Өглөө явж байсан толгой дээрээс юм цацаад байх шиг байна. Гайхаад харсан чинь нэлээд өндөр байшингийн дээд давхараас цайныхаа дээжийг өргөж буй эмээ байна. Хуралд орох гээд цагаан цамц өмсчихсөн явсан маань жаахан тиймхэн болчихлоо. Тэгсэн хажуугийн зогсоол дээр байсан машины жолооч машин дээр нь цайны дээж туссаныг хараад:
-Эмээ болиочээ. Дандаа ингэж байх юм гэж бачим дуу тавив. Би ч бас урд нь нэлээд хэдэн удаа машин дээрээ цайны дээж цацуулж, угаалгын газар очоод машины будганд нэвчээд өнгө нь өөрчлөгдчихдөгийг мэдэх тул залууг жаал өрөвдөв. Эмээг ч бас өрөвдөв...
... Хуульд тэгж заасан тэгж болохгүй, ингэж болохгүй, хориглоно гэх мэтээр бид мянга ухуулаад иргэдийн сэтгэлзүйд хуулиар хориглосон харилцааг төдийлөн хүргэж чаддаггүй. Харин уламжлалт ёсоо дагадаг, шашин шүтлэгийн багахан ч гэсэн мэдрэмжтэй хүмүүст гол ус бузарлах хийгээд аливаа ахмадын сургаалийг дагахгүй бол "монголоо алдсан юм", муу ёрлож буруу үг хэллэг хэрэглэвэл "амны бэлгээс ашдын бэлэг", үгэнд нь орохгүй хүүхдэдээ "ээжийг нь чөтгөр аваад явчихдаг юм, нүгэл" гэх мэтээр хориглох үйлдлүүдээ цээрт ёсоор төлөвшүүлдэг нь монгол ёс.
Төв аймгийн Батсүмбэр сумын нутагт орших рашааны эхэнд ийм нэгэн бичээс байна.
Түшээ вангийн Түшээт хайрхан
Түмнийг тэтгэх Тэнүүн рашаан
Энэ бүгдийг сэвтээвээс
Эргээд голомтыг чинь самарчих болно
Ар нуруундаа энгэр дагуулсан
Асгат ноён хайрхан
Ан амьтан өвс ургамлаас
Нэгийг л таставаас
Амийг чинь авах болно гэжээ. Харваас шинэ цагийн бичээс мөн ч гэлээ. Рашаан уух гэж, амарч зугаалах гэж очсон хүмүүс уг цээрийг сүсэглэн дагаж (магадгүй айж), хог буртагаа хаяхгүй ихэд нямбайлан байхыг олж хараад энэхүү бичээсийг бичсэн хүнд, тэр дундаа хууль сахиулах арга зүйд нь гүнээ талархах сэтгэл төрөвөө гэж.
-Их догшин газар гэнэ шүү, миний хүү чихрийн цаасаа битгий хая гэх буюу:
-Энд голын эрэг дээр машинаа угааж болохгүй ээ. Өөр газар очъё гэх хүмүүсийн яриаг сонсоод бас эргэлзээ төрөв.
Догшингүй газрын голын эрэг дээр хог хаяж болно. Энэ рашаанаас холдоод өөр голын эрэг дээр бол машинаа угааж болно гэж байгаа юм шиг сонсогдоно. Монгол нутгийн хаа сайгүй энэ цээр үйлчилдэг гэдгийг хэрхэн яаж ойлгуулах вэ?
Манай буддын шашин агуу гүн ухаан билээ. Гэлээ гэхдээ хэт дотогшоо, гадагш илэрхийлэлгүй гүн ухаан юм шиг санагддаг. Магадгүй гадагш чиглэлтэй ч байж мэднэ. Гадагш чиглэдэггүй ч болгосон байж мэднэ.
Христийн сүмүүд маш сайн PR-тай байдаг. Харин манай буддын шашныхан яагаад олон нийтэд энэхүү гүн ухаанаа арга зүйтэй, орчин цагийн PR-ын урлагийг ашиглаж хүргэж чаддаггүй юм бол. Яагаад шинэчлэгдэхгүй байна вэ?
Гудамжинд хогоо хаях, тамхины ишээ шидлэсэн хүмүүст лам нар гудамжинд хог хаявал ажил чинь тэр өдрөө бүтэхгүй гээд сургаад өгч болмоор. Бурхан багшийн хэлснээр эх дэлхийгээ хайрлах нь үүнээс эхлэлтэй гэдэг юмуу, мөхөс ард бидний хэлж мэдэхгүйгээр уран яруу үгсийг хэрэглэн шашны сургаалиа айлдмаар санагдана.
Дэлхий дээр олон эрх зүйн тогтолцоо байдаг. Иргэнлэг эрх зүйн, нийтлэг эрх зүйн, социалист эрх зүйн, шашны эрх зүйн гэх мэтээр судлаачид ангилахыг хичээдэг. Үүнээс шашны эрх зүйн онцлог тал нь нийгмийн харилцааг зохицуулахдаа НҮГЭЛ, БУЯН гэсэн хоёр чигт иргэдийн эрх зүйн ухамсрыг чиглүүлдэг.
Тухайлбал, иргэн хүн гарцгүй газраар зам гарах нь элдэв янзын хууль зөрчөөд байгаа зүйл биш зүгээр л НҮГЭЛ үйлдэж байгаа юм. Зөв замаар явбал БУЯН. Гудамжинд хог хаявал нүгэл, хогийн саванд хийвэл буян. Хуулийг ойлгоход нэг их төвөгтэй биш болгож байна.
Жишээ нь эмээ хөдөө газар цайныхаа дээжийг өргөвөл монгол ёсоо дагасан сэтгэлийн цагаан булаг болой. Харин хотод цонхон дээрээсээ цай өргөж, хүн амьтны эрхэд халдаж байгаа нь нүглийн нэг төрөл гэдгийг нэг лам хүн сайхан яриад сурталчилаад өгмөөр.
Архи ууж, агсан согтуу тавьж, нийтийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулан танхайрвал эрүүгийн хууль зөрчиж байгаа юм биш. Зүгээр л НҮГЭЛ.
Тэгэхээр нүгэлтэй л амьдарч болохгүй. Зөвхөн буян үйлдэж явбал цээрийн зорилго оршдог гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл шашны болоод уламжлалт соёлын цээрээр хуулийг сахиулах нь ердийн ухамсрын түвшинд илүү их үр нөлөөтэй.
Орчин үеийн PR сайтай ламаар Хархорины хийдийн ээжийн тухай дуу дуулдаг лам залууг нэрлэж болно. Хүнд ойлгогдохгүй байгаа далд гүн ухааныг аль болох энгийнээр ойлгуулахыг хичээж явдагт нь баярлууштай. Иймээс гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, эрх зүйн ухамсарыг төлөвшүүлэх ажиллагааг яг л УИХ-ын сонгууль явуулж байгаа юм шигээр аль аль түвшиндээ сурталчилж чадвал цээр хэрэгжих сайн талтай.
Иймээс хотын захирагч Э. Бат-Үүл ч юмуу, цагдаагийн дарга нар ч юм уу гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг хэрхэн оновчтой зохион байгуулж болох вэ гэдэг талаар энэ олон хийдийн хамба лам, бөө удган, үзмэрч нартай нэг сайхан сууж байгаад саналаа солилцмоор юм.
Гэр орон, ажил алба, эд хөрөнгөө далд ертөнцөд даатгах гээд, үзүүлэх, суудлаа засах гээд очдог хүмүүсийг угтаж авсан лам, удган, үзмэрч нь:
-Суудал өнцөгдсөн байна. Өндөр уулын оройд гарч, тэр зүг рүү тийм будаа тэдэн удаа цац гэхээсээ илүүтэй:
-Та ер нь маш их хог машиныхаа цонхоор хаядаг юм байна. Хотын савдаг үүнд чинь гомдоод, таны ажил үйлс бүтэхгүй байгаам байна. Тиймээс хотын савдагаа тахиж, хорооллоос дөрвөн зам хүртэлх замын сайн цэвэрлэ. Тэгвэл ажил үйлс чинь бүтнэ гэвэл яах бол? Хэ-хэ. Арай хэтрэх байх. Гэхдээ л арга зам байж таараа.
Хотод ч цээр бий, хөдөөд ч цээр бий. Хотын соёл гэдэг нэртэй л болохоос бүгд л монголчуудын соёл билээ.
Хуульч Б. Гүнбилэг
Сэтгэгдэл0
Хүн нас барахад оршуулах зан үйл хамгийн хүндтэй арга хэмжээ байдаг. Уламжлалт нүх ухаж газарт оршоох арга нь сайн муу хоёр талтай байна. Муу нь: Бүрлээчид зориулж чулуун дээр нэрийг нь сийлж хөшөө босгодог. Хөшөө ч юу байхав пайз маягын юм. Үүнээс болоод үхэгсдийн хот бий болдог. Бас заавал авсанд хийдэг тул их хэмжээний мод материал булагддаг. Гэтэл үүний эсрэг сайн хэлбэр бас байна. Өөд болоочийг хадаг торгонд ороогоод л нүхэнд оршоож, дээр нь мод тарих. Мод нь оршуулганаас шим тэжээл авч ургана. Энэ нь эргээд байгальд ээлтэй буянтай үйл болно. Бүрлээч дахин амьдарч байгаа мэт. Үүнийг шашныхан л чиглүүлж ёс жаншил болгох боломжтой. Гэтэл одоо нас барсан хүний хойтхийг үзээд шууд л чандрал гэх болсон. Энэ бол Буян компанитай сүлжээ бий болсны шинж. Гэтэл хөдөө орон нутагт яахав. Лам нар өөрсдөө буян нүглээ ч ялгахаа больсон цөвүүн цаг. Өдөр нь хуралд хуваргын дүртэй, үдэш нь цэнгээний газар мулзан моодтой мундаг шоучид.
Шүтлэг ихтэй хүмүүс ч амарч зугаалаж явахдаа хог буртгаараа, хүн төрлөхтөнд заяасан БУРХНЫ ХИШИГ -г бузарлан явах нь гаслантай. Лам хуврагуудад үүнийг залруулах их боломж байгаа ч хийхгүй л байгаа. Зарим нэг нь бүр хангай дэлхийд өргөл өргө хэмээн зарлигдаж хадаг самбаа зэрэг элдэв зүйлээр хог торих үйлд хүмүүсийг түлхээд ч байгаа юм шиг ээ...
Buddiin shashin chini dayanchildag, surtaldval ooriigoo atgalan barih uzel ruu orno gej uzdeg shashin. Ter teneg lam bol shashnaa meddeggui mal shuu dee.Olon malnuud bn.Christ bol iag surtaldaarai gesen surgaaltai.
... Монголыг Хятадчилах бусармаг бодлогынхоо дагуу Ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж , Халх голын сав газрыг Хятад , Солонгосуудад найр тавин өгөх ажилд гар дүрэлцсэн, урт үст , богино бодолт чивэлт эм болох ХХАА-н хууль бус сайд Р.Бурмаа гээч нь эрх мэдэлд дурлах , эд хөрөнгөнд шуналтах шулам мэт сэдлээсээ болоод үлдсэн насаа харанхуй шоронд өнгөрөөх болно. ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж , тамын гүнд хаягдах болно. ...
uhamsar setgelgee 2 n standard bolj amjaagui ard tumend zoriulj argaa barsan arga l yumdaa, gehdee unen, iim ard tumend odoohondoo ene arga zov yum shig bas neg zov Sanaa gargaj bichsen ba ldaa..
aRDCHILSAN TENEG HYJAATAI TOR Mongolchyydiin yndesnii baharhal bolson sasinaa,olon zyyn jil bidnii zyrh setgeld baisan hyn bolj hymyyjyyldeg yos judagiig ystgaad eneeder isus sytej tolgoin ergee ni garahgyi munhaglaj yabna!isust itgesen tengyyd ni MONGOLOON sasinaa muulan chadahgyi tenej hebtene!bid Mongol oron dotoroon bagtalzaj zeb aarhaj zeb hymyyjij yndesnii yzeleeree olon juun jil damjaad irsen soyol hymyyjileeree baharhah chag irjee?....hynii setgeliin dotoodod hamgiuin gaihamsigyyd yldeedeg Buddagiin sasin bol delhiin hamgiin zeber ariun sasin tyynees syralzah yum ikhe baigaach eneegiin mulguunuud chagiin erheer teneg ydirdlagatai tyl hyrtej sergeej chadahgyi muulzgaaj bna?ene bol Mongoliin senej baigaagiin neg ilrel men!!!zaluus anhaarah heregtei delhiin hamgiin yhaalag hymyys ene sasing sinejleh yhaanch ylamjilan heregjyylej abah dotood yhaan geed zaagaadf baihad byryy iselsen syh sig?Byh ynasan hyatad sig yabaad yuheb dee!!!!!eneegiin zaluust yuch heleed tysgyi byzarlagdsan almasyyd????????????????,
MONGOLIIN GANDAND XIID БОЛ УНЭНДЭЭ ЛАМ НАРЫНХАА НУГЛЭЭР БКЗАРТСАН ГАЗАР ГАНДАНД ОЧИХЫН ОРОНД ХРИСТЫН СУМД ОЧИХОД УНЭХЭЭР ГЭГЭЭРЛИЙГ ОЛДОГ БУДДА МОНГОЛЧУУДЫГ СОНООЖ БАЙНА
Тэнэгтээд байгаач. Харин тэр хрээстийн сүмд чинь бузар булай бүхэн шингэчихсэн байгаа. Олон долоон үггүй тэр бузрын хрээстийнхээ сүмд л очино биз.
Лам лам тэг тэг гэхийн оронд өөрсдөө тэр ламаа болоод амьтнаа гэгээрүүлнэ биз. Өөрсдөө юү ч хийхгүй дан хүмүүст,ламд улс төрчидөд заасан хүмүүс өөрсдөө хийж үлгэрлэж дагуулдагыг мартсан заагч монголчууд.тэнэгүүдийн орон юм уу хаашаа вм
Шүтлэг ихтэй хүмүүс ч амарч зугаалаж явахдаа хог буртгаараа, хүн төрлөхтөнд заяасан БУРХНЫ ХИШИГ -г бузарлан явах нь гаслантай. Лам хуврагуудад үүнийг залруулах их боломж байгаа ч хийхгүй л байгаа. Зарим нэг нь бүр хангай дэлхийд өргөл өргө хэмээн зарлигдаж хадаг самбаа зэрэг элдэв зүйлээр хог торих үйлд хүмүүсийг түлхээд ч байгаа юм шиг ээ...
Засагтай захиргаатай соёлтой нийгэмд байхад бух л юм цэвэр цэмцгэр ёс жаягтай байлаа!!! Ардчилал бидэнд дэлхийн хогийг цуглууллаа даа
DURGUI HURVEL GOCHNOGODONO SHUU GENEEEE
bagaas ni l "boldoggui yum huu mini" geed evteihen helehed l nasan turshid ulddeg dee! odoo helehgui baina.huuhedteigee ajillahgui baina. herev hunii huuhded yum helebel huuhed bish etseg eh ni durguitsen huleen avdag bolj.
Сүсэг бишрэлдээ гол нь биш бас хог тарьж байгаадаа бас гол нь биш хүнийг хүндлэхдээ л гол нь байгаа юм. Манай Монголчууд маань бие бие хүндлээд л сурчихвал бүх юмыг бсогоол ирнэ... Ингэхгүүлэхгүйн тулд 2 хөрш элдэв ухуулга хийдэг. Заримдаа бидэнд анзаарагдахгүйгээ хийдэг. Жишээ нь хэрэв замын голоор хүнд зай тавьж өгөхгүй эгнээгээ буруу авч явж байгаа машины жолооч хятад байвал (би 2ч удаа таарч байсан) бас л адил хорлон сүйтгэх ажиллагаа хийж байнаа гэж ойлгох хэрэгтэй. Ингээд дурьдаад байвал их юм бий. Хужаа нар бага багаар мэрж иддэг гэдгийг үргэлж санаж байх хэрэгтэй.
Saihan bichsen bna.
Маш зөв зүйтэй юм хөндөж хотын дарга ерөнхийлөгч гэх мэт хүмүүс энэ талаар бодох хэрэгтэй тэр шашны томчууд нь нөлөөлөх зааварчлах ажил хийвэл зүгээр
... Монгол улсын тусгаар тогтнолын дархлааг хамгаалдаг ганц газaр болох НАХЯ ыг 1990 ээд оноос эхлэн Ардчилсан хужаанууд энд тэндээс нь өмөлж цөмлөөд энэ байгууллагыг Монгол улсын Үндэсний Аюулгүй байдлыг хариуцах үндсэн үүргээс нь хөндийрүүлэн өөрсдийн хужаа цустангуудын хорон үйлдлийг хаацайлах , хамгаалах байгууллага болгон хувиргасан. ... Одоогийн байдлаар Монголын Цагдаагийн байгууллагаар оролдож үйл ажиллагааг нь зогсонги байдалд оруулан , Монгол улсын Хилийн Хамгаалалтын асуудлыг хариуцдаг ХХЕГ ын үүргийг Боомтын хуулиар Гадаадын Иргэн Харьяатын Газарт шилжүүлэн , тэр газар нь Хилийн шалган нэвтрүүлэх албаны ямар ч туршлага байхгүй , зохих мэргэжлийн боловсон хүчин ч байхгүй бөгөөд , хятад цустангуудад ээлтэй дарга нь Гадаадад гарсан Монголчууддаа хатуу нүүр харуулна хэмээн Ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржийн далд бодлогыг ил цагаан мэдэгдэж олны зэвүүцлийг төрүүлэн өөрийгөө хэн болoхыг , урвагчийн утсан хүүхэлдэй болохоо олон түмэнд таниулсан . Монгол Улсын төрийг хууль бусаар эзэрхсэн ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид яаран сандран гүйцэтгэсэн энэ бүх хуулийн шинэчлэлийн цаана Монгол улсын хууль хүчний байгууллагуудыг хүчний хувьд тарамдуулан хэрэг дээрээ оршин тогтнох хууль зүйн үндэсгүй болгож , Монгол Улсын Xилийн өмнөд хэсгийн хамгаалалтыг татан буулгаж Хятадуудыг Монголд чөлөөтэй нэвтрүүлэх , Монголыг Хятадчилж шинэчлэх бодлогын дагуу хийгдсэн гэж хэлэхэд олон хүн гайхахгүй болсон. ... Тийм дээ ч Монголд Ардчилал , хужаа бид ялсан учраас Монгол Улсын Хил хамгаалах байгууллагыг удахгүй татан буулгаж үүргийг нь Хятадын Хил хамгаалах байгууллагад шилжүүлэх болно гэж хэлээд Тэмүүжин гэгч хорон урвагч этгээд ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржийнхоо өгсөн ээлжит бузар даалгаврыг нь ихэд сэтгэл ханамжтай биелүүлсэндээ инээгээд зогсож байх нь энүүхэнд болсон гэхэд нэг их хилсдэхгүй байх . !!! ... Хуулийн шинэ эмнэлгийн байранд суурилуулсан 2,4 тэрбүм төгрөгийн үнэтэй дурангийн аппартарыг зориудаар дэлбэлчихээд цааш нь Монголчуудын эсрэг санаж сэдсэн төлөвлөгөө , хорон үйлдлээ хийхэд хэн ч саад хийж чадахгүй хэмээн их л бардам байгаа биз. ... Идсэн эрүү хувхайрч , идүүлсэн бут ногоорох болно. Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
zorig boliochee
Eh oron gej baigaa bol ter orond amidarch baigaa bol demii chalchihaan boli????hyn yum bol ta sasinyydiig aliig ni ch dees tabialgyi zebhen eeriinhee ylamjilaliig sahi!eneeder chag ye ni jaahan hazaisan bolboch hyn terlehten amidrah hyreendee l baigaa?eer ertenzed ochood eereer amidrah geed baigaa yum negch alga?Tiimees heterhii mergen jaraahai boloh gej dongosdogoon boli!!!!chag yedee hyn yaj yabahaasaa tyyhen yildeluud siidegdene!yhaan chini munharaad baibal yag odoogiin tor niigem sig gazar ynana!hybi hyn yhaanaar chagiin chagt yrt naslaj niigemiinhee sain saihand debsin hymyyjigden irsen?sasing muulahaan zogsooj hybi byeen enee chag yeen anhaar?Bid yamar chag yed amidarch baigaagaan saitar oilgo?tyynees bis ta nar isys syteed ch tengeriin ymdag atgahgyi ee!!!demii solior??????????????
Har horin hiidiin ter lam bol mongoliin niigemd heregtei hun. Ter muuhai zerleg niigemd iim zuil hiih hun heregtei bsan. Ter hunii helsen ug olon huniig gegeeruulj setgeliin shanalgaanaas salgaj ugsun ene huniig teneg gesen ter hun uuruu uhaantai shashnaa meddeg bsan bol end huniig teneg geed bicheed suuhuu?
Huuli ni zugeeree shashinaar ni dalimduulj arabuudiig yaj bgaag harj baigaa bizdee. Ene shashin muhar suseg ene ter margaanaa bolivol taarna niigemiig suliduulagch