Эрхэм хүндэт улс төрч, сэтгүүлчид, ТВ-ийнхээн! Оюутолгойн ХЭЛЭЛЦЭЭ гэж хэвшинэ үү. Хэлэлцээр, хэлэлцээгээ ялгаж салгана уу. Нэг үг, нэг утга, нэг ойлголт биш ээ! Хэлэлцээр гэдэг нь эрх зүйн баримт бичиг, байгуулдаг гарын үсэг зурдаг хавтастай цаас. Хэлэлцээ гэдэг нь хоёр талаасаа сууж асуудлаа ярилцдаг, хэлэлцдэг, тулгадаг, буулт хийдэг, тохиролцдог үйл явц. Хэлэлцээний дүнд Хэлэлцээр, эсвэл Гэрээ, эсвэл Харилцан ойлголцолын санамж бичиг байгуулдаг юм аа!

МАХН-ын удирдлага 1988 онд ардчиллыг дээрээс нь эхлүүлсэн билээ. Улс төрийн сэтгэхүй, ардчиллын талаарх ойлголт төсөөлөл нь хуучин үзэл сурталд баригдсан хэвээрээ байсан болохоор тэр алхмыг тэд хянуур болгоомжтой хийсэн юм. ЗХУ тэднийг гаднын үзэл бодлоос ямагт хол байлгаж ирсэн болохоор өөр яалтай ч билээ?! Зориглон хөдөлсөндөө өөрсдөө ч айж байсан нь улс төрийн эрс өөрчлөлт хийхэд нь багагүй нөлөө үзүүлсэн. Улс орондоо улс төрийн хяналт алдах аюул их байх шиг байжээ. Тэгэх аваас эрх мэдлээ бүрмөсөн алдсанаас өөрцгүй хэрэг болох байв. Гэхдээ улс төрийн (удирдан чиглүүлэгч) анги эрх мэдлээ тавьж өгөх бодолгүй байсан. Тэд өөрчлөлт хийхэд бэлэн байсан ч эрх мэдлээ орхиход бэлэн биш байлаа. Эрх мэдлээ алдах аваас урьд нь эдэлж ирсэн эдийн засгийн онцгой эрх дархаа бүрмөсөн алдахаар байв. Зарим төлөөлөгчид нь бодож тооцоолохын аргагүй нөхцөл байдал улс төрийн аюултай хоосон орон зай үүсгэж болзошгүй хэмээн байн байн сэрэмжлүүлж байсан юм. Төр, нийгэмд МАХН-ын байр суурийг үнэхээр эзэлчих чадвартай улс төрийн хүчин тэр үед Монголд байгаагүй болохоор тэр нь ч буруу байгаагү (baabar.mn сайт)

ЗХУ-аар толгойлуулсан социалист лагерийн орнуудаас хамгийн буурай, хамгийн бөглүү Монголд 1990 оны өвөл ардчилсан давалгаа хуйларсныг гадныхан байтугай бид өөрсдөө анх талбай дээр очоод нүд чихэндээ итгээгүй. Арга ч үгүй. Тэр үед монгол хүн Улс төрийн товчоог огцор, МАХН-ыг тарааж, хөрөнгийг хураая гэх лоозон бариад Ордон өөдөө орилолдох бүү хэл байгууллагынхаа хурал дээр даргыгаа нэр цохож шүүмжлэх осолтой байв. Ихээхэн хуцвал нам засаг Ц.Лоохууз, Л.Цэнд нарын замаар цөлөх буюу даварвал Д.Төмөр-Очир шиг төгсгөнө гэдэгт эргэлзэхээ больсон айдастай, эзэрхэг түрэмгий хэмжээгүй эрх дархтай нэг нам нэг хүн жанжилсан баргар нийгэм гээд бодчих. (baabar.mn сайт)

Тэр үед зэвсэглэсэн орос цэргээр хамгаалуулсан хаалттай бүс бол БНМАУ-д хэвийн л зүйлийн нэг байлаа. Монголчууд “Зөвхөн Зөвлөлтийн иргэд ордог” тусгай үйлчилгээ, дэлгүүрт дасал болж, төрөлхи нутагтаа хоёрдугаар зэрэгт эрэмблэгдсэндээ дургүйцэх нь бүү хэл харин ч эсрэгээрээ, яаж ийгээд “орос дэлгүүрт орох үнэмлэх авах” хэмжээнд “өсч дэвшихсэн” л гэж санааширдаг байсан цаг. Явсан замаа төдий л сайн ажигласангүй. Бидний нүдийг боож барьсан юм огоот биш. Угаасаа Уаз 469 машины арын суудалд суусан хүнд өмнөх замын жаахан хэсгээс өөр юм харагддаггүй шүү дээ. ( baabar.mn сайт)

Эхний “Мэдээллийн урсгал”-ыг бүгд сонирхож үзсэн байх. Тэр дундаа УИХ-ын гишүүн, Шадар сайд, Улсын онцгой комиссын дарга С.Амарсайхантай хийсэн ярилцлагыг. Ажил авснаас нь хойш цар тахал хяналтаас гарсныг сануулж сэтгүүлчид ширүүн эхэлжээ. Тэгснээ С.Амарсайханы гэр бүл Халдвар судлалын улаан бүсэд нэвтэрсэн, Сургалтын төрийн сангаас хүүдээ зээл авсныг анхааруулаад байцааж гарав. Ажил ярина гэж дуудаад гэнэдүүлчихэв үү? Үгүй ажээ. Эхнийхийг ХӨСҮТ-ийн эмч нарын зохион байгуулсан гүтгэлэг хэмээн ноцтой няцаав. Ямар нэгэн баримт хэлээгүй (Ичинхорлоо нэвтрүүлэгч хөл хорионд орсон гэх хугацаанд Налайхын болон Улсын төв эмнэлэгт шинжилгээ өгсөн баримтыг сэтгүүлчид мэдээгүй бололтой. Эсвэл асуугаагүй) ( baabar.mn сайт)

Лодойсамбуу, Өнөрцэцэг хоёр муудалцах нэг хэрэг. Хамгийн чухал нь энэ дундаас жинхэнэ үнэн олдсон уу, түүнд хэр ойртсон бэ гэдэгт байгаа юм. Эдгээр баримтыг Өнөрцэцэг дэлгэж тавьсан нь түмэн зөв. Эс тэгвэл замхарч мэдэх байжээ. Төрийн ордонд болон энд тэнд Гарамжавыг ээрэхгүй орхисон ч хангалттай. 10 тэрбумыг Монгол банк, Гарамжав хоёр учраа олоод төлөөсэй гээд зогссон ч хамаагүй. Олон нийтэд дэлгэсэн, эрдэмтдийн ярьдагаар “эргэлтэнд оруулсан”. Баримт өөрөө ярина. Ядахдаа түүх, ой санамжинд үлдэнэ. Харин үнэлж дүгнэх нь хууль хяналтын байгууллагад хамаарна. (baabar.mn сайт)