Баасан - 04 сарын 19,
2024
Генерал хэмээх нэр хүндтэй цэргийн дээд цолыг анх Франц улсад XVI зуунд буюу Францын их хувьсгалын үеэр хэрэглэсэн гэдэг. Ерөнхий, гол чухал гэсэн утга бүхий англи үгнээс гаралтай энэ цолыг цэргийн болон иргэний байгууллагын удирдлагад байдаг дээд тушаалын удирдах бүрэлдэхүүнд олгодог. Генерал цолыг анх Францад хэрэглэснээс хойш дэлхийн бусад орнуудад ч ашиглах болжээ. Тухайлбал, 1652 онд Орост I Петр хаан анх удаа армидаа хэрэглэж, Москвагийн сонгомол цэргийн тойргийн захирагч А.А.Щепелевт анхны генерал цолыг олгосон бол онцгой район дахь онцгой бүрэн эрхтэй орон нутгийн иргэний дээд албан тушаалтан Варшав, Киевийн цэргийн удирдлагуудад генерал губернатор цолыг олгожээ. Өнөөдөр дэлхийн 200 гаруй улс орноос 185 нь арми, зэвсэгт хүчинтэй гэсэн судалгаа бий. Эдгээр улс орнуудын 170-аад нь дээд офицерынхоо цолонд таван хошууг бэлгэдэн хэрэглэдэг бөгөөд генерал хэмээх эрхэм цолыг бараг бүх улсын цэргийн цолонд хэрэглэгддэг ажээ.
Харин манай улсын хувьд, Чингис хааны үеэс дайчин эрсээ илбэн тохинуулж, дэлхийн талыг дайлан туулахад их цэргийн манлайд нь явж байсан мянгат, түмтийн ноёд, өрлөг жанжид нь тухайн үеийн Генералууд байжээ гэж үзэх бүрэн үндэстэй юм. Хожим БНМАУ-ын Ардын Сайд нарын Зөвлөлийн 1944 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 52 дугаар тогтоолоор цэргийн удирдах дээд албан тушаалын генерал хэмээх цэргийн дээд цолыг манай улсад бий болгосон ба “Эх орныхоо эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг батлан хамгаалах үйл хэрэгт онц гарамгай гавьяа байгуулсан цэргийн дээд дарга нарт олгоно” хэмээн журамласнаар төр, цэргийн зүтгэлтэн 11 хүнд генерал цолыг олгожээ.
Улмаар 2004 оноос эхлэн жил бүрийн 4 дүгээр сарын 28-ны өдрийг “Монгол генералын өдөр” хэмээн нэрийдэж, Төрийн цэргийн болон хууль сахиулах байгууллагууд жил бүр ээлжээр генерал цолтнуудаа хүлээн авч, хүндэтгэл үзүүлдэг уламжлал тогтсон юм. Энэ жилийн хувьд уг баярын өдрийг Хил хамгаалах Ерөнхий газар хариуцан зохион байгуулна.
Монгол Улсад генерал цол олгогдож эхэлснээс хойших 77 жилийн хугацаанд нийт 186 цэргийн зүтгэлтэн энэхүү эрхэм цолыг хүртээд байна. Тэдгээр генерал цолтнуудын дотор маршал нэг, армийн генерал нэг, хурандаа генерал найм, дэслэгч генерал 20, хошууч генерал 110, бригадын генерал 44 байна.
Үүнээс БНМАУ-ын баатар цолтон зургаа, Хөдөлмөрийн баатар гурав, дайн, байлдаанд оролцсон 34, төрийн өндөр албан тушаалыг хашсан 15, сансрын нисгэгч нэг, эрдмийн зэрэг цолтой 38, энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн болон олон улсын байгууллагад ажилласан 10 гаруй генерал бий. Эдгээр тоо баримтаас харахад, манай улсын цэргийн дээд цолтнууд нь үндсэн үүргээсээ гадна эх орныхоо хөгжил, дэвшлийн төлөө ямагт манлайлан оролцож ирсэн нь мэдрэгдэх биз ээ.
Эдгээрээс анхны 11 буюу Ю.Цэдэнбал, Ж.Лхагвасүрэн нарт дэслэгч генерал, С.Балдан, Д.Дамдинхүү, С.Равдан, Б.Дорж, Г.Дагдан, Б.Шагдаржав, Г.Рэндоо, М.Зайсанов, Р.Осор нарын есөн офицерт хошууч генерал цолыг 1944 онд олгосон.
Армийн генерал цолыг 1971 онд бий болгосон ч 2006 онд хассан. Энэхүү цолыг 1971 онд Батын Дорж, 1976 онд Юмжаагийн Цэдэнбал хүртсэн.
Хурандаа генерал цолыг жанжин Ж.Лхагвасүрэнд 1961 онд анх олгосон бөгөөд түүнээс хойш С.Равдан (1971), Б.Цог (1971), Ю.Цэдэнбал (1975), Ж.Авхиа (1978), С.Батаа (1978), Б.Дэжид (1979), С.Лувсангомбо (1982), Ж.Ёндон (1982) нар хүртжээ. Уг цолыг 2006 оноос олгохоо больсон.
Дэслэгч генерал цолыг 1944 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдөр Ю.Цэдэнбал, Ж.Лхагвасүрэн нарт олгосноос хойш Ц.Жанчив (1950), Б.Жамбалсүрэн (1967), Д.Ёндондүйчир (1971), Ц.Самдангэлэг (1971), Б.Цэдэн-Иш (1972), Ж.Жамъян (1972), Ч.Пүрэвдорж (1978), Ш.Арвай (1979), Ө.Чойжилсүрэн (1981), Ч.Түмэндэмбэрэл (1981), Ж.Балжинням (1982), Ч.Сангишарав (1982), А.Жамсранжав (1984), Ш.Жадамба (1986), Л.Моломжамц (1989), Г.Дамдинсүрэн (1997), Ц.Дашзэвэг (1998), Ц.Тогоо (2005), Ц.Бямбажав (2009), Д.Даваа (2016) нар хүртээд байна.
Харин энэ хугацаанд хошууч генерал цолыг 80 гаруй эрхэм хүртээд байгаа бол бригадын генерал цолыг 30 гаруй албан тушаалтан хүртсэн тоон баримт бий.
Монгол Улсын Их Хурлаас баталсан “Цэргийн албаны тухай” хуульд заасны дагуу цэргийн дээд офицерын цолыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч олгох бөгөөд цэргийн дээд офицерын албан тушаалын ангилал, цэргийн цолны зэрэглэлийг Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч тогтоодог.
Хурандаа Б.ОТГОНБАЯР
Сэтгэгдэл0
Энх цагт чөлөөнд гарч байгаа хурандаа, генералуудын цолыг хураажэнгийн болгож байвал зохино! Тэд үндсэн үүрэг болох Эх орноо хамгаалан өстөн дайсантай тулалдаж, насаараа тэлжээлгэх амь дүйж, цус урсгасан гавьяа байгуулаагүй! Монгол улсын төр, Засаг дэлхий дахины байдал, цаг үе өөр болж байгааг мэдэрч, энэ мэтийн цувдайгаа унжуулсан тэжээврүүдийг цөөлж, хөнжлийнхөө хэрээр хөлөө жийж, туйлдсан төсвөө хэмнэвэл дээрсэн!
Дээр үед...бүр соц үед нэг хэлтэй амтай,шооч нөхөр....ХУРАНДАА ГЭЖ ЕРУНДА....ГЕНЕРАЛ ГЭЖ МИНЕРАЛЬНЫЕ ВОДА ...гэсэн юм гэнэ лээ....одоо ч бараг цэрэг түрүүч нараасаа олон ГЕНЕРАЛ,ХУУРАНДАА-тай болчихоод байгаа юм биш үү?
Хегшин генералууд нь манай хvний хийж магадгvй байгаа эргэлтийг дэмжих бол уу??!! гэсэн горьдлого тээж явж ч мэдэх л юм!! Хvн евснеес хvртэл шvvрдэг юм гэсэн.
энэ Генералын өдөр гэх баярынх нь ч юм уу жирийнх нь ч юм уу мэдэгдэхгүй нэг өдрөөр жил бүр цэргийн болон хууль сахиулах байгууллагууд татвар төлөгчдийн мөнгөөр ээлжлэн генералуудыг хүлээн авч үргүй зардал гаргадаг.Харьяа анги байгууллагуудад нь ажил үйл ажиллагаа явуулахад төсөв хөрөнгө нь хүрэлцэхгүй ядаж байхад. Аргатайдаа анги салбарууд гадаадад ЭДА-нд үүрэг гүйцэтгээд ирсэн хүн бүрээс 200.000 төгрөг авч байрныхаа засвар үйлчилгээг хийдэг. Тэгээд ч энэ "Монгол генерал" ТТБ нь нийгэмд үйлчилдэггүй зүгээр л жил бүр энэ өдрийг тэмдэглэж төсвөөс санхүүждэг цэргийн, хууль сахиулах байгууллагуудын ажилд дарамт лай учруулдаг. Тэгээд ч өнө цагт генерал цолны үнэлэмжийг унагааж улс төрийн намууд ээлжлэн засгийн эрхэнд гарахлаараа үзэмжээр хэн дуртайд нь энэ цолыг өгч гутаадаг. Зүй нь улс орныг батлан хамгаалах стратегийн түвшний цэргийн дээд боловсрол эзэмшсэн, цэргийн болон хууль сахиулах байгууллагуудад анхан шатны нэгжээс удирдах дээд байгууллагад газрын орлогч даргаас дээших албан ту
Сонирхолтой мэдээлэл байна, баярлалаа.
Энэ сэтгэгдэл бичиж байгаа нөхөд эхлээд өөрслийгөө мэдчихээд ийм юм бичиж бай.
Генерал гэх эрхэм цолыг чинь гутаасан Б.Хурцын цолыг хураахыг ерөнхийлөгчөөсөө шаардаач генералуудаа
Генералын тоо байлдагчийн тооноос олон болчихвол армийг байлдагч командлах уу,генерал нэртэй амьтад командлах уу. Генерал цолны нэр хүндийг шороотой хутгасан АН н самуурлаас болж баатар,хурц гэхчлэн гэмт хэрэгтэн генералуудтай боллоо. Генерал хүн шоронд орох болвол цолныхоо нэр төрийг бодоод өөрийгөө бууддаг дэлхийд тогтсон жишиг бий. Хэдэн жилийн өмнө Дорнод хил дээр танхай цэргийг буудаж алсан дэслэгч цолтой офицер ,-Офицер хүн хулгайч шиг шоронд суудаггүй юм гэж хэлээд жагсаалын өмнө өөрийгөө буудчихсан түүх шинээрээ байна. Тэр бол жинхэнэ офицерын ёс зүйтэй шилдэг дайчин байсан. Гэтэл генералын ёс зүйгүй гэмт хэрэгтнүүд өөрсдийгөө буудахгүй байна. Энэ бол генерал биш гэсэн үг.Хараал идмэрүүд.
Хурцын цолыг хураавал яасан юм Ерөнхийлөгчөө. Та уул нь хурааж байсан даа
Улс оронд аюул учирвал 1000 цэрэг цуглуулах амар, харин 1000 цэрэг удирдах 1 дарга олох хэцүү гэж өвөг дээдэс сургасан юм гэдэг. Генералуудыг "шүүж бичсэн" хүн гуай өөрөө цэргийн алба хааж үзсэнсэн бол уу. Үгүй л байх аягүй бол эмэгтэйн хормой доор нуугдаж хоцроод жон жон гэж байж мэднэ шүү,ккк
Gants ch tsereg, officer udirddaggui Generalaar yaah gesen yum be?
Бөөн бөөн гавьяагүй генкралууд ,
Аливаа юм олон болох тусмаа үнэ цэнэгүй болдог. Шүлэг бичдэг зохиолч, хар ялаа шиг олон генерал хоёр ямар ч үнэ хүндгүй болсон. Цаашдаа ч олны элэг доог болно . Дорж шиг,Ёндон шиг,Жадамба шиг даргыг генерал гэдэг юм шүү дээ. Цагтаа хурандаа гэдэг цол эрхэмсэг цол байж билээ. Хэдхэн хурандаа байсан юм даа.
Хурандаа цолтон цөөхөн байсан папах малгай өмссөн хар 24 унасан мөн ч сүртэй байсан даа. Одоо энэ шар хад,улаанхуарангийн автобус дүүрэн хурандаа ингэж энэ эрхэм цолыг гутаах гэж дээ
Мань мэт залуу байхдаа ганц хоёрхон хурандаа хүнтэй уулзаж, хүндэлж, бахархаж одоо ч дурсаж явдаг. Генерал гэж харж сонсож л явснаас уулзах хувь байсангүй. Одоо бол ганц залгаад л шууд 3 генералтай архидаж, 10 хурандаагаар үйлчлүүлнэ захын мөнгөтэй гар гэнээ, үнэн байхаа
Tsergiin bayaraar l generaluudin odroo hamt temdegleech iluu zantai yum beeee
Ерөнхийлөгчийн ахлах зөвлөх юу гэж байлаа.. Генерал цолыг ямар шалгуураар яаж өгнө гээд байлаадаа... Одоо нэг хүний аштг сонтрхол хөндөнгүүт л бороо шиг асгалаадаа хаха... Үнэхээр дух дух
"...1652 онд Орост I Петр хаан анх удаа армидаа хэрэглэж, Москвагийн сонгомол цэргийн тойргийн захирагчид генерал цол олгожээ...". Уучлаарай оросын I Петр хаан дурдсан оноос хойш 20 жилийн дараа төрсөн гэдэг... Сайн лавлаж бичиж байхыг зөвлөе.