/дурсамж/
Сүүлийн хэдэн өдөр би гадаа хашаанд шүүр бариад цэвэрлэгээний ажил хийж байгаа. Лав сар гаруй үргэлжилнэ. Залуучууд хараад ихэд гайхаж байна. Угтаа бол би анх 1984 онд кино программын хэдэн өвгөдтэй гар, хөлийнх нь үзүүрт гүйж цэгцэлсэн кино фондоо дахин цэгцлэх гэж шамдан орсон нь тэр юм. Би телевизэд 1983 онд орсон.
Гэвч Оюутны 1-р курсэд буюу 1979 онд анх нэвтрүүлэг хийхээр Ц.Пунсаа эгчийн удирдлага дор гарч 20 минутын сурвалжлага хийсэн маань 16 мм киногоор сая олдсон юм. Бага залууд минь эмх цэгцтэй байсан фонд одоо уул овоо шиг хог болох шахсан байгаа. Энэ хийж байгаа ажлаа Дашзэвэг, Гэндэнсүрэн гуай, Налжир гуай, проекцоны Цэцгээ эгч архивын Ганбаатар зэрэг их сайхан хүмүүстээ зориулна. Тэд телевизийн кино архивыг анх эмхэлж бий болгосон сайхан хүмүүс байж билээ.
...Намайг дээд сургууль төгсөөд телевизэд орсон тэр намар киноны орчуулгын редакторын ажил хий гэснээр би телевизийн хүн болсон. Энэ бол 1983 оны намар. Тэр үед киноны редакц гэж тусдаа байсангүй. Харин Программ төлөвлөлтийн хэлтсийнхээ дотор Цэрэн-Очир гэж хүн ганцаараа хийдэг ажил байлаа.
Кино бүрийг долоо хоног сараар нь төлөвлөнө. Телевизээр гаргах киног гол төлөв социалист орнуудаас шуудангаар авдаг байсан. Бага байхдаа шимтэн үздэг байсан Польшийн олон ангит уран сайхны “Нохойтой дөрвөн танкчин” киногоо хүсвэл фондоос авчирч зааланд ганцаараа суугаад үзэх боломжтой болов. Сонин сайхан санагдаж байлаа. Намайг ажилд орсны маргааш нь -Ардчилсан Солонгосын Хөдөлмөрийн намын ой болно. Элчингээс нэг кино ирэх юм. Дожоодорж орчуулна. Текст нь орос хэл дээр юм гэж анхны даалгавар өгөв. Ингэж л үзэл суртлын фронтын шинэ цэрэг болж билээ.
Долоо хоног бүрийн кино зарлуулах нь амаргүй ажил байлаа. Нэг навсгар халтар номтой. Тэр нь лав арваад жил гар, гар дамжсан. Монгол кино үйлдвэрт орчуулсан Зөвлөлтийн уран сайхны киноны лавлах байжээ. Хуучин манай улсад Кино үзвэрийн Хэрэг эрхлэх газар гэж байсан бөгөөд аймаг орон нутгийн театрын ажлын хэрэгцээнд тийм лавлагаа товхимол гаргадаг байжээ.
За тэгээд номоо харж байгаад хэдэн кино тэмдэглэж аваад унаа захиалж гарна. Кино үзвэрийн газраас очиж авна. Кино үзвэрийн газрын фондны хэдэн агуулах нь хойшоо Долоон буудлаас нэлээд явж байгаад зүүн тийшээ зам салж очдог уулын энгэр газарт байсан нэг давхар хэдэн цагаан байшин. Цаад талд нь Ганц худаг гэх шорон байлаа.
Үзвэрийн кинонууд нь Зөвлөлт Улсаас худалдаж авсан кинонууд. Соёлын яамныхан урьдчилан үзэж сонгосон учраас телевизийн бид агуулга сэдэв шалгадаггүй ердөө л бүлэг тус бүрийг хайрцган дотроо солигдчихоогүй байгаа гэж үзнэ. Гэхдээ л кино зааланд бүгдийг нь дэлгэцэнд гаргаж шалгах үүрэгтэй.
Ялангуяа баярын өмнөх өдрүүдэд дараа долоо хоногийн төлөвлөсөн бүх кино үзнэ. Мөн олон цагаар суудагсан. Үзэл суртлын хариуцлага ихтэй байжээ. Би нэг кадр дүрс, орчуулгын үг өгүүлбэр, цэг таслал бүрийг хичээнгүй няхуур шалгаж байж бэлэн болгоно.
Энэ үеэс алив кино нэвтрүүлгийн утга, агуулга сэдвийг олон талаас нь шалгаж байх нь үзэл суртлын ажлын гол хариуцлага юм гэж залуу уураг тархиндаа тогтоож авав. Социалист орнуудаас ирж байгаа киноны үзэл суртал шалгана гэж юу байх билээ гэж бодогдож болно. Бас болоогүй долоо хоног бүр нисэх явна.
Социалист орнуудаас ирүүлсэн хэдэн арван хайрцаг кино зөөж авчирдаг байв. Машин дүүртэл чихнэ. Их сайхан баримтат болон хүүхдийн кинонууд ирэх. Авчраад л зааландаа шалгана гээд хэдэн арван цаг сууж үздэгсэн.
Тэр үеэс герман болон чех, болгар хэлний наад захын хэдэн үг гадарладаг болсон байх. Текст шалгаж байгаа хүн анхааралтай сонсож үзнэ. Надад их тус болсон. Удалгүй би герман хэлнээс анх удаа хүүхдийн хялбар киног төвөггүй орчуулдаг болсон байж билээ. Түүнд 150 төгрөг аваад учиргүй баярласан сан.
За тэгээд л киногоо үзээд сууна. Гадаа юу болж байгааг мэдэхгүй. Киноноос манайд таарахгүй зарим нэг юм л хайдаг байлаа. Жишээ нь, Унгарын кинонд ор хөнжлийн явдал олонтой, бас нүцгэн хагас сцена ихтэй. Бидэн шиг сая төгсөж ирсэн хир тоосгүй гэнэн томоогүй залуучуудыг үзэл суртлын хулчгар туулайнууд болгох гэж тэгж хариуцлагатай ажил хэмээн айлгадаг ч байсан юм бил үү хэн мэдлээ.
Сонор сэрэмжтэй бай. Хашир муу санаатай байхад хал балгүй гэж бусад байнга сануулна. Цаг үе нь тийм байж. Одоо бодоход өрөвдөлтэй санагдах юм. Талийгаач Жалан- Аажав гуайг 1984 онд улс төрийн хэргээр хэл аманд ороход эсэргүү байсан гээд баахан киноноос дүрсийг нь хасуулж байлаа.
Яагаад улс төрийн хэрэгтэн болсныг сайн ойлгоо ч үгүй. Хятад Румын хоёр сүжирсэн гээд Румынээс ирсэн баримтат киног бараг гаргахгүй. Албани улсын тухай бүр юу ч дуугарч, юм үзүүлж болохгүй. Герман, Чехээс ирсэн кинонд эр, эм хоер удаан үнсэлцэх, нүцгэлээд усанд орох зэргийг ажил болгож хасуулсан хэвээр. Нөгөө нэг хэцүү нь орчуулга.
Тэр үед орос хэлний сайн боловсролтой хүн олон байсан учраас шүүмжлэгч олон. Хэлний мэдлэг, орчуулах чадвар, бичиг найруулгадаа манайдаа сайн бузгай хашруудад киногоо өгч орчуулуулна. Нэг бүлэг болох арван минутын кино орчуулахад 60 төгрөгөөр бодож шагнал олгоно.
Орчуулагчид бүрэн уран сайхны киног бичвэрээс нь харж орчуулахад дунджаар 480-550 орчим төгрөгийн шагнал авдаг байлаа. Залуухан бид нарт хааяа нэг хүүхэлдэйн, ганц, хоёр бүлэг баримтат кино олдоход их баярлана. Тэр үед М.Чойжил гуай телевизийн дарга байлаа.
Дэндсэн гэмээр хашир. Бүтээл эзэнтэй. Хийж байгаа юмыг чинь хэнийх вэ гэдгийг нь үзэгчид мэдэж байх ёстой. Нэвтрүүлгийнхээ төгсгөлд нэр усаа гаргаж бай гэснээр 1985 онд бүх нэвтрүүлгийн араас уран бүтээлчдийнх нь нэр урсдаг болсон юм.
Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Г.Золжаргал
Сэтгэгдэл0
... Ирээдүйд юу болох вэ. !!! ... Хувьдаа би Монголчуудын залхуу гэдэгт эргэлздэг . Японд ажиллаж амьдарч байхад Монголчууд сэтгэлээсээ ажлаа сайн хийдэг , харин Хятадууд болон бусад нь дүр үзүүлж ажиллах дуртай хүмүүс юм байна гэдгийг олж харсан бөгөөд олон Монголчууд үүнийг ярьж байхыг сонсож байсан . Гэхдээ ажилсаг , залхуу нь хувь араншингаас хамаарч хүн бүрд харилцан адилгүй байх нь ойлгомжтой. Монголын гадаад бодлого Орос , Япон тал руу түлхүү эрчимжиж эхэлвэл мэдээж Хятадууд боломж гарах бүрд бидний хөгжлийг зогсоох хаах одоогийн бодлогоо улам бүр эрчимжүүлэх болно. Монголын нүүрс , зэс , ширэм Япон руу цувах үед Хятадууд жинхэнэ үнэн нүүр царай болох хорлон сүйтгэх бодлогоо хэрэгжүүлэх болно. Мэдээж үүнд чиний шүтдэг хужаа хүүхэн Уянгаа , түүний нөхөр Баатархуяг , доктор Молор Эрдэнэ , М Энхсайхан , Гарамгайбаар гээд хужаа нар ихэд нууц нөхцөл байдалд гар бие оролцох болно. Тэгээд ч хоёр завин дээр хоёр хөлөө салган тавиад хөвж болохгүйгээс хойш нэгийг нь сонгох хэрэг зайлшгүй гарах болно. ... Монголчууд Монгол - Оросын харилцаанд өндөр ач холбогдол өгч Монгол - Японы харилцааг ихэд хөгжүүлэх болно. Үйлдвэрлэлийн тухайд бол Монголчууд үйлдвэрлэлжилтийг эхлүүлэх хувьсгалын тохироо бүрдсэн гэдгийг ойлгож баялаг бүтээгчид үүнд сэтгэлзүйн болон эд материалын , технологийн шийдлийг бүрдүүлэн бэлтгэлтэй байх ёстой. Гэхдээ хамгийн сүүлийн үеийн техник технологитой үйлдвэрийг хөрөнгө хүч хайрлахгүйгээр барьж байгуулах ёстой бөгөөд Өнгөт болон хар төмөрлөг , Машинт үйлдвэрлэл , нисэх бүтцийн үйлдвэрлэлийг зайлшгүй хөгжүүлэх ёстой . Өнөөдөр хол мэт сонсогдож байвч 30 - 50 жилийн дараа гэхэд Монгол хүн өөрийн ухаанаар, гараар Сансарын орчин үеийн шинэ хөлөг бүтээх түвшинд хүрсэн байх ёстой гэсэн зорилтыг дэвшүүлэх хэрэгтэй. 21 р зуун Сансарын зуун, гариг хоорондын аялалын зуун , Сансарын эринчлэлийн эхлэл үе байх болно. Мэдээлэлийн цахим ертөнцийн сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологийг Монголд хамгийн өндөр түвшинд хөгжүүлэх бодлогыг хүчтэй барих ёстой. Малын гаралтай түүхий эдээ чанарын өндөр түвшинд боловсруулж хагас бэлэн бүтээгдхүүн , эцсийн бүтээгдхүүн үйлдвэрлэж ЕвроАзийн шинэ том зээлд гаргах боломжийг бүрдүүлэх хэрэгтэй . Монгол улс цөмийн эрчим хүчийг энхийн зорилгод зайлшгүй ашиглах ёстой бөгөөд хамгийн орчин үеийн өндөр хүчин чадал бүхий Атомын Цахилгаан Станцыг ойрын хугацаанд барьж ашигтлалтанд оруулах ёстой. Монгол улс Далайд гарах гарцыг нээхийн тулд Находкийн боомтыг урт удаан хугацаанд хөнгөлөлттэй үнээр ашиглах хэлэлцээрийг Оросын талтай байгуулах ёстой бөгөөд боомттой холбох төмөр замыг ойрын хугацаанд ОХУ тай хамтарч барьж ашиглалтанд оруулах ёстой . Монгол улс ЕвроАзийн Холбоотой болон Японтой түлхүү хэлбэрээр аж үйлдвэрлэлийн интеграчлалыг эрчимтэй хөгжүүлэх ёстой . Монгол улс хүнсний бүтээгдхүүнээр өөрөө өөрийгөө 100 % хангах ёстой . Монголчуудын дунд шатны ажиллах хүчний бэлтгэл Өмнөд Солонгос болон бусад өндөр хөгжилтэй улс орнуудад хийгдсэн бол , дээд болон нарийн мэргэжлийн боловсон хүчин Дэлхийн томооохон Эрдэм шинжилгээний хүрээлэн , Их сургүүүлиуд дээр хийгдсэн тул үүн дээр үндэслэн Үндэсний Боловсрол гэгээрэлийн салбарыг чанарын цоо шинэ шатанд гарган хөгжүүлэх хэрэгтэй. ... Энэ бүхнийг ерөнхийд нь нэгтгэн дүгнэхэд бидний Монголчууд сүүлийн 20 иод жилд гар хумхин суугаагүй бөгөөд социализмийн гэх тодотголтой 70 жилийн үндэс суурин дээр үсрэнгүй өндөр хөгжилтэй Их Монгол улсыг байгуулах зорилтот ажлаа алхам ч сааруулаагүй гэдгийн баталгаа болж өгч байгааг Монгол ахан дүүс та бүхэн ойлгож байгаа гэдэгт итгэж байна. Энэ бүх ажлыг Монголын Төр өөрөө удирдан манлайлах ёстой бөгөөд төслийн ажилд Төрийн оролцох ёстой хувь хэмжээг зохист хэмжээнд байлгах , хувийн хэвшилд ажиллах зах зээлийг нь нээх , хөдөлмөрийн нөөцийг бүрдүүлэх , хямд үнэтэй санхүүгийн эх үүсвэрээр хангах , стандарт технологийн гуримийг чанд сахин мөрдүүлэх тэдний аюулгүй ажиллагааг хангах нөхцөлийг бүрдүүлэн ажиллах ёстой. ... Эцэст нь алтыг хайлуулах нь улам бүр цэвэр алт гаргаж авахын төлөө байдаг шиг , … Өнөө үеийн ороо бусгаа цагийн хэлхээнд бидэнд зөвшөөрөгдсөн зовлонт хүнд байдал , харийнхны булаан эзлэлт , ардчилсан хужаа луйварчид урвагчдын бусармаг хорт үйл бүхэн нь хөх тамгат Монголчууд биднийг аливааг ухааруулж ойлгуулах , хурцлахад чиглэгдсэн Мөнх Тэнгэр Эцгийн минь хайраар үйлдэгдсэн суран бүсний шавхуурдалт байсан гэдгийг заавал ч үгүй зүрхэндээ таньж мэдтүгэй . !!! ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно. ...
Ene yostoi ymtai nohor shu
Зайлуул энэ Зориг гэгч өвчтэй хүн шүү дээ.
Золжаргал аа, та өөрийгөө мундаг сэтгүүлч, орчуулагч, хянагч гэж боддог бололтой. Гэвч дээрх бичвэрээс чинь харахад тийм биш байна. Хоёр нөхөр хаа нэгтээ шил архи задлаад суухдаа л нэг иймэрхүү юм ярьдаг байх.
Хотын төвд байршилтай 2 өрөө орон сууцанд мөнгө зээл суулгана. Байр нь байршил сайтай иж бүрэн тавилгатай, ахуйн хэрэглээний бүх зүйлстэйгээ болно. Холбоо барих Утас : 9910-6368 И-мэйл : shbagi@yahoo.com Бусад Зарын дугаар : 5300649 Зарын IP хаяг : 202.180.220.83 Зарын огноо : 2015-07-08 09:34:45
Юундаа атаархнам бэ? Үнэн сэтгэлийн дурсамж л байна шүү дээ? Ямөр болор цомд орох гэж байгаа биш, атаархаад чөдөр галзуу болсон улс энд тэндгүй байх юм.
202.180.220.83-аа Чи өөрөө ганц үг өгүүлбэр орчуулж кинонд хэрэглүүлж үзээгүй байж юу хуцаад байгаам бэ. Манайхан юу ч чадахгүй мөртлөө худлаа их хуцаж дургүй хүргэнэ гээч. Хүн залуу насныхаа ажил хөдөлмөрийн ид хавыг бичсэн дурсамж байна. Сайн уншиж зөөлөн сэтгэлээр ойлго за. Чи ч гэсэн залуу насандаа ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхэлж байснаа дурсах дуртай л байж таарна.
saixan niitlel blaa.ene yed ynexeer ajliig xiisen shig xiideg bj dee odoogiin xymyys bol ajil xiine gej facebookiin l ard udriig unguruuj tsalin abch bgaa shyy dee ajliin yamar ch emx tsegts gej yum medexgyi...
Zoljargald ataarhagchid olon baidag baihaa. end bas bj bn. Tehdee bichsen niitlel ni ih engiin iluu dutuu yumgui , ter yeiin baidliig baisnaaar ni ayataihan , namuuhan yarijee. Uund uuluud muulaad iim tiim geed uhchih geed baih yum euuuuur alga.
Zoljargalaas arai ih yum huleej bsan. Tuhain urdee shineleg setgelgeetei zaluuchuud terguun egneend bsan. Getel televiz dotroo l uldlee.
Tanitai sanal neg baina. Zoljargalaas oligtoi um garsangui dee.
Zoljargaliig bugd meddeg.Iim nertei sain TVZ iin hun bolohod,haruytsalgatai bolgoj surgasan tsag ue chin tis dem bolson bh.ahmaduud haruytsalgatai bhiig surgsan bhaa.medeej heb zagbart barigdsan ue baisan,tuhain gsag ue ni tiim baisan bizee.gebch odoogiinh shig Solongosiin emgenelt dramd uzel surtald ni batigdsan ue ,esbel amerikiin aimshig urgejilsen zadgai ue bish bsan bh.odoo bol buyr zama aladaj uchir nachiraa olohoo bailaa .Buur ch iluu uzel surtaljsan umuu buur ni zadgairsan ue l bh shig bn.Zaluusiin tarhi tolgoig yaj uunees hamgaalh tuhai uy bodoj baidag boldoo.Ardchilal- zadgairal- haruytsalagui baidal- zambaraaguitel- ?! Gej bish l baimaar
Орон гаран түг таг гэсэн хачин юм бичих юм. Ийм олон жил сэтгүүлч хийчихээд нэг олигтой нийтлэл бичиж чадахгүй ээ.
altan burnaash 1984onii televized.hiih ajil gej yu bbaisan um be aan ter ahmaduud chini arkhi gudarch tsalin avahaas uur ajil baisanuu aan martsanuu martasniig sanuulya doloo honogiin 1.3.5dahi udut efirgui buten saind udur 4uu huuhediin kinogoor ehelne 2.4.6dahi udur oroi e6aas eheleed. 11t duusdag tvd tolgoi unduulguhgui nevteruuleg belddeg baisanuu nam zasagiin udirdagchidiig magtan duulah byalduuchlan dolignohood yadardag baisanuu yadahnaa cagaan sariinhaa buhiig efirgui udur taarval gargalgui daraa ni toim uzuuldeg baisan bizdee bas 4dehi uduriinh ni 4tsagiin nevtriulegiin 2tsagiin toim ni orosiin beldsen test gargadag baihdaa aimaar ih ajil hiij yadaraa yu muusain lonhnii bugluu suudaliin birduudee harin odoogiin televizuudiin ajil denduu nuser bolson baih huuchinaa magtah chini tanii zuvuu hiih ajilgui burkhnuudiin arkhiig zuudug baisanaa zuvuur bich gants tv gelgui mongoliin buh uls ardiin aj ahui niiteeree havtgai arkhdaltiin uur baisan shuu ta nariin ardiin nam huvsgalt nam tsedenbal ulaan oros chini tiim niigem baiguulsan shuu
Zoloo, ard tumen gaviyataasaa ikh zuil huleedeg shuu. Hicheegeerei.
Ta ardiig gegeeruuleh uilsed huchin zutgeech. Bid tiim humuusiin yaridag shig muu undesten bish. Daje aguu undestnii ur sad. Ta nar sursan medsenee olon tumniihee tusiin tuld zoriulaarai. Thanks,
сэтгүүлчээр биш ТВ ийн найруулагч ялангуяа баримтат киногоороо дагнавал зүгээр санагдлаа. авцалдаагүй бичихийн. хог шүүрдэх архивтай яаж уялдаад байна вэ
Их сайхан дурсамж байна аа.Үнэхээр л зарим юман дээр соц үеэ дурсахгүй байхын аргагүй байдаг юм шүү.Хойч үедээ ихийг хадгалж ,өвлүүлээрэй
ter soc ueiin ahmaduud chini aihtar ajilsag humuus baisah gevel yostoi ugui shuu zugeer l suudal buglusun arkhichid baisan odoogiin zaluuchuud zarimiig nj es toochvol tednees iluu ajilsag shuu
Өөрийгөө мундаг гээд итгэчихсэн хөөрхий амьтан тэгээд явж л байг. Бичсэн юм нь ёстой цагийн гарз