Ирэх даваа гаригт буюу 9 дүгээр сарын 18-нд НҮБ-д Тогтвортой хөгжлийн дэлхийн дээд хэмжээний уулзалт эхэлнэ.
Саудын Арабын Ханхүү, Саудын Арабын Хаант Улсын Засгийн газрын гишүүн, Төрийн сайд Турки бин Мухаммад бин Фахд бин Абдулазиз Аль-Сауд манай улсад айлчилсантай холбогдуулан миний бие Монгол Улсаас Саудын Арабын Хаант улсад суух анхны Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайдаар томилогдон ажилласнаа дурсаж дараахи түүхээ сонирхуулъя.
Олон улсын харилцааны судлаач-профессор Д.Баярхүүтэй Ромын Папын айлчлалын талаар “Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч Баасанжавын Энхзаяа ярилцсан анхны эхийг толилуулъя.
Аливаа улс орны хөгжил дэвшил, ард түмнийх нь дэвжилт хурц тод өнгөөр ялгардаг. Социализмын үед манай өнгө Apдын хувьсгалын улаан, энх тайвны хөх цэнхэр өнгөөр ялгардаг байсан ба ах дүү Зөвлөлт гэхэд “алый” буюу гал улаан, час улаан гэх өнгөөр ялгарч байв.
Яг одоо Улаанбаатар хот маань гамшгийн байдалд, хэд хэдэн удаа үерт нэрвүүлсэн, ерөөсөө бороо орох тоолонд үерт үйх үйл лайтай, хог, утаа, машин нь савнаасаа хальсан, хүн амынх нь тоо даацнаасаа хэтэрсэн, явган зам, саад цэцэрлэг байхгүй, амтай болгон шүүмжилсэн нэг тиймэрхүү.
“Нэг сая жуулчин” гэж их том тоо мэт сонсогдож магад. Монгол хүний чихнээ шууд буухгүй. Уншигчид санаж байдаг байх. Хэдэн жилийн өмнө хэлсэн дээ. “400 сая жуулчин” гэж айхтар тоо Ерөнхий сайдын амнаас унасан. Тэр тоо нэг хэсэгтээ манайхны амны чилээ гаргах чалчаа ярианы аятайхан далим болсон. Яг үнэндээ 400 сая хүн аваад ирнэ гэсэн утгаар биш Монгол эх орон маань олон сая жуулчин татах сайхан орон болж, тийм нөхцөлийг буй болгохын төлөө аялал жуулчлалаа улсаараа хөгжүүлье гэсэн л уриа болохоос математикийн хэдэн тооны тухай яриа биш байсан л даа.
Монгол Улсын гадаад бодлого ардчилал шинэчлэл, шилжилтийн энэ 30 гаруй жилд ямагт прогрессоор явж, дэвшилд хүрч байсан гэх миний итгэл үнэмшил яг хэвээрээ. Гадаад бодлого маань аль ч Ерөнхийлөгч, аль ч УИХ, аль ч Засгийн газрын үед залгамж чанараа хадгалж ирсэн ба засгийн эрх ээлжлэн барьсан намуудын хувьд үндэсний эрх ашиг, гадаад харилцаа, гадаад орчны хувьсал нэг өнцгөөс тавигдаж ирснийг тэмдэглэх нь зүйтэй.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ энэ сарын сүүлээр АНУ-д айлчлах төлөвтэй байна. Айлчлалтай холбогдуулан олон улсын харилцааны судлаач-профессор, Элчин сайд асан Д.Баярхүүгээс манай сурвалжлагч зарим нэг тодруулга авлаа.
Ялта-Потсдамын тогтолцоо хоёр удаа шинэчлэгдлээ. 1950-иад онд СССР, АНУ хоёр Британи, Францыг эзэнт гүрний статусаас нь салгаж дөнгөлөө. Энэ үеэс зөвлөлт-америкийн эвсэж бүлэглэсэн сөргөлдөөн эхэлсэн, гурав дахь ертөнцөд системийн өрсөлдөөнөө тулгасан. Энэ нь британи, францын өв булаацалдсан тэмцэл болж төрөл арилжсан. Хоёр дахь шинэчлэл нь 1980-аад оны сүүлчээр «социалист хамтын нөхөрлөл» ба СССР задран унаснаар хэрэгжлээ. Тэртээх 1970-аад оны СССР-тай харьцуулах аваас ОХУ-ын байр суурь үлэмж суларлаа. Гэвч радикал хэлбэрээр хүчний харьцаа огцом өөрчлөгдөөгүй. Орос нь НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл дэх байнгын статусаа хадгалж байна. АНУ-тай пуужинт цөмийн зэвсгийн тэнцвэрээр хадгалсаар байна.
ОХУ-ын Ерөнхий прокурор Игорь Красновын Хятадад хийсэн айлчлал дуулиан дэгдээгээд сүйд. “Өрнөдийн орнуудын нөлөө” Монголд тусаад сүйд гэнэ:–...отметили необходимость активизации российско-китайского диалога на фоне усиления влияния стран Запада на нашего внутреннего соседа Монголию и потребность в увеличении контактов в трехстороннем формате с участием монгольской стороны гэх абзацанд хамаг утга нь шингэчихэж. Нөгөө талаас эх орныхоо эдийн засгийн гачаал, ажилгүйдэл, ядуурал зэрэг өөрсдөө шийдчихэж өлхөөн чадах хэдхэн сул талаараа эх орноо зольчих (гуравдагч хөршүүдээс нь салгах, бүр таслах!) санаа сэдэл бүхий хүмүүс Монголд мэр сэр байдаг нь бас нууц биш.
Монгол Улсын гадаад бодлого, гадаад харилцаа 2021-2023 онд үнэхээр түүхэн үйл явдлуудаар баяжлаа. Баяжиж ч байна. Бүх чиглэлд олон тулгуурт тэнцвэрээ барьж чадлаа. Тэр тухай миний дараахи нийтлэлүүд болон ТВ-ийн ярилцлагуудад тодорхой өгүүлсэн. Ганц нэгээс нь жишээлээд, хэрэв сонирхож байгаа бол эргэж уншихыг санал болгоё:
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-д амжилттай айлчилсан. Айлчлалтай холбогдуулан 4 жилийн тэртээ бичиж байснаа эргэж толилуулъя. Хятадтай бизнес эрхлэх бүх монголчуудад хамааралтай мэдээлэл! БНХАУ-ын баярын өдрөөр ингэж бичиж байжээ. Авах гээхийн ухаанаар хандана уу.
Үерээр далимдуулж нийслэлийн үе үеийн дарга нарыг золигт гаргах их аян өрнөж эхэлж байгаа бололтой. Энэ их авилга, ядуурал, нүүрсний хулгай, банкны хэргүүд, дээр нь үер усны аюул нэмэгдээд ямар нэгэн бужигнаан ба тэсрэлтэд хүргэж магадгүй
ШХАБ-ын Төрийн тэргүүн нарын 22 дугаар дээд түвшний уулзалтаар өмнө ярьснаас нь зөрсөн асуудал гарсан тул олон улсын харилцааны судлаач-профессор, Элчин сайд асан Д.Баярхүүтэй холбогдож дахин ярилцав.
ШХАБ-ын Төрийн тэргүүн нарын 22 дугаар дээд түвшний уулзалт цахимаар хуралдах болж байгаатай холбогдуулан олон улсын харилцааны судлаач-профессор, Элчин сайд асан Д.Баярхүүтэй ярилцаж тодруулга авснаа дор буулгав.