Эх орныхоо төлөө гал, мэсэн дунд амь биеэ үл хайрлан харийн түрэмгийлэгчидтэй хатуу, ширүүн тэмцэл өрнүүлэн, домог болон мөнхөрсөн эрэлхэг баатруудаа үеийн үед мартах ёсгүй. Миний бие тэдгээр баатруудын нэг болох хурандаа Л.Дандартай тохиолдпоор олон удаа учирч явснаа уншигч нартайгаа хуваалцахыг хичээсэн юм.
1939-1945 онуудад Монгол, Зөвлөлтийн цэрэг, Японы түрэмгийлэгчидтэй баатарлагаар тулалдаж тусгаар тогтнолын түүхийг улам тодотгосон өдөр буюу 1939 оны 10 дугаар сарын 18-нд БНМАУ-ын Бага хурлын тэргүүлэгчдийн зарлигаар хурандаа Л.Дандар баатрын командалсан 6 дугаар морьт дивизийг жанжин Д.Сүхбаатарын нэрэмжит болгож, Байлдааны гавьяаны улаан тугийн одонгоор, командлагч Л .Дандарыг БНМАУ-ын гарамгай баатар цолоор, 17 дугаар морьт хорооны хөнгөн пулемётчин Ц.Олзвойг БНМАУ-ын баатар цолоор тус тус шагнасан юм. Халхын голын дайнд оролцсон байлдагч, түрүүч, офицерууд бүгд 726 хүн төрийн дээд шагнал хүртсэний 500 орчим нь хурандаа Л.Дандарын командалсан 6 дугаар дивизийнх байсан.
1945 оны зун, намар Япончуудын эзэлсэн Өвөрмонгол, Хятадын нутгийг Монгол, Зөвлөлтийн цэрэг чөлөөлж, Дэлхийн II дайны голомтыг алс Дорнотод бүрэн унтраахад Л.Дандарын командалсан дивиз баатарлагаар оролцож, хятадын Жэкэй хотын нутаг дэвсгэрийг японы эзэрхийллээс бүрэн чөлөөлсөн билээ. Засгийн газар болон фронтын командлалын шийдвэрээр Монгол, Зөвлөлтийн цэрэг давшилтаа зогсоож, Япончууд бууж өгөх гэрээнд гарын үсэг зурсан үед, хурандаа Л.Дандарын дивизийг нутаггаа буцаажээ.
Оршилгүй өгүүлэх нь:
Тэр үед “цусан гавьяаны" гэж нэрлэгдэж байсан одонгоос бусад гавьяа шагналаа, гарамгай баатар цолоо хураалгачихаад, “цусаа урсгаад баатар болж болдоггүй юм бол хөлсөө урсгаж баатар болно доо” гэж андгайлаад жолооч болж Чойбалсан аймагт “Пүүлэн” хэмээх урт төмөр тэвштэй 40 2738 улсын дугаартай машин жолоодож Бэрхийн уурхайн жонш зөөвөрлөж, Хар металлын уурхайд тээвэр хийж амжилттай ажиллаж байсан.
1957 оны намрын нэг өдөр Улаанбаатар хотын 100 айлын орон сууцнуудын чөлөөнд машиндаа засвар хийж байсан хүнээс Чойбалсан хот руу дайгдаж явахыг гуйхад дуртай нь аргагүй зөвшөөрч билээ. Тэр жолооч Л.Дандар баатар байсныг тэрхэн мөчид мэдээгүй билээ. Хүн тээвэрлэх эрхгүй төмөр пүүлэн машинд гучаад хүнтэй Чойбалсан хот руу довтолгов.
Нар жаргаж, харанхуй болж байхад Чойбалсан хотын төвд буухад хамт ирсэн хүмүүс тал тал тийш таран явж, би хаашаа явахаа мэдэхгүй үлдэхэд жолооч: Хүү минь хаана очих вэ? гэхэд нь би ХАА-н техникумын оюутан, сургууль энд нүүж ирсэн гэдгээ хэлэхэд би ч мэдэхгүй юм байна, суучих гээд жолооныхоо ард сууж, давхисаар модон байшинтай хашааны гадаа ирж, гэртээ оруулаад гэргийдээ намайг танилцуулахдаа “би нэг олзны хүнтэи ирлээ, япон биш ээ хө” гээд хөхөрч байж билээ.
Түүнээс хойш би гарамгай баатартай азаар танилцсан ховорхон хувьтай хүн гэж бодож явдаг болсон юм. 1959 онд Л.Дандар баатар Халхын голын байлдааны ялалтын 20 жилийн ойгоор манай сургуульд уригдан уулзалт хийж, Халхын голд нэгэн тулалдааны үеэр морьт сумантай тагнан турших ажиллагаа хийж Японы давуу хүчтэй тулгаран бүслэгдэх үедээ салхины зүгийг ашиглан, өтгөн өвстэй талд гал тавьж, утаа, галаар халхавчлан бүслэлтээс хохиралгүй гарч байсан гухай ярма миний ой тойнд үлджээ.
1962 оны намар би Архангай аймгаас цэрэгт мордож, 1963-1964 онд ЦЕС-д суралцаж байх үедээ шинэ дүрэмт хувцастай хошуучид ёслоод өнгбртөл “хүүе Бааст” гэж дуудахад нь таньж, бид хоёр бяцхан хууч хөөрч “Сайн байна чармайж суралцаад сайн офицер бодророй” гэж надад захисан юм.
1965 онд 036 дугаар ангид танкийн салааны даргаар ажиллаж байгаад сайдын шалгалтад орж макаров буугаар бай буудаж шалгуулан 3 сумаар буудтал “арвын очковт” 4 сум орчихсон байсныг шалгалтын комиссын дарга Л.Дандар хараад: Чи их муу заль мэх сурч, онооноос чинь хасч дүгнэхээс өөр яахав гэж бангадуулсандаа бантаж ямар гайтай амьтны сум миний бай руу орчихдог байнаа гэж гутарч байлаа.
1939 оны Халхын голын дайны талбарт ижил дасал болсон алаг морь, Дандар хоёроос япончууд ухаангүй айдаг байсан. Цагаан, бараан зүсмийн морьт цэрэг таширлан довтлоход монголын алаг морьт дайрлаа гэж андууран ухарч байсан тухай олзлогдсон япон офицер илэн далангүй дурсан ярьсан гэдэг.
Л.Дандар баатар 1979 онд Зенит пуужингийн 75 дугаар хорооны клубт хийсэн уулзалтад дурсахдаа: Хорооны агтан дээр ирэхэд олон зуун агтан дотроос олигтой морь нүдэнд туссангүй, харин агтны дарга Осорынд очтол, нэг нэвсгэр алаг морь эвшээгээд, газар үнэрлэж, цавчилаад зогсож байсныг Осор “таны хүрэн халзантай цуг ирсэн нэг айлын морь” гээд, нөгөө алаг морийг уургаар өлгүүлж бариулаад эмээллэж хазаарлахад огт хөдлөхгүй номхон морь байсан юм. Ингэж л алаг морьтон Дандар болсон доо.
Сайн морь муу нөхрөөс илүү үнэнч гэж боддог, байлдааны явцад алаг маань гурван ч удаа шархдаж билээ. 1945 оны Чөлөөлөх дайнд оролцож явахдаа Хянганы даваанд ясаа тавьсан даа. Хиймортой сайхан хүлэг байсан гэж ярьсан юм.
Бэлтгэлд байгаа дэд хурандаа Я.Баасай
Эх сурвалж: “Соёмбо”сонин
Сэтгэгдэл0
Mundag avatar shuu
Дандар баатар гэж нэг хий өвчтэй, түргэн ууртай, үйлдэлтэй гар байсан гэдэг. Ийм хүн л дайнд баатар болно шүү дээ. Хамгийн түрүүнд тэгээд дайсны суманд оногдоод үхдэг гэж байгаа, Матросов шиг. Гэхдээ, манай 39, 45 оны Японтой хийсэн гэх дайнд үнэндээ Оросууд л Японуудтай байлдсан болохоос, монголын тав гурван цэргүүд зүгээр л тээр хол л уул давааны цаана байлдсан юмгүй байцгааж байсан гэдэг. Эдгээр дайнд "үрэгдсэн" цэргүүд гэдэг нь нэгд цөөхөн, хоёрт манайхан өөрснөө л элдэв японы тагнуул энэ тэр гэж өөрснөө буудаж алсан хүмүүс байдаг юм гэсэн. Тэхлээр, тэртэй тэргүй байлдаанд орж шалисан юмгүй учраас Дандар мэтийн галзуу солиотой өвчтэй гарыг таван цэргээ манлайлаад сэлмээ далайгаад дайрахад урдаас нь буудах дайсансаад байх юмгүй л байхгүй юу.
Alaldah daisantai arslan bars met huurch bailddag yu. Chi muu nusan chatsga Монгол Тулгатны 100 эрхэм-d orson П.Шагдарсүрэн gegch shtabiin harhnii vgiig sain tseejiljee. Ter nuhriig frontiin ard, shtabiin bairand uchuuhen amia hoohoilood suuj baihad Dandar baatar ami biyee ul hairlan bidnii tuluu temtsej baisan yum shvv. Zuvhun mongol uls, mongol hun, mongol tsergiin tuluu yavsan jinhene huvirshgui baatar hun shuu deee. Chi bol zugeer l tarhi ugaasan neg nevtruulegt itgeed suudag, bolovsrolgui, medeleggui, gol ni nom unshdaggui aalz baina.
Tsergiin hunsee oros dargad deerelhuulj bulaalgahgui geed buudchihdag eriig huuruu gedeg bol 13 zuund Mongoliin bvh ers huuruu baisan baij taarna... Bid bugd ch odoo huuruu baih yostoi yum. tiim bish uchraas l dor doroo amia hoohoilsoor baigaad gadaadiihnii idesh bolood duusaj baina
151.228.92.125 муу новшийн "лалар" минь , хэлэх ч үг олдохгүй байна. чам шиг новшийг тэр новшийн " лалар" цагдаа хүүхэн дээр чинь гишгэж байхдаа таарсан хог байна. монголчууд 13 - р зуунд дэлхийг эзэлж байсан гэдгийг чам шиг хужаа мартсан байна. хужаагийн муу шээс чи юу мэддэг юм бэ, орсуудыг иртэл халхын хөвгүүд японуудыг олон сар нутагтаа оруулахгүй тулалдаж байсан юм, бүр ой гутчихлаа, новшийн элбэгдоржоос эхлүүлээд,
андуурч бичсэнд уучлаарай, 124.158.124.157
zov shdee youndaa uurlaad bahardahgeed baigaan.halhiin gold uhsen mongol tserguud dandaa harangadj uhsen gesen.yamarch tulaldaand oroogui.yamar uhesniihana baatar ene ter ve?boos huursandaa barigdasan mongolchuud ih orovdomoor.
За естой мэдэхчгүй юм байна. Ийм баатар байсныг нь байтугай . . . Халх голын дайнд монголчууд оролцож явсан гэж . . Хэдэн монгол цэргүүд гуанзанд төмс арилгаж л явсан байх. Тэрнээс биш орос японы дайн байсан биздээ . . .
Дандар баатар гэж солиотой амьтан гэж яаж чадаж байна.аа 5 цэрэгтэй ч гэсэн бууны урьдаас чи муу новш явах юм уу. Монголын ардын армийн дивизуудээс ганцхан 6 дугаар дивиз бурэн байлдаж 8 дугаар дивизиийн хуягтын анги байлдсан. 6 -р дивизийн 500 цэрэг алагдаж шархдсан. Чам шиг новш Сэлбийн гуурэн дээр туйпуу барьсан хунээс омдондоо шээс алдана биз
Хайлаастын амандманай хилчид олон хоног хилээ хамаалж байлдаад ар талаас тусламж ирэхэд Чогдон баатарморьтой очиж удаан ирлээ гэж гомдоллож байсан. Юу ч мэдэхгуй байж томс ч гэх шиг ийм солиотой гарууд хаанаас гараад ирэв? Хамт байлдсан росуудын дурсамжинд монголын морин цэрэг, хуягт ангийнхны тухай хунд уеийн эрэмгий хумуус гэж бичдэг шуу
Avatar hun gez Dandar baatriig heleh baih
Л.дандар бол гарамгай баатар мен дээр нэг новш юу хуцаад байна хажууд байсан бол цусыг нь холихсон. Дандар баатарын хуу ганбаатар гуай эхнэр дэжидтэйгээ алаг морьт гэж шатрын клуб байгуулаад рапид хороололд байдаг юм. Миний хуу тэр клубд явдаг хааяа хегшинтэй орж буу халнаа , аавынхаа тухай сонин сайхан юм их ярина шуу...
Dandar baatar yagaad ulsiin baatar tsoloo huraalgasan yum be?
Одоогы заримынх шиг Оддын евчин биш тааралдсан болгон нь Баатараа гээд Архи барьж очсоор байгаад Бор дарсанд баахан орсон юм шиг байгаа юм аа!!!
Баатар цолоо хураалгаагүй, харин хугацаа хожимдуулж д өгсөн шүү дээ, БНМАУ-ын баатар цолыг тийм амархан өгчихдөггүй байсан шүү дээ.
Angiinx ni us zuudug 2 shariig bulaasan oros xuranddtai muudaj nam buudaj tsaaziin yal sonsson gedeg yum. yynees yydeltei.
Oros tsergiin darga mongol tsergiin xunsnii uxer bulaaj avsan uchraas buudchixsan yumaa
манай аав 1945 оны чөлөөлөх дайнд оролцож явсан хотоос цуваагаар явсаар байгаад урагшаа хил давсан байлдаагүй гэж ярьж байсан шүү
Дайнд орсон анги, нэгтгэлүүд бүгдээрээ байлдана гэж байдаггүй. ТанаЙ аавын явсан анги байлдаагүй бол Монголын арми байлдаагүй гэсэн үг биш. Эргүү тэнэг лалар вэ ?! Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Zail lalar shizo mini uuriinhuu niitleld gazuur pizda mini
Манай аав ч 1945 оны чөлөөлөх дайнд оролцож Доогуур орсон байдаг. Ихэнх ангид нь Тэнгэр хэлсний ойролцоо үлдсэн ч тэргүүн отрядууд, хорин цэргийнхэн Долнуур хотод хүрснийг жаахан юм уншдаг хүн бүхэн мэднэ. Аан хүүгийн 2 өдрийн ширүүн тулалдсан яг дайны биш гэх үү, тэнд 11 буудуулж алтан амиа алдсан Аюуш баатрыг аав мэдэхгүй бол хэлэх үг даанч алга даа.
yamar uhesnii baatar
бат үүл шиг баатар биш ээ, БНМАУ -ын баатар байсан юм
Үнэхээрийн төрчихсөн баатар хүн бид мартахгүй
Дандар баатар олон удаагийн тулаанд морьт цэргээ удирдан дайран орж япончуудтай тулалдсан. Хэдний өдөр хэний тушаалаар яаж байлдсан талаар өдөр судартайгаа тэмдэглээтэй байгаа. Хамт удирдлагад нь байлдаж явсан цэргүүдийн дурсамж ярианаас авахуулаад түүхэнд баримттай үлдсэн. цэргээ удирдан өөрөө тэргүүлэн дайрч орж байлдаж байсан нь батлагдсан. 124.158.124.157 чи монгол хүн биш бн. Чамайг ямар шалтгааны улмаас монгол улсын баатарыг доромжилоод байгааг чинь ойлгохгүй бн.
Yag zob hariu hellee. Bayarlaa. Deerh ugs Mongol ulsiin baatariig ebgui helsenii hariug zob ogloo. Bayarlaa hu
Төмс гуанзанд арилгасан хэдэн хар монгол цэрэгшүү юмнууд л байсын биш үү. Тэрнээс монгол цэрэгүүд байлдаж явсан гэж дуулаачгүй юм байна. Яадаг баатар юм буудаж мэддэг хүн байсан юм уу. Халх голд дайн ч болоогүйшд орос японы хилийн мөргөлдөөн биз дээ жижигхэн
Халх гол болон чөлөөлөх дайнд Оросууд монголыг хамгаалж японтой байлдсан. Гэхдээ монголчууд огт оролцоогүй биш оролцсон. Монголын морьт цэргийг дайсанд хурдан цохилт өгөх зорилгоор их бууны галын дэмжлэгтэйгээр оруулсан. Тэд мөн японы армид байгаа баргын морьт цэргийн эсрэг байлдах зорилготой байсан. Монголын яван цэргийн ангиудаас ч оролцсон. Арын алба, тагнуул гээд олон хэлбрээр оролцож эх орноо хамгаалсан юм. Монголын нисэх хүчин хүртэл оролцсон. Чи читгий солиороод бай. Баабараар толгойгоо угаалгасан хүмүүс ийм л монгол биш болж хувирч байгаа юм. Жижиг мөргөлдөөн чгэх шиг. Дэлхийд нэг өдрийн дотор хамгийн олон онгоц нисгэх байлдсан дайнаар японы эсрэг дайн ордог юм.
Мэдэхгүй чи бид 2 ямар харсан биш дээ. Комунизмын хуурамч түүхэнд итгээд л явах юм . Монголд нисэх хүчин байсан л байх сайн мэдэхгүй л байна, монголчууд гуанзанд төмс арилгаж байсан нь үнэн байхаа
Хил нэвтрэн давшиж байсан японы 16 машин бүхий амьд хүч зэвсэг техник ачсан цувааг бөмбөгдөж сөнөөсөн монгол улсын баатар нисгэгч Шагдарсүрэнг чи юугаа мэдэхэв. Монголын нисэх хүчин квантуны армийн бэхлэлтийг бөмбөгдөхөд бүгд оролцсон. Оросын тусламжаар нисэх хүчинтэй болчихсон байсан юм. Оросын онгоцтой хамт нийт 500 онгоцоор зэрэг бөмбөгдсөн. Сэнсэртэл нь бөмбөгдсөн юм.
Аа мэдэхгүй би лав тмйм шаагаа маагаа мэдэхгүй л юм байна онгоцоор нисэх нь байтугай тэр үед онгоцонд сууж үзсэн монгол хүн яг байсан уу. 16 машин яг бөмбөгдсөн үү. Шаагаа чинь төмс л идэж байсан байх даа. Үе үе унгас алдангаа
дээрхи нөхөрт хэлэх муу үг ч олдохгүй юм. хамгийн муухай хараал хүртэл гангараад байна.
уул нь Монгол хүн бол Дандар баатрын байгуулсан гавьяаг өөрийн аав минь хийж байсан юм шиг баяжуулан бахархан ярих ёстой юмдаа.
Би лав мэдэхчгүй юм байна. Монголчууд хэзээ хаана байлдаад бааттартай болсийн
Бага байхад Дандар баатраар бахархаж хvvхэд бvхэн л баатар болохыг хvсч мереедеж тоглодог байлаа. Жинхэнэ эх оронч зоригтой баатар шvv
Mundag BAATAR, yun ene aluurchin soligdmol uul
Sain baitsgaana uu? Huuhed baihad *Dandar Baatar davhiad irlee, Daisnii tolgoi bomborood irlee* geed l duulah ch geh yumuu, aylguulaad helj ugleed l toglodog baij bilee. Dandar guainh 120-iin 14 dugeer bairand amidardag baisan sanagdah yum.
Uvug deedsiinhee EH ORONCH baatarlag ariun uilsiig gutaah setgelgeete hogiin urgamluud undiij ehellee ene bol daisagnal eleg negt mongolchuudaa bolgoomjitsgoo
Дандар баатартай уулзаж үзээгүй хүмүүс юугаа мэдэхэв дээ. Нэг удаа манай гэрт аавтай минь нэлээн хэдэн цаг хууч хөөрч сууж билээ. Японууд айдаг байсан гэхээр нь хүн айхаар сүртэй том биетэй хүн байх ёстой л гэж боддог байсан нь тэс өөр байсан даа. Маш цэгцтэй энгийн яриатай, их найрсаг, шударга, хүн ялгаж харьцдаггүй, шавилхан биетэй хар хүн байж билээ. Жинхэнэ цэргийн хүмүүс хоорондоо хөөрөлдөөд сууж байсан нь их л содон дурсамж болж үлдэж дээ. БНМАУ-ын баатар Лодонгийн Дандар гэж хүнийг байлдаанд оролцсон дайчид нь л мэднэ. Харин ар талд хор найруулж дарга нарын сөн түшиж амиа хоохойлж явсан Шагдарсүрэн мэт нь яаж ч хордож шардаад муулж гутаах гээд даанч нэг дийлэхгүй юм даг аа.
үнэн2
Дандар Баатар бол жинхэнэ Гарамгай Баатар домогт хүн шүү. Тэр Шагдарсүрэн зониг юм бишүү
Hitsuu Berh tsagt Baatar turdug. Dandar guai bol yaaltchgui Mongol tumnii Garamgai Baatar hun.
Дандар баатар дайраад ирлээ дайсны цэргүүд өнхөрөөд өглөө
ДАНДАР БААТРЫН БАРАА ДУРИЙГ ОЙОНООС ХАРЖ УУЛЗАЛТ ДЭЭР ЯРИАГ НЬ СОНСОЖ СУУСАН АЗТАЙ ХУН БИ. ЭХ ОРОН Ч ЦЭРЭГТЭЭ ХАЙРТАЙ ЭНГИЙН САЙХАН ХУН БАЙСАН. БЭРХ ЦАГТ АМИА ХООХОЙЛЖ АМЬТАНЫ АРААР НУУГДАЖ АМЬД ГАРСАН БЭРТЭГЧИНГУУД Ш. ШИГ ЮМНУУД. БАЙСАН Л. БАЙНАДАА. ОДОО. ХАРИН УЛАМ ОЛОН. БОЛОО ЮУ ДААА
gdytrrfyhyhrtbhjvvgrrdl
Dendvv vnench zorigtoi shydraga xvn baisan gesen.
Uuliin derged ch jinhene baatar shuu.Uul uuriiguu baatar gej boddog baihdaa.
Saihan hun baijee...bayarlalaa
Дандар баатартай би уулзсан юм Би одонгийн баатар юмдаа гэж бодож явдаг юм Намайг анх хотод орж ирэхэд анх тахки машин сууж явахад манай ах баатар тай танил уулсан юм
Би лав тийм баатар байсныг байтугай монголчууд халхын голд байлдаж явсныг мэдэхчгүй юм байна , . . Орос японы жижиг мөргөлдөөн байсан биз дээ
Яг зөв
Яг зөв
Яг зөв
Яг зөв
Дээр бичснийг уншаад хэлэх ч уг алга. Би одоо 59-тэй авга ах нар 2 хун тэнд урэгдсэн томс арилгаж л байж. Тэр уед монгол хун томс арилгадаг байсан уу? Хонь л алжбайсан байх
hbbxfsjgfxuizjgfriKJgfdruajnhgtizkmgtkzmgtuijnbgtujhdeyujnbcdFfdyhgl,mhgtujhgfhbfdjkmfkmgikjhgtikmhgtkmngtyuikmhgokjhy0pldrikmjhgyik,mhgbhgbjhvbnjhgbjiufguyghuhiuhjihnm,kbv b nmkhbb mkjb njv hv njugvbihb oihb ihb njiuhgb njuhb muv njuhb nugv