Буган хөшөө бол Төв ази болон Европын зарим нэг бүс нутагт тархсан, хүрэл ба төмөр зэвсгийн түрүү үед оршин суугч нүүдэлч ард түмний түүх, соёлын гайхамшигтай дурсгалын нэг билээ. Гонзгой чулууг засч ихэнхдээ сүрлэг бугыг уран гоёмсгоор, загварчлан дүрсэлдэг учраас "буган хөшөө" хэмээн нэрлэдэг.
Мөн хөшөөнөө бүс, зэр зэвсэг, толь, бамбай, хүзүүний зүүлт, дугуй цагираг сүйх, зарим тохиолдолд титэм /малгай/ дүрсэлсэн байна. Ихэнх буган хөшөөнд бугыг уран гоёмсгоор, загварчлан дүрсэлсэн байдаг бол зарим буган хөшөөнд буга, гахай, адуу, зээр зэрэг амьтныг бодитойгоор дүрсэлсэн байдаг.
Харин зарим буган хөшөөнд огт амьтны дүрс байхгүй зөвхөн бүс, хүзүүний зүүлт, зэр зэвсэг, сүйх зэргийг дүрсэлсэн нь бий. Буган хөшөө нь утга зүй, зориулалтаараа оршуулга, тахилгын зан үйл бүхий хиргисүүртэй хамт орших цогцолбор дурсгал бөгөөд дийлэнх судлаачид хөшөөний илэрхийллийг хүнтэй холбоотой хөшөө дурсгал гэдэг үзлийг баримталж байдаг.
Тодруулбал: "оршуулсан дайчин цэргийн хөшөө", "дайчин эр", "язгууртан удирдагч хүний дүр", "хүний сүнслэг бие дүр" хэмээн үзэж байна.Үүнийгч буган хөшөөний хэлбэр дүрслэлийн агуулга нь нотолдог.
Ази, Европ тивийн хээр талын бүс нутагт хүрэл, төмөр зэвсгийн түрүү үед өргөн тархсан түүх, соёлын гайхамшигтай дурсгал болох буган хөшөөг эрдэмтэд 100 орчим жилийн тэртээгээс судалж 700 орчим буган хөшөө олдоод байна.
Энэхүү дурсгалын үүсэл тархалтын төв нь болох Монгол улсын нутагт 550 орчим нь байдаг бол үүний 168 ширхэг буган хөшөө нь Архангай аймгийн нутагт байна. Буган хөшөө нь тал хөндий, уулын бэлд юмуу жижиг уул толгойн орой дээр ганц нэгээрээ эсхүүл нэг доор хэд хэдээрээ тохиолддог.
Архангай аймгийн нутаг дахь нийт буган хөшөөний 90 гаруй хувь нь Тамир, Хануй, Орхон голын хөндийгөөр байршиж байна. Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын нутаг Жаргалантын ам гэдэг газар орших цогцолбор дурсгал бол одоогоос 3000 гаруй жилийн тэртээд байгуулагдсан асар том тахилгын байгууламж бөгөөд одоогоор Төв Азийн хамгийн том буган хөшөөд бүхий тахилгын газар юм.
Үүнтэй төстэй Батцэнгэл сумын Шивэртийн ам, Ихтамир сумын Цацын дэнж зэрэг томоохон цогцолбор дурсгалуудыг нэрлэж болох юм. Архангай аймгийн нутгаас олдсон буган хөшөөдийг түүн дээрх дүрслэлийн онцлогийг харьцуулан үзэхэд буган хөшөөний гол дүр болох бугын загварчилсан дүрслэл бүхий хөшөөд зонхилохоос гадна амьтны бодит дүрстэй, мөн буган хөшөөнд цөөн тоогоор тохиолддог хүний нүүрийг дүрсэлсэн зэрэг олон янз байдал нэлээд тааралдаж байдаг.
Архангай аймгийн музей
Эх сурвалж: “Архангайн амьдрал” сонин
Сэтгэгдэл0
яаааааг зөв
WWWW
баярлалаа их хэрэгтэй нийтлэл байна
Маш их баярлалаа
баярлалаа хэрэгтэй зүйл байнаа
yag on tsag ni alga bnshde
Хоо OwO
bugan zarim hushuu baatriig dvrseldeg bolob uu tvvhiin bagsh yun tuluu bugan hushuu bilee geed buga baihiin fb hayg lundee deltet
хэрэгтэй нийтлэл байна
Gehdee domog ni baigaa bolov iu
goy goy bayrlaa
хичээл дээр хэрэглэж болох уу
Хайртай шүү хэхэ
гоё мэдээлэл байна
гоё мэдээлэл бна
hicheeld mash ih hereg bolloo bayarlalaa
заз ер нь хичээлд ашиглах хэцүү юм байна. хаха гэхдээ энэ хүн лаг л хариулж саналаа бичиж ооооооооооооооооkkkkkkkkk
Маш хэрэгтэй мэдээлэл байна баярлалаа
ИХ МЭДЭЭЛЭЛ АВЛАА БАЯРЛАА
ЗӨВХӨН АРХАНГАЙД БАЙГАА Л БУГАН ЧУЛУУ ХӨШӨӨДЫН ТАЛААР ЮМ УУ
Ugui ee. Ta Bugan Hushuunii talaar tovch tailbariig unshaj bna.
их утгагуй мэдээлэл бн аа ккк гэхдээ гайгvv бнаа
зза тоголсийн юм аа гоё гоё мэдээлэл бнаа ккк маш их баярлалаа
Унших гэсэн мэдээлэл авч чадсангүй
баярлалаа хэрэгтэй нийтлэл байна.
goy ym bn yg zov
Hovsgoliin talaar medeelel avmaar baina
Улаанбаатарт буган хөшөө хаана бдаг вэ?
blla heregtei Medeelel bn
Яг хэд байдаг юм бэ
saihan medeelel bn
Одоо яг аль мүзёйд байгаан бэ ????
Энэ хаана байдаг юм бэ
Буган хөшөө нь амьтны оршуулга юм уу? Аль эсвэл зарим нэг амьтны оршуулга. Бодон гахай дүрслэх зарим дүр төрх нь аймгийн ахлахч бодон гахай гэх мэт санагдаж байна. Бас хүний нүүр хутга зурах нь хутга нь тэр хүний эд хэрэгсэл. Тэгээд бас буган хөшөөний дээр нь нар сар үүлийг дүрсэлсэн энэ хэр ухаантй хүн байсан бэ? Буга зурсана сэтгэл? Доор нь ямар нэгэн хээ угалз зурасна хэр цэвэр нямбай хүн байсан гэдгийг хэлж магадагүй юм байна
Үнэхээр таалагдлаа
Ih heregtei medeelel bn
Гоё2