сонин mn
Сэтгэгдэл (30)
Украинд цэргийн тусгай ажиллагаа Орос явуулж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс украины Telegram Freeдом сайт, оросын цэргийн ба бизнесийн зүтгэлтэн Евгений Пригожин, орост урвасан украины улс төрч Владимир Сальдо, украины цэргийн эксперт Александр Коваленко, политтехнологч Михаил Шейтельман нарын  ярьснаас түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно.
 
Олон улсын эрүүгийн шүүхээс Путиныг цэргийн гэмт хэрэгтнээр зарлаж баривчлах шийдвэр гаргасан, Крым, Мариупольтой салах ёсны уулзалт хийхээр Путин өөрөө очсон, Хаагын шийдвэрийг эсэргүүцэж шүүхийн байшинг нь Оникс пуужингаар Хойд мөсөн далайгаас харваж сөнөөхөөр Медведев заналхийлсэн, Хаагын олон улсын шүүхэд яллагдах цэргийн гэмт хэрэгнүүдийн нэрс албан бусаар тодорч эхэлсэн, Орост Олон улсын эрүүгийн шүүхийн эсрэг хэрэг үүсгэсэн, Путины рейтинг хоёр дахин унасан,  Хятадын удирдагч Орост айлчилсан гэхчлэн сонин хачин үйл явдлын фонон дээр дайн хоёр дахь жилдээ үргэлжилсээр. 
 
 
Оросын цэрэг албаны хувийн холилдоод 8 дахь capдаа Украины хөдөөгийн нэгэн районы төв Бахмутад бүтэлгүй дайтаж байна. Үлдэгдэл цэргээ хядуулчихгүй Орос руу нь буцаах санаатай Шойгу “ногоон коридор” залбиран гуйна.
 
 
“Мэдээллийн эсэргүүцэл” хэмээх бүлгийн шинжээч Александр Коваленко Бахмутын байдлыг дүгнэхдээ оросууд “Сайн санааны илэрхийлэл” гэж шалтаглан энэ фронтыг орхих дөхсөн тухай ярив. Украинчуудад хүнлэг сэтгэл гарган тулалдааны талбараас сайн дураараа явлаа гэж мэлзэж таарна. Бүтэн 8 сарын турш тэр нэг жижиг хотыг үнс нурам, нуранги, хүн амьдрах эцэсгүй болгочихоод эцэст нь сайн санаагаа тэгж илтгэх аж. Коваленкогийн ярьснаар оросууд хэд хэдэн чиглэлд ухралт хийх ба гэхдээ Донецктоо эв нь таарвал ялчих санаатай горьдлого тээсээр ухарна.
 
 
Горьдлого тээгээд атаклаад байдаг, атакласан тоолонд нь украины арми атакийг нь амжилттай няцаагаад байдаг. Хоногтоо оросын цэрэг агаарын 40, пуужингийн 12 цохилт хийж, бас их буугаар 100 гаруй удаа галлана. Тэр нь Украины энгийн хүн амыг  террористчилоод өнгөрнө. Украины цэрэгт хохирол учруулах нь эрс багассан. Харин украины арми хариуд нь онч мэргэн цохилтоо өгсөөр, зарим өдөр 1500 рашистын амийг аван одно. Марьянск, Бахмут, Лиманы чиглэлд оросууд хохирсоор, Бахмутыг авах гэж байлдаад 50 мянган цэрэг, 200 танкаа ОХУ алдчихаад байна.
 
 
Оросын цэрэг хохирох хэрээр араас нь хангалт тасралтгүй хийгдэнэ. ОХУ-ын БХЯ-ны төлөвлөж байгаагаар дахин 400 мянган цэрэг нөхөн хангалтаар татах болжээ. Тийм тооцоогоор Оросын орон нутгуудад квот оноон цэрэг тат гэжээ.
 
 
“Верстка” хэвлэлд бичсэнээр, ОХУ-д оршин суугаа, оршин суух зөвшөөрөлтэй л бол цэрэгт татагдан Украины фронт руу яв гэсэн дуудлагыг хуучин Зөвлөлтийн иргэд (Дундад Ази, Кавказынхан), социалист асан ганц нэг орны  иргэдэд өгсөн сурагтай. Украины фронтод дутагдаж байгаа цэргийн мэргэжил гэдгийг заажээ. Хуягт машины жолооч, их буучин ихээр дутагдсан дүн гарчээ. Орос даяар ийм нэгэн “нэг удаагийн цэрэг” гэсэн ёж үг тархжээ. “Нэг удаагийн цэрэг”–фронтод илгээгээд галын шугамд их бууны зууш болгодог хүний амь. Путинд хүн хэрэгтэй биш, ялалт л хэрэгтэй–зарчим нь.
 
 
Оросын ялагдал ойртох тусам мэдээллийн ертөнцөд оросын сөрөг мэдээлэл далай мэт тархана. Тун удахгүй Оросын арми Херсон, Николаев, Одессыг авах тухай “ОХУ-ын Херсон муж”-ийн губернаторын үүрэг гүйцэтгэгч Владимир Сальдо РИА Новости агентлагт ярилцлага өгөхдөө хувийн фантаазаа ярьжээ. Энэ ондоо багтаж энэ гурван хотыг эргэн тойрных нь мужтай нь эзлэн авна, ингэхдээ эхлээд Херсон, дараа нь Николаев, Одесс эргэж ирнэ гэж хадуурчээ. Сальдогийн яриад байгаагаас өөрөөр бас нэг хувилбар явж байна. ОХУ ялагдаж шившгээ хутгахын оронд украинчуудыг украинчуудаар нь ятгуулан ялагдал биш өөр нэг хувилбар санал болгох гэж байна.
 
Энхийн төлөвлөгөө гэдгийг Москвад зугтаж очсон Украины улс төрчид АНУ-ын ТНБД-ын орлогч асан нэгэн хүнд уламжилсан гэх мэдээ түгэв. Путиныг ятгаж гуйсаар байгаад эх орныхоо эсрэг дайн дэгдээлгээд ард түмнээ цустай нь хутгачихсан Янукович, Медведчук, Царев нарын нэрс цухалзана. Буугаад өгчих гэж тэд Зеленскийг бүтэн жил ятгаад амны гарз болцгоосон, гэвч тэд бол Москвад үл хөдлөх хөрөнгөтэй хотойхгүй хүмүүс. 
 
 
Москвад “Дорнод Украины Засгийн газар” бүрдүүлж байгаа ба тэд эх орноо Дорнод ба Өрнөд гэж хоёр хуваагаад одоогийн дайныг зогсооно, оросын ч украины ч бүх цэрэг Украины одоогийн дайнтай бүх нутгааас гарна. Орос, украин хоёр хэл төрийн хэл болж зэрэгцэнэ. Таван жилийн турш хоёр тусдаа Украин оршино. Таван жилийн дараа хоёр Украинд бүх нийтийн референдум явуулаад цаашаа нийлэх нэгдэх, эсвэл үүрд салахыг шийднэ, тэр хүртэл Дорнод Украинд тусдаа Засгийн газар ажиллана. Харьцуулбаас Өмнөд, Хойд Солонгос гэдэг шиг. Энэ нь ОХУ-д 5 мужийг (4+Крым) хүчээр аннекс хийхийн эсрэг (Киевт дэмжиж магадгүй?!) альтернатив хувилбар гэнэ. Николай Азаров гэж Украины Ерөнхий сайд асан, Украинаа авран хамгаалах хорооны дарга гэх тушаалтай нэг нөхөр Москвад Украины хөөгдмөл Засгийн газар байгуулснаа хэд хэдэн удаа зарлаж байсны үргэлжлэл нь энэхүү “Дорнод Украины Засгийн газар” болох аж.
 
 
Евгений Пригожин дэлхийд “од” болж байна. Украины Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэрээ дэвшүүлж байгаагаа албан ёсоор зарласан. ЧВК Вагнерыг байгуулан одоо Оросынхоо төлөө Украинд байлдаж байгаагаа гавьяа болгон 2024 онд Украины сонгуульд ялна гэсэн итгэлээ илэрхийлжээ. Зэрэгцүүлээд сум галт хэрэгсэлээр Орос хангахгүй, гар нүцгэн байлдуулж байгаа гэх гомдлоо байнга давтана. Улс төрийн маш их амбицтай хүн гэдгээ илтгэж байгаа ба цэргийн хээрийн хувцастай, төмөр дуулгатай үл мэдэгдэх газраас камерын өмнө байнга гарч ирж ярилцлага өгнө. Тэгснээ драматик пауз авчихаад алга болчихно. Украины иргэний харьяалал байхгүй ч Бахмутад ялж аваад укрианчуудыг татан дагуулчихна гэсэн итгэл нь ил явна. Ярианд нь утга үл авцалдах логикгүй үгс холилдоно. Нэг яриандаа ингэж ярив. Сум галт хэрэгсэл ирэхгүй байсан ч хамаагүй, ялахгүй байсан ч хамаагүй, Владимир Зеленский, түүний өмнөх Петр Порошенко нарыг сонгуульдаад ялчих юм бол сумны хэрэг байхгүй гэв. 
 
 
Гэхдээ Пригожины ярианд шударга юм байнаа. Оросын БХЯ-ыг хатуу шүүмжилдэг, одоо хамаг нөөцөө барж байгаа, тэр нь үнэн хэмээн Украины ДХЯ-ны зөвлөх Антон Геращенко Telegram-каналаар ярив. “Украины Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэрээ дэвшүүлнэ” гэсэн мэссэж Пригожин оросууддаа өгч дасгаж байгаад өөрийгөө ОХУ-ын 2024 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэвшүүлүүлж, тэгээд Путинээ залгамжлах улс төрийн дээгүүр амбицаа хэрэгжүүлэх далд санаатай хэмээн Геращенко дүгнэжээ.
 
 
Суртал нэвтрүүлгийн их урсгалыг ажаад байхад оросынх нь гойд этгээд ба сонирхолтой, гайхамшигтай тэнэглэл (уникальный идиотизм) гэж нэрлэсэн ч болохоор. “Амиа хорлогчдын отряд” гээд тэднийг нэрлэдэг болжээ. Цөмийн дайнд баахан уриална. Тэгснээ буруутныг л хайгаад байна. Явж явж буруутан нь Кремль рүү ирж байх шиг. Хариуд нь эрх баригчид нь бас зүгээр суугаад загнуулаад байх хүсэлгүй. Ерөнхийлөгч Путин үнэхээр нэр хүндгүй, бүр буруу гарын дайн явуулж байна. Түүндээ ямар нэгэн зөвтгөл олох хэрэгтэй. Түүнийгээ Путин Буриадад яриад явж байв. “Оросын ертөнц”, Орос орон, орос үндэстнийхээ төлөө Украинд алалдаж байна, ухрах зам алга, ухарвал эх орон сөнөнө гэх маягтай яриагаа ухуулан ярина.
 
Гэм нь оросын суртал нэвтрүүлэг Украиныг бүтэн нэг жил бөмбөгдөхдөө ялж чадахгүй байгаадаа эрүүл бодит дүгнэлт ер хийхгүй байна. “Z-зритель” гэсэн нэршил гараад ирсэн. Оросын үзэгчид, сонсогчдыг хэлж байна. Украиныг ялаад дууссан, Украин нэгэнтээ байхгүй болчихсон юм бол Орос одоо хэнтэй байлдаад байгаа юм бэ? НАТО-тай, нэгдэж нягтарсан Баруунтай байлдаж байна гэдэгт оросууд итгэл горьдлогоо гээж эхэлсэн. Неонацистуудтай байлдаж байна гэх шошго үнэ цэнээ алдсан. Явж явж Симоньян,  Соловьёв, тэдний төрлийн суртал нэвтрүүлэгчид хуйгаараа томхон ялагдалд сэтгэл зүйн бэлтгэл хийгээд эхлэв бололтой.
 
Оросын суртал нэвтрүүлгийн машины хүчтэй, үр нөлөөтэйг дэлхий нийтээрээ хүлээн зөвшөөрдөг. Үнэхээр аугаа том машин өдөр шөнө ээлжилгүй ажиллаж байна. Тиймдээ ч орос эрчүүдээ үхэл рүү нь тасралтгүй явуулаад бүтэн жилийг туулаад дайны хоёр дахь жилдээ орчихлоо. Ийм хүчирхэг суртал нэвтрүүлэг Кремльд байгаагүйсэн бол аль 2022 оныхоо хавар гэхэд Орос ялагдчих байлаа. Тэгэхлээр оросын суртал нэвтрүүлгийн 10 зарчим гэдгийг оросын сөрөг хүчний сайт, ТВ-ээр яриад эхэлжээ. Энэ нь: 
 
1. Бид дайныг хүсээгүй, бид зөвхөн нацистуудаас эх орноо хамгаалж байна
2. Бүх бурууг Украины неонацистууд хүлээх ёстой
3. Украины лидер Зеленскийг хувь хүн талаас нь ямагт гутаа 
4. Бид оросууд сайн сайхан үйлсийг хамгаалж байна, бид өөрийн эрх ашгаа бодоогүй
5. Украины неонацистууд санаатайгаар зэрлэг үйлдэл хийдэг, бид хэзээ ч санаатай үйлдэл хийхгүй
6. Украины неонацистууд хориглогдсон арга хэрэглэдэг  
7. Манай хохирол нэг их биш, украины неонацистуудын хохирол асар их
8. Оросын сэхээтнүүд биднийг дэмжиж байна
9. Манай үйлс зорилго ариун
10. Манай суртал нэвтрүүлэгт эргэлзэж байгаа хэн ч гэсэн неонацистуудад туслаж байгаа урвагчид мөн.
 
Энэ 10 зарчмаа дээрээ залаад давшаад байхад бусад нь юу ч биш!
 
 
Англи, орос хэлнээс түүвэрлэн хөрвүүлсэн Дүгэржавын Номиндарь