ХИЙГҮЙ ЕРӨНХИЙЛӨГЧ
Хээгүй Ерөнхийлөгч Монгол Улсыг бар болгох гэж зориод барсангүй. Баар улс болгон хувиргалаа гэсэн шүүмж дагуулав. Хээгүйг хийгүйгээр солих нийгмийн хэрэгцээ шаардлага аяндаа буй болов. Үүнийг гүйцэлдүүлэх үүрэг МАХН, түүний Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Намбарын Энхбаярт оногдов. Тэгэхэд би тус намын хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажиллаж байлаа.
Сонгуулийг удирдан зохион байгуулах төв штабын нарийн бичгийн даргаар тохоон томилогдов. Төв штабынханд сонгуулийн кампанит ажлын талаар цуврал лекц сонсгох шаардлага гарлаа. Тийм сэдвийн нэгийг доктор Ч.Даваадашид санал болгож урив. Тэр бол Намын Төв хороонд хэлтсийн орлогч эрхлэгчээр ажиллаж байсан нэгэн. Толгойтой. Номтой хүн. Баахан үзүүлэн бэлтгэж иржээ. Хариуцлагатай хандсаны нотолгоо. Штабынханд бүтэн хоёр цаг онол уншлаа. Ишлэл татаж байгаад л итгэл төрүүлэхүйцээр ярив.
Лекцээ дуусгаад олон цаасаа эмхэлж хумьж авангаа та нар дайчин давшингуй ажиллах хэрэгтэй. Хээгүйг ялж ядах юу байсан юм. Нэр хүнд нь нийгэмд навс унаж байна ш дээ. Тэрний хажууд манай намаас нэр дэвшигч Багабанди чинь хийгүй эр шүү дээ гэв. Хийгүй гэсэн энэ ганц үг тархи руу гадас шиг шигдэн орж байна.
МАХН-аас Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч Нацагийн Багабандийг хээгүй Ерөнхийлөгч Пунсалмаагийн Очирбаттай харьцуулах юм бол үнэхээр хийгүй гэж хэлж тодотгож болох нэгэн байлаа. Тэр МАХН-ын анхны даргаар сонгогдоод ажиллаж байсан цаг үе. МАХН парламентад цөөнх болж дөрвөн жил УИХ дахь намын бүлгийн ахлагчаар үр бүтээлтэй ажиллаж хамт олныхоо лидерээр тодроод байсан он жилүүд.
Нэр дэвшигчийн нээлтэд зориулсан намын гишүүд, дэмжигчдийн цуглааныг МҮЭ-ийн соёлын төв ордонд зохион байгуулсан юм. Суудал дүүрээд шалан дээр хүмүүс багтаж ядан суусан байж билээ. Нацагийн Багабанди, Намбарын Энхбаяр хоёр тайзан дээр хөтлөлцөн гарч ирэв. Ерөнхий нарийн бичгийн дарга үгээ хэллээ. Энэ үгнээс их зүйл хамаарах байв.
Тийм болохоор төв штабынхан хэр чадлаараа чармайн бэлтгэсэн билээ. “Хээгүй Ерөнхийлөгчийг хийгүй Ерөнхийлөгчөөр сольж өөрчлөх түүхэн хариуцлагатай цаг үеийн өмнө Монгол Улс тулж ирлээ. МАХН хийгүй Ерөнхийлөгч Нацагийн Багабандийг монголын ард түмэнд санал болгож байна” гэж Намбарын Энхбаярыг хэлэхэд аадар бороо асгарах адил алга нижигнүүлэв. Бүгд суудлаасаа босчээ. Орлилдон бүр чарлалдаж байв. Үгэн сум байгаа яг онож туссан байлаа.
Хийгүй гэсэн ганцхан үг Нацагийн Багабандийн имиж болж хувирав. Үүнээс өөрөөр түүнийг тодотгож тодорхойлохын аргагүй харагдаж байлаа. Урьд нь хоёр ч удаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдоод Их хурлыг даргалчихсан болохоор лут туршлагажжээ. Хазгай гишгэнэ гэж ер үгүй. Халширч шантарч ухарна гэж байхгүй. Зөвхөн урагшаа хошуучлан зүтгэнэ. Ярьж хэлж байгаа нь унацтай. Чихэнд наалдацтай. Итгэл үнэмшилтэй. Ард олноо араасаа дагуулж чадаж байлаа.
Нэр дэвшигч ийм байна гэдэг төв штабынханд бөөн олз. Тийм болохоор хамтарч ажиллахад урамтай. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн санал хураалт болохоос хэдхэн хоногийн өмнө би хэсэг нөхдийн хамт төв зах дээр очиж түүний зурагтай халаасны календарь тараав. Хэдэн зуу, мянгаар нь. Хүмүүс булаалдан авч байлаа. Хийгүй Ерөнхийлөгчийнхөө зургийг гэртээ тавина гэж нэг авгай урамтай нь аргагүй хэлэв.
Хээгүйгээ хийгүйгээр солих цаг болсоон гэж хижээлдүү насны эр итгэлтэйгээр өгүүлэв. Эндээс бид манай нэр дэвшигч гарцаагүй ялах юм байна гэдэгт бүр ч итгэж билээ. Тэр ёсоор болж Нацагийн Багабанди Монгол Улсын хоёр дахь Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон.
Түүнийг би нилээд эртээс мэддэг байлаа. Эрхүү хотноо Улсын Их Сургуулийн дэргэдэх орос хэлний бэлтгэл ангид нэг жил хамт суралцсан юм. Оюутан цагийн анд нөхөд гэж хэлж болно. Сүүлд үзэл суртлын салбарт хамтарч ажилласан нь бас бий. Хожим МАХН-ыг мандаж биш гундаж явахад нь тэмцлийн нэг шугаман дээр байлцжээ. Би зохиолч, сэтгүүлч хүн. Эрин цаг үеэ магтан дуулдаг, бас шилбүүрдэн шүүмжилдэг. Энэ бол миний мэргэжлийн өвөрмөц онцлог. Түүндээ эдүгээ ч үнэнч яваа. Би зарим танилдаа бичсэн номоо дурсгахдаа “Манай үеийнхнээс Монгол Улсын сансрын нисгэгч Майдаржавын Ганзориг, Монгол Улсын хоёр дахь Ерөнхийлөгч Нацагийн Багабанди төрж гарсан юм. Үүгээрээ бид бахархахгүй юм бол өөр юугаараа бахархах билээ” гэж бичиж өгөх дуртай. Бид нэгэн оны цэргүүд болохоор тэр.
Багабанди тун чамбай, бас нямбай. УИХ-ын даргаар, улмаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдон ажилласан арван зургаан жилийн түүхэн замнал нь үүнийг гэрчилнэ. Гадаад Яамны олон улсын харилцааны мэргэжилтнүүд, орос болоод англи хэлний мэргэжлийн орчуулагч нэг биш хүн надад түүнийг их логиктой ярьдаг, орчуулахад урамтай. Бас яриа хөөрөөг амьдралын бодит жишээ баримтаар, ялангуяа зүйр цэцэн үг, утга зохиолын уран хэл хэллэгээр баяжуулж чаддаг гэцгээж билээ.
Намайг Польш улсад Элчин сайдаар ажиллаж, Украин болоод Балтын гурван оронд хавсран сууж байхад Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Нацагийн Багабанди Литва, Эстони, Латви улсад албан ёсны айлчлал хийсэн юм. Элчин сайдын яам, Элчин сайд өөрөө биечлэн бэлтгэлийг хангах нь ойлгомжтой шүүдээ. Ерөнхийлөгчийн айлчлалд ашиглах, яриа хэлэлцээнд нь санаа авахуулах зүйлсийг бид урьдчилж бэлтгэн илгээгээд сүүлд нь айлчлалын явц дахь Ерөнхийлөгчийн яриа хэлэлцээ, уулзалтын явцаас анзаарч ажиглахад далаас наян хувийг нь чадамгай ашиглаж байж билээ.
Энэ бол мэргэжилтнүүдийн үг яриа, үндэслэлд тэрбээр баттай тулгуурлаж чадаж буйн баталгаа. Улсын Ерөнхийлөгч хүний амнаас нэг ширхэг сул үг унагадаггүйн тод жишээ, холбогдох материал, мэдээ мэдээлэлтэй, туйлын нягт нямбай ажиллаж сурсны баримт мөн гэлтэй. Хийгүй хэмээх өнөөх алдарт тодотголын бодит илэрхийлэл лавтайяа мөн.
Багабандийг яасан их магтах юм бэ гэж уншигчдын зарим нь надад дургүйцэж болно. Өөлбөл түүнд гажиг согог байлгүй яахав. Эв эрүүл энхийн цагаан тагтаа хараахан биш. Ерөнхийдөө зожигдуу талдаа. Хүн бүртэй хэлхэлдээд, сүжирхээд сүүлэрхээд явахгүй. Хэрэгтэй хүнтэйгээ л найзлана, нөхөрлөнө. Эрхэлж хашиж ирсэн алба тушаал нь ийм болгоход нөлөөлсөн буй заа гэж бодном. Яхир бас хахир гэж нэмж хэлье.
Юм бүгдэд тооцоо судалгаатай хандана. Ийм хүнийг дотроо бодолтой, дороо суурьтай гэж монголчууд хэлдэг дээ. Муу нь ч юу байх билээ. Зах зээлийн эдийн засгийн харилцаа, капитиализм чинь өөрөө тэр чигээрээ тооцоо судалгаа, толгойн өвчин мөн шүү дээ. Социализмын үеийн “Нэг нь нийтийн төлөө, нийт нь нэгийн төлөө” гэсэн зарчим энд үйлчлэхгүй.
Түүнийг бүрмөсөн мартах хэрэгтэй. Энэ мэт жижиг сажиг зүйлд нь эвгүйцэж дургүйцэж эмзгэлдэг юмуу яадаг юм бүү мэд түүний төрсөн нутгийнхан буюу Завхан аймгийн Яруу сумынхан Багабандид сэтгүүлч Цэнддоогоос ч бага санал өгч байсан удаатай. МАХН-ыг хоёр хувааж хүчгүйдүүлэхэд идэвхтэй оролцсон гэж зарим нэг нь Багабандийг шүүмжилдэг.
Ингэж хэлж ил тодоор Энхбаяр, Багабанди хоёрыг “Өдрийн сонин”-д нэр зааж шүүмжилсэн хүн гэвэл зохиолч сэтгүүлч, нийгмийн зүтгэлтэн Л.Одончимэдээс эхлээд нэг биш бий. Уг нь тэр хоёр /Н.Багабанди, Н.Энхбаяр/ монголын улстөрийн тайзан дээр гар гараасаа барилцан хөтлөлцөж гарч ирсэн хоёр юм шүү дээ. Ямар хар муур дундуур нь гүйж, чөтгөр шулам нь шүглэчихээр эмээлийн бүүрэг шиг хоёр тийшээ хараад суучихдаг юм бүү мэд.
Харин би хувьдаа түүнийг Оюутолгойн төлөөлөн удирдах зөвлөлд орж ажилласныг нь ердөө ч таашаадаггүй. Очиж очиж Оюутолгой шүү. Очоод очоод ашиг орлогоо дээшлүүлж дэвжүүлж чадахгүйгээс хойш. Ард түмэн ажиглан хүлээж байгаа шүү дээ. Монгол Улсын Их Хурлын даргаар хоёр удаа, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр хоёр удаа улиран сонгогдож Монголын түүхэнд нэрээ мөнхөлж үлдээсэн тийм том хүн тэгтлээ доошилж, бас халтирч яасан ч болохгүй байсан юм.
Сү.Батболд хэмээх олигархи хэнээтний олиггүй мэхэнд унаж урхинд нь углагдчихвуу л гэж дотроо хардаж бас харамсдаг. Хийгүй хэмээх энэ хүнээс хэзээ ч гарамгүй алдаатай алхам. Ингэхийг нь хараад “Багабанди бага хүн биш” гэсэн гарчигтай нийтлэлийг ерээд оны дундуур бичиж байснаа эргэж санан ичих шиг болсон шүү Бага л хүн байж дээ гэж бодогдчих гээд болохгүй байгаа юм.
“Титэм” хэмээх номынх нь гол агуулгатай ч илт зөрчилдсөн гэлтэй. ТV-5 телевизээр өдөр бүрийн оройн “Цаг” мэдээллийн хөтөлбөрийн өмнө Далай ламтны алтан сургаал адил ишлэн уншдаг тэр номыг ер нь уншигч та нэг удаа ч болохноо гүйлгээд харчихад гэмгүй шүү. Хийгүй Ерөнхийлөгчийн хийгүй үгс дурайтал бичээстэй байгаа.
Сүүлийн жилүүдэд бид уулзалдаж тааралдах нь бүр цөөрчээ. “Балдорж сан”-гаас жилд нэг удаа зохион байгуулдаг арга хэмжээн дээр л хааяа тааралдах юм. Балдорж, Багабанди хоёр бол үй зайгүй андууд. Нийгмийн Ухааны Академид хамт суралцаж байсан хоёр. Ц.Балдоржийг бурхан болоход Багабанди шиг гашуудаж харамссан нь тун цөөхөн биз. Асгартал уйлж байгаад сэтгэлийн үгээ хэлж байсан нь санаанд тодхон үлджээ.
Үерхэж нөхөрлөж үг хэлдэг нь цөөрөөд ирэхээр хүн алдах, онох нь ихэсдэг ч байж болох юм. Багабанди бол бусдын хэлсэн хэрэгтэй үгийг шүүрээд л авдаг хүн. Ерөнхийлөгч болсныхоо дараахан билүү дээ, хэзээ ч билээ он сарыг мартжээ, Багабанди эхнэрээ дагуулаад алтны уурхай дээр очдог болжээ гэсэн эвгүй мэдээлэл чих дэлсэв. Намын Удирдах зөвлөлийн хурал дээр би тэсэлгүй түүнийг шүүмжиллээ. Авгайгаа гадаадад айлчлахдаа л дагуулж явдаг юм байгаа биз дээ. Ганц удаа аймаг, орон нутагт хамт авч явсан гэж би сонсоогүй юм байна.
Тэгсэн атлаа “Эрэл”-ийн Эрдэнэбат дээр авгайтайгаа очдогийн учир юу билээ. Хүмүүс үүнийг чинь буруугаар ойлгоно. Үтэр түргэн болиулах хэрэгтэй. Намайг ингэж хэлж байна гэж цаадахдаа хэл. Энэ бол Тамгын газрынх нь дарга чиний нэг үндсэн үүрэг мөн гэж би Санжийн Баярт хатуухан үг хаяж билээ. С.Баяр Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан юм. Бас Намын Удирдах Зөвлөлийн гишүүн.
Ахиж Н.Багабанди авгайтайгаа алтны уурхай дээр очсон гэж сонсоогүй юм байна. Орон нутагт явахдаа харин Оюунбилэгийг дагуулж явсан удаатай. Овоо доо, оюутныхаа андын үгийг авчдээ гэж би дотроо ихэд баярлаад өнгөрч билээ. Хүн хэдий ухаантай ч хэлэхээс нааш санадаггүй, цаас хэдий нимгэн ч чичихээс нааш цоордоггүй гэдэг үнэн юм билээ.
ХОХИРОГЧ ЕРӨНХИЙЛӨГЧ
Нацагийн Багабанди Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдож МАХН-ын даргын суудлыг Намбарын Энхбаярт найр тавин хүлээлгэж өгөв. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хуулиар нам бус байх учиртай. Монголын ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэгч болж хувирдаг учраас тэр. Үнэндээ өөр лидер тэр үед МАХН дотор байгаагүй юм. Намын даргаар ногоон гэрлээр сонгогдсон Намбарын Энхбаяр Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч болох нь анхнаасаа тодорхой байлаа.
2000 оны сонгуульд бяр зааж үнэмлэхүй ялалт байгуулсан МАХН-ын дарга Намбарын Энхбаяр эхлээд Ерөнхий сайд болсон. Сүүлийн хорин таван жилд бүрэн эрхийн хугацаагаа бүрэн хэрэгжүүлж харьцангуй тогтвортой ажиллаж чадсан хоёрхон засгийн газрын нэг. “Мянгуужингийн үлгэр” хочийг Баабараас хүртсэн “Мянганы зам” яг энэ үед хэрэгжиж эхэлсэн.
Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал батлагдаж, өмч хувьчлал үргэлжилж газар өмчлөл, орон сууцны өмчлөл бодит дүр төрх, биеллээ олж эхэлсэн. Хамгийн гайхалтай бөгөөд гайхамшигтай том үйл явдал болох Оросод төлөх 11 тэрбум орчим ам.доллартай тэнцэх “Их өр”-ийн асуудал яг энэ он жилүүдэд шийдэгдсэн байдаг. Хүссэн ч хүсээгүй ч энэ нь монголын түүхэнд том үсгээр бичигдэж үлдэнэ. Үлдэх үлдэхдээ Намбарын Энхбаяр гэсэн нэртэй хамт бичигдэнэ.
Ахин Монголын түүхэнд ийм юм болохгүй. Эрч хүчтэй эрэмгий тэмүүлэлтэйгээр урагшилж байсан он жилүүд гэж цохон тэмдэглэж онцлон нэрлэхийг би хүсч байна. Зөвхөн “Их өр”-ийг тэглүүлснийх нь төлөө Намбарын Энхбаярт Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар цол өгсөн ч багадана гэж би “Дэлхийн дэлдгэр чихийг дэлдийлгэж чадах уу монголчууд бид” хэмээх тэмдэглэлдээ тэр үед бичиж байснаа мартаагүй байна.
Өнөөдөр ч эл бодол санаа минь өөрчлөгдөөгүй хэвээрээ. Гавьяа байгуулсан хүнийг шагнаж урамшуулж байдаг, гай тарьсан нэгнийг буруушааж шийтгэж ч чаддаг байх ёстой юм, монголын төр. Харамсалтай нь тэгж чадахаа больжээ. Ямар ч байсан Намбарын Энхбаярын Засгийн газар монголын түүхэнд тэмдэглэгдэх зүйлээр багагүй байсан гэдгийг хэлье.
Залгуулаад тэрбээр Улсын Их хурлын дарга, улмаар Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгчөөр сонгогдож ажилласан хүн. Монголын төрийн дээд гурван өндөрлөгийн буюу Монгол Улсын Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр Намбарын Энхбаяр гэдэг хүн ажиллаж үзжээ. Намтар түүхэндээ ингэж бичүүлэх хүн шинэ Монголын түүхэнд өөр байхгүй. Ганцхан энэ баримт л гайгүй олон зүйлийг хэлээд өгч байх шиг надад санагддаг.
Арван жилдээ орос хэлийг төгс эзэмшиж, хуучин монгол үсгээрээ хуулан бичиж ухварлан бодож, ургуулан сэтгэх эрдэмд чамгүй сайн суралцаад, улмаар Москва хотноо А.М.Горькийн нэрэмжит Утга зохиолын дээд сургуульд элсэн орж орчуулагчийн мэргэжлээр дүүргэж, зав зайндаа ярианы болоод бичгийн англи хэлийг гараас гаргаж дэлхийн сонгодог уран зохиолын дээжээс эх хэл рүүгээ орчуулж эхэлсэн энэ хөвгүүн хэдийдээ яаж яваад ийнхүү монгол төрийн өндөрлөгт гарч улстөрийн амьдралтай хувь заяагаа тайлагдашгүйгээр холбож орхисныг тайлж уншихад бэрх.
Эртний болоод орчин цагийн монголын уран зохиолоос олж авсан ухаарал болоод сэхээрэл, “Бурхан багшийн сургаал”, “Очироор огтлогч судар” тэргүүтнийг монгол хэл рүү анх түрүүнд хөрвүүлсэнтэй нь ч холбоотой байж мэдэх юм. Тэнд бидний ойлгож ухаараагүй, олж мэдэхгүй юм даанч олон бий.
МАХН1996 оны УИХ-ын сонгуульд ялагдаад түүхэндээ анх удаа парламентад цөөнх болж намын цагаан байшингаар орж гарах хүмүүсийн тоо хумигдаж, машин тэргээр зайгүй чигжээстэй байдаг гаднах ил талбай нь эл хульхан болж эзгүйрч эхэлсэн үеэс миний бие Н.Энхбаяр Ө.Энхтүвшин гэдэг шижигнэсэн хоёр залуутай хамт ажиллах хувь тавилан тохиосон билээ. Тийм болохоор аль алийг нь сайн мэднэ.
Ажилсаг, хурд сайтай, итгэл тэмүүллээр дүүрэн залуус байсан. Хамт ажиллахад урамтай, бас түшигтэй. Хүмүүсийн үг шүүмжлэлд хүндэтгэлтэй хандана. Харин Энхбаярыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байх хугацааны ихэнхийг нь миний бие харь оронд өнгөрүүлжээ.
“Хаан” байсан гэж хүмүүс ярилцах юм билээ. Нүдээрээ хараагүй болохоор хэлэх юм алга. Мэдээж эрх мэдлийн оройд гарсан нь ойлгомжтой юм. Тэглээ тэглээ гээд тэгтлээ төрөл арилжсан нь юу л бол. Энхбаяр хүнд их итгэмтгий, бусдыг таньж мэдрэх чадвараар баахан дутмаг юм шиг санагддаг байсныг нуугаад яахав.
Үүнийг нь ч би өөрт нь хэлдэг байсан, “Журмын нөхөддөө итгэх хэрэгтэй шүү дээ” гээд л инээгээд өнгөрдөг байж билээ. Журмын нөхөд дотор нь жудаггүй, хүний үнэргүй, хүйтэн дотортой мөсгүй амьтад олон байсан байх аа. Энэ нь ч нэг их удалгүй батлагдсан юм даг. Тэднийгээ сүүлд тэрээр өөрөө “бөгс долоогчид” гэж нэрлээд дөрөв таван хүнийг ил тод зарлахыг Монголын ард түмэн цэнхэр дэлгэцээр харцгаасан. Хэн хэн болохыг бүгдээрээ андахгүй мэднэ.
Тэднээс би ганцхан хүнийг нэр цохож тодотгоё. Энэ бөгс долоогч бол Сү.Батболд. Хэтэвчээрээ эрх мэдлийн оройд хэрхэн яаж гарч болдгийг өөрийн биеэр үлгэрлэн харуулсан хүн гэж хүмүүс ярилцдаг. Ортой байж мэднэ. Нам дамжсан урвагч гэдгийг нь МАХН-ын XXII их хурал дээр хотын намын хорооны төлөөлөгч Г.Лувсанцэрэн палхийтэл хэлж байж билээ.
Н.Энхбаяр түүнийг улаан цээжээрээ өмгөөлж хамгаалаад л авч үлдэж байсан. Удалгүй дээш дээш нь дэвшүүлж мандуулсан даа. Ийм мөнгөний “найзууд” түүнд нэг биш байсан биз гэж бодогддог. Тэднээр өөрийгөө хүрээлүүлж байсан болохоор тэр өөрөө бас л мөнгөнд дуртай байсан байж таарна. Мөнгөнд дургүй хүн ч гэж хаана байхав.
Гэхдээ хэмжээ хязгаар гэж юм бий. Үүнийг тэрээр ухаарч ойлгосон юм байна гэж бодогдсон. Яруу найрагч Б.Лхагвасүрэн, сэтгүүлч П.Анужин нарын хөтлөн явуулдаг “Монгол тулгатны зуун эрхэм” нэвтрүүлэгт оролцох явцдаа Н.Энхбаяр Оюутолгой, Тавантолгойн нүүрсний уурхайгаас Монголын ард түмэн голлох ашиг хүртэх эрхтэй гэсэн байр сууриа хэрхэн яаж хамгаалж байснаа ярихдаа Сү.Батболд “Хувааж идэцгээе” гэж шуудхан санал болгосныг дурдан хэлж байна лээ.
Хуваалцаад идэлцсэн бол, хуйвалдаад нэгдчихсэн бол өдийд Намбарын Энхбаяр ямаршуухан байдалтай явах байсан бол гэж бодогдож л байна. Ямар ч байсан шорон оронд лав орохгүй байсан биз. Хаан хэвээрээ байдаггүй юмаа гэхэд хатавчнаас дээш л сууж байх байсан болов уу. Гэрээсээ л лав хөөгдөж гарахгүй, гэмтэн болж ад үзэгдэхгүй.
Гэвч тэр тийм замыг сонгосонгүй. Ард түмнийхээ талд баттай зогсоно гэж шийдвэрлэжээ. Нам дамжсан намнаачид, улс орон дамнасан олигархиудыг сөрж босчээ. Энэ нь Монгол орны дотор талд ч, гадна талд ч олон хүнд таашаагдсангүй. Нуга даруулжээ. Нийлж байгаад нэвширтэл нь занчсан байна. Амьд мэнд үлдсэн нь их юм гэж өнөөдөр олон хүн хэлж байна, Үнэний хувьтай байж мэдэх юм.
Монголын өнгөрсөн түүхээс харахад, төр засгийн өндөрлөгүүд хоорондын тэмцэл тэрсэлдээнээс үзэхэд зөвийг бодол хийлсэн бүгд нь буруудаж төгсдөг, муу муухайг бодож сэдэн боловсруулж нам нийлж сэм хуйвалдсан нь хэсэгхэнтээ дүрэлзэн бадарч явсан байдаг юм билээ. Хамгийн сүүлчийн хөдөлшгүй баримт нь Юмжаагийн Цэдэнбал, Намбарын Энхбаяр нарын биеэр туулсан эмгэнэлт амьдрал мөн.
Цэдэнбал гуай ч мөн ялгаагүй хамтран зүтгэгчиддээ хязгааргүй ихээр итгэдэг байсан юм гэнэ билээ. Итгэж найдахгүйгээр бүтээж босгоно гэдэг бэрх л дээ. Намбарын Энхбаярт бас тийм чанар нэвт шингээстэй байжээ. Н.Багабандитай зөрөлддөг зүйл бишгүй байж. Тэгсэн атлаа түүний оронд Ерөнхийлөгчөөр сонгогдож очоод өмнөх зөвлөхүүдээс нэгийг нь ч солиогүй шахам байдаг юм. Итгэж найдсан хэрэг.
С.Баяр, У.Хүрэлсүх нартай таарч тохирохгүй зүйл, санал нийлэхгүй нь цөөнгүй байсан гэдэг. Тийм юмуу гэтэл гол төлөв тэдний амаар явж, санал болгосон хүмүүсийг нь дэвшүүлж өөрийнхөө Тамгын газрын дарга, Хэвлэл мэдээллийн албаны даргаар хүртэл тохоон томилж сонгуулиа удирдуулж ажиллуулсан байдаг юм. Ажил албанаас болж ам мурийх юу ч биш хэмээн боддог байсан бололтой.
Өөлж баалж өөнтөглөгч зарим нь түүний эхнэр Цолмонгийн ааш ариншинг гайхаж Анастасия Ивановна-Цэдэнбал Филатоватай адилтган зүйрлэж байхыг би сонссон. Авгай хэцүү ааштай, түүнийг тойрон хүрээлэгч бүхэл бүтэн баг ялангуяа Монголын соёл урлагийн салбарт бүрэлдэн буй болоод цөөнгүй хүнийг ажил алба, алдар хүндээр нь хохироож байсныг сайн мэднэ.
Тэр он жилүүдэд би соёлын салбарыг удирдалцаж байсан юм. Хэдий тийм ч Анастасия Ивановна гуай ажил хийдэг хүн байсаан. Өөрийнхөө төлөө бус өрөөлийн төлөө, тодотговол Монголын хүүхэд залуусын төлөө чамгүй зүйлийг хийж бүтээж ул мөрөө үлдээсэн хүн. Олон улсын “Найрамдал” зуслан, нийслэл хотын төв дэх Хуримын ордноос эхлээд аймаг, сумууд дахь сургууль, цэцэрлэг бишгүйг нэрлэж болно.
Цолмонд тэгж нэрлэх зүйл байхгүй байж мэднээ. Цаг үе нь өөр өөр байсан болохоор. Олон улс орны практик, түүний дотор Монголын сүүлийн жилүүдийн жишгээс харахад тэргүүн хатагтай нар гол төлөв буяны ажил үйлсийг л санаачилж хэрэгжүүлдэг бололтой юм. Цолмон ч тэдний л нэг байсан байлгүй. Харин өндөр боловсрол, эзэмшсэн соёлынхоо ялгаагаар тэр бүсгүй онцгойрон ялгарч байхыг ажигласан.
Юм үзэж нүд тайлсан нь, өрнө дорнын гүн ухаан, сонгодог урлаг, уран зохиолтой нэвтэрхий танилцаж чадсан нь үг ярианаас нь мэдрэгдээд байдаг юм билээ. Тийм хүн бусдыг голомтгой байдаг, түүнд нь дургүйцэгчид байхыг үгүйсгэхгүй. Үүнээс өөрийг би хэлж чадахгүй. Ойртож дотносож хамтдаа ажиллаж үзээгүй учраас үнэндээ сайн мэдэхгүй юм.
Сүүлийн үед зарим нь Намбарын Энхбаярыг хүнд итгэхээ болилоо, хар санаатай гэдэг нь хэмээн шүүмжлэх нь ихэсчээ. Халуун элгэн нугагтаа хөл тавьж чадахгүй, хилийн чанадад “хоригдож” байгаа түүнийг ингэж зэмлээд яах ч юм билээ. Амь амьдрал, итгэл үнэмшлээрээ дэнчин тавин итгэж найдаж явсан журмын зарим “нөхөд” нь түүнийг худалдаж орхисон шүү дээ. Хутгалчихсан.
Дэнс дэнс мөнгөөр
Дэлхийгээ наймаалцсан сайдууд
Хормой хормой мөнгөөр
Хотлыгоо худалдсан ноёдууд гэж ардын дуунд гардаг байхаа.
Соёлын Гавьяат зүтгэлтэн, доктор Т.Баасансүрэн
/Үргэлжлэл бий/
Сэтгэгдэл0
Ардчилалын ёроолоос дэвшсэн Атга худлаар зуурсан Санхүүгийн хуйвалдаанаар томорсон Шанага луйвраар бэхэжсэн Эмгэн өвгөн хоёрыг Ягаан цэнхэр тасалбараар хуурсан Орос хүрэн байвгайг Олон удаа молигдсон Хятад шар луунд Тусгаар тогтнолоо худалдсан Монгол түмнийг молигдсон Муу бүхнийг дэлгэрүүлсэн Микрофон барих мэргэжилтэй Молигдож хуурах увдистай Малын эмч прокурортой Мянгуужингийн философтой Ардчилал Ардчилал гэж Ард түмнийг мунхруулсан Авлига Авлига гэж Ардын намаа айлгасан Эцэст нь толгойг нь эргүүлсэн Эрээн хятад цаасаар Эх орныг нь худалдсан Эгдүүтэй хөөрхөн өнхрүүш байна Олон долоон хошгорсон Огт баригдахгүй хулхидсан Долоон сарын нэгнийг санаачилсан Дараан сайхан нил мурьсан Баярцогт хужаагаа хамгаалсан Баттулга эх орончийг дарамталсан Бат Үүлээ баатар болгосон Байгал орчноо будаа болгосон Хятад улсад хайртай Монгол улсад халтай Хятад банкны цаасаар Монгол шороог солих Газрын хуулийг хурдан Хурдан батал гэж шахсан Гайгүй монголыг гадагшлуулж Гамин хятадыг нутагшуулж Онгорхой хууль батлуулж Олон хятад орогнуулж Худал хоосон хошгорсон Хорон санаагаа нуусан Олны толгойг эргүүлсэн Олон түмэнд хараагдсан Олон нийтийн телевизийн Онц сурвалжлагчийг занасан Утас телевиз интернетийг Урд зүгээс хянадаг болгосон Заль нэг заль хоёрын дунд Зон олныг гүйлгэж захирсан Орой болгон худал ярьж Ойр ойрхон хошгорноо Ард монгол чамайг Газар нутагтай чинь хамт Гадаадад хэвлэсэн эрээн цаасаар Гайхалтай хулхидаж худалданаа Ингэж өнхрүүш дуулж хуурдаж Хятад гоймонгоо идэнгээ Чингэсийн судасгүй ч гэлээ Чин гүрний бэлтгэгдсэн Чимээгүй худал инээх Чинээнд нь тултал хуурах Худал ярьж Ардчилал сургаж Хулгай хийж Авлига авж Алтан ургийн удамгуй ч Алиа салбадайн цустай Баатар болохгүй биетэй ч Бяцхан төрсөндөө харамсаж Эцэг эхдээ гомдсон Эх монгол орныг занасан Арван сантимертийн тахтай Алцан майга алхаатай Тарвага зурам гэшгээтэй Таамаг худал яриатай Өндөг шиг бөөрөнхий Өнхрүүш болон төрсөн Одой бяцхан биетэй Онигоо болсон намтартай Намын жагсаалт гэдэг Нарийн залийн ачаар Ард түмний сонгуулийг Ардчилсан хайрцагаар тоолуулж Монголын сонгууль мэтээр Машинаар луйвардан ялж Төрийн ордонд сууж Тэрбум хужаагийн төлөө Үхэн үхтэлээ зүтгэж Үндсэн хууль өөрчилж Үүрдийн ерөнхийлөгч болох Үнэн хятадын өнхрүүш байна
Peeh jinhen bogs doloogch eldev unen hudal nyaluun zusar ugiig eree tseerguigeer hereglen bichsen iim muuhai niitlel unshsandaa oi gutaj booljis tcutgav ! Bagabandi hiigui eronhiilogch yum bol Mongoliin toroor yagaad tegej aimaar tohuurhan togloj doromjlsiin Mongol ulsad yg yu hiij buteej giiguultsiin ain ! Iim yum hiisen geed bicheedheech ! Enhbayariin tavisan ter 1000-nii zam gegch haana haanaas haa hurdeg yugaar tavisan tiim zam baina ain ! Nerleed bicheedheech la.la.raa esvel agaaraar tavichihsan bolood 1000-nii zam gej aimaar surtei ner ogchihsiimuu !?
uneng uneneer ni bichij. enhbayar mongolin toloo asar ihiig hiij,ard tumniihee tald baisnaaraa eh ornoo hudaldagchdiin durguig hurgesen.
жинхэнэ унэн гэвэл энэ л байна даа. Н.Энхбаяр бол лидер.
yneng l bichsen bna 1000-ni zam myanguujingiin zam geed l ardchlaliin xeden xooson tolgoitonguud xutsaad bsan odoo ter zam ni bielelee olood oliggyi sagsuu shaarnuud ni yxex muruuruu yxexgyi gemgyi muruuruu yabj bgaa ulsiig alj bna shyy dee..yxer mgl-chuud er ni xynii xiisend dandaa ataarxaj xorsoj bdag,enxbayar bol ynende
mgl-d xiisen yumtai gabiyatai xyn dee enxbayar shig yum xiisen erunxiilugch bxgyi shyy dee.
Бид юмаа их аманхан мартдаг болж дээ! Энхбаярын уед жаргаж байсан удаа угуй билээ! Муу муухайн эхлэлийг тавьчихаад ганцаараа идэх байсныг нь баривчилж болиулаад хэсэг булэг хумуус л идсэн л туух байсан байх! Тэнэг монгол хумуус одоо яаж тэнэглэх юм буу мэд!
nuguu 3iigaa bodvol yamarch bsn tuuhend uldeheer l yum hiisen hun dee hu. nuguu 3t ni za ene baina geed helchih hiisen zuil baina uu
Багабанди чинь Оюутолгойн Канад доншуур хулгайч нарыг цээжээрээ хамгаалдаг хүн шүү дээ
kkk, yasan belen tsetsen ugtei, unen mundag bichee be. Unkhruush yurunkhiilugchiig yag nudend kharagdtal kheleb.
Enkhbayariin ued idej uukh bol baisan. Gekhdee ene khujaa nariig odoogiinkh shig arai ch ingej dabraagaagui baisan yum. Enkhbayar mongoliin tuluu khiisen yumtai khun shuu. Mongoliig orosiin urnuus chuluulsun. Kharin daraagiin khumuus ni mongoliig ternees iluu ikh ur shirend unagaad ue udmaaraa tuluud diilekheergui shakhuu gatsaand oruullaa. Gazar shoroogoo kheden khaltar tugruguur baritsaalsan odoogiin udirdlaguud daraagiin songuuliar bitgii demjeeree ard tumen mini.
Ардчилалын ёроолоос дэвшсэн Атга худлаар зуурсан Санхүүгийн хуйвалдаанаар томорсон Шанага луйвраар бэхэжсэн Эмгэн өвгөн хоёрыг Ягаан цэнхэр тасалбараар хуурсан Орос хүрэн байвгайг Олон удаа молигдсон Хятад шар луунд Тусгаар тогтнолоо худалдсан Монгол түмнийг молигдсон Муу бүхнийг дэлгэрүүлсэн Микрофон барих мэргэжилтэй Молигдож хуурах увдистай Малын эмч прокурортой Мянгуужингийн философтой Ардчилал Ардчилал гэж Ард түмнийг мунхруулсан Авлига Авлига гэж Ардын намаа айлгасан Эцэст нь толгойг нь эргүүлсэн Эрээн хятад цаасаар Эх орныг нь худалдсан Эгдүүтэй хөөрхөн өнхрүүш байна Олон долоон хошгорсон Огт баригдахгүй хулхидсан Долоон сарын нэгнийг санаачилсан Дараан сайхан нил мурьсан Баярцогт хужаагаа хамгаалсан Баттулга эх орончийг дарамталсан Бат Үүлээ баатар болгосон Байгал орчноо будаа болгосон Хятад улсад хайртай Монгол улсад халтай Хятад банкны цаасаар Монгол шороог солих Газрын хуулийг хурдан Хурдан батал гэж шахсан Гайгүй монголыг гадагшлуулж Гамин хятадыг нутагшуулж Онгорхой хууль батлуулж Олон хятад орогнуулж Худал хоосон хошгорсон Хорон санаагаа нуусан Олны толгойг эргүүлсэн Олон түмэнд хараагдсан Олон нийтийн телевизийн Онц сурвалжлагчийг занасан Утас телевиз интернетийг Урд зүгээс хянадаг болгосон Заль нэг заль хоёрын дунд Зон олныг гүйлгэж захирсан Орой болгон худал ярьж Ойр ойрхон хошгорноо Ард монгол чамайг Газар нутагтай чинь хамт Гадаадад хэвлэсэн эрээн цаасаар Гайхалтай хулхидаж худалданаа Ингэж өнхрүүш дуулж хуурдаж Хятад гоймонгоо идэнгээ Чингэсийн судасгүй ч гэлээ Чин гүрний бэлтгэгдсэн Чимээгүй худал инээх Чинээнд нь тултал хуурах Худал ярьж Ардчилал сургаж Хулгай хийж Авлига авж Алтан ургийн удамгуй ч Алиа салбадайн цустай Баатар болохгүй биетэй ч Бяцхан төрсөндөө харамсаж Эцэг эхдээ гомдсон Эх монгол орныг занасан Арван сантимертийн тахтай Алцан майга алхаатай Тарвага зурам гэшгээтэй Таамаг худал яриатай Өндөг шиг бөөрөнхий Өнхрүүш болон төрсөн Одой бяцхан биетэй Онигоо болсон намтартай Намын жагсаалт гэдэг Нарийн залийн ачаар Ард түмний сонгуулийг Ардчилсан хайрцагаар тоолуулж Монголын сонгууль мэтээр Машинаар луйвардан ялж Төрийн ордонд сууж Тэрбум хужаагийн төлөө Үхэн үхтэлээ зүтгэж Үндсэн хууль өөрчилж Үүрдийн ерөнхийлөгч болох Үнэн хятадын өнхрүүш байна
vnen vnen xvn xuwisaj uurchlugddugn vnen medeej mungund durgvi xvn bxgvi gexdeel svvldee gegeerch ard olonoo bodoj uls iin tuluu jaxan xeden dawarsan xvmvvsee barij xorison chinl buun daisanuud tai bolood odoo ex oronchgvil bolood ywjeenda
Ene gavyat chini jinhene bugs doloogch bn zail tsaachaa ardiin nam ardiin zasgiin ue ungursun hugchin komnistoo
Ардчилалын ёроолоос дэвшсэн Атга худлаар зуурсан Санхүүгийн хуйвалдаанаар томорсон Шанага луйвраар бэхэжсэн Эмгэн өвгөн хоёрыг Ягаан цэнхэр тасалбараар хуурсан Орос хүрэн байвгайг Олон удаа молигдсон Хятад шар луунд Тусгаар тогтнолоо худалдсан Монгол түмнийг молигдсон Муу бүхнийг дэлгэрүүлсэн Микрофон барих мэргэжилтэй Молигдож хуурах увдистай Малын эмч прокурортой Мянгуужингийн философтой Ардчилал Ардчилал гэж Ард түмнийг мунхруулсан Авлига Авлига гэж Ардын намаа айлгасан Эцэст нь толгойг нь эргүүлсэн Эрээн хятад цаасаар Эх орныг нь худалдсан Эгдүүтэй хөөрхөн өнхрүүш байна Олон долоон хошгорсон Огт баригдахгүй хулхидсан Долоон сарын нэгнийг санаачилсан Дараан сайхан нил мурьсан Баярцогт хужаагаа хамгаалсан Баттулга эх орончийг дарамталсан Бат Үүлээ баатар болгосон Байгал орчноо будаа болгосон Хятад улсад хайртай Монгол улсад халтай Хятад банкны цаасаар Монгол шороог солих Газрын хуулийг хурдан Хурдан батал гэж шахсан Гайгүй монголыг гадагшлуулж Гамин хятадыг нутагшуулж Онгорхой хууль батлуулж Олон хятад орогнуулж Худал хоосон хошгорсон Хорон санаагаа нуусан Олны толгойг эргүүлсэн Олон түмэнд хараагдсан Олон нийтийн телевизийн Онц сурвалжлагчийг занасан Утас телевиз интернетийг Урд зүгээс хянадаг болгосон Заль нэг заль хоёрын дунд Зон олныг гүйлгэж захирсан Орой болгон худал ярьж Ойр ойрхон хошгорноо Ард монгол чамайг Газар нутагтай чинь хамт Гадаадад хэвлэсэн эрээн цаасаар Гайхалтай хулхидаж худалданаа Ингэж өнхрүүш дуулж хуурдаж Хятад гоймонгоо идэнгээ Чингэсийн судасгүй ч гэлээ Чин гүрний бэлтгэгдсэн Чимээгүй худал инээх Чинээнд нь тултал хуурах Худал ярьж Ардчилал сургаж Хулгай хийж Авлига авж Алтан ургийн удамгуй ч Алиа салбадайн цустай Баатар болохгүй биетэй ч Бяцхан төрсөндөө харамсаж Эцэг эхдээ гомдсон Эх монгол орныг занасан Арван сантимертийн тахтай Алцан майга алхаатай Тарвага зурам гэшгээтэй Таамаг худал яриатай Өндөг шиг бөөрөнхий Өнхрүүш болон төрсөн Одой бяцхан биетэй Онигоо болсон намтартай Намын жагсаалт гэдэг Нарийн залийн ачаар Ард түмний сонгуулийг Ардчилсан хайрцагаар тоолуулж Монголын сонгууль мэтээр Машинаар луйвардан ялж Төрийн ордонд сууж Тэрбум хужаагийн төлөө Үхэн үхтэлээ зүтгэж Үндсэн хууль өөрчилж Үүрдийн ерөнхийлөгч болох Үнэн хятадын өнхрүүш байна
baasansuren guai bodit baidlig uneheer goltoi bichjee.
chi muu bugs doloogch bitgii hudalaa hutsaad bai!!! Bagabandid hoshnogduulj bgd doctor awaa bizde chmg sain medeh hunii huvid bichej bn...Bagabandiin bandi aaaaaa
end Baasansuren guaig bish Elbegdorj yurunkhiilugchiig l unkhruush bolgon yuguutei, uneneer ni bichsen bna shdee. Uchriig ni zarim khumuus oilgokhgui, budilaad baikh yum
Zov saihan bichjee hog shaaruud l saihan amidarch deeshee garch bn
ӨДИЙ ТӨДИЙ ОЛОН ЖИЛ НАМ ТӨРИЙГ ТЭРГҮҮЛЖ, ХЭМЖЭЭГҮЙ ИХ ЭРХ МЭДЛИЙГ ӨӨРТӨӨ ТӨВЛӨРҮҮЛЭЭД БАЙХДАА, ЭНХБАЯР МӨН Ч МУУХАЙ ХОРЛОНТОЙ ҮЙЛИЙГ БҮТЭЭН ҮЛДЭЭСЭН ДЭЭ. ТҮҮНИЙ БӨГСИЙГ ДОЛООЁ ГЭСЭН ХЭМБУГАЙ Ч СУГА ДЭВШИЖ, БҮХЭЛ БҮТЭН ДОЛООГЧ СЭТГЭХҮЙГ НИЙГЭМД ҮЛДЭЭСЭН НЬ МӨД АРИЛАХГҮЙ Л БОЛОВ УУ? ЗАЛЬ, ОВ МЭХЭЭР ӨРСӨЛДӨГЧӨӨ ХЭРХЭН УХААНЫГ ИЛ ТОД СУРТАЛЧИЛСАН НЬ ӨНӨӨГИЙН ХАГАРАЛ БУТРАЛЫН ҮР ҮНДЭС НЬ МӨН. ТҮҮНИЙ ЭХ ОРОН, АРД ТҮМНЭЭ ГЭСЭН СЭТГЭЛ ЗҮРХ НЬ ТЭР ҮЕД АРИЛЧИХААД, ХЭМЖЭЭЛЭШГҮЙ ЭРХ МЭДЛИЙН Л ТӨЛӨӨ БҮХНИЙГ ЗОЛЬЖ БАЙСАН ШҮҮ ДЭЭ. ҮҮНИЙГ ХАРЖ, СОНСОЖ ОЙЛГОХ БУС ХАРИН ТУНГААЖ, МЭДЭРЧ БАЙЖ ОЙЛГОХ БОЛОВ УУ.
ягямар ямар муухай зүйл хийсэн юм бэ юуг зольсон юм бэ хүн ойлгочихоор баримттай юм бичээчээ чи
ӨДИЙ ТӨДИЙ ОЛОН ЖИЛ НАМ ТӨРИЙГ ТЭРГҮҮЛЖ, ХЭМЖЭЭГҮЙ ИХ ЭРХ МЭДЛИЙГ ӨӨРТӨӨ ТӨВЛӨРҮҮЛЭЭД БАЙХДАА, ЭНХБАЯР МӨН Ч МУУХАЙ ХОРЛОНТОЙ ҮЙЛИЙГ БҮТЭЭН ҮЛДЭЭСЭН ДЭЭ. ТҮҮНИЙ БӨГСИЙГ ДОЛООЁ ГЭСЭН ХЭМБУГАЙ Ч СУГА ДЭВШИЖ, БҮХЭЛ БҮТЭН ДОЛООГЧ СЭТГЭХҮЙГ НИЙГЭМД ҮЛДЭЭСЭН НЬ МӨД АРИЛАХГҮЙ Л БОЛОВ УУ? ЗАЛЬ, ОВ МЭХЭЭР ӨРСӨЛДӨГЧӨӨ ХЭРХЭН УНАГААХЫГ ИЛ ТОД СУРТАЛЧИЛСАН НЬ ӨНӨӨГИЙН ХАГАРАЛ БУТРАЛЫН ҮР ҮНДЭС НЬ МӨН. ТҮҮНИЙ ЭХ ОРОН, АРД ТҮМНЭЭ ГЭСЭН СЭТГЭЛ ЗҮРХ НЬ ТЭР ҮЕД АРИЛЧИХААД, ХЭМЖЭЭЛЭШГҮЙ ЭРХ МЭДЛИЙН Л ТӨЛӨӨ БҮХНИЙГ ЗОЛЬЖ БАЙСАН ШҮҮ ДЭЭ. ҮҮНИЙГ ХАРЖ, СОНСОЖ ОЙЛГОХ БУС ХАРИН ТУНГААЖ, МЭДЭРЧ БАЙЖ ОЙЛГОХ БОЛОВ УУ.
Ёмар сайхан ойлгомжтой бичсэн юм бэ.Мэдээлэлийг ойлгож авлаа.Таньд байрлалаа.
Шувуун тархит чи ийм л мэдээлэл олж авна даа.
balaa yum bichih yum
Mongoliig mini eneeder erend oruulsan olgiorhyyd olon mafyyd arai hetereed hyibaldaad hezee teleheen medeh yndesgyi byyr sal dordood bna daa?Enhbayart dyrgyi olon hyn baidag l biz?ene bichej sanal onoloor soyorhogchid ch bas dyrgyi ni olon biz?gebch N.Enhbayariin yed l byh zyil yragsaa ahisan gedeg ni todorhoi doo?Terbeer Mongol ylasiig ergyi bolgosnoos erend ynagaj yzeegyi l hyn dee?Yalgaa ni gazar tenger sig baigaa biz?teheer ardyyd mini neg yum bodno biz ee?Bid bol ene ylas tor gedeg yumnaas ynenhyy zalhaj ychiriig ni olohoon baigaad ydaj bna syy?Baasansyren gyai bol sain medeh zyileen ard olondoo medehiin hereer bichjee?ene yed neg iimerhyy sedeb heregtei bna syy?.....
маш зөв логиктой бичжээ. одоо элбэгдоржийн булайг дэлгэж юу гэж бөндөгнүүлэх бол гэхээс ...
Хар нялхаасаа л албан тушаал, нэр терийн телее бvэнийг хийж чаддаг бегс долоогч бол Т.Баасансvрэн.мань хvнд нэр терийг хайрласанд илжиг шиг л зvтгэнэ, долигноно. Тийм болохоор тvvний хэлсэнд итгэх аргагvй, емнеес нь ичмээр амьтан
BAASANSUREN GUAI CHINI UURUU JINHENE BUGS DOLOOGC SHUU DEE
ene hun vnen zov zuil bichijee Ene hund bogs dolooch yamarch shaardlaga baihgui bichsen hun ni Gadaadad eh orondoo ireh erhgui tuunii esreg eh orond mash tom Mahnii mashin ajilj ard irgediin tolgoig ugaaj baina
Mash vnen tvvhiig oilgomjtoi bichjee'' tanks bayrlalaa'' oshoo IH vneniig bichij ---ard tvmend bod it vnen medeelel heregtei ban --Bi CH green canal neg ban aa
asuudal mongol hund baina
эрхэм бичигч та багабандийн талаар юу.ч мэдэхгүи юмаа.Отгонбилэгийг яаж долигнодог баисан. Мак.н эзэн нямтаиширтаи ямар холбоотоиг, Одоо ямар их мөнгөн дээр сууж баигааг та мэдэхгүи гэжүү.Минии сонссон үнэн бол 20 гаруи давхар зочид буудал барьж баигаа гэсэн.хөгиин амьтан гэдэг юмбилээ.иим.л амьтангуудыг бид сонгоод ард түмэн бид ядуурлаа шүү дээ.
saihan bichjee yaltchgyi yneniig bichsen bna ene Sy Batbold gedeg hyn uych boloogyi um shigl yavj baih um daa heleh heregteish dee shalgahch heregtei yagaad gants hyn ryy dairna ve negiigee barij idej bna shu dee ene Elbegdorj gedeg neg sain nuhur mongoliin turiig samarchl baidag
bagabandi ochirbat 2 ch shunalaasaa bolj neree muuhai baastsan hognuud, enkhbayar hajuud ni arai deer ee gehdee 3 uulaa ongorson tuuh, harin elbegdorj mongol orniig yag yaah geed bgaa hun be yoroosoo oilgohoo boliloo.
yag l bichsen b.a shu aihtar bichsen hun b.a aa tomchhuud eniig harj uhaaraasai bileee
unen zub yum bichsen bna.
Баасансүрэн гэгч бөгсийг маш гоё мэдрэмжтэй долоодог нэгэн билээ...Гэм нь бөгс амьжиргаагаа залгуулж явснаа мартана.Хүний өөдөөс шударга хэлж байсан гэнэ санахгүй л юм байна.Хөгшрөөд долоолгох хүн олдохгүй эсвэл мэдэхэх хүнгүй болсон гээл гэм наманчилж байх.
Сэтгүүлч мэргэжлийг намын үзэл суртал болгон матаас тэрлэж,бөгс долоохыг үлгэр жишээ үзүүлж явсан нэгэн дээ зайлуул...
энхбаяр олон тэрбумын уран зургийн цуглуулгатай юу? авгай нь рио тинтогоос 3 сая доллар авчих вуу? Энхбаяр хүүхэддээ гэр хорооллын 10 тэрбумын тендер өгчихвүү? хүргэндээ 17 тэрбумыг өгчихвүү? АПУ ГОВЬ ҮЙЛДВЭР ЧИНГЭС БАЯНГОЛ УЛААНБААТАР ЗАЛУУЧУУД ЗОЧИД БУУДЛЫГ идэв үү? Энхбаяр тавантолгой оюутолгойг харийнханд өгч Мөнхбаяр нарын эх орончдыг шоронд хийв үү? Каплаг өршөөж хятадуудаас уучлалт гуйв уу? Энхбаяр 7 сарын нэгний хэргийг турхирч карманаас нь сумны хонгио гарав уу? Энхбаяр талийгаач Зоригийнд малгайгаа мартав уу? элбэгдорж мянганы замыг эхлүүлж Оросын их өрийг тэглэв үү? батүүл нямдорж нар бурхан багшийн сургааль орчуулав уу? хариулах этгээд байна уу?
zuv bichjee barimttai undesleltei. hudal huurmag, medeelliin heregsliig tsenzurdah zereg uildleeree uursdiin buzar bulai buhniig daldalj bna. ard tumen mederj l bga bhda ene oligarhi luivarchdiig.
ZAG ZAGAARAA BAIDAGGUI ARDCHILSAN HULGAICH NAR SHORON DUURGEH ZAG IRNEE
Зөв хэллээ. Одоогийн эрх баригчид бол итгэх аргагүй луйварчид
s.bayar 1 udaa EC baihdaa altanturuugiin nevtruulgeer mongoliin tur zutgesen hundee hatuu baidag ntr geed chalchaad baisan. erunhii said hun ard tumniihee umnu tiim ug helj boldog yum bh daa gej tuhain uedee bodoj baisan. enhbayariig alah geed l ertnees hutgaa biluudeed baisan yum shig bgn
бүгд адилхан жорлонгийн өтний ялаанууд
Hugshin tugal ach shigee ohind aimaar sanal tavisan.Udahgui mat garna
Сайхан коммунист бичлэг байна. Үнэн сонины 60, 70-аад оны үзэл суртлыхны хэллэг ч яг мөндөө. Нүүдэлчдийн толгойд коммунист үзэл гэж огт байдаггүй учраас Монгол Улс коммунист дэглэмээс ямар ч эмзэглэлгүй хурдан салсан. Харин ганц нэг боо намын үзэлд сохоор итгэгчид байсныг үгүйснэж болохгүй. Харин Сү.Батболдыг голоор нь туучихсан байна шүү. Бусдыг нь бол билбүүрдсэн байна.
Mongol helnii nairyylaga bolon terleh heleen sain setgyylch yaj bichehiig yrgelj ajiglaj yab?Elbegdorjtangyyd aa...Ta nar hii hooson chalchihaan aznaj ergeed Elbegdorjoon har daa?...ene hyn hen be?.....
Н.Энхбаярыг тайван байлгаач бөгс долоогч, худал чалчигч нараа
Enhbayar erunhiilogchiin ued yamarch baisan yumnii vne ingej osgogui $$$ AHiinhnii ued genet iheer osniig zogsooj neg hevend bailgasan margaash mah talh guril osno gesen aidasgui hidiigeer shiljiltiin ue odoogiinh shig ih tootoi mongo yardagui baisanch buteen baiguulalt hiigdej ehelj baisan
С.Баяр, Сү.Батболд нар жинхэнэ шунахай луйварчид, эх орноо харийнханд худалдаж гадаадад үл хөдлөх хөрөнгө босгоод явж байгаа. Одоо дахиад улс, эх орноо самрахаар ерөнхийлөгч болохоор санаархаж байгаа гэнэ.
eeree begs dolooj hanaagui l baina daa
HULGAICH LUIVARCHIN MONGONII TOLOO HOER SUUMGER NUDEE UHAAD OGOHOOS BUZAHGUI LUIVARCHIN BOGS DOLOOGCH BATBOLDIIG HAMGIIN UNEN ZOVOOR NI ARD TUMEND HURGEJ BAINA HURELSUH BOL OCHUUHEN MUU MOSKO HAV SHUU DEE TENEG LALARUUD ERH MEDELD HURHEEREE IIM BOLDOG YUM BOGSIIG BOL IH NYAMBAI SAIN DOLOOJ BAISAN HUN ARHAG LUIVARCHIN HULGAICH BOLDGIIG SUULIIN HEDEN JIL AN MAN NII LUIVARCHDIIN AMIDRALAAS MONGOLCHUUD ALI HEDIIN MEDDEG BOLSON BID MONGOLIIN ARD TUMNII HUU NAMBARIIN ENHBAYARTAI HAMT
HUURAMCH HULGAICH ARDCHILALAAS SAIHAN KOMMUNIST NIIGEM DEER MINII EEJ AAV HUUCHNII HUMUUS BUGD KOMMUNIZMIIN UED OSSON MUU BOLSON YUM ALGA SAIHAN ZAG BAIJ DEE ENE ARDCHILALIINHAN GEED BAIGAA HULGAICH NAR BUGD L KOMMUNISTUUDIIN HUUHDUUD SHUU DEE BISH GEJ HUZAACH
Enhbayar dargaar mongol uls dutaj bna ene hvn l mongolig awarna
TIIMEE.ENHBAYARIIG MONGOLIIN ARD TUMEN OMOOROH ERHTEI. ELBEGDORJIIG OGTSRUULYAA.
Багабанди, Балдорж хоёр Шо.Отгонбилэгээр дамжуулж монголыг идсэн сувдаг хүмүүс юм шүү.
chi mash unen ug bichjee ene Bagabandi gej hulgaichiig shalgaachee Tuul-Jin-Pan geed Sansariin tend bdag uilchilgeenii tuviig Chinese humuusd 3,000,000 $ zarj luivar hiisen iimd shalgah heregtei...
Тугалхүүгийн Баасансүрэн гэж зөнөг орчилонг бузралсаар л явна уу?
Baga bandi gej muu hulgaich Tuul-Jin-Pangiin heregt holbootoi gej handaj baina. Naad hulgaichaa sain shalga
Их ер дарсан л гээд байдаг. Медведев ирээд ер нэхэж байсан шуу дээ. Ингэхэд, ОХУ-ын терийн Дум-аар их еерийн асуудлыг хэлэлцэн соерхон батлаагуй шиг санагдах юм. Энэ бол Орос улс еерийн асуудлыг бурэн шийдээгуй л гэсэн уг.
Битгий худал шаа чи!! Тархи угаагчаа. Өр дууссан. Харин одоогийн луйварчдын хязгааргүй өр эхэлсэн.
Bugs doloogch gej yamar myyhai ner hoch ve.Buu uzegd,u unshchihvaa.
Үнэн юм бол Н.Энхбаярын төрд алба хашсан 10-аад жил Монгол амгалан тайван өрнөөсөө салсан улс шиг улс байсан юм шүү. Очирбат, Багабанди уул уурхайгаас баяжсан Очирбат албан тушаал хөөж намаа ч сольсон Монголын уул уурхайг сүйрүүлсэн загалмайлсан эцэг шавар арслан. Ц.Элбэгдорж Монголын төрийг бүхлээр нь самарсан одоо өөрийн талын хүнээр хууль хяналтыг бэхжүүлсэн, байх хугацаандаа хойш өөрт тохиох замаа засаж өөрт ашигтайгаар хуулийн бүх заалт өөрчилсөн. Монголыг юуч биш болгож амин хувиа хичээж дэлхийд нэрээ гаргахын дон тусаж цэсардан цаазын ялгүй болгож шоронжсон монгол болгосон, Э/з туйлдуулж өрөнд унгасан өөрийгөө гадаад дотоодгүй магтан дуулсаар хөрөнгө үрсээр ард түмэн Монгол улсыг элгээр нь хэвтүүлэжгчдийн толгойлогч бурхан нэг л үед гэсгээх байхдаа....
Унэн уу? Энхбаяр унэхээр бидэнд хайртай юу? Эсвэл хулгайлсан монгондоо юу?Бугд хулгайч луйварчид шээ! Эд чинь та нар чинь юу ч ойлгохгуй байна уу!??? Мал шигээ болчих вуу???
Enkhbayar bol chadaltai l mundag hun Elbeg bol hudal ch ataarhuu 1 amitan
Saitar yhaarch ynsizgaa?....ene bichseng ynsaad yhaarch chadahgyi bol demii balai chalchihaan boli?...Hend heregtei gej ergyytej ylas tor gedeg har zyydeer eeriigee zobooh gee be?....Daanch manai balchimgyi ynsigchid hetertlee ikhessen ni ene haragdana,bichsen sanal ni ch ter syymjlel ni ter?ychiriig ni yl olon galzyyrsan emgenii ylger bna?....zaluus iim doroi yhaarch yabaa ni Mongoliin doroitol men dee?.....
энхбаяр олон тэрбумын уран зургийн цуглуулгатай юу? авгай нь рио тинтогоос 3 сая доллар авчих вуу? Энхбаяр хүүхэддээ гэр хорооллын 10 тэрбумын тендер өгчихвүү? хүргэндээ 17 тэрбумыг өгчихвүү? АПУ ГОВЬ ҮЙЛДВЭР ЧИНГЭС БАЯНГОЛ УЛААНБААТАР ЗАЛУУЧУУД ЗОЧИД БУУДЛЫГ идэв үү? Энхбаяр тавантолгой оюутолгойг харийнханд өгч Мөнхбаяр нарын эх орончдыг шоронд хийв үү? Каплаг өршөөж хятадуудаас уучлалт гуйв уу? Энхбаяр 7 сарын нэгний хэргийг турхирч карманаас нь сумны хонгио гарав уу? Энхбаяр талийгаач Зоригийнд малгайгаа мартав уу? элбэгдорж мянганы замыг эхлүүлж Оросын их өрийг тэглэв үү? батүүл нямдорж нар бурхан багшийн сургааль орчуулав уу? хариулах этгээд байна уу?
ЭНЭ БУЗАР ЛУЙВАРЧИНЫ ХОРОНГИЙГ ХУРААЖ АРД ТУМЭНД БУЦААЖ ОГОХ ХЭРЭГТЭЙ
1-r hulgaich odoo gadaadiin buunii nohoi. haana iu baigaag iaj avilgal ogch tuhain ordiig ooriin bolgoh tald gadaad ezendee uilchilne. shand ni arvin Zoos avna. 2-r hulgaich naiziinhaa hamt erdenetiig oortoo avah shunaldaa hotlogdson. zorilgodoo hurehiin tuld narantsatsraliig ashiglaad ajlaas ni salgasan. 3 ba 4-r hulgaich nar 2 tolgoi deer alaltsana. 4-r hulgaich 3-iin oimsiig gozoilgoson mod ooriinh ni eelj irne. huzuugui hulgaich zorigiig nuhaj zamaa tseverlesen
SU. Batboldiin horongiig huraa. Muu bogs doloogch suumger
MONGOLIIN ARD TUMNII HORONGIIG HULGAILJ OLIGARHI BOLSON HULGAICH NARIIN HORONGIIG 2017OND BUREN HURAAJ ARD TUMEND HUVIZAA MAYAGAAR OLGONO
ELBEGDORJ BATUUL HOER ZORIGIIG NUHCHIHAAD TUUNEESEE AIGAAD MONGOLIIG CHAAZIIN YALGUI BOLGOSON GEJ AN NAMIINHAN YARDAG YUM
Hogiin amitan. Buteesen um uu ch baihgui. Hooson tsetserhegch. Komsomoliin buteegdehuun.
Жинхэн бааста бөгс долоож амь зогоогч байна. Байнга долоож байхгүй бол турж үхдэг гаруу гүй yu.
МАХН-ын дотор болож байсан зарим үйл явдалыг баримт түшин үнэн бичжээ.Гэхдээ С.БАЯР,С.БАТБОЛД,ХҮРЭЛСҮХ нараас МАХН -ыг устгахад гүйцэтгэсэн үүрэг оруулсан хувь нэмэр , гадаад орны оролцоо,АН -ын улайрсан зүтгэл, тухайн цаг үеийн байдалын нөлөөллийг бүрэн гүйцэд тооцож дүгнэх хэрэгтэй юм хойч үедээ сургамж болон үлдэж хэрэг тус болох юун?
Enhbayriin bogsiig dolooj ardiin mongo idsen muu suutiisen hulgaichiig tamd. Horongiig ni huraa
Bagabandiin bj baigaag ee.deel meel ni unen tomdjee. Yu bodood bgaan buu med. Unen baga bandi ymaa. Kkk
БАГАБАНДИ ХYYРЭЭС ЭХЛЭЭД МОНГОЛ УЛС СYЙРЧ ЭХЭЛСЭН ДЭЭ МУУХАЙ ХYYР YХЭЭСЭЙ ЭНЭ ЯМАР ЗУСАРЧ ДУРАК YYНИЙГ БИЧСЭН ХУЛГАЙЧ