Улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгсдийн дурсгалыг хүндэтгэх өдрийг тохиолдуулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нар Хэлмэгдэгсдийн хөшөөнд цэцэг өргөлөө.

Мөн улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгсдийн үр хүүхэд, төрөл төрөгсдөд хүндэтгэл үзүүлсэн юм.
1996 оноос энэ өдрийг жил бүрийн есдүгээр сарын 10-нд тэмдэглэж, хэлмэгдсэн олон мянган хүний дурсгалыг хүндэтгэх болсон. Нийт 37 мянга орчим хүнийг хэлмэгдүүлж, өрх бүрийн амьдралд гуниг зовлон дагуулсан энэ гашуун түүх нь Монгол Улс тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, эрх чөлөөгөө ямагт дээдлэн хамгаалах үүрдийн сургамж болсон юм.
Улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгчдийг цагаатгах, тэдэнд нөхөх олговор олгох тухай хуулийн хүрээнд 17 мянга орчим хүнд нийтдээ 16 тэрбум төгрөгийн нөхөн олговрыг өнгөрсөн хугацаанд төрөөс олгоод байна. Мөн хилс хэрэгт шийтгэгдсэн 31 604 хүнд холбогдох 10226 хэргийг цагаатгажээ.

Сэтгэгдэл0
Шарын бослогод бүгд хэлмэгдсэн гэхэд хаашаа юм. Энэ бүр сүүлдээ байр машин авах бизнес боллоо.
Тэр үнэн. Далимдуулагчид их гарч ирэх болсон. 1950-1980 - иад онд хариуцлага алдаж, албан тушаал буурч, арга хэмжээ авагдсан хүн хүртэл хэлмэгдэгч болж байна.
Алсан хүнийхээ хөшөөнд цэцэг тавьдаг нь хаанахын ес вэ? Коммунизм ,маоизмын уламжлал уу? Ардын намын алуурчид аа.
Хятад маягийн пинтүү халимаг МАН-ын хулгайч нар их тавьцгаадаг болж.
Нөхөн олговор авахын тулд улс төрийн хэлмэгдэгч болж, далимдуулагчид их гарч ирэх болсон. 1950-1980 - иад онд хариуцлага алдаж, албан тушаал буурч, арга хэмжээ авагдсан хүн хүртэл хэлмэгдэгч болж байна.
Монголд өрнөсөн Их Хэлмэгдүүлэлт нь 1922 онд эхлэн 1937 онд дээд цэгтээ хүрч, 1939 оноос бага зэрэг саарсан боловч янз бүрийн хэлбэрээр олон жил үргэлжилсэн тухайн үеийн Монголын нийгмийн бүхий л давхаргыг хамарсан хэлмэгдүүлэл байв. Монголын хэлмэгдүүлэлт нь шууд нийгмийн сэхээтнүүдийн эсрэг чиглэж байв. Хүмүүсийг голдуу Японы тагнуул хэмээн хэлмэгдүүлж байжээ. Ихэвчлэн хэлмэгдүүлэлтэнд 45,000-аас 55,000 хүн хөнөөгдсөн гэсэн тооцоо байдаг бөгөөд ихдээ 100,000 ч гэсэн тоо бий. Монгол улсын нийт хүн амын 8-13%-ийг хэлмэгдүүлэн хөнөөжээ. Эдгээрээс 18,000 нь лам нар байв. Тухайн үед эрх барьж байсан Монгол Ардын Намын (үүнд МАХН бас багтана) төв удирдлага нь Х.Чойбалсангийн шууд удирдлага дор ба нөгөө талаас шууд И.Сталины шахалтан дор олон арван мянган гэмгүй Монголчуудыг бөөнөөр нь аймаглан устгах коммунист яргаллыг энэ хэлмэгдүүлэлтээр үйлдсэн юм.
Улаан Оросууд Монголчуудыг хомроглон устагсанд нь уучлал гуйлгуулж,нөхөн төлбөр олгохыг Оросоос албан ёсоор шаардах цаг болсон.МАН-гарууд Оросоос хэдийн болтол айж гөлөг болох вэ, МАХН гардан гүйцэтгэгч байсанаа хэл.
МАН мэдлэг боловсролтой чадалтай улсыг үеийн үед алахыг нь алж хядахыг нь хядаж хэлмэгдүүлсээр ирсэн.Одоо ч гэсэн мэдлэг боловролтой чадалтай улсыг хяхан хавчиж өөрсдийн хошногоддог нууц амрагууд баньд нарт албан тушаал наймаалсаар ирсэн. МАН-ын одоогийн дарга нарыг харцгаа..Боловсрол мэдлэг бараг байхгүй ,4 аргын тоогоо ч олигтой бодож сураагүй ,мантуу нүүртэй, манж хятад язгууртай,мангайсан төрхтэй сармагчин чихтэй,шулга хэлтэй дүп хулгайч нар хамгийн өндөр албан тушааалууд дээр гараад суучихсан байгаа. ..
Ийм хулгайч нар дарга байгаа цагт Монгол улс хөгжил дэвшил гэж яриад ямар ч нэмэргүй.
Монголыг тусгаар тогтнуулаад Оросод амиа алдсан маршал Чойбалсанг хэн ямар зорилгоор муулах нь ойлгомжтой. Хэлмэгдүүлэлтийг тэр үед Монголыг захирч байсан Оросууд хийсэн гэдгийг Монголчууд ойлгодог юм.
Turiin gurvan shildeg hulgaich!
Энэ цэцэгнийхээ дараа Гашуунсухайт,шивээхүрэнрүү анхаарахгүй бол энд юу ч болж мэдэхээр болчихоод байна шүү
Хаашаа юм. Хэлмэгдүүлчихээд, дахиад хөшөөнд нь очоод хүндэтгэж байдаг гэдэг нь. Яг юу гэсэн үг вэ?.Хэрэв хүн алчихаад, нэг хөшөө босгоод түүнээсээ уучлалт гуйгаад байгааг хэлэх юм уу?Ойлгохгүй юм даа.
МАН ард түмнээ яргалж алж хядчихаад одоог хүртэл уучлал гуйгаагүй манай намын зөв гэж үзсэн хэвээр байгаа..Гаднаа ингэж жүжиглэж хуурч байгаа юм.Дотроо бол шал өөр юм бодоцгоож зогсож байгаа. МАН-ын жишгээр бол хүн алсан хүн алсан хүндээ зориулж бушуухан хөшөө босгоод ингээд зогсож байвал хариуцлагаас чөлөөлөгдөнө гэж үзэж болохоор юм байна. Хэрвээ цагдаа барина гэвэл энэ гурван хулгайчтай барьцах хэрэгтэй.