Манай сонин өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 1-нд “Ц.Элбэгдорж: Ноён Сэм Уолш бид хоёр түүхэнд тохиролцоонд хүрлээ” гэсэн наргиан нийтлүүлснээсээ болж Оюутолгойн хэвлэлийн алба болон зарим улстөрчдийн зүгээс асуулга, байцаалтанд орж хариуд нь “Энэ бол дөрөвдүгээр сарын 1-ний наргиан байсан” гэж баахан тайлбарласан юмдаг.
Тэгтэл “Өглөөний сонин”-ы зүгээс дээрх эрхмүүдэд “Тэр бол дөрөвдүгээр сарын 1-ний наргиан байсан юм” гэж тэгтлээ тайлбарлаж, “доошоо орох” өчүүхэн ч шаардлагагүй байжээ гэдэг нь Оюутолгойн асуудал сүүлийн хэдхэн өдөрт хэрхэн хүчээ аван эрчилж байгаагаас тодорхой харагдаж эхэллээ.
Шийдлийн Засгийн газар өнгөрсөн 15-ны өдрийн хуралдаанаараа Оюутолгойн асуудлыг хаалттай хэлэлцэн, Рио Тинтотой “Эвлэрлийн гэрээ” байгуулах эрхийг “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ний Гүйцэтгэх захирал Б.Бямбасайханд өгөөд байгаа. Засгийн газрын гишүүд хоёр, гурав хуваагдаад байгаа энэхүү “Эвлэрлийн гэрээ”-нд
“Оюутолгой компанийн Монголын татварын албанд тушаах ёстой 30 сая долларын маргааныг хүчингүйд тооцох, хөрөнгө оруулагчдын анхны хөрөнгө оруулалтаас хэтэрч тооцогдоод байгаа хоёр тэрбум ам.доллар болон замын дундаас янз бүрийн шалгаан, баримтгүйгээр бүрдүүлсэн 1.4 тэрбум ам. долларын хөрөнгө оруулалттай нэмэгдсээр анхны хөрөнгө оруулалтаас хэтэрсэн гэх нийтдээ 3.4 тэрбум долларын асуудлыг хүчингүйд тооцох” зэрэг Оюутолгойгоос 34 хувийн ашиг хүртэх Монгол Улсад ихээхэн хохиролтой заалт орсныг ЗГХЭГ-ын дарга С.Баярцогт, Оюутолгойн ТУЗ-ийн гишүүн Г.Тэмүүлэн нар ихээхэн эсэргүүцсэн дуулдсан. Гэхдээ тэдний хувьд “галт тэрэг нэгэнтээ хөдөлж” хурдаа авсан тул зогсоох боломж бараг л байхгүй.
ЗГХЭГ-ын дарга С.Баярцогтын тухайд анхнаасаа Оюутолгойн “20 мянган хувьсагч”-тай гэрээг гардан байгуулалцсан хүний хувьд одоо хэчнээн амаа бариад ч нэмэргүй болов уу.
Олон улсын томоохон 15 банкинд Оюутолгойн ордын баялгийг барьцаалан зээл авахаар яаравчилж байгаа Рио Тинтогийн удирдлагууд олдсон энэ түүхэн боломжийг алдана гэж байхгүй. Байдал нэгэнт ийм болсон тул Монголчууд улстөрчдийнхөө сайхан амлалт, бас нэгэн томоохон молгидолттой эвлэрэхээс өөр аргагүй болж байна.
Хоёр том толгойн нэг нь буюу Оюутолгой ийнхүү биднээс улам л алсран холдох нь тодорхой болж байна. Тэгвэл шийдлийн Засгийн газар “шийдэх нь тодорхой” болсон Оюутолгой болон Монголчуудыг 40 жил тэжээж байгаа Эрдэнэт хоёрыг тоо баримтаар жаахан харьцуулан жишээд үзье.
2014 онд Монгол Улс нийтдээ 254 мянган тонн зэс үйлдвэрлэсэн байна. Энэ нь Азийн үйлдвэрлэлийн 25.8 хувийг, дэлхийн зэс үйлдвэрлэлийн 1.36 хувийг эзэлж байгаа аж. Монголоос дэлхийн зах зээлд нийлүүлж буй зэсийн үйлдвэрлэлийг Эрдэнэт, Оюутолгой гэсэн хоёр компани хангаж байгаа. Тус үйлдвэрүүдийн эдийн засаг болоод нийгэмд үзүүлж буй ач холбогдлыг харьцуулбал 2014 онд Оюутолгой нийт 33.9 сая тонн хүдэр, Эрдэнэт үйлдвэр 26 сая тонн хүдэр боловсруулж. Харин зэсийн баяжмалын боловсруулалтаар нь авч үзвэл Оюутолгой компани 692.3 мянган тонн, Эрдэнэт 516.8 мянган тонн зэсийн баяжмал боловсруулсан байна. Түүнчлэн хүдэрт агуулагдаж байгаа зэсийн агуулгаар Оюутолгойнх 25.3 хувь бол Эрдэнэт үйлдвэрийнх 23 хувьтай байж.
Өнгөрсөн оны тайлан мэдээнээс үзвэл 2014 онд Оюутолгой компани 175.6 мянган тонн зэс, Эрдэнэт үйлдвэр 137.5 мянган тонн зэс боловсруулжээ. Харин улсын төсөвт бүрдүүлж буй орлогоор нь авч үзвэл Эрдэнэт үйлдвэр 462.4 тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн бол “Оюутолгой” 450 орчим тэрбум төгрөгийг төсөвт оруулсан байна.
Үнэндээ шилдэг татвар төлөгчөөр Эрдэнэт үйлдвэр 12 жил тэргүүлж буй бол Оюутолгой 2010 оноос хойш эхний тавд багтах болсон. Дээрх тоо баримтаас харвал “Оюутолгой”, “Эрдэнэт”-ийг бодвол алт, мөнгө, молибден, хүдэр зэсийн баяжмал түлхүү боловсруулсан ч татвар төлөлтөөрөө Эрдэнэтийн ард гишгэж байна. Үнэндээ “Оюутолгой”-н орд долоон “Эрдэнэт”, 45 “Бороо”-гийн ордын дайтай баялагтай гэдэг. Гэтэл тус ордыг ашиглаад багагүй хугацааг үдэж буй ч Монголын эдийн засагт оруулж буй өгөөжөөрөө Эрдэнэт үйлдвэрийг гүйцэхгүй л байна. 1963 онд Монгол, Зөвлөлт, Чехословакийн хайгуулчид зэс молибдены ордыг нээснээр Монголчуудын “саалийн үнээ” Эрдэнэт үйлдвэрийн бүтээн байгуулалт эхлэх суурь болсон. Монгол, Оросын хамтарсан Эрдэнэт үйлдвэрийн дүрмийн сангийн 51 хувийг Монголын Засгийн газар, 49 хувийг ОХУ-ын 100 хувь төрийн өмчит Росстехнологи корпораци эзэмшиж байгаа. Алсын хараатай, зөв мэргэн шийдэл нь эдүгээ 100 мянган хүн амтай том хот болтлоо хөгжиж, Монголчуудыг дахин 40 гаруй жил тэжээх чадвартай гэхээр аргагүй л зууны бүтээн байгуулалт мөн билээ.
Харин Рио Тинтогийн удирдлагууд “Ус муутай” гэсэн шалтаг тоочин Оюутолгойд томоохон бүтээн байгуулалт хийх, ядаж л 10-20 мянган хүнтэй тосгон байгуулах талаар ч шийдсэн зүйлгүй, өнөөдрийг хүртэл гэр кемпэд Монгол ажилчдаа байрлуулж, өөрсдөө түр зуурын угсардаг байшинд амьдарсаар байгаа.
Тэдний хувьд Монголын говьд суурин амьдралтай тосгон байгуулах, Оюутолгойг тойрсон суурьшмал амьдралын бүм байгуулахыг төдийлөн хүсэхгүй байгаа нь өнгөрсөн дөрвөн жилийн байдлаас тодорхой харагдаж байгаа.
Одоо Монголчуудад гурваас дөрвөн жилийн дараа Оюутолгойн гүний уурхай ашиглалтад орж говийн газрын гүний усыг их хэмжээгээр соруулан хэрэглэснээс хэдхэн жилийн дараа гүний усны нөөц нь шавхагдаж, магадгүй Сэлэнгэ мөрөн, Орхон голоос хоолойгоор ус татах нөхцөл үүсэхийг хүлээн суухаас өөр аргагүй болж байх шиг байна. Гэхдээ тухайн үед “түүхэн шийдвэр”-үүдийг Монголын эрхэм улстөрчид гаргах учиртай.
Харин бид тухайн үед хэрхэн “молгидуулах”-аа л одооноос тооцоолж суувал арай жаахан хөнгөхөн тусна.
Эх сурвалж:
Сэтгэгдэл0
монголчууд хохь чинь. тэнэг эх орхончдыг дагасны гор нь гарч бгаа хэрэг. Хүн болгон жил болгон мянга мянган доллар авч гэх шиг Эх орончид биднээр боовоо хөхүүлсэн дээ
Биднийг ийм увайгүй сүгсэлзүүр болгосон хүн бол АНУ-д боолчлолын номын авшиг хүртсэн Хармөртүүд Элбэгдорж,Баярцогт,Сайханбалаг за цаашилбал зөндөө шар сэм авгай нар шүүдээ. Тэд арай дөнгүүр номын явдалт Зоригийгоо булаад одоо бүр оодорч байна.Эргүү ард бид нар та нараас ял янханыг чинь асуух өдөр ирнэ дээ.Түй чёрт нусан пулёмотууд.
Ийм балай юм бичиж юу хийнэ. Зэх зээл чинь улам л агшина. Агших юмгүй Ганхуяг Уянга ГАнбаатар мэт ч яахав.
Оюутолгой ч хахуулчдийн гараар ороод нохойн замаар орох шив дээ.Ийм адгийн хогуудийг сонгож төрийнхөө толгойд суулгасан бидний өөрсдийн хохь шүү дээ.
Оюу толгой,таван толгойн гэрээний нөхцөл,Монголд болж байгаа цаг үеийн үйл явдалыг хараад бодлоос төрсөн үгээ хэлье. 1.1990 ээд оноос Монголд өрнөсөн"АРДЧИЛАЛ"-ыг дэмжин зүтгэж байсан зарим хүмүүс 25 жилийн дараа өнөөгиингийн байдлыг хараад бид ийм ардчилалыг хүсээгүй гэцгээж байна тэгвэл үүнээс өөр "АРДЧИЛАЛ" гэх зүйл энэ хорвоод орших хүний нийгэмд байдаггүй юм,байх ч боломжгүй гэдгийг ухаарч чадвал газар нутгийн баялагт маань шунасан гадаад орны хорон бодлогыг хэрэгжүүлэхэд ашигласан хуурамч сурталчилгаа, дотоодын тархи толгойгүй урвагчидын ардчилал-хүний эрх гэсэн бэлэн үгэнд хууртаж үг хэлэх ,үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх,сонгох сонгогдох гэх мэтээр амьдралд хэрэгжиж байгаа зүйл мэт санагдавч үзүүлэх өөрчлөлт нааштай үр дүн гардаггүй ийм эрх “байлаа” гээд нэмэргүй “байхгүй” гээд дутагдахгүй учир хэнд ч хэрэггүй хоосон мөрөөдөлдөө хөтлөгдөж яваагаа мэдэцгээж аваарай.2.Монгол улсад бүртгэлтэй 20 гаруй "НАМ"гэгч нь ямар нэгэн улс төрийн үзэл бодолын нэгдэл үгүй бөгөөд гагцхүү хэн нэгний албан тушаалд хүрч ашиг хонжоо олох арга хэрэгсэлийн төдий зүйлд хууртаж,заль мэхтэй хэн нэгний бэлэн үгэнд горьдож дэмжин сонгодог болсон учир 2016 оны сонгуульд төрийг биш нийгмийг өөрчлөх хүчнийг харж,санал тоологч луйварын машинийг өөрчлөхгүй юм бол нэр нүүрээ сольж сайхан ярьсан МАНАН л дахиад гарна гэдгийг ойлгоорой.3.Одоогийн төр засгийн удирдлагууд Монгол орны баялагыг гадаадын "хөрөнгө оруулагч" нэртэй эдийн засгийн алуурчин дээрэмчидтэй хувааж идээд алтан дээр сандайлсан гуйлагачин болгосон ард түмнээ ухсан нүхэнд унагаж , өрний барьцаанд тавиж орхиод зайлах бодолтой явааг өглөө бүр санацгааж байгаарай. .
76 r shiidene gsen yasan gatsaagaadl orhison ard tvmnee gsen jaahan setgel bh heregteil dee
ene oyutolgoi 5tolgoin vr shimiig ch bid vzehgvil ym bna daa ed nat arai dendej bnaa
ene uls turchid arail bishee bi baga idsen chi ih idchlee geedl tenegteed bh yma
гаададын хөрөнгө оруулагчид Монголыг эгнэгт орхих хэрэгтэй. тэртэй тэргүй архичин гуйлгачин бх жамтай улс:)
BAYARZOGTIIG BAYARTAI HAMT BUUDAJ AL
MONGOLIIN ARDCHILAL GEECH LUIVARCHDAAS BID 2016 oOND BUREN SALAH ESTOI ARDCHILAL BOL MONGOLD HEREGGUI LUIVARCHIN HULGAICH NARIIN NEGDEL ARD TUMNII TURSAN ARDCHILAGCHDIIN TARGALSNAAR HEMJIJ ARDCHILALIIG USTGAYAA
Rio Tinto avilgalaar heterhii eryyl bus geree hiij, shaardlaga tavisan Mongoliin zasgiin gazraar eleglen tohuurhaj bna. Mongol zevsgiin hychgyi bolhoor ter. Avilgalaar geree baiguulsniig batalj chadval gereeg hychingyi bolgoj bolno. Zaaval arbitr bish haritcangui eryyl USA iin shyyhed handaj bolno. Jaahan ch gesen hamaatai bol USA iin shyyhed handaj boldog uchirtai. Medeej Rio Tinto iin salbar USA d bgaa uchir USA tei hamaatai.USA iin shyyheer avilgalt gereeg hychingyi geed garguulval arbitr hamaa bhgyi. Syyliin yed USA ees tomoohon companiudad torguuli tavij bgaa. Medeej tuluulj bgaa. Rio Tinto arbitraar syrdyylj bgaag harhad Arbitr gedeg ni Rio Tinto giin erh ashgiig hamgaalsan avilgach baiguullaga bdag bololtoi. Bas, Mongol bank yamar yaam gelee ajilchiddaa tuslamj nereer 45 saya tugrug taraajee. C. Bold 190 saya !!! Zahiin tatvar tulugch minii tatvariin mungiig zygeer taraalaa gj shyyhed handaj bolno shyydee. Esvel heseg hymyys niilj urgudul gargaj bolno. Minii tatvariin mingiig zuv zyild zartcuul esvel nadad adilhan iim hemjeenii tuslamj ug gj. Eniig chin erh tegsh ardchilal gedgyi bilyy. Hen ch huutculduhgyi bolhoor zamhraad bna shyde. Ingej ard tymnii erh ashgiin tuluu huutculdsun hyniig baatar gedeg yum shyde!!! Tiim baatar bna uu. Mongol bank mungu hevleed teriig zyv zohistoi taraaj bna uu. Ali esvel dotroo taraagaad bna uu??? Ug ni tur ard tumnii buhimdaliig tailj hariu ugch bh yostoi. Tiim turiin audit yaagaad ajillahgyi bna ve. Tur gedeg chin ard tymnii buhimdalgyii bailgahiin tuluu baidag yum, ternees bish tatvariin munguur zygeer tcalin avah sandal shireeg heldeggyi yumaa.
Bayartsogt bugdiig iim baidald oruulsan.odoo buh zuil ungursun dee huurhii.
OYUTOLGOIg aldsan GEJ Yu yariad Baigaa yum.Manai tor jasagiin buruu BAIGAA haraad Delhiin bank naas shahalt ogch oorchloghiig shaardaj.Oyutolgoin ASUUDAL BOLON Mongoliin ediin jasagiin asuudaliig shiideh bolomj toi.Delhiin bankknaas buchaaj alt Jesnii UNIIG osgoh bolomj bii.$hanshiig ungaaj bolomj bii.Hytaduud Oyutolgoig ashigluulgui gazaand bailagahiig uhen hatan ujeh baina.Gadaadiin shinjeedchidiin ujej baigaagaar bid ashiglaj chadahgui bol Hytadiin hilees 70km jaitai Hytaduud gazar dooguur soruulaad avchihahaad bolomj bii.Manai Tord jahirgaand Baigaa garuud jinhene ARDCHILSAN niigemiin toglolchoo bolon uchir utgiig oilgohgui sonirhohgui.Ter bitgii hel Hytadiin communist arga baril edend oorsond ni jovhon ashigtaig iluujilj baina.Rio tinto hed dahin Oyutolgoin asuudliig dahin shiidverlej bolno gej medegdel.Manaihan bolomj iig oilgohgui ard tumenee bolohgui.Oyutolgoi asar Ih bailagtai.3han say MONGOLCHUUDIIN huvid asar ih baylagiig.Manaihan creaditable GEDEG ugnii utga uchiriig medehgui.Tord Baigaa humuus denduu ard tumenee basamjilj deerelhej baina
Ард түмний толгойг эргүүлж, хужаа голдуу бөсстэй нэг компани асар их мөнгөөр нэвтрүүлэг хийж цацах юм. Оюу-толгойг 10 хүрэхгүй тооны нөхдүүд хуйвалдан гадныханд зарсан. Одоо үүнээс болж Монгол улс өртэй, эдийн засгаар бол алуулчихаад байна. Тавантолгойг зүгээр шахуу өгчих гээд байх юм. Бүр Магнай хүртэл лобби хийх болж. Тэнэг хүнтэй юм ярих гэж байгаа юм шиг. УИХ дарга З.Энхболд маш зөв хориг тависан. Монголын ард түмний 100 хувийн өмчийг шууд хятадын нэг компанид 51 хувийг нь, 49 хувийг нь Эм Си Эс гэдэг шар феодалуудын нэгдсэн компанийн охин болох Энэржи Ресурст л өгөх гээд зүтгээд байгаа шүү дээ. Хүн болгонд 1057 ширхэг хувьцаа тараасан. Тэр нь зүгээр цаас. С.Баяр хүртэл хохь чинь та нар гэж хэлсэн гэнэ лээ. Одоо хятадын талыг баримталагч нар Шиньхуа гэдэг хөрөнгө оруулагч чинь явчихлаа, дахиж хүн гарч ирэхгүй шүү гээд заналхийлээд сууж байх юм. Энэ тавантолгойн нүүрс бол мундаг асалттай, яг төмрийн үйлдвэрт таарсан, кокстой, асар их нөөцтэй, Монгол улсыг бүхэл бүтэн нэг зууны турш тэжээхээр нүүрсний нөөцтэй. 400 тэрбум долларын үнэтэй юмыг ердөө 4 хөн тэрбум доллараар өгөх гээд зүтгээд байна. Яагаад ингэж зүтгээд байгаа нь ч ойлгомжтой. Эхнээсээ эхлээд АНУ-д эх орноо зараад зугтсан нөхдийн араас л хурдан очиж тансаг амьдралд умбах гэсэн хэдэн нөхдийн л хийж байгаа ажил. Монголын цагдаа, мөрдөн, АТГ үнэхээр жулдаж байна. Эдийн засгийн эсрэг гэмт хэргийг мөрддөг хүмүүс сургах хэрэгтэй. Солонгос бол мундаг юм билээ. Яаж ч хуйвалдсан илэрдэг, Ерөнхийлөгч нь хүртэл амиа хорлосон шүү дээ. Энэ гэрээг ард түмэнд танилцуулах хэрэгтэй, дараа нь зогсоох хэрэгтэй шүү. Тавантолгойгоос жилдээ иргэн бүрт 1 148 000 төгрөгийн ногдол ашиг хувиарлагдахаар байхад Сайханбилэг юу гэлээ 100 000 төгрөг нэг удаа олгоно гэлүү. Дэмий юм бүү ярь. Одоо ахан дүүсээ нэг л юмыг ойлго. Энэ гадныханд худалдагдсан олон намуудыг татан буулгаад ШУУД АРД ТҮМНИЙ сонгууль дахин явуулж, засаглалын өөр систем сонгох хэрэгтэй. 2016 оныг хүлээх хэрэггүй. Бид сүүлчийн боломжоо алдвал гуйлгачин улс болно. Нам гэдэг бол зүгээр улс төрөөр бизнэс хийх гэсэн хэдэн нөхдийн бүлэглэл шүү дээ. Монголчууд өнөөдөр байртай, машинтайгаа болж байна, өлсөхгүй байна гэж сэтгэл ханасан болотой. Үгүй шүү, Бурхан нэг шилгээхэд хужаа армартураар барисан бүх байшин нурна, машинууд нь даруулна. Үндэсний аюулгүй байдал юу ч хийдэггүй, яагаад УБ-д бүхэл бүтэн ард түмнийг бөөгнүүлээд байна? Туркт юу болсныг санаарай, болсон болоогүй өчнөөн мянган орон сууц чанаргүй барчихсан байтал шууд газар хөдлөлт болж дууссан шүү дээ. ХАМГИЙН чухал нэг зүйлийг одоо хүртэл АРД түмэнд ил гаргахгүй байна? Геологчид бичээд байсан. Юу гэхээр Баянхонгор аймгийн нийт нутаг тэр чигээрээ 6 Оюу-толгойтой тэнцэхээр хэмжээний алт, зэс, газрын ховор элементтэй шүү. Үүнийг 2020 онд ялсан нам идэж уухаар тохиролцсон бус уу?
Баабар мэтийн Оюутолгойн төлөө хүн алахаас буцахгүй улаан хамгаалагчдыг цалинжуулж тэжээхийн тулд татварын өр зориуд үүсгэж байдаг. Дараа нь С.Баярцогтын зомбигоо ашиглаж хүчингүй болгуулдаг. Ийм л боолчлолын гинжинд орооцолджээ.
Erdenet OT yg haricuulj biagaa bol uene bodit medeelel bas tavikh heregtei. Erdenet ulsad tatvar tolj eheltel heden jil bolloo, teriig n yagaad bichehgui baina? OT bayjmal uildverelj ehleed 2 ch jil boloogui baina. ingej humuust toorogduulsen medeelel ogohguigeer buren buten unen medeelel ogj baival yasiim be? Setguulchdee?