтай холбоотой учир түүнийг газар дээр нь урьдчилан тодруулах нь чухал гэж үзжээ. Үүний учир цагаачдын тоо, тэдний нас, эрхэлдэг ажил, малын тоо зэргийг яг тодорхойлж засгийн газарт оруулахыг Буриадын аймаг, хошуудын захиргаанд санал болгожээ.
Уг асуудлыг шийдвэрлэх явдал удтал хойшлох бололтой.
Монгол орноор
Өргөө хотын буриад залуучууд Монголын Хувьсгалт Залуучуудын Эвлэлийн дэргэд үүр байгууллаа гэж бидэнд нөхөр Дугаржав мэдээлэв. Одоогоор 23 хүн, түүний дотор хоёр эмэгтэй гишүүнээр бүртгүүлжээ.
Буриад үүрийн гишүүд долоо хоногийн даваа гариг бүр цугларч байна. Арваннэгдүгээр сарын дунд үе гэхэд дөрвөн удаа хуралдаж, хувьсгалт залуучуудын эвлэлийн зорилго, зорилтуудыг тодорхойлон ярилцжээ. Түүнээс гадна эвлэлийн үүр цаашдын ажлаа хэрхэн, ямар чиглэлээр явуулах гэж байгаа тухай илтгэлийг хуралд оруулсан байна. Илтгэлд гишүүдийн улс төрийн боловсролыг дээшлүүлж, орон нутагтай холбоо тогтоох нь чухал байгааг онцлон тэмдэглэжээ.
Үүрийн дэргэд хоёр бүлгэм байгуулахаар төлөвлөж байна. Нэг нь улс төрийн ажил явуулж, нөгөө нь соёл гэгээрлийн ажил эрхлэх болно.
Орос орноор
Байгаль хавийн нутагт болсон хувьсгалт тэмцлийн үе Орос, Буриадуудын аль алиных нь аж ахуйд хүчтэй нөлөөлсөн юм, үүний сацуу буриадууд газрыг нь булааж авсны улмаас сэтгэл санаагаар их унасан билээ. Буриадууд цаашдаа амгалан тайван хөдөлмөрлөж маргааш газрыг минь булаагаад авчих вий гэж айх айдасгүй байхын баталгаа гаргаж өгөхийг шаргуу хүсч байна. Энэ оны хавар Баргузин, Хижингийн район, Дээд Үдийн хошууны асуудлыг шийдвэрлэх болно. Учир нь эдгээр нутагт Орос, буриад хүн амын хооронд газрын маргаан туйлын хурц байдаг юм.
СЭЛЭНГЭ АЙМАГТ* ӨЛСГӨЛӨН БОЛЖ БАЙНА
Бүрэн бус мэдээгээр бол эдүгээ Сэлэнгэ аймагт нийт ард иргэдийн 30 хувь өлөн зэлмүүр байна. Түүнээс гадна тэнд хоёр жил дараалан гэдэсний хижиг, балнад, бам, цагаан бурхан өвчин гарч байна. Аймгийн эмийн санг Унгерний цагаантны дээрэмчид тоносон тул эм бэлдмэл огт байхгүй болжээ. Буриадын эрүүлийг хамгаалах газрын дарга тус аймгийг шаардлагатай эмээр яаралтай хангаж өгөх тухай хүсэлт тавьжээ.
Эмнэлэг нь 1922 оны 10-р сарын 2-ноос албан ёсоор ажиллаж эхлэжээ.
Эмчлэх зарчмууд:
- Ядуу буриадууд болон монголчуудад доктор үнэгүй эм олгоно. /Зарим тохиолдолд эмийн үнийг өөрийн өртгөөр нь төлнө/
- Түр хугацаагаар эмчлүүлэх зарим буриадууд болон монголчуудыг доктор Селезнёвын үзэмжээр шнэ төлбөргүй юм уу, зээлээр эмчилнэ.
- Эцэст нь эмчилгээний төлбөр эмчийн орлого болно.
Дүн бүртгэлээс үзвэл 10, 11, 12, 1 дүгээр сард 2814 хүн үзүүлснээс буриад 1080, монгол 638, хятад 57, орос 1039 байна.
Өвчний төрлийг хувиар авч үзвэл тэмбүү яр 70 хувь, арьсны бусад өвчин 10 хувь байна. Нүдний болон бусад өвчин 10 хувийг эзлэж байна. Арьсны өвчнөөр монгол буриадууд хамгийн бага өвчилж байна. Гэдэсний хижиг цагаан бурхан улаан эсэргэнэ зэрэг өвчнөөс гадна арьсны өвчин их дэлгэрэн халдварлаж байгаа нь зохих эмчилгээ байхгүй, хүн ам өөрсдөө хөшүүн хойрго, ариун цэвэрч бус байгаатай холбоотой бөгөөд энэ бүхэн нь төрөлт бага ер нь хүн амын өсөлт удаан байгаад нөлөөлж байна.
Өргөө хотын монгол буриад болон бусад хүн амын ер нь нийт Монголын хүн амын дотор эмнэлэг улам бүр нэр хүндтэй болж байгааг анхааран эмнэлгийн дэргэд хэвтэж эмчлүүлэх цэг (ядахдаа гурван ортой) нээх хөрөнгө олох нь чухал байна. Ядуусаас эхлэн ноёд дээдэс хүртэл, тэрчлэн Богдын өөрийнх нь тус эмнэлэг рүү илгээж буй өвчтнүүд зэрэг бүх хүн амын бүх давхарга эмнэлэгт ирж үзүүлдэг болж байна.
Ингэвэл доктор Селезнёвийн ажлын хөлс, ядуу өвчтөнүүдэд олгох эмийн үнийн зардлыг нөхөх бололцоо олдоно. Бас эмнэлгийн нийт зардлыг ч нөхөж болох юм. Үүнд доктор Селезнёв сард 90 хүртэл доллар* гаргаж байна. Хөдөлмөрийн хөлс эмчилгээний үнийн тухайд бол энэ бүхэнд 500, түүнээс ч илүү доллар зарцуулсан гэж доктор Селезнёв тооцоолжээ. Харамсалтай нь доктор Селезнёв эмнэлэгт хэчнээн хүн төлбөртэйгээр эмчлүүлснийг тайландаа дурдаагүй байна.
Эмнэлгийн ажил практикийн асар их ач холбогдолтой нь тодорхой билээ. Монголчууд болон буриадууд шинжлэх ухаанч европын эмчилгээний аргад дасаж байна. Европын энэ арга ариун цэврийг сахихад ч дэлгэрээсэй гэж хүсэх байна. Өрөө тасалгаагаа цэвэрлээгүй, халаат өмсөлгүй гэрийн цамцтай ажиллаж байгаа, алчуурууд хиртэй, хагалгаа хийдэг өрөө хогтой байгаа зэрэг нь эмнэлэгийн тухай ойлголттой авцалдахгүй байна. Ариун цэврийн зардал өчүүхэн мөнгө гаргаж байна.
*-Энэ нь тухайн үед Монголд гаргаад байсан үндэсний мөнгөн тэмдэгт юм. Аман ярианд Данзангийн доллар гэдэг.
ТАЙЛАН
Буриад-Монголын Төв хорооноос Өргөөд 1923 оны 3 дугаар сарын 10-нд зохиосон үдэшлэгийн тухай.
Орлого: Тасалбар худалдсанаас 120, Буфетнээс 342.23, Номын худалдаанаас 206.60, Биллиарднаас 15. Дүн: 683.83.
Зардал: Хүнсний бүтээгдэхүүн, дарс, буфетны бараа, байр хөлсөлсөн болон бусад зардалд зарцуулсан нь 341.38.
Цэвэр орлого 342.45.
Үдэшлэг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлсэн бүх хүмүүст Төв хороо гүн талархал илэрхийлж байна. Буриад-Монголын Төв хорооны дарга Дашиев.
Хураангуй сэтгүүл № 81-82. 1923 оны 03 дугаар сарын 25. Ням
Буриадын хувьсгалт хорооны хэвлэл “Шинэ амьдрал” сонин Читад буриад хэлээр хэвлэгдэн гарав.
Энэ сонинд гарч буй өгүүллүүд (ялангуяа орчуулгын) сонирхолтой, сургамжтай, цаг үеэ олсон байдаг хэдий ч бараг ойлгомжгүй, маш муу хэлээр бичигдэж байгааг харамсан тэмдэглэмээр байна. Чухам юу гэх гээд байгааг дандаа таахаас өөр аргагүй байна. Нөхөр Амагаев, Козьминий Буриадын БНУ-ын тухай өгүүллүүд практикийн их ач холбогдолтой учир энэ нь бүр ч харамсалтай байна.
Ойлгомжгүй муу хэлээр гардаг учир сонин буриад уншигч олонд хүрэхгүй байна, ийм ч учраас орон нутгаас сурвалжлага, өгүүлэл ирэхгүй байгаа бололтой. Буриадын хувьсгалт хороо буриадуудад зориулан энэхүү монгол хэлээр гардаг цорын ганц сонинд хөрөнгө хайрлалгүйгээр туршлагатай ажилтнууд (ялангуяа редактор) олж ажиллуулах талаар санаа тавина гэдэгт бид итгэж байна. И.Д
Халимагийн асуудлаар бичсэн нь:
Торгууд аймгийн ард нь ертөнцийн их байлдаан ба ялангуяа орос улсын өөртөө самуурч харилцан алалдсан учир шалтгаанаас түүний аймгийн хүн сөнөөгдөж, гэр хөрөнгө хохирсон нь нэн үлэмж бөгөөд суудлын иргэн нэгэнт амьдрахуйяа бэрх болоод бас тариалангийн явдлыг боловсруулан чадахгүй олон амьтан өлсөх даарах зовлон зүдгүүрт унаж үхэх зэргээр торгууд аймаг бүрнээ сөнөж барагдахуйд хүрэв хэмээнэ.
Орос орноор
Өргөөд хүрэлцэн ирсэн Төвийн Гүйцэтгэх Хорооны өлсгөлөнд нэрвэгдсэн Халимаг мужид тусламж үзүүлэх асуудал эрхэлсэн бүрэн эрхт төлөөлөгч нөхөр Бадушов Монгол ардын засгийн газарт дараах агуулга бүхий илтгэл танилцуулжээ.
Сүүлийн жилүүдэд ган гачиг болж малын тоо толгой асар их хорогдсоны улмаас халимагуудын байдал тэсэхүйеэ бэрх болов.
Халимагийн малын тоо толгой хорогдсон байдлыг дараах тоо баримт харуулж байна. Хувьсгалаас өмнө 118.000 толгой адуутай байсан бол хувьсгалаас хойш 8.400 болтлоо хорогджээ. Халимагуудын 270.000 толгой үхрээс 145.700 үлдсэн байна. 28.000 тэмээнээс 5.100 үлдэв. 1.200.000 толгой богоос 450.000 үлдлээ. Иргэний дайн, ган гачиг тус нутгийг бараг бүхэлд нь үгүйрүүлж, ард түмний аж ахуйн үндэс болсон мал аж ахуйг устгав.
Халимагууд өлсгөлөнд зовж байгаагаар барахгүй сүүлийн жилүүдэд хонины тоо толгой хорогдсон учир дээл хийх нэхий, гэр бүрэх эсгий хийх ноосгүй болж даарч хөрөх болов.
Нөхөр Бадушов илтгэлийнхээ төгсгөлд ядарч туйлдаж байгаа Халимагийн ард түмэнд ах дүүгийн ёсоор анхаарал тавьж, тусламж үзүүлэхийг Монголын ардын засгийн газраас хичээнгүйлэн хүссэн байна.
Монгол орноор
Өлсгөлөнд нэрвэгдсэн Халимагуудыг Монголд нүүлгэж ирүүлэхэд бэлэн байгааг Монголын засгийн газар илэрхийлсэнтэй холбогдуулан Төвийн Гүйцэтгэх Хорооны Халимагийн автономит мужийг өлсгөлөнгөөс аврах төлөөлөгч нөхөр Батушев засгийн газарт хандаж дараах зүйлийг лавлажээ.
1. Халимагуудыг нүүлгэх асуудал эрхэлсэн комисс байгуулагдав уу?
2. Тэдэнд тусламж үзүүлэх үү, үзүүлбэл чухам ямар тусламж үзүүлэх вэ?
3. Халимагуудад тусгайлан нутаг зааж өгөх үү, эсвэл аймгуудаар тараах уу?
4. Нүүж ирсэн халимагуудад хоол хүнс, орон гэрийн тусламж үзүүлэх үү?
Нөхөр Батушев шилжин ирэгчид Зүүн гараас гаралтай тул тэдэнд Ховдын хязгаар хамгийн тохиромжтой гэж өөрийн зүгээс үзэж байна.
Буриад Монголын өлсгөлөнд туслах хороо өлсгөлөнд нэрвэгдсэн халимагийн ард түмэнд хандив цуглуулах тухай тогтоолыг бүр 1922 оны өвөл гаргасныг дашрамд дурдая.
Орос орноор
Хөдөө аж ахуй жинхэнэ утгаараа Халимаг мужид бага байр эзэлдэг юм. Энэ бол гол төлөв мал аж ахуй, загас агнуурын муж юм. Малын тоо толгой тус мужийн сайн сайхан аж амьдралын үзүүлэлт болж байдаг бол одоо энэ нь маш доод төвшинд ороод байна.
Тайван цагийнхтай харьцуулахад малын тоо 80 хувиар буурчээ. Газар тариалан хөгжүүлэх нь тус мужид Зөвлөлтийн эрх баригчдаас тавьж байгаа гол зорилт юм. Цаг уурын болон ахуйн нөхцөл өвөрмөц онцлог, хангалттай хэмжээний хэрэгсэл худалдаж авах хүрэлцээтэй нөөц байхгүй, өнгөрсөн жил ургац муу авсан зэрэг нь энэ зорилтыг хэрэгжүүлэх явдлыг туйлын хүнд болгож байна.
Нутгийн эрх баригчид нөөцөөр туйлын ядуу байгаа нь байдлыг улам хүндрүүлж байна. Татвар авдаг цорын ганц зүйл нь цөөн тооны мал учраас татвар хураалт туйлын удаашралтай байна.
Хөдөө нутагт Зөвлөлтийн байгууллагуудаас хийж байгаа ажлын тухайд бол сүүлийн жилүүдэд зөвхөн аж ахуйн арга хэмжээнд төвлөрч ирлээ. Зөвлөлтийн байгууллагууд зарим мужид асар их ажил хийжээ. Жишээлбэл хаант засгийн үед халимагчуудын дунд соёл гэгээрлийн ажил огт зохиож байгаагүй байсан бол одоо тус мужид 100 хүртэл сургууль ажиллаж байна. Хүн амын нүүдэлчин ахуйн улмаас эдгээр сургуулийг дотуур байртай сургуулийн хэлбэрээр байгуулсан учир асар их зардал шаардаж байна.
Ер нь Халимагуудын байдал туйлын хүнд байгаа учраас Халимаг муж цаашдаа үндэстний өөртөө засан тохинох нутаг болон оршиж чадах болов уу гэсэн асуулт гарч байна.
Редакцийн хаяг : Улс төрийн газар. Утас № 44
Хувийн пүүс, хувь хүмүүсээс зарлал хүлээн авна. Нэг мөрийн үнэ 10 цент.
Монгол, орос хэлээр гарна.
Өвөрмонголын асуудлаар:
Чөлөөт эрхтэй Монгол Улсын олон дайсан эгнэгт амар суухгүй бөгөөд тэд нар өөрсдийн чухал бодлогыг нуухыг эрхэлж зүйд үл нийлэлцэх худал үг зохиомой. Үлгэрлэвэл Харбин хотын оросын сонин бичигт хятадын эрх баригчдын үгийг баримталж өгүүлэх нь
Монголын Засгийн газраас Хөлөнбуйрыг эзэрхэн авах бодлого буй бөгөөд Хайлаар Манжуур зэрэг газарт орос монгол цэргүүд үзэгдсэн ба Манжуурын төмөр замын баруун нэгэн хэсэг газарт цөмрөн орохыг завдана гэжээ. Ийм зохиолын худал чимээг баримталж хятадын эрх баригчид дурдсан газрын цэргийг нэмж бусад элдэв хэргийг бэлтгэмүй хэмээжээ. Үүнийг үзвэл чөлөөт эрхтэй Монгол Улсыг хатган үймүүлэх зэргийн санаа гаргаж буй бөлгөө. Иймийн тул олн цэргийн захирал ба цэргүүд та бүгд дайсны муу хэрэг үүсгэхийг завдан бүхийг урьдаар сэргийлж, буу зэвсгээ чанга баригтун.
Олноо өргөгдсөний 12-р он. 4 сарын 27. Аргын улирлын 6-р сарын 22
Бээжингийн сонин бичигт үзвээс монголын аль нэг ноён нь монголоос хоёр мянган морьт цэрэг элсэн дайчлах учир хятадын жанжин Ванг Чу Лингээс зургаан түмэн төгрөгийн тэтгэмж авбай хэмээжээ. Хянаваас ван гүн хэмээх атугай ч монголыг залгихаар завдсаар байх дайсан Ван Чу Лингээс тусламж авсугай хэмээх учир юу вэ? Чухам хэн болохыг үл тодорхойлжээ хэмээмүй.
ЧАХАРИД
Хятадын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Чахарийн татар генерал Жан Чин Фуйг Жан Зо Линий талыг баримтлагч учир албан тушаалаас нь зайлуулжээ. Түүний оронд Купейн гарнизоны дарга байсан генерал Жан Чин Линийг томилсон байна.
ӨРГӨӨ ХҮРЭХ ТӨМӨР ЗАМ
Бээжингээс Баотоу хүртэл урт байнгын төмөр замыг уртасгах төсөл боловсруулж байна. Цаашдаа Хятадын Засгийн Газар энэ төмөр замыг умар зүг Өргөө хүртэл үргэлжлүүлнэ гэж найдаж байна. Энэ нь Алс Дорнодын Бүгд Найрамдах Улсын хувьд ч асар их холбогдолтой байх болно, учир нь төмөр замын шугамыг улам цааш нь үргэлжлүүлж, Өргөөг Өвөр байгалийн төмөр замтай холбох юм. Ер нь бол нэг мод төмөр зам бүхэн дэвшлийн замаар ахиж байна гэсэн хэрэг юм. Гэхдээ одоогийн нөхцөлд төмөр зам нь аж үйлдвэрийн төдийгүй цэргийн ач холбогдолтой юм. Хятадын империалистууд Монголын талаарх төлөвлөгөөнийхөө үүднээс замын цэргийн ач холбогдлыг илүү их тооцоолон бодож байна.
Хятад орноор:
Хятадын сониноос иш татан цахилгаан мэдээний “Ройтер” агентлаг мэдээлэхдээ, “Улаантны толгой хүчин Хаалганы хавьд ирлээ. Тэд Өргөөгөөс ирсэн бололтой. Нутгийн оршин суугчид сандралд орлоо. Зохих шалгалт хийхийг эрх баригчид Бээжингийн Засгийн газраас хүсэв гэж Хаалганаас мэдээлж байна” гэжээ.
Хураангуй сэтгүүл № 73. 1923 оны гуравдугаар сарын 8. Пүрэв
Сэтгэгдэл0
... Монголын тусгаар тогтнолыг хүндэтгэн үзнэ гэж Хар Хятадын хамгийн бүдүүн дарга нь наанаа инээд алдан хэлээд , ... цаагуураа Д Нацагдоржийн Миний нутаг шүлгийг уншихдаа Монгол бол их баян орон бас Манай газар нутаг ваа … !!! , хэмээн Хятад хар санаагаа гарган хашгирч байхад нь , ... Хөх тамгат Монголчуудын уурсан хилэгнэсэн сэтгэлийг илтгэх мэт Тэнгэр нижигнэж бороо асгарч , хүйтэн салхи тавин цаанаасаа жиндүү жихүүцэм болж , Монгол орон хар санаат харийн гийчдэд хэрхэн хандаж буйгаа байгаагаараа илэрхийлсэн , цагаа олсон харанхуй өдрүүд өнгөрлөө . Ороо нь ороогоороо , жороо нь жороогоороо гэдэг шиг Ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж тэргүүтэй ардчилсан хужаа луйварчид урвагчдын 20 гаран жилийн урван тэрслэлт , хулгайлт , луйвардалт, хорлон сүйтгэх ажиллагааны дүнд Монгол манайх болоход их ойрхон байна хэмээн Хар Хятад бүдүүн Си дарга нь хашгирч буй нь цаанасаа зэвүүцэл төрүүлж буйг нуух юу байхав дээ . !!! ... Дэлхий зах зээл дээр 120 $ байдаг коксжих нүүрсийг 30 $ орчим үнээр 30 тэрбүмыг зарах гэрээ байгуулан илт дээрэмдэх гэж байхад нь Монголчууд яагаад баярлах ёстой гэж, !!! ... Монголчуудыг тамлаж , алж устггахын тулд Хятадаас оруулж ирсэн эрүүдэн шүүх сандал дээр суугаад хэн гэгч Монгол хүн нь зовж тарчилж байгааг Монголчууд бид мэдэхгүйдээ баярлан хашгирах ёстой юм уу , ... Өвөр Монгол хүн болж төрснийхээ төлөө Хятадуудад зодуулж дээрэлхүүлэн , цөлөгдөн алуулж устгуулсан Өвөр Монгол эрчүүл , … Хан үндэстний жулдрай эрд хүчирхийлүүлж доромжлуулан байж тэдний үр удмыг гаргaсан хөөрхийлөлт Өвөр Монгол эмэгтэйчүүдийн туулсан гашуун хувь тавиланг давтах гэж буй даа Хөх тамгат Монголчууд баярлан хөөрөх хэрэг үү . !!! ... Үгүй дээ Бидний Хөх тамгат Монголчууд Хар Хятадтай ойртсон хатуу хүтүү , гэсгээлт бусармаг өдрүүдэд баярлах бус бухимдан уурсан хилэгнэцгээж байна. ... Монгол Монголоороо үлдэхийн тулд хар доторт хужаануудын харлуулж , доромжилж хэлсэн бохир үгсийг үл тоон Тэнгэрээс тогтоосон хэцүү цагуудыг тэвчин, шүд зуун хүлээзнэж байна . ... Идсэн эрүү хувхайрч идүүлсэн дов ногоорох болно. ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж, тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
… Ц Элбэгдорж чухам юуны тулд , яагаад ерөнхийлөгч болсон бэ? Сүүдэрт ямар ч хар бараан эд ил харагдаггүй харин гэрэлд гарч ирэхэд тэр хэн бэ гэдгийг олон түмэн хардаг дүгнэдэг. Учир нь түүний хийсэн бүх үйлс нь ямар вэ гэдгийг амьдралаараа, амь насаараа ард олон мэдэрдэг. Муу хүнд эрх мэдэл ирэхэд түүний урвагч хорон бодлогоос ард түмэн яаж зовдог вэ гэдгийг гэнэн хүмүүст ойлгуулахын тулд, … хужаа хүн хэзээ ч Монгол улсын сайн сайхны төлөө зүтгэх сэтгэлгүй гэдгийг олон түмэнд таниулахын тулд , … толгойгоороо хөл хийгээд явбал юунд хүрдэг вэ гэдгийг мэдрүүлэхийн тулд , … Нэгдмэл удирдлаггүй төр гэдэг нь олон толгойтой луу шиг бөгөөд ганц жулдрай бандид ялагдах тавилантай гэдгийг яс маханд мэдрүүлэхийн тулд, 1990 оноос хойших цаг хугацааг АН нэртэй Ц Элбэгдорж М Энхсайхан Н Алтанхуяг, олби оготно мэт хорон З Энхболд тэргүүтэй урвагчид луйварчид авилгач хорон муутны бүлэглэл , луйварчид , урвагчид болох Н Энхбаяр , бээжин хужаа М Энхсайхан , хотын хужаа М Энхболд , П Очирбат тэргүүтэй авилгач шуналтан төрийн хутгууруудыг Монголын ард түмэнд Мөнх Тэнгэр зөвшөөрсөн юм. Гэвч энэ цаг үе дуусах сүүлчийн мөчлөг рүүгээ ойртож байна. Мэс ажиллабaраар хавдраасаа салсан өвчтөн эдгэрэхийн адил Монгол улс ардчилсан хужаа худалч урвагч авлигач хуурамч хорон муу удирдагч тэдний хань хамсаатнуудаас салж хөгжлийн зам, үнэний зам руугаа орох болно. … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
... Монголыг Хятадын харьяанд оруулах ажлаа , хужаа хорон санаагаарaa илээр бус далдуур ээлж дараатай гүйцэтгэж , АНУ ын санал тоолох хар машинаар хууран мэхлэх арга замаар , ард олны сонголтыг өөрчлөн Монголын Төрийн эрхийг хууль бусаар эзэгнэж , Монголын эдийн засаг , санхүүгийн тогтолцоог бусниулан , … гулгуулж , хулгайлах замаар уутных нь амыг хоослон , , Хүчний байгууллагын жигүүрийг нь тасдан , хужаа этгээдүүдээр дүүргэн , Хилийн цэргийн эрх , үүргийг Боомтын хуулиар өөрчлүүлж Гадаадын Иргэн харьяaтын алба буюу бас л хужаа түшмэдүүдэд эрхийг нь шилжүүлэн ,Монголын ажил хэрэгч хүмүүс сулран доройтож, дампуурах ,зарим нэг нь ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржийн шоронд тамлагдан зовж байх үед , Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг яаран сандран баталж , Хятадын эдийн засгийн эзэрхийлэлийг хуульчилж , Монгол төгрөг Доллар , Юаны өмнө ганхаж , China of Bank нь Монголын санхүүгийн зах зээлийг Хятадынх болгох ажлаа эхэлж , Монголчуудын хүнсний аюулгүй байдал алдагдаж , Монголчууд Ардчилсан Их Өрөнд буюу одоогийн байдлаар 8 тэрбүм $ ын өрөнд бурантаглуулж , Хууль бус Ардчилсан Төрийн далд явуулгаар хэдэн арван мянган Хятад хүмүүс хууль бусаар иргэншил аван Монголд маш богино хугацаанд Цахимаар газартай болж , Монголчууд өнөө маргаашгүй тусгаар тогтнолоо алдах хэмжээнд тулан ирж , Газрын тухай шинэ хуулиар Xарийнхан тэр тусмаа Хятадууд 100 жилээр Монголын газрыг эзэгнэх эрхтэй болгох бусармаг төсөл биеллээ олохоор хаалга тогшин зогсож байгаа энэ үед , Хятадын Си хэмээх эрхэмийн хэлсэн үгийг чи бээр , ... Үнэн , ... хэмээн бодож байгаа бол чамд юу гэж хэлэхээ мэдэхгүй байна. ... Нүд , чихээ боочихоод хулгай хийхдээ намайг хэн ч хараагүй , сонсоогүй хэмээн боддог тэнэг хүн шиг л санагдаж байна. ... Бүх Монголчуудад хандан Хятадын хамгийн бүдүүн дарга Си гээч нь , ... бидний садан төрөл Ц Элбэгдоржийн хүчин зүтгэлээр Монгол улс , Монголын бүх баялаг манайх болоход тун ч ойртлоо хэмээн баярласандаа , … Миний Монгол , … хэмээх Д Нацагдоржийн шүлгийг Хятадаар уншиж өөрийнхээ юу бодож, санаж байгааг Монголын олон түмэнд гэнэгүй байж байгаад илчилснийг нь бодвол нүд , чихээ боосон чи бээр сонсоогүй байх гэж бодож байна. ... Худалч хүн хэзээ ч үнэнээ хэлдэггүй юм , Хулгайч , дээрэмчин хүн хэзээ ч би танай баялгийг хулгайлж , дээрэмдэнэ хэмээн бузар санаагаа илээр зарладаггүй юм , ... Хятадын бүдүүн дарга Си , ер нь ямар ч Хятад хүн , … бид Монголыг далдуур эзэлж , бүх Монголчуудыг устгах бодлого барина гэж ил тунхагладаггүй юм, … Xарин ч Хятад , Манж худал , хуурмаг сайхан нялуун үгсийг мянга түмээр нь давтаж , өнгө татах гоо охид , тэрэг дарах бэлэг сэлтийг тооцоотой бодлоготойгоор тараaж , гэнэн тэнэг, шуналдаа идэгдсэн түшмэдүүдийг хахуульдан авч , өөрсдийн угсаа нэгт хужаануудын туслалцаатайгаар улс орныг дотроос нь эзлэх бодлогыг мянга мянган жил явуулж ирсэн гэдгийг Монголчуудын түүхэн дэх гашуун цаг үе , урвагчдын бусармаг үйлдэлийн харласан зам мөрөөс мэдэж авч болно гэдгийг өчүүхэн ухаандаа ойлгох гэж оролдтугай. . , ... . ... Эцэст нь Хөх тамгат Монголчуудын Монгол орон, удахгүй ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид болох хорон муутангуудаас , Хан Тэнгэрийн хилэнгийн хүчээр салж , амар амгаланд хүрэхэд улс орондоо хар буруу санасан , харийн бүхэнд сэтгэлээ худалдаж урвагсад Монгол улсад оршин амьдрах эрх нь бүрэн хаагдсан байх болно гэдгийг албан ёсоор мэдэгдэж байна . ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
... Монголыг Хятадын харьяанд оруулах ажлаа , хужаа хорон санаагаарaa илээр бус далдуур ээлж дараатай гүйцэтгэж , АНУ ын санал тоолох хар машинаар хууран мэхлэх арга замаар , ард олны сонголтыг өөрчлөн Монголын Төрийн эрхийг хууль бусаар эзэгнэж , Монголын эдийн засаг , санхүүгийн тогтолцоог бусниулан , … гулгуулж , хулгайлах замаар уутных нь амыг хоослон , , Хүчний байгууллагын жигүүрийг нь тасдан , хужаа этгээдүүдээр дүүргэн , Хилийн цэргийн эрх , үүргийг Боомтын хуулиар өөрчлүүлж Гадаадын Иргэн харьяaтын алба буюу бас л хужаа түшмэдүүдэд эрхийг нь шилжүүлэн ,Монголын ажил хэрэгч хүмүүс сулран доройтож, дампуурах ,зарим нэг нь ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржийн шоронд тамлагдан зовж байх үед , Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг яаран сандран баталж , Хятадын эдийн засгийн эзэрхийлэлийг хуульчилж , Монгол төгрөг Доллар , Юаны өмнө ганхаж , China of Bank нь Монголын санхүүгийн зах зээлийг Хятадынх болгох ажлаа эхэлж , Монголчуудын хүнсний аюулгүй байдал алдагдаж , Монголчууд Ардчилсан Их Өрөнд буюу одоогийн байдлаар 8 тэрбүм $ ын өрөнд бурантаглуулж , Хууль бус Ардчилсан Төрийн далд явуулгаар хэдэн арван мянган Хятад хүмүүс хууль бусаар иргэншил аван Монголд маш богино хугацаанд Цахимаар газартай болж , Монголчууд өнөө маргаашгүй тусгаар тогтнолоо алдах хэмжээнд тулан ирж , Газрын тухай шинэ хуулиар Xарийнхан тэр тусмаа Хятадууд 100 жилээр Монголын газрыг эзэгнэх эрхтэй болгох бусармаг төсөл биеллээ олохоор хаалга тогшин зогсож байгаа энэ үед , Хятадын Си хэмээх эрхэмийн хэлсэн үгийг чи бээр , ... Үнэн , ... хэмээн бодож байгаа бол чамд юу гэж хэлэхээ мэдэхгүй байна. ... Нүд , чихээ боочихоод хулгай хийхдээ намайг хэн ч хараагүй , сонсоогүй хэмээн боддог тэнэг хүн шиг л санагдаж байна. ... Бүх Монголчуудад хандан Хятадын хамгийн бүдүүн дарга Си гээч нь , ... бидний садан төрөл Ц Элбэгдоржийн хүчин зүтгэлээр Монгол улс , Монголын бүх баялаг манайх болоход тун ч ойртлоо хэмээн баярласандаа , … Миний Монгол , … хэмээх Д Нацагдоржийн шүлгийг Хятадаар уншиж өөрийнхээ юу бодож, санаж байгааг Монголын олон түмэнд гэнэгүй байж байгаад илчилснийг нь бодвол нүд , чихээ боосон чи бээр сонсоогүй байх гэж бодож байна. ... Худалч хүн хэзээ ч үнэнээ хэлдэггүй юм , Хулгайч , дээрэмчин хүн хэзээ ч би танай баялгийг хулгайлж , дээрэмдэнэ хэмээн бузар санаагаа илээр зарладаггүй юм , ... Хятадын бүдүүн дарга Си , ер нь ямар ч Хятад хүн , … бид Монголыг далдуур эзэлж , бүх Монголчуудыг устгах бодлого барина гэж ил тунхагладаггүй юм, … Xарин ч Хятад , Манж худал , хуурмаг сайхан нялуун үгсийг мянга түмээр нь давтаж , өнгө татах гоо охид , тэрэг дарах бэлэг сэлтийг тооцоотой бодлоготойгоор тараaж , гэнэн тэнэг, шуналдаа идэгдсэн түшмэдүүдийг хахуульдан авч , өөрсдийн угсаа нэгт хужаануудын туслалцаатайгаар улс орныг дотроос нь эзлэх бодлогыг мянга мянган жил явуулж ирсэн гэдгийг Монголчуудын түүхэн дэх гашуун цаг үе , урвагчдын бусармаг үйлдэлийн харласан зам мөрөөс мэдэж авч болно гэдгийг өчүүхэн ухаандаа ойлгох гэж оролдтугай. . , ... . ... Эцэст нь Хөх тамгат Монголчуудын Монгол орон, удахгүй ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид болох хорон муутангуудаас , Хан Тэнгэрийн хилэнгийн хүчээр салж , амар амгаланд хүрэхэд улс орондоо хар буруу санасан , харийн бүхэнд сэтгэлээ худалдаж урвагсад Монгол улсад оршин амьдрах эрх нь бүрэн хаагдсан байх болно гэдгийг албан ёсоор мэдэгдэж байна . ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
… 17 р зуунаас Монгол хэдийгээр Манжид дагаар орсон ч хүч хавсран Хятадыг дарангуйлж байсан нь үнэн . Харин 19 зуунаас эхлэн Манж Tөр гэж үнэндээ байхгүй болж, Хятаджсан Манж гүрэн бий болсноор Монголчуудын дунд туурга тусгаарлаж , биеэ даах бодлого маш хүчтэй өрнөсөн . Ийнхүү үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөний оргил үе нь Манжийн уналтын үетэй давхцан 1911 онд бүрэн биеллээ олсон . Гэвч Хятаджсан Манж устаж , урдын боол Хятадууд Дундад Иргэн Улсыг байгуулан Tөрийн эрхийг барьсaн цаг үетэй давхцан , … Монголчуудын эрх чөлөөний төлөөх тэмцэл төвд хутагт Жавзандамбa, шанзав Бадамдорж тэргүүтэй урвагч ноёдын гараар орон замхарч , Гурван улсын хэлэлцээрээр Хятадын дагавар , Aвтономит эрхтэй улс болон хувирсан. 1918 онд Хятад Гамингийн хар цэрэг , урвагчдын тусламжтайгаар буун дуу гаргалгүй Их Хүрээг эзэлж , Монгол Улс бүрэн эзлэгдэх аюулд орсон . ... Монголд 1921 онд Их удирдагч Д Сүхбаатарын удирдлагаар Ардын хувьсгал ялж Зөвлөлүүдийн Холбоот Улсын тусламжтайгаар гадаад , дотоодын урвагч дайснуудыг бут цохин сөнөөж , Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг бататган тогтоож Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсыг байгуулсан. ... Энэ бол шинэ Монгол улсын бодит түүхийн эхлэл нь байсан гэдгийг бүх Монголчууд хүлээн зөвшөөрдөг . … Харин урд цагийн Гамин Хятадын үлдэгдэл, өнөө үеийн ардчилсан хужаа нар хүлээн зөвшөөрөх нь бүү хэл , элдвээр эсэргүүцэн ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржтонгууд , түүний гаргаж ирсэн хуурамч төрийн шагналтангууд түүхийн бодит үнэнийг өөрчлөн , худал хуурмаг баримтыг тараан цацаж , олон түмнийг төөрөгдүүлэн, хууран мэхлэх бусармаг аргаа хэрэглэж байгаа нь бүгдэд илэрхий болж байна.. ... Бүр анхнаасаа 1921 оноос хойш Хятадтай хил нэг улсыг байгуулахын төлөө balin Tserendorj тэргүүтэй хужаанууд Монгол Улсын Төрийг дотроос нь мэрж сулруулахыг оролдон элдэв эсэргүү ажил өдөөн , бузар мууг үйлдэж байсан . Зөвлөлтийн тухайн үеийн хүч хэрэглэх бодлого нь … balin Tserendorj тэргүүтэй хужаагийн эрлийзүүдийн намын бүлэглэл хүчтэй байхад тэдний хүчийг сулруулах , Шарын шашинжсан Монголчуудын оюуныг чөлөөлөх нөгөө талаар язгуурын Монголчуудад улс төрийн бодит дэмжлэг үзүүлэх зорилготой байсан . … 1922 онд Tserendorj terguutei hujaa nar хэмжээгүй эрхт хаан ширээг амлаж Богд Жавзандамба хутагтыг өөртөө татаж чадсанаар , Сайн ноён хан Намнансүрэн, чин ван Ханддоржийн хорлогдож үхсэн тэр л хороор 1923 онд Сүх жанжин минь хорлогдож үхсэн . Түүх давтагддаг юм . … 1998 онд С Зоригийг бас л алсан яагаад гэвэл хужаа нар буюу Tserendorjiin удам угсаа Ц Элбэгдорж , Бао баабар , М Энхсайхан , П Очирбат гэх мэт бусармаг этгээдүүдийн Монголыг доройтуулах бузар санаанд нь хамгийн их саад болох хүн нь С Зориг агсан байсан учраас , … Тэрээр ардчилсан хужаануудын гарт аймшигтайгаар яргалуулж алуулсан . ... . . . . 1927 оноос балин Цэрэндорж тэргүүтэй танай Гамин хужаануудаас , Зөвлөлүүдийн тусламжтайгаар ангижирсан Tөр улс маань зөв замаар асар хурдацтай хөгжих хөгжлийн үүд нээгдэн , 1991 онд У лс шиг У лс болсон байсан. … Гэтэл Монгол Улсыг ардчилсан хужаанууд та нар сүүлийн 20 гаран жилд ардчилал нэрийн дор Богдын үеийнхтэй адил гуйлгачингийн орон болгож , өөрсдөө Aрдчилал нэрийн дор хулгайлж , дээрэмдэж хагартлаа баяжсан . Та нар шиг хужаа нар Монголын төлөө хэзээ ч зүтгэж чадахгүй , үргэлж замд нь саад болж хорлож байдаг . Тиймээс Mонголчууд танай хужаа нарт дургуй байдаг юм . … Чин ван Ханддорж , Сайн ноён хан Намнансүрэн гээд эх оронч Mонгол хөвгүүд У лс орныхоо тусгаар тогтнолын төлөө тухайн үеийн улс төр , нийгмийн хүчин зүйл сээс шалтгаалан төвд хутагт Жавзандамбыг Богд Хаанаар өргөмжилсөн . Гэвч өргөмжилсөн Богддоо бүгд хорлогдож үхсэн ч , … Монголын тусгаар тогтнолын төлөөх эхний алхамыг хийж чадсан . Тэд үүнээс илүү зүйл хийж чадахгүй, үүнийгээ ч тэд ойлгож байсан . … Шинэ Mонголыг шинэ хүмүүс босгож чадах байсан . Тэр удирдагч нь Монголын ард түмний хайртай хүү Д Сүхбаатар байсан . Тиймээс , Tэрээр Монголын ард түмний зүрх сэтгэлд үүрд мөнхөд Улсын баатар эх орончийн дүрээр үлдсэн . Та нар яаж ч муулаад , үнэнийг худал болгож чадахгүй . … Түүх эргэдэг юм . … Удахгүй бид хорон муусайнууд урвагчдаас улс орноо бүрэн цэвэрлэж , … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор хүчирхэг шинэ Монгол улсаа байгуулах болно. … Удахгүй бид Xятадуудаас газар нутгаа бүрэн цэвэрлэх болно. Гэхдээ юуны өмнө тэдний төлөө ажилладаг , тэдний төлөө бичдэг, тэдний төлөө хууль гаргадаг , тэдний төлөө Монголчуудыг 2008 - 7 - 1 шиг талцуулан тэмцэлдүүлдэг, 2012 оны УИХ ын сонгуулийн дүнг өөрчлөн ард түмний сонголтыг бус ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржтонгуудын программчилсан урвагчдын нэрсээр харийн урвагчийн одонт Содномцэрэнгийн СЕ Xороотой хавсран АНУ ын санал тоолох машины тусламжтайгаар хууль бус УИХ ыг бүрдүүлэн , хууран мэхлэх арга замаар Монгол улсын Tөрийн эрхийг булаан эзэлж авдаг, тэдний бизнесийг Tөрийн хамгаалалтаар хамгаалдаг ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржтонгууд, З Энхболдтонгууд , Бао баабартангууд , М Энхсайхантангүүд, П Очирбаттангууд, М Энхболдтонгууд гээд хужаа нарaaс мөн Mонгол турк сартуул нь мэдэгдэхгүй урвагч Н Алтанхуягтангуудаас үтэр түргэн ангижрах болно. . … Дараа нь улс төр, эдийн засгийн бодлогоо илүү өргөн хэмжэээнд буюу дэлхийн хэмжээнд явуулах болно. … Энэ цаг тун ойрхон байна. … Хамгийн гол нь эдгээр ардчилсан хужаа луйварчид урвагчидийн элдэв бусармаг турхиралтанд, өөрсдийн үйл ажиллагааг худал магтсан, хуурмаг буруу суртал нэвтрүүлгэнд, тэдний бууны нохдын ятгалганд автахгүй байх ёстой. Монгол хүний уужим талбиун ухаанаар Мөнх Тэнгэрээ дээдлэн , зөв шударгууг баримтлан Монгол улсаа хайрлан , хамгаалж амьдрах хэрэгтэй . … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
... Хүний сайныг ханилан байж мэднэ , Хүлгийн сайныг унан байж мэднэ . ... Монголын ард түмэн 20 р зуунд хүн төрөлхтөний туулан өнгөрүүлсэн нийгмийн цаг хугацааг богиносгож өөрийн гэсэн хөгжлийн загварыг бий болгохын тулд томоохон үсрэлт хийх хэрэгтэй болсон . Зул бөхөхийнхээ өмнө түр зуур бадамладаг шиг 17 р зуунаас Манжтай Холбоотон улсын хэмжээнд оршсон Монголын хуучин нийгэм 1911 онд түр зуурын сэргэлт аван Холбооны гэрээнээс салж туурга тусгаарлан амьдрахыг оролдсон боловч Манж зуршил, сул дорой өтөл настай болсон хуучин Монгол улс шинэ цагийн хэмнэлийг даалгүй хадан гэртээ хальж , … Ертөнцийн жамаар oроо бусгаа цагийн хүнд хэцүүг туулан Хятад Гамин , Цагаан Бароны элдэв түрэмгийлийг үзэн туулж, зовлонд хурцлагдсан Монголчууд 1921 онд ухаан саруул, харц ард Их удирдагч Д Сүхбаатараар өлгийдүүлэн Шинэ Монгол улсыг байгуулан, 1924 онд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсыг бүх дэлхий даяaр зарлан тунхагласан . Нярай цагийн хүндрэлийг үзэн, элдэв халдварт өвчин мэт нийгмийн хүнд хэцүү цагуудыг туулан өнгөрүүлж Зөвлөлт Оросын хоёргүй сэтгэлийн тусламж , хүчирхэг хамгаалалт дор хэдэн зууны хоцрогдлоо гэтлэн хоосон шашны хуурамч ухаанаас холдон шинэ цагийн мэдлэг оюуныг дээдлэн хүлээн авч 70 орчим жил замнасны эцэст өвчин зовлонд баригдсан Монголчууд эрүүл саруул болж , харанхуй цээжтэнгүүд зонхилсон ардууд бүхлээрээ бичиг үсэгтэн болон гэгээрч , Их дээд сургууль төгсөгсөд шинэ нийгмийг удирдан жолоодож идэх хоол, өмсөх зүүхээ гаднаас царайчлахгүй байж чадах тодорхой хэмжээнд хүрч үйлдвэрлэлийн дараагийн үе машинт үйлдвэрлэл рүү шилжих цагийн нугачаанд идэр насны гэнэн томоогүй нас , аливаа шинийг эрэн хайх хүсэл дээр нь бие даан хатуу ширүүн хорвоотой нүүр тулж амьдрах зайлшгүй хувь тавилангийн эрхээр өнөөдрийн Ардчилал хэмээх тодотголтой нийгмийн уулзвар дээр гаран зогссон ! . Бидний Монголчууд үүнд бэлэн байсан уу.! Үгүй ээ бид бэлэн биш байсан !. Дэлхий дээр сүүлийн 200 гаран жил ноёрхсон хөрөнгөтний боолчлол, наанаа сайхан ярьж цаанаа устган мөхөөж боолчилдог капитлизмтай нүүр тулгарах нь , ... хааяадаа суран бүсээр ороолгуулан шийтгүүлдэг ч номхон томоотой суун, алив заасан бүгдийг сайн сурдаг сурагчдаа ханддаг ширүүн мөртлөө сайхан сэтгэлтэй багштай адил Зөвлөлт Холбоот Улс , социализмтай огтхон ч төсгүй гэдгийг гудамжны дээрэмчин , махчин араатан шиг ханаж цадахыг мэдэхгүй Өрнөд , Америк , Хятадтай хамтдаа амьдарсан сүүлийн 20 иод жилд л хүүхэд насны гэнэн хонгор сэтгэлээ орхиж байгаа Монголчууд ойлгож мэддэг болсон. ... Өдгөө Хятадад нийлсэн Өвөр монгол хүчээр Хятадчилагдаж харийн мэт сэтгэлтэй хүмүүс болсныг бид харж байна, мэдэрч байна. Хятадын зохиолчийн Чоно романы туурвигдах нөхцөл , … Маогийн тушаалаар Өвөр Монгол эрчүүдийг хүйс тэмтрээд гэрт нь эзэн суусан эзэрхийлэгч Хятад хүний бичсэнээр ... Өвөр Монгол эмэгтэй хэрхэн өөрийн хүнд хэцүү хувь тавилантай тэмцэж бас аргагүйн эрхэнд эвлэрч байгаа түүхийг уншиж Монгол хүний сэтгэлээр ойлгон ухаарсан . Өвөр Монголчуудын туулсан зовлон, асгарсан гашуун нулимснаас ундаалж байгаагаа мэдэхгүй олон Монгол хүмүүс Хятадын зохиолчийг Хятад Төрийн бодлогын дагуу түүний хамгаалалт доoр Монгол хүүхэн хүчиндэгч этгээдийг бүх л мэдээллийн хэрэгслээр магтан дуулж байсан саяхны хэрэг мөн . ... Ийм харанхуй хүнд хэцүү мөхөх хувь тавилантай эвлэрэн өөрийгөө сайн дураар Хятадын боол болгохыг хүсэгч хэн боловч эх орноосоо урвасан хулгай мөн. Энэ цаг үед Хятад Гамин Ардчилсан хужаанууд Монголчуудыг тал бүрээр доромжлон бидний Монголчуудын Тусгаар Тогтнолын үнэн түүхийг хутган үймүүлж элдэв худал зохиомол санаа дэвшүүлэн олон түмнийг төөрөгдүүлэн Монголыг монголоор нь устгах , Их Эзэн Чингис Хаанаар Их Идирдагч Д Сүхбаатaрыг балбаж байгаа нь үнэхээр зэвүүцэлтэй хорон муу хэрэг бөгөөд хонины арьс нөмөрсөн чононцоруудын далдлагдсан бузар төрх нь ил гарч байгаа гэдгийг олон Монголчууд ойлгох хэрэгтэй . … Өнөөдөр Монгол oрон харийн түрэмгийлэл дунд оршин амьдарч Төрийн эрхэнд хууран мэхлэх замаар ард олны сонголтыг өөрчлөн хууль бусаар Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид гарч ирэн Монгол төрийг , хуулийг самууруулан , Монголын Ард түмний ирээдүйг элдэв гуншинтай Ардчилсан ИХ Өр хэмээх урхинд оруулан хаврын эцэнхий бурантагтай тэмээ шиг болгон харийнхны гарт лавхан атгуулж , Дэлхийн зах зээлд 125$ ийн үнэтэй байдаг коксжих нүүрсийг 40 $ хүрэхгүй үнээр заран бүр тэрбум тонноор нь Хятадуудад найр тавин өгөх хэлэлцээр байгуулсан нь ил цагаан дээрэм гэхээс өөр хэлэх үг олдохгүй байна. 2013 онд 243 ,5 км засмал зам тавьсан дүн мэдээгээ өөрчлөн 2007 оноос хойш тавьсан 1700 км ийг өөрсдийн нэр дээр бичих нь галзуу солиотой ичих нүүргүй луйварчид гэхээс өөр таарах гуншин олдохгүй байна . Тамсагийн нефтийг хоолойгоор зөөх санаа Хятадынх бөгөөд Ардчилсан хужаанууд үүнийг алгаа ташин хүлээн авах нь мэдээж . Монголын ард түмний саналыг АНУ ын санал тоолох хар машинаар өөрчилж Монголын төрийг хууль бусаар эзэгнэж болж байхад хэдэн сая тонн газрын тосны дүн хэмжээг будлиантуулж хулгайлах нь Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчдад гарын алга урвуулсантай адил санагдах бөгөөд Дорнодын Дашбалбарын ураныг Өнгөт металл нэрийн дор хууль бусаар олборлон , хилээр чөлөөтэй нэвтрүүлж байгаа бузар үйлдлийг Монголын Хууль хяналтын байгууллагa таслан зогсоож, илрүүлсэн хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгогч Дорлигжав , гүтгэгч урвагч Тэмүүжингийн гараар Цагдаагийн байгууллагын шударга ажилтан мөрдөн байцаагчдын амыг нь барьсны дараа бүр ч амархан хийх болно гэдгээ төслийг гар өргөн дэмжигч луйварчид урвагчид хужаанууд сайн мэдэж байгаа . . … Монголын төрийн хуулийг шинэтгэл нэрийн дор Монголыг мөхөөх зэвсэг болгон өөрчилж 4 сарын 1нээс эхлэн хэрэгжих Боомтын тухай хуулиар Монголын өмнө зүгийн хил хамгаалалтгүй болж Хилийн цэрэг татан буугдах тогтолцоо үүссэн энэ нөхцөлд Газрын тухай шинэ хуулиар харийн иргэдэд газрыг 100 жилээр өмчлүүлэх тухай заалт орж, Монголын газар Хятадуудын гарт орох эрхийг нь баталгаажуулах бодит төлөвлөгөө хэрэгжих тун дөхсөн байдалтай байна. Өвөлжөө хаваржаа бэлчээрийг хувьчилж, худалдан борлуулах эрхийг өгснөөр Монголын малчдыг мөнгө зээлийн эргэлтэнд уран үгээр урхидан оруулж, эцэст нь бүх талаар хяхан хавчиж үүний үр дүнд Хятадууд Хужаанууд хэдхэн жилийн дараа Монголчуудын газрыг гартаа оруулан Эзэн сууж Нүүдэлчин ахуйг устгах далд санаагаа хэрэгжүүлэх гэж атгаг санаандаа ихэд яарцгаж байна. Шинэчлэлийн нэртэй Монголчуудыг туйлдуулах зорилготой хууль бус Засгийн газрын зохион байгуулалттай хулгайлах , нураах ажиллагааны үр дүнд Монголын санхүү , эдийн засаг, нийгмийн төлөв байдал хүндэрч, төгрөгийн ханш суларч Монголын баялаг бүтээгчид сульдсан үед Хөрөнгө Оруулалтын тухай хуулийг яаран сандран баталж Хятадын луйварчдыг хуулийн хамгаалалт дор Монголчуудын хөрөнгийг хүч түрэмгийлэн дээрэмдэх, шулан мөлжих бололцоог нь гаргаж өгсөн . Хууль бус УИХ ын гишүүн Ганбат гэгч этгээд Алтны татварыг 10 % аас буулган 2,5 % болгосон нь Монголын ард түмэнд үр өгөөжөө өгнө хэмээн нүүр нь улайхгүй Монголчуудыг доромжилж байгааг сонслоо. Цалингаа аваад түрийвчтэй мөнгөө хулгайчид алдсан хүн их баяртай байхгүй нь мэдээж . Түүний гэр бүл цаашид яаж амьдрах нь мөнгийг нь хулгайлсан хулгайчид огт падгүй хэрэг . Харин мөнгөө алдсан гэрийн эзэн гэр бүл, үр хүүхдээ яаж тэжээх вэ гэдэг том асуудалтай тулгарна гэсэн үг. Үүнтэй адил Монголын баялгаа 75 % ийн татвар авах боломжоо алдсан бүр нарийвчилвал 100 сая $ ын татвар авдаг байгаад 75 сая $- aa алдаж , … / 25 сая $ болсонд / Монголчууд баярлах уу эсвэл Монголчуудыг хүч түрэн хулгайлсан луйварчид илүү их баярлах уу. Мэдээж энэ Ганбат шиг хууль бус УИХ ын гишүүн нэртэй хүний үнэргүй урвагчид луйварчид хужаанууд Монголчуудыг яаж ч доромжилж , яаж ч хуурч болно гэж бодож байгааг бүр Мөнхбаяр нарт 21 жилийн хорих ял өгөөд Урт нэртэй хуулийг зогсооход хэн бидэнд саад хийх вэ гэж бүр том дуугаар Монголчуудыг заналхийлж байгааг бид харж байна. Харсаар , сонссоор байж бидний үеийнхэн өвөг дээдсийнхээ хувиршгүй үнэнч сэтгэл ,эрсэдсэн халуун амь , асгарсан халуун цусны үнэ цэнээр олдсон Монгол эх орныхоо тусгаар тогтнолыг Америк Хятад Өрнөдийн тавьж өгсөн өгөөш мэт архидалт завхайрал , авилгал хууран мэхлэлт , түмний хөрөнгийг зэм хүлээхгүй хулгай хийх эрх бүхий хоосон эрх чөлөөт мөн чанартай ардчилал хэмээх бурангуй, эх захгүй нийгэм, Харийнхны эзэрхийллийг хэрэгжүүлэгч утсан хүүхэлдэй Монголчуудаас өсөө авахыг хүсэгч Ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж түүний гар хөл бологчид луйварчид урвагчид хужаа нарт найр тавьж өгөөд Өвөр Монголчуудын хадагдсан мухар харанхуйн хэлхээсэнд орж , амьдралын гашуун зовлон дунд алхаж мөхөх үү. . .. Үгүй гэж хөх тамгат Монгол хүн та хашгирч байгааг би сонсож байна. Таны зүрхний хилэн бадарч байгааг би мэдэрч байна. Тэгвэл урагшаа ... !!! Монгол эх орныхоо төлөө амь бие хайргүй тэмцэх зангилгийн цагт Монгол ахан дүүс бид хамтдаа харийн түрэмгийлэл , дотоодын урвагчдын эсрэг тэмцэх болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
Хятадууд луйварчин байтлаа л дэлхийн бүх санхүүгийн акулууд тийшээ зүтгэх гэжүү? Бид тэднээс илүү санаатай байж л гарц олно. Манайх шиг 4 жилийн настай төр захиргааны систем бүхэл бүтэн зууныг дамнах гэж буй хятадчилагдсан коммуннизмын хажууд харин хэт балчирдана. Энэ олон хуурамч үзэл баримтлалтай жиба намын тогтолцоогоор халхавчилсан нөхдүүд л харин хятадуудаас илүү аюултайг мэдтүгэй.
... Нэгд, чи gnsek, гээч нууц нэртэй хүн биш байна . ... Хоёрт, чи хужаа хүн байна . ... Гуравт, Хятад хэн бэ гэдгийг Монголчууд таван мянган жилийн цаанаас могойн арьсны шаржигнах хайрсны чимээг орон дороо сонсдог хүн шиг мэддэг юм. ... Харийг өчүүхэн хэмээн хатдыг уйлуулсан нь олон , Хадранг жараахай хэмээн гараа зүсүүлсэн нь олон . ... Тэнгэрийн тогтоосон цагт Оросууд болон Өрнөдийнхэн өөрсдийн хүчирхэг цаг үеийн жаргалдаа ташууран Хятадын хорон санаа , тэдний ямх ямхаар мэрэх хархны онолыг мэддэггүй . ... Учир нь Мөнх Тэнгэрийн зарлигаар Монголчууд өөрт оногдсон эрх мэдлийн дагуу өндөрлөгт Эзэн болон зогсож , үе үеийн турш энэ аюул занал бүх дэлхийг нөмрөхөөс хамгаалж байсан . ... Өнөөдөр Монгол доройтсон учраас Хятад сэхэж байна . ... Гэхдээ сүрэг царцаа газрыг нөмрөн алив шимтэй ногоон идэж устган ардаа хоосон цөл үлдээдэг боловч , хэсэг хугацааны дараа гэнэт гарч ирсэн шигээ , гэнэт алга болдог . Хаачсаныг нь хэн ч мэддэггүй . Хан Тэнгэрийн хүслээр энэ бүхэн хийгддэг болой . ... Удалгүй үүл хуралдаж бороо орон, газар эргэн сэргэж ногоордог . ... Үүнтэй адил хувь тавиланг Хятадууд өөрсдөдөө хүлээн авна . ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж , тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
… Монголчууд Манжтай хавсарч Хятадыг эзэрхийлж байсан. 19 р зууны сүүл үеэс хятад угшилтай эмэгтэй Манжийн хатан хаан болсон үед асуудал хүндэрсэн. Гэвч удалгүй 1911 онд Монголчууд чин ван Ханддорж , сайн ноён Намнансүрэн нарын удирдсан улс үндсээ чөлөөлөх хөдөлгөөний дүнд эрх чөлөөгөө олж авсан . Монголчууд нийтдээ мухар сүсэгтээ баригдсан , шарын шашны бүрэн эрхшээлд орсон харанхуй цаг үе байсан учраас Монголын шарын шашны тэргүүн төвд лам Жавзандамба хутагтыг Монгол улсын хаанаар өргөмжлөхөөс өөр арга тухайн үеийн Монголын эрх баригчдад байгаагүй. Үүнийхээ горыг тэд амсч удалгүй бүгд хорлогдон үхсэн . Энэ бүх аллагыг далд зохион байгуулагчид болох хутагт Жавзандамба , шанзав Бадамдорж нар ихэд сүжрэн Хятадын хар цэргийг Хүрээнд дуудан ирүүлж , Манж Хятад ёсонд ууссан хар шар ноёдын урвалтаар Монголчууд гаминд эзлэгдэн 2 жил хүрэхгүй хугацаанд эрхшээлд нь байсан боловч 1921 оны Ардын хувьсгалаар Монголын их удирдагч Д Сүхбаатар тэргүүтэй Монгол Ардын журамт цэрэг ах дүү Зөвлөлт улсын цэргийн тусламжтайгаар харийн дээрэмчид болох Хятад Гамин , Барон Унгернийг устган сөнөөж Монгол улсын тусгаар тогтнолыг зарлан тунхаглаж , бүрэн эрхт Монгол улсыг байгуулсан . ... Харин 2009 оноос ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж ерөнхийлөгч болсоос хойш Түүний үйлдсэн бусармаг үйлдэл ,хууран мэхлэлт, урвалтын дүнд 2012 онд хууль бус УИХ байгуулагдан , Монгол улс, Монголын төр Өрнөд болон Хятадуудын далд эрхшээлд буюу тэдний утсан хүүхэлдэй ардчилсан хужаа луйварчид урвагчдын гарт ардчилсан нэрийн дор орсон . ... Түүхийн бүхий л үеийн туршид үргэлж хорон мууг хийж байсан Хятадууд , хужаа нарын бузар сэтгэхүй , хорон бодлогоос өөрийгөө хамгаалах зөн Монгол хүн бүрийн зүрхэнд нь цусанд нь бат хоногшин үлдсэн байдаг ба тиймээс ч Монголчууд Хятадууд , Хужаануудтай ямар нэг байдлаар ойр байх өчүүхэн ч хүсэлгүй байдаг юм. Мөнх Тэнгэрийн ивээл ерөөл хамгаалалт дор Монгол улс асар удахгүй Өрнөд болон Хятадуудын далд эзэрхийлэлийг устгах бөгөөд Хан Тэнгэрийн хилэнгийн гал, аймшгийн илдэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж, тамын гүнд хаягдах болно. Монголчуудад мууг үйлдсэн аль ч улс орон, үндэстэн Хан Тэнгэрийн аймшигт хилэнд бут ниргэгдэх болно. … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
2.55 ийн татвар үнэндээ аргагүйдээ л хийсэн хэрэг. Хулгайлуулаад хилээр алдсанаас худалдаад өөрсдөө авах гэсэн зүйл. Үүнд буруу зүйл үгүй. Харин ахнаас нь 10% ийн татвар болгон өөрчилсөн Батж.Батбаяр мэтийн нөхдүүд бол харин эдийн засгийн алуурчин. Ер нь хужаа солонгос орос хэн ч байсан Монголчуудыг бодох нь юу л бол. Америкгүй Мексик, Оросгүй Польш, Хятадгүй Монгол, хэлэхэд амархан ч бодит амьдрал дээр хөршийнхөө тэтгэлгээр амьдарч байгаа нь хэн хэнийх нь үнэн нүүр. Австрали өнөөдөр хятадаас хамааралтай өндөр хөгжилтэй орнуудыг манлайлж явна. Монголчууд бид ийм ядмаг тэнэг байгаа учраас бидний юмыг биднийг өрөнд оруулж, биднийг ажиллуулж өөсрдөө ашиг олох ухааныг "цагаан арьст" гэдэг юм. Хятадуудыг биш хаин өөрсдийнхөө мулгууг л бид олж харж гэмээнэ бид гарцаа олно.
... Орос Холбооны Улсын задрал , түүнээс салан тусгаарлах явцыг Өрнөдийнхэн бас Хятадууд маш ихэд хүсдэг . Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд Дэлхийн хэмжээний хоёр ч их дайныг өдөөгөөд эцэстээ өөрсдөө өрдсөн галдаа шатаад дуусдаг гэдгийг , Дэлхийн түүх маш сайн гэрчилдэг . ... Харин Хятадын бүрэн бүтэн байдалд Өрнөдийнхэн ихэд санаа тавьдаг бөгөөд түүний аливаа салан тусгаарлах бодлогын эсрэг тэд ихэд нэгдмэл байр суурьтай байдгийн цаад учрыг таахад нэг их ухаан ороод байхгүй бөгөөд онгорхой орон зайнд Монголчууд хүчирхэгжиж гарч ирэх вий гэдгээс санаа нь зовнисноос үүдэлтэй гэдгийг юны учрыг гадарладаг хүмүүс ойлгодог . ... Ер нь бол нөхцөл байдал хүндрэх тусмаа Оросууд нийлэн нягтардаг бол , харин Хятадууд анхны бэрхшээл тулгармагц шунал хар хор атаархалдаа идэгдсэн этгээдүүд урваж шарван , энд тэндгүй өөрийгөө өргөмжилсөн дарангуйлагчид борооны дараах мөөг шиг олширдог гэдгийг Хятадын түүх бас л нотлон өгүүлдэг . Үүгээрээ юуг өгүүлэх гээд байна вэ гэвэл, … Бухын доодохыг үнэг харж турж үхэв , … гэдэг шиг Оросын задралыг харахаасаа илүү , Тэнгэрийн цагийн тооллоор тооцвол … Өдөртөө ургаад , өдөртөө устдаг ургамал мэт … хувь заяатайгаа үл мэдэн , өөрсдийгөө ихэд дээгүүр бодох , Улс үндэстнүүд шүүлтийн цаг үед Хан Тэнгэрийн хилэнгийн галд хэрхэн устан мөхөж , үнс болон хувирч байгааг харж гашуун сургамж олж авах нь Мөнх Тэнгэр Эцэгийн минь нигүүлслэлээр амьд үлдэгсдэд нэн ч тустай байх болно . ... Өглөөний нарыг наранд бүү тооц , Өсөхийн жаргалыг жаргалд бүү бод . ...
Нам бол олон нийтийн байгууллага, харин Их хурал бол төрийн байгууллага. Намууд бодлогоороо өрсөлдөж их хуралд суудал авна. Тангараг өргөснөөр их хурлын гишүүд намаасаа татгалзаж төрийн албатууд болно. Ингэснээр нам төрийн хоорондох холбоо тасарна. Цаашдаа төрийн бүх асуудал зөвхөн намын бүлгүүдээс хамаарна. Төрийн асуудалд нам хөндлөнгөөс хутгалдах ёсгүй. Зүйрлэвээс, бөхөөр бол намын бүлгүүд гэдэг нь бөхийн баруун, зүүн жигүүрүүд гэсэн үг. Бөхчүүд наадмын бэлтгэл хийхдээ тус тусдаа НЭГ ГАЛ болдог. Нэг гал болох гэдэг нь НЭГ АМЬТАЙ болно гэсэн үг. Нэг амьтай болох гэдэг нь нэгдсэн нэг бодлого, нэг эрх ашигтай болно гэсэн санаа. Цэвэр клубын зарчим. Ам авна гэдэг нь галууд хоорондоо наймалцахыг хэлж байна. Хэн нь хэнийгээ давж, хэн нь хэндээ бууж өгөхөө урьдаас үгсэн тохиролцож мөрий тавина. Даваа ахих тутам мөрийний хэмжээ томроно. Тэгэхлээр хамгийн том мөрий тавьсан, хамгийн баян чинээлэг гал наадмын ялагчаар тодорно. ГАНЦ ХҮН ГАЛ БОЛДОГГҮЙ гэх үгний учир энэ. Аймаг бүрт нутгийн зөвлөл гэж бий. Нутгийн зөвлөлийн үүрэг бол нутгаасаа шилдэг бөх тодруулж санхүүжилтийг нь босгох явдал. Тэгэхлээр намуудын удирдах зөвлөл гэдэг нь нутгийн зөвлөлийн толин тусгал маягтай бүтэц байна. Намын арын албыг хариуцаж байна шүү дээ. Нэгэнт нам гэдэг байгууллага нь төрийн дээр гарахаар төрийн алба нь орон нутгуудын мөрийний барьцаанд орж байна. Аль тойрогт хэн нэр дэвшиж хэн тодорч гарахыг нэг ёсондоо нутгийн зөвлөлүүд шийдэж байна. Дүрэм зөрчиж нэгийгээ унагалаа гэхэд намууд зүгээр л нүдээ аньж үзээгүй хараагүй дүр эсгэж байна. Нутгийн зөвлөлийн шийдвэрийг намууд бүрэн дагаж байна. Ингэснээр монголын бизнес бүхэлдээ мөрийтэй тоглоомны золиос болох эрсдэлд орж байна. Аль хүчтэй талд орсон нь тэсч үлдэнэ, эс бөгөөс зах зээлээс арчигдана. Орших, эс оршихын төлөөх тулаан ид өрнөж байна. Дүрэмгүй тоглоом өндөр авлаа. Мөрийнд нь ОюуТолгой, Таван толгой бүр цаашилбал Ураны болон нефьтийн ордууд яригдаж байна. Ингэснээр уг тоглоом монголчуудын хүрээнээс нэгэнт хальж үндэстэн дамнасан шинжтэй боллоо. Жишээ нь ОюуТолгой орд гэхэд л монголын биш хятадын хуулиар зохицуулагдах заалттай. Одоогоор орд газар нь монголын мэдэлд байна. Гэхдээ Оюутолгойн гүний уурхайн санхүүжилтийг шийдэхдээ ордыг зээлийн барьцаанд тавих цоо шинэ болзол тулгалаа. Хэрвээ энэ болзлыг хүлээн зөвшөөрвөл ОюуТолгой орд үндсэндээ монголчуудын мэдлээс бүрэн гарна. Яг энэ жишгээр монголын бусад бүх баялгууд монголчуудын хяналтаас гарна. Хэн их мөрий тавьсан нь эдгээр ордыг эзэмшинэ. Тэр нь лав монголчууд биш байх болов уу. Рио Тинто бол ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулдаг бизнесийн байгууллага. Монгол оронтой 10 жил түншлэхдээ монголчуудын наадмын дүрмийг гадарлачихлаа шүү дээ. Тэдэнд монголд үйл ажиллагаа явуулдаг бусад компаниудаас ялгаатай үнэмлэхүй давуу тал бий. Эрхзүйн зохицуулалтыг монголын бус хятадын дүрмээр шийдэх онцгой эрх. Дээр нь орд газрыг банкны зээлийн барьцаанд тавих эрх олж авбал Оюу Толгой орд нь хэнд ч үл харъяалагдах татварын диваажин оффшор бүс болж хувирна. Татваргүй бизнес эрхлэнэ гэдэг нь ямар ч бизнесийн хувьд мөрөөдөл. Энэ хувилбарыг оролдоод үзэхэд алдах юм байхгүй. Хэрвээ би РиоТинто компанийн захирал байсан бол монголын төрийг бужигнуулж үймүүлэн анхаарлыг нь сарниулаад ар хударгаар нь Оюу Толгой ордыг сэмхэн гартаа оруулах байсан. Хэрвээ монголын талаас маргаан үүсгэвэл хятадын дүрэм бариад суучихна, хэрвээ хятадын талаас асуудал яривал монголын дүрэм бариад суучихна. ОюуТолгой орд нь хятадын газар нутаг биш болохоор хятадын дүрэм үйлчлэх боломжгүй. Байгаа мөртлөө байхгүй, Байхгүй мөртлөө байгаа. Далдын хар малгай маягийн орчин бүрдэнэ. Энэ өнгөөс харвал Рио Тинто компани жинхэнэ сэргэлэнтэж байна. Өмнө нь тэдэнд ийм боломж байгаагүй шүү дээ. Суусан газраасаа шороо атгаж босно гэж үүнийг л нэрлэхгүй бол өөр юуг ингэж хэлэх билээ? Монголын бусад ордууд цаашдаа хэний мэдэлд яаж орох нь тэдэнд огт падгүй. Өөрөөр хэлбэл, асуудал Рин Тинто компанид байгаа юм биш. Алтанхуягийн засгийн газар японоос бондын мөнгө босгож ирсэн нь Рио Тинто компанийн бүх найдлагыг салхинд хийсгэжээ. Санхүүгийн нуман тулгуурт орсон нөхцөлд монгол улс РиоТинтогийн болзлыг гарцаагүй хүлээн авна гэж тооцсон нь талаар өнгөрөв. Гэхдээ тэд эцсээ хүртэл тэвчээртэй хүлээнэ, ямартаа ч засгийн газар огцорсон нь найдлага сэргэх боломж олгож байна хэмээн мэдэгдсэн билээ. Яг одоогоор хөзөр монголчуудын гарт байна. Алтанхуягийн оронд Сайханбилиг ерөнхий сайд болох нь Рио Тинтогийн хувьд маш ашиггүй хувилбар. Крымын хойгт дэлхийд нөөцөөрөө тавд орох газрын тосны баялаг орд илэрсэн нь Украйны хувьд үхэх сэхэх асуудал болон хувирлаа шүү дээ. Хохлуудад энэ ордыг бие даан эзэмших санхүүгийн боломж байхгүй. Хэрвээ энэ орд ашиглалтанд орвол Украйн улс европын Кувейт болон хувирна. Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд өрнөдийн хөрөнгө оруулалт татах бодлого явуулав. Юуны өмнө эрхзүйн орчноо европын жишигт нийцүүлэн өөрчилж Европын Холбоонд нэгдэх бодлого эрчимтэй хэрэгжүүлэв. Харин энэ нь оросын хувьд үхлийн цохилт гэсэн үг. Оросын газрын тос, байгалийн хийн гол худалдан авагч нь Европ. Украйн өмнүүр нь хөндөлсөн гарч ирснээр оросын ирээдүй туйлын бүрхэг болох эрсдэл гарч ирэв. Тиймээс байгалийн хий тойрсон хэрүүл өдөөн Тимошенког зохиомол хэрэгт унаган шоронд хорив. Дараа нь 15 тэрбум доллараар Януковчийн засгийн газрыг худалдан авч Европын Холбоонд нэгдэх гэрээнээс татгалзуулав. Үүнээс болж улс орныг хамарсан үймээн дэгдэн Януковичийн засгийн газрыг хугацаанаас нь өмнө огцруулж шинэ засгийн газар байгуулагдав. Шинэ засаг байгуулагдсныг далимдуулан оросууд Крымын хойгт хүч түрэн орж өөртөө нэгтгэв. Саддам Хуссейн Кувейт руу цөмрөн орсон үйл явдал давтагдаж байна. Крымыг өөртөө нэгтмэгцээ нефтийн компанийг нь оросын нефтийн компанид нийлүүлэв. Юкос компанийг залгисантай адил үйл явц өрнөж байна. Дүрэмгүй тоглоом яваад байна шүү дээ. Авилгалтай тэмцэх газар бол энэ хөзрийн гол тамга. Алтанхуягийн засгийн газрыг унагаасан явдал нь яг энэ тавилаар өрнөж байна. Монголын сүүлчийн эзэн хаан Аригбөх их мөнгөний өмнө хүчин мөхсдөж Хубилай хаанд эрх мэдлээ алдсан гашуун түүх энэ цаг үед дахин давтагдаж байна. Дүрэмгүй тоглоом гэхүү дээ. Хожим дүрэмгүй тоглоомын төлөөсөнд Зүүнгарын хаант улс их хядлагат өртөн толгой дараалан хэлмэгдэж хүйс тэмтрүүлсэн билээ. Энэ их хядлагаас амь өрсөн зугтаж гарсан хүмүүс бол өнөөгийн Халимаг түмэн юм. Мөнгө, эрх мэдлийн төлөөх дүрэмгүй тоглоом нь эцэстээ үхэх, сэхэх, орших, эс орших тухай асуудал болон хувирдаг жамтай ажээ. Оросууд өнөөдөр дүрэмгүй тоглоом тоглож байна, маргааш үүнийхээ горыг нийт ард түмнээрээ амсах нь тодорхой. Харин монголчууд бид эндээс томоохон сургамж авах хэрэгтэй. Жишээ нь Их хурал, улс төрийн нам хоёрыг зааглах шаардлагатай гэдэг нь тодорхой харагдаж байна. Гаднаас дарамт шахалт ирэхэд л Их хурал үймээд Засгийн газраа унагаж байна. Засгийн ажилд намын фракциуд нөлөөнө гэдэг нь наадмын дэвжээн дээр байгаа бөхийг засуул нь татаад унагаж буйтай эсвэл унасан бөхөө татаж босгоод унаагүй гэж мэлзэхтэй төстэй явдал. Хэн нь бөх, хэн нь засуул гэдэг нь ойлгомжгүй болж байна. Ам алдвал барьж болдоггүй. https://www.youtube.com/watch?v=HdWhX9f25EQ
Бас нэг Зориг
Түүх хичнээн нэрээ өөрчилсөн ч ээж ааваас тань заяасан Р.Э хэмээх нэр тань арилахгүй бөлгөө..
... Хужаа Ц Элбэгдоржийн бууны нохой , бах Эрдэнэ гээч ахалж байгаа Үндэсний Сагсан Бөмбөгийн Холбоо гэдэг нь Ардчилсан Хужаануудын Сагсан бөмбөгийн Холбоо буюу Монголын Сагсан Бөмбөгийн Холбооны хөгжилийг хойш татах зорилготой хорон санаат Хар Хятадуудын урт хар гар явж байгаа гэж ойлгож байна . ... Одоохондоо өөдгүй хужаа новшнууд юу дуртайгаа хийнэ хэмээн галзуурч байгаа ч ойрын хугацаанд бүхий л үйл ажиллагааг чинь албан ёсоор зогсоох болно. ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж , тамын гүнд хаягдах болно. ... Удахгүй Монголын Сагсан Бөмбөгчид Ази тивд аваргалаад зогсохгүй , Дэлхийн дэвжээнд шилдэг багуудтай эн тэнцүү өрсөлдөх болно. ... Даравч далдайна , булавч бултайна . ...
Та зурагтаар гарч байхдаа тамхи татаж тамхины хуулийг улан дороо гишгэсэн хүн
Монгол ахан дүүс минь гэмээс эргэж, Үнэнийг хайгтун. Бие биенээ хайрлагтун.
Ha;imagiig Mongolchuud Torguud aimag gej nerledeg baijee. Harin orosiin sonin deerh medeelel deer halimag gej yavdag baisan yum bn. Mongoliin sonin deer urt hugatsaanii dainii hold nervegdej torguud aimag olsgolond avtjee. Tedniig mongold oruulj avya gedeg huseltiig tuhain urd Orosod tavij bsan bn.