Үндэсний статистикийн хорооноос 2016 оны Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн төлвийг жилийн эцсийн байдлаар гаргалаа. 

Тодруулбал, манай улс 2016 онд дэлхийн 157 оронтой худалдаа хийж, нийт бараа эргэлт 8275.3 сая ам.долларт хүрчээ. Үүнээс 4917.3 сая ам.доллар нь экспорт, үлдсэн 3357.9 сая нь импортын худалдаа юм. Ингэснээр нийт бараа эргэлтийн хэмжээ 2015 оноос 191.5 сая ам.доллараар буурахын зэрэгцээ импорт ч мөн адил 439.6 саяын хасах үзүүлэлттэй гарчээ. Харин эсрэгээрээ экспорт 248.1 сая.ам доллар буюу 5.3 хувиар өссөн байна. Нийт дүнгээр гадаад худалдааны тэнцэл 2016 онд өмнөх оны үзүүлэлтээс 687.6 сая ам.доллараар нэмэгдэж, 1559.4 сая ам.долларт хүрсэн байна.

Экспорт 248.1  сая ам.доллараар өсөхөд эрдэс бүтээгдэхүүн 194.3 сая ам.долларын худалдаа хийсэн нь голлох нөлөөг үзүүлжээ. Үүнээс зэсийн баяжмал 672.5 сая, боловсруулаагүй нефть 50.0 сая ам.доллараар буурсан ч үнэт чулуу, металл, гоёлын зүйлсийн экспорт 340.1 сая ам.доллар, нүүрсний экспорт 417.1 сая ам.доллараар өссөн нь гол нөлөө үзүүлсэн байна.

Харин импорт өмнөх оноос 439.6 сая ам.доллараар буурахад эрдэс бүтээгдэхүүн дизел түлш, автобензин, үндсэн төмөрлөг бүтээгдэхүүн, машин, механик төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тэдгээрийн сэлбэг, эд ангийн худалдаа саарсантай холбоотой аж. 

Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт, жил бүрийн эцсийн байдлаар:

 Эрдсийн экспортын хувьд өнгөрсөн онд 46 хувийг зэсийн баяжмал, 28 хувийг чулуун нүүрс, 21.7 хувийг алт бүрдүүлжээ. Энэ дунд алтны экспорт 2015 оноос 1.8 дахин нэмэгдэж, 758.4 сая ам.долларт хүрсэн байна. 17.7 мянган кг алт экспортлосны дийлэнхийг Их Британи, Швейцарь улсад нийлүүлжээ. Түүнчлэн 2016 онд Монгол Улс нийт 1.5 сая тонн зэсийн баяжмалыг 1.6 сая ам.доллараар 100 хувь урд хөршид экспортложээ. Энэ нь 2015 онтой харьцуулбал биет хэмжээний хувьд 5.6 хувиар өссөн ч мөнгөн дүн нь 1.4 дахин буурсан байна. Харин  “Оюу Толгой” компанийн хувьд 2016 онд 819.8 мянган тонн зэсийн баяжмал  худалдсан бөгөөд энэ нь  Монгол Улсын нийт экспортын 55 орчим хувь аж.

Мөн манай улс өнгөрсөн онд 254.8 сая ам.долларын дизель түлш импортолсон нь 2015 оноос 32 хувиар буурсныг салбарынхан онцолсон. Нийт импортын 97.5 хувийг ОХУ, 1.9 хувийг БНХАУ, 0.6 хувийг БНСУ бүрдүүлжээ. 2016 онд Монгол Улс 192.9 сая ам.долларын автобензин импортолсон нь 2015 оноос 29.5 хувиар буурсан аж.

2017 онд эдийн засагт нүүрсний салбар гол хувь нэмэр оруулна хэмээн эдийн засагчид үзэж байгаа. Тэгвэл өнгөрөгч онд  БНХАУ-ын нүүрсний эрэлтээс шалтгаалан Монгол Улсын нүүрсний экспорт өссөн эерэг үзүүлэлт гарчээ. Тухайлбал  “Эрдэнэс Тавантолгой” компани 2016 онд 7.65 сая тонн нүүрс буюу  нийт экспортын 30 орчим хувийг дангаараа бүрдүүлсэн байна. Тус компанийн хувьд  баруун Цанхийн олборлолт нэмэгдэхийн хэрээр экспорт нэмэгдэнэ хэмээн үзэж байгаа. 

Б.Заяа

Эх сурвалж: “Монцамэ”агентлаг