Хүмүүнлэг, энэрэнгүй зан чанар, ёс суртахуунаар нүүдэлчид илүүрхэж, үлгэрлэсээр иржээ
Доллараар бүрдүүлсэн нөөц, хуримтлалд ирээдүй үгүй
Улс, үндсээ мандуулан бадраадаг хүчтэй засгийн газар зөвхөн л ерөнхийлөгчийн засаглалтай төрийн тогтолцооны нөхцөлд төрөн гардгийг ХХ зуунд Америк, Европ, Азид олон орон нотоллоо. Үүний нөгөө талд Европ, Азийн олон орон парламентын засаглалаас болж уруудаж доройтлоо. Үүний нэгэн тод жишээ нь гүн хямралын ирмэг дээр дэнжигнэн зогсож байгаа Монгол маань билээ.
Аль нэг улс орны төрийн байгууламжийн талаар ярихдаа төв төрийн үндсэн шинж, төрийн тогтолцооны зохиомж, түүнийг бүрэлдүүлдэг арга, үйл ажиллагааны технологи, үндэсний уламжлал ба онцлогтой хэр сайн нийцэж байгаа зэргийг гол болгон үздэг.
Монгол улсад ажил, хөдөлмөр эрхэлж цалин хөлс авч байгаа хүн тус бүр өөрөөсөө гадна хоёр иргэнийг тэжээж байгаа ажээ. Өөрөөр хэлбэл 1 сая гаруй хүн л хөдөлмөр эрхэлж байна. Энэ 1 сая орчим хүн татвар төлөгч болж улсын төсвийг бүрдүүлдэг, дээр нь олон зүсмийн “цус шимэгчдэд” мөлжигддөг.
1990 он гэхэд монголчууд бидэнд байсан, бидний дундын өмч болсон олон хэлбэрийн баялаг өнөө гэхэд цөөхөн гэр бүлийн өмч болж хувирчээ.
“Сайн цагийн мянган бурхны тамга”-наас сэдэвлэн, бүр төв хэсэгт байдаг голлох долоон дүрсийг хуулбарлан авч Өндөр гэгээн (Занабазар) Соёмбо тэмдгийг анх бүтээжээ. Энэ тамга (сахиус) их эртнээс хэрэглэгдэж байв. Энэнийг Төвдийн лам нар, мөн Монголын том лам нар сайн мэддэг хэдий ч яагаад ч юм өдий хүртэл ер хэн нь ч ам нээсэнгүй нь сэжиг төрүүлэх ажээ.
Үе үеийн түүхээс төрдөг зарим асуулт
Орос оронд өрнөсөн Октябрийн хувьсгал ямартай ч түүхэн том үйл явдал байлаа. Энэ хувьсгалын шууд үр дүн нь Орост хаант засаг унасан хийгээд түүний нөлөөгөөр Монгол Улс тусгаар тогтнолоо баталгаажуулж бүгд найрамдах улсаа байгуулсан нь эерэг үр дүн байсан юм.
Монголын сүсэгтэн олонд зориулан тодруулж асан Жавзандамба хутагтын хойд дүрүүд нь өмнөх дүр жанч халсны дараа бүгд хоёр жилийн дотор багтан мэндэлж, бүгдийг нь 4–6 настайд нь Монголд залж авч ирж байжээ. Ингэж 1–2 жилд л монголчууд амьд бурхангүй байдаг байлаа. Тэгвэл 8–р Богд таалал төгссөнөөс хойш бүхэл бүтэн 75 жил Монголд амьд бурхан байсангүй.
Түүх түүхийрэх нь яавч сайны шинж бишийн дээр түүхийрсэн түүхийн тарих балаг, муу үр дагавар ард түмний оюун санааны амьдралд гэтлэх, давахад нэн хүнд бэрхшээл учруулж ч болох юм.
Ардчилал бол хэрэг дээрээ хоцрогдсон, үеэ өнгөрөөсөн, үнэнд гүйцэгдсэн бүхнийг шинэчлэх үйл явц юм. Ард нийтийн оюун санааны ертөнцийг ч гэсэн хир буртгаас нь чөлөөлөх учиртай. Буруу суртлыг орхих, муу уламжлалаас салах, хоцрогдлыг арилгах, бүхнийг бүгдийг шинжлэх ухааны мэдлэгийн үндсэн дээр шинэчлэн эдүгээжүүлэх их хэрэгт төр, засаг, оюунлаг хүмүүс, сэхээтнүүд хичээнгүйлэн зүтгэх ёстой.
Хутагт хувилгаад гэгдэгсдийн хойд дүрүүдэд итгэдэг хүний тоо ихэд цөөрчээ. Алсдаа бүр алга болох биз ээ. Энэ бол угтаа танин мэдэхүйн хийгээд шашин суртлын шалтгаантай сонин үзэгдэл болно.