Баасан - 04 сарын 26,
2024
Тулгар төрийн 2227, Их Монгол Улсын 812, Ардын хувьсгалын 97 жилийн ой, Үндэсний Их Баяр наадмын хүчит бөхийн барилдааны есийн даваа өндөрлөж наадмын түрүү бөх тодорлоо. Тодруулбал Увс аймгийн Ховд сумын харьяат “Увс нуур” бөхийн дэвжээ, “ТЭЦ- 3”, “Химон” констракшн” ХХК-ийн бөх улсын арслан Н.Батсуурь ес даван түрүүлж, улсын аварга цол хүртлээ. Харин Архангай аймгийн Хашаат сумын харьяат, Монгол Улсын арслан Ч.Санжаадамба найм даван шөвгөрлөө.
Сэтгэгдэл0
Увс аймаг бас нэгэн аврагатай боллоо. Баяр хүргэж, амжилт хүсье.
Dorvod
МЭХ ХИЙЖ САЙХАН БАРИЛДЛАА.ЗАРИМ НЬ МЭХ Ч ХИЙХГҮЙ ХИЙЛГЭХГҮЙ БАРЬЦ СОНГОХЫГ ХҮЛЭЭГЭЭД ЗОГСЧИХ ЮМ.ЭСВҮЛ БИЕИЙНХЭЭ ИЛҮҮГЭЭР НУХАЖ БАЙЖ УНАГАХ ЮМ.УНАЧИХААД ТАХИМАА ӨХГҮЙ ХУДЛАА ШОГШРООД ЛЭСРЭГ БӨХӨӨ ДАВАХААРАА ДАРЖ ХЭВТЧИХЭЭД БОСОХДОО НУДРААД Ч АВЧ БАЙХ ШИГ.ДӨРВӨД ХАЛХ НЬ ЯАМАЙ САЙХАН МЭХ ХИЙЖ БӨХ ШИГ БАРИЛДВАЛ БОЛЛОО.
УИХ-ын Гишүүд одоо "УВС НУУР" дууг Улсын Наадмын Уухай дуу болгодоо
Za
Батсуурь гэж Монгол бохийн ёс жудгийг ойшоодоггуй бох аварга нь гэхээр Монгол бох хундлэх нь битгий хэл узэхээс дур гутаж байна
Тэмцэх хэрэгтэй. Халх бөх гэж ямар дүрэмтэй байсан тийм дүрэмд нь оруул. Чиний үзэх дуртай тэсвэр тэвчээр, авхаалж самбаа, уран гоё хууралт, угсараа олон мэх, хурсан олны уухайн дуу бүгд дүрэмтэй холбоотой. Барьж авч унагааж чадахгүй болохоороо хүчээр барьц өгүүлж хаях гэдэг эрүүл биш дүрмийн алдаа даа. Ийм дүрэм Увс хүнд зориулсан хэрэг.
Хүчээр баглаж барихыг Бат-Эрдэнэ Р.Нямдорж нар Увс хүнд зориулж зохиосон тэ?
chi uzehee bolchigui yu mgl naadam
Шал хэрэггуй дорвод матарыг давуулчихын .Тээр жил наадмаар Халх хун туруулсэн чинь Дорлигжав Увс хун туруулсэнгуй гэж уурлаж уцаарлаад довчигноод байсаныг саначихлаа.Халхууд нийлж хавчаад наад хэдэн дорводуудээ хоогоод гаргачихаж болдоггуй юмуу?
Sain baisan. Amjilt!!!
Монгол төрийн цагдааг зоддог хүний хүүхэд хэнийг ч зодож мэднэ шүү
Хэнтийн "цэвэр Халх Батэрдэнэ" боож үхэж байгаа юм байна.
Бат -Эрдэнэ бол манж угсааны хүн. Үүнийгээ баталж Хэрлэн голын усыг говийн монголчуудаас харамлаж манжуур дахь ах дүү нар луугаа урсгаж байсан гавьяатай хүн.
12 түрүүлсэн их аваргын өрөөсөн гарыг нугалах Дүрвэд төрөөгүй шүү дээ!!! Боож үхлээ юу??? Түүхэнд хэзээ ч та нар Халхын Их Аварга Батэрдэнийн өрөөсөн гарыг ч нугалах чадалтай хүн төрүүлэхгүй!!!
МАН ерөнхийлөгчийн сонгуульд зарсан мөнгийг хаанаас оруулж ирсэн бэ? Дараах эх үүсвэрүүдээс оруулж ирсэн ----- 1.Хятадын коммунист намаас МАН-д өгсөн хандив.зээллэг..2 Монголын төрийн албаны албан тушаалыг 60 тэрбумаар зарж олсон орлого.3.Монгол дахь хятад,хятадын эрлийзүүдийн Тянь Лу болон Дао Шень Хө бүлэглэл холбооноос өгсөн хандив ,зээллэг. 4.Газрын наймаанаас олсон орлого,5.Тавантолгой,Эрдэнэтээс гадагш сэм гаргасан нүүрс зэс.мөн шахааны наймаанаас олсон орлого гэх мэт
tyilbargyui 21 zyynii tenegyyd eneeder bolj baibal bolloo?gesen sig hyzah borgoh yum daa!!ta nart hen helj bna!hoorondoo yzelcheed bid eedeldeg biluu?chag ye enyygeeree baina gej bodoo yu?Byh yum eeljildeg yum,eneeder Mongol behiig ebdsen hyn ni Bayanmenh,ybsiin garaltai nobsnyyd ynen biz dee!!tegeed ta nar halh beh ryy dairaad yadag yum be?...naad halhiin honhoriig chini bogd Chingis haan abchirsan yum!hynii nytagt orj irchiheed hyzaad baih gelegnyyd baibal dahiad hyzaad yzeerei!!!ta nariig diileh yum bii!!heterhii darbagnahiin hereggyi syy!!!sabandaa baih ni zui!!!!Delhii dayar hajyyd Hyatadiin ard tymen yaj hegjij neherlej chadaj baina,ta nar har!!!!neg eder hoorondoo tolhildoj baih hoorond Hytadyyd orj ireed ezegneh sanaa baigaa syy!!!eb sanaagyi bol amarhan daragdaj Mongol gazariin hersnees archigdana!byy soliorchgoo!!!yhaantai bai!eneeder ta nariin amidarch baigaa ynen ch,yum ergedeeree ergej eerchilegdene!baigaliin hyyli ch baina!byy dabarzgaa!!!!ta nariin hegjil gej haa baina?....zygeer l hiisegnyyryyd!!!hegjil gedeg chini dotoroosoo hymyyjsen oyun yhaaniig helne!tegj baij mongol ylas zaasaa yabna?hereb dotoroosoo eb negdel hymyyjil,oyun yhaan niileegyi bolno hezee ch hegjij chadahgyi yag baga haadiin yeryygee orj doroiton mehne!ene chag yed ta nar yag l ter baga haadiinhaa yeiig dyrsan sanazgaaj baigaa haragdana!Mongol hyn daanch hymyyjilgyi boljee!!ene bol mehel?....harzgaa...........
Ийм их мөнгийг мантуу царайлсан Ми овогт хужаа ганцаараа цусалчихдаг нь сонин байна.Одоо хариуцлагаа хүлээж зайлах хэрэгтэй шдээ.
Үнэн хүчийг үзэж барилдаж шинэ аварга төрсөн сайхан наадам боллоо.
Архангайн эфү нар даанч нэг уйлах хүүхдийн хошного урд өдрөө умалзана гээчээр хошного нь загатнаад ер болохгүй байсан юм.Тэгээд ч хятадын эрлийз данжаадын хошного бөгс долооцгоож сүр сүлдээ унагаснаас ч бас болж байгаа юм .
arhangain hurz har tolgoi n ajillahgui aimhai zoriggui estoi seg tsarailaad bsan shuu
Ж.Мөнхбат гэгч Архангайн нэг тангад яруу найрагч хятад данжаадад хошногодуулж гонгинож дуугарснаас болж Архангайчуудын сүлд хийморь зайлсан..
Dandaa l Uvs,Arhangaigaaraa duudaltsah yumaa. Huneesee l bolmoor yum. Gamshig!
Увс нуур дэвжээний бэлтгэл шинжлэх ухааны үндэстэй,чанга сахилга баттай,чанартай, зөв арга барилаар явагддаг,зөвхөн мэх давтаад байдаг биш бас тактикийн барилдаан сайн заадаг,бас дээр нь лам, бөө нар нь сэтгэлээсээ сайн засал,жатга хийдэг болохооор дөрвөд залуучууд сайн барилдаж байна.Ерөнхийлөөд хэлчихлээ шүү.Баруун туруун, Зүүнхангай гэхчлэн гурван ч халх сум байдаг,бас хотонгууд амьдардаг Тариалан,Зүүнгарын өөлдүүд амьдардаг юу ч билээ,баядууд амьдардаг Тэс гэхчлэн дан дөрвөдүүд байдаггүй гэдгийг мэднэ.Тэгэхдээ голчлон дөрвөдүүд амьдардаг болохоор тэгж хэллээ. Бусад нь битгий гомдоорой.Бусад аймгийн бөхчүүд Увс нуур дэвжээнээс суралцах хэрэгтэй.Увсынхныг харлуулаад байгаа ганц юм нь хараалч хэрүүлчээрээ алдартай хар баянмөнх л байна.Тэрний буруу нүгэлт үйлдэл л энэ залуусын амжилтанд хар хэл ам тусгаж байна.Модноос хөө,муугаас хор гэж энэ юм.
Yag unen. Gants Bayanmunkhuus bolj niit baruun mongolchuudiig muulj jalga dov nutag usaaraa taltsah ni shaaal teneg hereg busuu?
Увсынхан түрүүлэх гэж ҮХЭН ХАТАН дайрдаг, тэмцэлддэг нь тэд өөрсдийгөө БАГА ЯСТАН, ЯЛАГДАЖ ДАГААР ОРСОН ястан гэдгээ мэддэг, тиймээс тэдний хувьд "дайсан" нь өрсөлдөхн ялах хүн нь Монгол хүн болдог. Харин Монголчууд бол тэднийг хэзээ ч дайснаа, өрсөлдөгчөө гэж үздэггүй. Наадам болход жирийн нэг тэмцээн, бусад Монголчуудын адил үздэг. Тиймээс Монголчууд бид дүрвэд мүрвүд, увсынхны эсрэг зохион байгуулалтанд орж тэмцдэггүй юм даа. Магадгүй Архангай аймаг бөхийн уламжлалтайгаараа аймгийнхаа хэмжээнд зохион байгуулалттайгаар өрсөлдөх гэж наадамд оролцдог байх.
Үнэндээ 2 дөрвөд бөх л үзүүр түрүүэий төлөө өрсөлдлөө. Санжаадамба чинь Архангайн Хашаатын Өөлд. Өөлд гэдэг чинь дөрвөд. Дөрвөдийн 1 ноён өөрийн зхрирлаг ардуудаа авч дөрвөдөөсөө салж яваад Өөлд гэж нэр өгчихсөн болохоос биш угаасаа бол дөрвөдөөс тасарсан Дөрвөд л юм билээшд.
Өөлд гэдэг нь ОЙРД гэсэн үгийн хятад аялага. Хятад хэлэнд Р дуудлага байдаггүй учраас өөлдү гэж хэлдэг.
Үхсэн ацаараа!!!! Дүрвэдүүд өөлд болдог юу юм?????? Санжаадамба өөлд биш!!! Хэзээ ч байгаагүй!!!!!! Мөн, Өөлд буюу Ойрдуудад дагаар орж сүүлд нь Манжид урван тэднийг хядсан улсууд бол Дүрвэдүүд юм. Битгий үлгэр зохиож бай!!
Нохойн гөлөг Батсуурь болон Намсрайжав гэсэн 2 хулгайч төрийн цагдааг зодоод ялгүй зугтсан Увсын бөхчүүд гар эсгэдэг хогийн зодог шуудгаа болиоч Увсын хар аварга Баянаагийн хорчин зодог шуудгийг битгий өмсөөд бай.Батсуурь дийлэхгүй болохоороо зодог шуудгаа гар эсгэдэг болгож оёулсан хогийн гар шүү
Нохойн гөлөг Батсуурь болон Намсрайжав гэсэн 2 хулгайч төрийн цагдааг зодоод ялгүй зугтсан Увсын бөхчүүд гар эсгэдэг хогийн зодог шуудгаа болиоч Увсын хар аварга Баянаагийн хорчин зодог шуудгийг битгий өмсөөд бай.Батсуурь дийлэхгүй болохоороо зодог шуудгаа гар эсгэдэг болгож оёулсан хогийн гар шүү
Нохойн гөлөг Батсуурь болон Намсрайжав гэсэн 2 хулгайч төрийн цагдааг зодоод ялгүй зугтсан Увсын бөхчүүд гар эсгэдэг хогийн зодог шуудгаа болиоч Увсын хар аварга Баянаагийн хорчин зодог шуудгийг битгий өмсөөд бай.Батсуурь дийлэхгүй болохоороо зодог шуудгаа гар эсгэдэг болгож оёулсан хогийн гар шүү
Бяцхан эндүүрэл гараад байх шиг байна.Өөлд, дөрвөд хоёр бол хоёр өөр аймаг ястан юм.Өөлд гэдэг нь Зүүнгар буюу Баатар хунтайжийн харьяат нарыг нэрлэдэг нэр,дөрвөд гэдэг нь Далай тайшийн харьяат аймаг ястны нэр юм.Зүүнгар гэхээр бүх өөлд,дөрвөд,торгууд,хошууд,хойд гээд бусад ястныг төлөөлнө гэж ойлгож болохгүй.Зүүнгар гэдэг нэршил анх Хошууд аймгийн эзэн Гүүш хан Төрбайх, Халхын Цогт хунтайжтай байлдахдаа цэргээ дөрөв хувааж зохион байгуулах үед Цорос овгийн эзэн Баатар хунтайжийн цэргийг зүүн гартаа байрлуулж өөрийн Хошууд аймгийн цэргийг голд байрлуулснаас уламжлан Баатар хунтайжийн харьяатуудыг Зүүнгар гэж нэрийдэх болсон түүхтэй.Хожим Ойрдын дөрвөн аймгаас Цорос овогтны тэргүүлдэг энэ аймаг голлох байр суурьтай болсноос Зүүн гар гэсэн нэршил нь бүх Дөрвөн Ойрдын нэр болчихсон юм.
Шал худал тайлбар !!!! Зуунгар гэдэг Чингис хаан Хубилай хааны уеээс Их Монгол улсыг Зуун Гар Баруун гар Тов гэх хуваасан Их засаг Их ес Зарлиг Соерхол доор хийгдсэн Их Монголын захиргааны нэгж томьео. Юун Гууш хаан цэргээ хувааж жагсаах Ингээд л та нар увсын нэр нуурийг бараж Балайрч дургуй хургэдэг шуу дээ
Ойрд гэдгийг бид өөрсдийн аялгаар өөрд гэж дууддаг юм. Галдан бошигтыг дагаж өөлд гэдэг нэг овог биш ойрдын овог бүрийн цэрэг ирсэн байж таарна.Харин ойрд буюу өөрд гэдгийн р үсгийг манж хятадууд л болгож дуудсанаас одоогийн өөлд гэдэг юм гарч ирсэн юм.Айхтар нарийн түүх судалж цэцэрхээд хэрэхггүй.
сайхан наадаж байцгаана уу, Монголчуудаа? МОНГОЛЧУУДЫН НААДАМ, МОНГОЛ ТӨРИЙН НААДАМ САЙХАН БОЛЛОО. МОНГОЛЧУУДЫНХАА, МОНГОЛ ТӨРИЙНХӨӨ НААДМЫГ ДЭЭДЭЛЖ ХҮНДЛЭН БАРИЛДСАН БӨХЧҮҮДДЭЭ ХҮНДЛЭЛ ИЛЭРХИЙЛЬЕ. ТА БҮХЭН ЖУДАГТАЙ, ЖАЯГТАЙ, ЁСТОЙ, ЗҮЙТЭЙ, НУРУУТАЙ ЮМ, ГЯЛАЙЛАА.
Их спортоор хичээллэдэг бөх шал өөр дээд түвшинд хүрдгийг бид харлаа.Түрүү бөх батсуурь гэхэд жүдогийн тамирчин.Тэгэхэд санжаадамба,жаргалбаяр хоёр их спортын үнэргүй, жаал жуул хичээллэх аядаад хаячихсан учраас тохой дутаж байна.Ачаалал даадаг болно гэдэг их боломж нээж өгч байна.Золбоо гэхэд ямар байна.Мөнхбат аварга,баянмөнх хоёр их спортоор хичээллэдэг шигшээ багийн тамирчид байсан болохоор бусад бөхчүүдээ азаргалдаг байсан нь чин үнэн юм.Тэд хэрвээ их спортоор хичээлэдэггүй байсан бол Эрдэнэ-Очир арслан,Сосорбарам арслан,Жамьяндорж арслан гэсэн аймшгийн амьтдын гарт үрэгдэх байсан.Их спортын тамирчин л илүү сайн барилдах нь зүй тогтол юм шүү.,залуучууд аа.Их цолонд хүрье гэж мөрөөдөж байгаа бол Их спортоор хичээллэцгээ.
Наад Жаргалбаяр чинь Нэгдэл гэдэг өвгөний хүү, тэр Нэгдэлийнх бол Увс аймгийн Тэс сумын айл. Сэлэнгэд очоод 30 гаруй жил болсон байх. Дараа жил Увс аймгийн Тэс сумын уугуул гээд дэвж байвал битгий гайхаарай. Санжаадамба гэдэг чинь Хашаатын өөлд. Өөлд гэдэг чинь ойрад гэсэн л үг шүү дээ. Эфү нар хэлээ зажлаад "өөлд" гэж хэлдэг байсан нь одоо хүртэл уламжилж үлдэж.
Аргагүй хүчтэй нь түрүүлдэг наадам. Шинэ аваргатай сайхан наадам боллоо.
Өдөөн хатгагчид, хутган үймүүлэгчид, монгол хятад цус, халх ойрд ярьж хүмүүсийг үймүүлэхээ болиороо.Эрүүгийн хуулийн заалттай үйлдэл шүү. Фээсбуукаар нэг нүүрээ нуусан хүмүүс өдөөн хатгалаг үйлдэж байна."Увсын виз гаргана", увс хөвсгөлтэй хийлж тусгаар тогтононо" гэх мэтээр увсын хүн болж өдөөн хатгахаас гадна увсын иргэдийн шууд дайрч доромжилсон пост тавьж байна.Шалгай байгаа шүү, анхааруулая.Эрүүгийн хуулиар зүйл ангитай үйлдэл шүү.
Хятадын эрлийзүүд л халх дөрвөдийн хооронд яс хаяж байгаа.Энэ бол МАН дах хятадын эрлийзүүдийн бүлэглэлээс хийж байгаа ажил.
Монгол ч биш бүүр жинхэнэ хуурамч Халх гэж ярьдаг Хэнтийн Бадмаанямбуу аавтай Батэрдэнэ манлай аврага Увсын хүн биш түрүүлж,Архангайн төвд ламын үлдэгдэл үзүүрлэж,Хөвсгөлийн хотгойд шөвгөрсөнд хамгийн дургүй байгаа байх.Хэнтийн хагас нь буриад зон биш юм шиг цэвэр бохир яс үндэс ярьдаг Оркууд Монгол төрөөс зайлах хэрэгтэй.
Үхсэн ацаараа!!!! Дүрвэдүүд өөлд болдог юу юм?????? Санжаадамба өөлд биш!!! Хэзээ ч байгаагүй!!!!!! Мөн, Өөлд буюу Ойрдуудад дагаар орж сүүлд нь Манжид урван тэднийг хядсан улсууд бол Дүрвэдүүд юм. Битгий үлгэр зохиож бай!!
BAS NEG HORON SANAATAI HAR DORVOD.MONGOL HUJAAD BISH MONGOL HUNIIG YSNAASAA UZDEGGUI DORVODUUDED EZLEGDJEE.
Төрийн цагдааг зоддог дөрвөд мөн үү
Tsagdaa zoddog nohoi turuuljee.
Увсынхан түрүүлэх гэж ҮХЭН ХАТАН дайрдаг, тэмцэлддэг нь тэд өөрсдийгөө БАГА ЯСТАН, ЯЛАГДАЖ ДАГААР ОРСОН ястан гэдгээ мэддэг, тиймээс тэдний хувьд "дайсан" нь өрсөлдөхн ялах хүн нь Монгол хүн болдог. Харин Монголчууд бол тэднийг хэзээ ч дайснаа, өрсөлдөгчөө гэж үздэггүй. Наадам болход жирийн нэг тэмцээн, бусад Монголчуудын адил үздэг. Тиймээс Монголчууд бид дүрвэд мүрвүд, увсынхны эсрэг зохион байгуулалтанд орж тэмцдэггүй юм даа. Магадгүй Архангай аймаг бөхийн уламжлалтайгаараа аймгийнхаа хэмжээнд зохион байгуулалттайгаар өрсөлдөх гэж наадамд оролцдог бай
Увсын бага тархитай, бага биэтэй, ялагдан дийлдсээр ирсэн багуудын дэргэд Халх Монголчууд тасарчихсан шүү дээ, тэд Дэлхийн хэмжээнд сэтгэж, дэлхийн хэмжээнд барилддаг. Наадамд хэн ч түрүүлж болно. Түүнд тусгайлан бэлдэж, дайсантайгаа тэмцэж байгаа мэт сүйд болох шаардлага Монголд хүнд байхгүй!!! тэр бол бага ястан дорой нөхдүүдиин л зан.
МОНГОЛ-чууд бид чинэ яагаад ийм болчой вэ ?
Орос хараал пиздаагаар ярьдаг байсан Мөнхбат аваргын Монголчуудын дунд хаясан нутаг ус,яс үндэстний үзэн ядалтын галыг үлээж дэвэргэгч нь түүнийг даган долдойдож ирсэн, Эрдэнэбат найзынх нь магтан дуулсанаар "Бадмаанямбуу аавтай Батэрдэнэ манлай аврага" гэдгийг ер нь бол Монголчууд мэднэ. Нэг талаар Цэвэр хольцтой Халх гэж ярьж дүгэндэг нь Орос буриадтай залгаа Хэнтийн уугуул байгаа нь Азийн ард түмнүүдийг хагалж бутаргаж ирсэн Их Оросын үндэстний бодлого.Нөгөө талаар жинхэнэ Төв Халх Хэнтий гуайХөвсгөлийн хотгойд,Увсын хүн бишээ болиод Архангайгаас илүү Халх болдог нь онигоо.