Дурсамж
Тусгаар тогтносон Монгол Улс XX зууны эхэн буюу түүхэн шинэ үед ард түмнийхээ зан үйл, эрх ашигт нийцүүлэн Зэвсэгт хүчнээ Ардын журамт цэрэг нэртэй байгуулж, улмаар Монгол Улсын Ардын Арми болж өсөн хөгжөөсөөр эдүгээг хүрлээ.
Дэлхийн II дайн Зөвлөлт Холбоот Улсын баатарлаг Улаан Армийн ялалтаар төгсөх нь тодорхой болсон үед Монгол Улс Зэвсэгт хүчнээ бэхжүүлж цэргийн боловсрол, байлдах уран чадвар, дадлага, сургалтыг эрчимжүүлж бэлтгэлээ орчин үеийн армийн түвшинд хүргэн шинэчлэн зохион байгуулсан үе буюу 1944 онд Зэвсэгт хүчний дээд командлал "ГЕНЕРАЛ" гэдэг үнэмлэхүй өндөр, онцгой нэр хүндтэй цол бий болгосон.
Монгол Улсын генерал хэмээх хүндэтгэлтэй цолыг анх хүртсэн манай Зэвсэгт хүчний шилдэг офицерууд Монгол Улсынхаа бүрэн эрх, тусгаар тогтнолыг бататгаж, батлан хамгаалах хүчийг зузаатгах асуудлыг зоригтой дэвшүүлж оновчтой, дайчин шийдвэрүүдийг төлөвлөж цэрэг удирдах, зохион байгуулах шинэ зарчим, стратегийн бодлогыг хэрэгжүүлсэн юм. Үүний үндсэн дээр Монгол Улс цэргийн шинжлэх ухааны үндэслэл, дэвшлийг баримтлан цэргийнхээ байлдах уран арга барилгыг чадамгайжуулж бүтээлч, дайчин ажиллагаатай, эх оронч хүмүүжилтэй, орчин үеийн тэргүүний армитай болсон. Монголын анхны генералууд цөмөөрөө цэл залуу, ердөө 28-32 насны хүмүүс, хамгийн ахмад нь Д.Дамдинхүү 38 настай байсан юм билээ. Зэвсэгт хүчний анхны генералууд армидаа насан туршдаа зүтгэж, улс үндэснийхээ эрх ашигт нийцсэн шинэ үеийн техникжсэн, механикжсан шилдэг арми бий болгоход өөрсдийн эх оронч үйлс, бүтээлч ажиллагаа, зүрх сэтгэл, арвин баялаг мэдлэг, амьдралын их туршлага, хувь заяагаа зориулж байсан гавьяатай хүмүүс билээ.
1944 оны өвөл ЗХУ-д сургуульд суралцахаар явах бэлтгэл хийж байсан цэргүүд биднийг Октябрын Хувьсгалын 27 жилийн ойн баярын хуралд оролцуулсан юм. Цэргийн клубт болсон тэр хуралд маршал Х.Чойбалсан тэргүүтэй Нам, засгийн удирдагчид хурлын тэргүүлэгчдийн байранд суулаа. Тэгэхэд л Монголын анхны генерал цолтнуудын форм, гоё мөрдсийг нь анх үзээд гайхаж байсан нь одоо ч санаанд тод. Маршал Х.Чойбалсан формтойгоо ирсэн юм. Алтан цацагтай мөрдэс, зах, ханцуй дээрээ улаан өнгийн тод, товгор хатгамал алхан хээтэй маш гоё китель өмссөн байлаа. Дэслэгч генерал Ю.Цэдэнбал, Ж.Лхагвасүрэн, Д Дамдинхүү. С.Балдан нарын зэрэг генералууд мөн жагсаал хувцастай байсан. Тэдний мөрдэс нь дув дугуй еэвэн шиг хэлбэртэй байх нь их сонин харагдаж билээ.
Тэр өвөл буюу 11 дүгээр сарын сүүлчээр манай армийн олон офицер, цэргүүд ЗХУ-д суралцахаар явсан юм. Д.Сандаг бид нарын зургаан цэрэг Тамбов хотын Артиллерийн техникийн дунд сургууль бусад цэргүүд танк, холбоо, химийн зэрэг сургуулиудад суралцахаар явсан. 1948 оны хавар сургуулиа төгсөөд ирэхэд сайд Ж.Лхагвасүрэн гуай бидэнтэй уулзаад мэргэжил эзэмшсэн, орос хэл сурсан байдлыг асууж ярилцаад дэслэгч цол олгон ажилд томилов. Залуу жанжин Ж.Лхагвасүрэн намуухан дуутай, түргэн хөдөлгөөнтэй, дөлгөөн сайхан харцтай хүн байв. Би Армийн Бууны үйлдвэрт зэвсгийн техникчээр томилогдоод засварын бригад удирдан зүүн аймгуудад байгаа цэргийн ангиудын зэвсэг, төхникт засвар хийж гурван сар гаруй яваад наадмаар хот орж ирлээ. Тэр онд ЗХУ-д О.Сэрдар, С.Лувсангомбо нарын дөрвөн офицерыг Артиллерийн инженерийн академид суралцуулахаар сайдын тушаал гарсан байв. Тэр намар Фрунзын академид суралцахаар генерал Б.Дорж, Ж.Лхагвасүрэн нар ч бидэнтэй хамт Москвад очсон. Москвад сурч байхдаа Ж.Лхагвасүрэн гуайтай хэд хэдэн удаа уулзаж байсан, хөгжилтэй маш энгийн яриатай, хүнийг нас, цолоор нь ялгадаггүй ярьж хөөрдөг сайхан хүн байж билээ.
Маршал Х.Чойбалсан монголоо гэсэн эх оронч үзэлдээ гуйвалтгүй үнэнч, тууштай, алсын хол хараатай удирдагч байсан. Ер нь маршал Х.Чойбалсан, Ю.Цэдэнбал нар Монгол Улсын батлан хамгаалах хүч чадавхыг бэхжүүлэх, хүн ардынхаа амгалан тайван байдал, сонор сэрэмжийг дээшлүүлэх, нийт ард иргэд, залуучуудаа Ардын армидаа туслахад нь бэлэн байх бэлтгэлийг хангуулахад онцгой анхаарч байсан.
Манай сумын малчид, хүүхдүүд гэхэд л дайны үед малдаа явахдаа заавал модон буу үүрч явдаг байсан, энэ нь монголчууд чинь цөмөөрөө буутай юм байна гэсэн ойлголт өгөх зорилготой байжээ гэж одоо боддог юм. Отрядын гишүүд Ардын Армийн бэлтгэл хүч болон чөлөөлөх дайны үед армидаа ихээхэн туслалцаа, дэмжлэг үзүүлсэн түүхтэй.
Монгол-Зөвлөлтийн морьт механикжуулсан бүлгийн командлагч, армийн генерал И.А.Плиев монгол цэргүүдийн ажиллагааг магтаж, эд чинь гал, усанд ч орохоос буцахгүй эрчүүд байна, харин эднийг сургах хэрэгтэй гэж ярьсан тухай маршал Ю.Цэдэнбал гуай хуучилдаг байсан. ЗХУ-ын эх орны дайны үед Монгол Улс маршал Х.Чойбалсангийн удирдлагад Зөвлөлтийн ард түмэнд бүх талаар туслалцаа үзүүлэх хөдөлгөөн өрнүүлж улсынхаа дотоод нөөц бололцоог дайчилж, эдийн засгийн үндэс болсон мал аж ахуйг эрчимтэй хөгжүүлэх бодлогыг тууштай хэрэгжүүлсэн юм.
Маршал Х.Чойбалсангийн тодорхойлсон “Бид мал аж ахуйд суурилсан, хоршоолсон аж үйлдвэрийн орон болох нь чухал” гэсэн алс ирээдүйтэй хэтийн зорилтыг нь маршал Ю.Цэдэнбал улс орноо 40 гаруй жил удирдахдаа тууштай хэрэгжүүлж Монгол Улсаа Аж үйлдвэр-хөдөө аж ахуйн өндөр өсөлт, хөгжилтэй орон болгож чадсан.
Би Монголын анхны генералууд Ж.Лхагвасүрэн, С.Равдан, С.Балдан, Г.Эрэндоо. С.Батаа, Б.Цог, Д.Дамдинхүү нарын удирдлагад цэргийн албаны үүргээ гүйцэтгэж байлаа. Хожим Сайд нарын зөвлөлд ажиллаж байхдаа төрийн сайд, армийн генерал Б.Дорж, хурандаа генөрал, Ж.ЁНДОН, Ж.Авхиа, Б.Дэжид, Б.Цог, дэслэгч генерал Ч.Пүрэвдорж, Ш.Жадамба, Ц.Цэдэн-Иш, Ж.Жамъян, Ш.Арвай нартай ажил төрлийн ойрхон холбоотой хамтран зүтгэж явсан. Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний зохион байгуулалт, хангалтын зарим асуудлыг хариуцдаг байсны хувьд 1974-1978 онд армийн генерал Б.Дорж гуайтай олон удаа зөвлөлдөж Ардын Армийн ар талын хангамж, цэргийн анги, нэгтгэлийн байршил, тохижилт, барилгажилтын талаар ажил төрлөө хамтран зохион байгуулж, зохицуулж байв. 1976 онд Б.Дорж гуайтай хамт ЗХУ-ын Өвөр Байгалийн цэргийн тойргийн ар талын хангалт, барилга, тохижилт, орон нутгийн байгууллагатай тогтоосон холбоо, харилцааг судалж туршлагыг нь өөрийн улсдаа нэвтрүүлэх талаар саналаа Засгийн газарт оруулснаар тодорхой шийдвэр гарч байсныг тодхон санаж байна. Б.Дорж гуай бол Ардын Арми, Хилийн цэргийг бэхжүүлэх, хил хамгаалалтыг баталгаажуулахад жинтэй хувь нэмрээ оруулсан Монгол Улсын баатар, гарамгай зохион байгуулагч хүн юм.
Тусгаар тогтносон Монгол Улсын хилийн цэсийг түүхэн уламжлал, бодит байдлаар нь тогтоож баталгаажуулахад идэр залуу наснаасаа хил хамгаалалтад зүтгэж, улсын хилийн 9000 км шахам урт дээсийг уул овоо, гол ус, цөл говийг туулан бүх шугамаар нь явж нүдлэн судалсан нэрт эрдэмтэн, түүхч, гавьяат хуульч, дэслэгч генерал Б.Цэдэн-Иш гуай бол үнэмлэхүй их гавьяа байгуулсан хүн. Монгол Улсынхаа дархан хилийг бат цоожтой, найдвартай хамгаалахад хувь нэмрээ оруулсан дэслэгч генерал Ж.Жамъян, Ш.Арвай, хошууч гөнерал Л.Баябазар, П.Сүндэв нарын зүтгэл, чармайлтаар бахархдаг. Монгол улсын баатар, хурандаа генерал Ж.Лхагвасүрэн. Б.Цог, хурандаа генерал С.Батаа, Ж.ЁНДОН дэслэгч генөрал Ш.Жадамба, Ч.Пүрэвдорж нар бол Ардын Армийг орчин үеийн өндөр хөгжилтэй улсуудын Зэвсэгт хүчний түвшинд хүргэж чадсан. Армийн хөгжилд тодорхой мөрөө үлдээж, жинтэй хувь нэмрээ оруулсан нэр хүндтэй, гавьяатай хүмүүс билээ.
1974-1980 онд Хятад-Вьетнам хоёрын хооронд дайн дэгдэж байсан онцгой үед Монгол Улсын Засгийн газар Зэвсэгт хүчнээ шинэ зэвсэг техникээр хангах эрчимтэй арга хэмжээ авсны үр дүнд цэргийн анги, нэгтгэлүүд орчин үеийн шинэ зэвсэг, техник, цэрэг-техникийн төрөл бүрийн хэрэгслээр бүрэн, найдвартай хангагдсан юм. Тэр үөд хамгийн гол асуудал бол цэрэг дайчдыг шинэ зэвсэг, төхникийг жинхэнэ ёсоор гардан эзэмшигчид болгон бэлтгэж, хүмүүжүүлэх явдал байлаа.
Залуучуудын техникийн мэдлэгийг өндөржүүлэх, техник сонирхох сэтгэлгээг хөгжүүлэх, ер нь хүүхдийг бүр цэцэрлэгийн наснаас нь л техник сонирхох болгон хүмүүжүүлэх хэрэгтэй гэж маршал Ю.Цэдэнбал гуай сургадаг байсан.
Цэргийн албыг олон жил хаасан, дайн тулалдаанд оролцож эх орныхоо төлөө амь бие хайрлалгүй, шударга үнэнчээр зүтгэж явсан ахмад дайчид, генерал, офицерууд өнөө үед Зэвсэгт хүчнийхээ ялалт, ололтын түүх, дайчин уламжлал, сургамжийн талаар өсвөр үеийнхэндээ сургаалаа хэлж тэднийгээ эх оронч үзлээр хүмүүжүүлэхэд идэвхтэй оролцох нь цэрэг, ард түмний холбоог зузаатгахад ихээхэн хувь нэмэр болно гэж боддог юм.
Ардын армийн онцлог бол эх орны уудам нутагт байгалийн цаг үеийн, ган зуд, малын гоц халдварт өвчин үүсэх зэрэг аюул, гамшиг тохиолдоход хамгийн түрүүнд ардын арми хүчээрээ тусалж хүнд бэрхшээлээс авардагт оршдог. 1966 онд Нийслэл хотод ширүүн бороо орж, Туул гол хүчтэй үерлэж бүх гүүр нурсан, хүн ам осолдож олон айл орон гэргүй болж, зам харилцаа тасарсан хүнд үед Ардын Арми нэгдсэн хүчээрээ, генерал Б.Цогийн удирдлагаар долоо хоногийн хугацаанд Богд уулын ар талын хад, асгыг тэсэлж, гараар ухаж зам тавьж, Туул голыг хэвийн голдиролд оруулж байлаа.
1950-аад онд Монгол Улсын эдийн засаг эрчимтэй хөгжиж байх үед Ардын Армийн командлал армийн бүрэлдэхүүнд мэргэжлийн төрөлжсөн цэргийн зохион байгуулалтыг өргөтгөж Барилгын цэрэг улсын онц чухал, хамгийн хүнд ажиллагаатай барилга, байгууламжийг ардын аж ахуйн бүх салбарт барьж өгч байлаа. Тэр үед Монгол Улсын хэмжээнд хийгдэж байсан барилга угсралтын ажлын бараг 30 хувийг нь Ардын Армийн Барилгын цэрэг гүйцэтгэж байсан юм. ЗХУ-ын барилгачидтай хамтран Дархан-Сэлэнгэ бүс нутгийн цогцолбор барилга, Эрдэнэтийн Уулын баяжуулах комбинатын барилгын ажил, 1960- 1990 онд улсын онц чухал гэгдэх 5000 шахам барилга байгууламжийг барьж байгуулсны дотор 400 шахам аж үйлдвэрийн барилга, 190 мянган тонн нөөцийн будаа хадгалагдах автомат ажиллагаатай агуулах зэргийг нэрлэж болно.
1979 онд Монгол Улс батлан хамгаалах хүчээ зузаатган Зэвсэгт хүчнээ хамгийн орчин үеийн зэвсэг, техник, төхөөрөмжтэй болгон шинэ технологи нэвтрүүлэн цэрэг-техникийн төрөл бүрийн хэрэгслээр хангахын зэрэгцээ анги, нэгтгэлүүдийн шинэ зохион байгуулалттай уялдуулан барилгажилт, тохижилт, суурьших шинэ байршилтыг нь тогтооход улсаас асар их хэмжээний хөрөнгө зарцуулсан юм.
Сайхан тохижуулсан цэргийн байр, офицер, ажилчдын орон сууц, соёл, ахуй, үйлчилгээний барилга байгууламжуудыг зам талбай, инженөрийн шугам сүлжээтэйгээр нь бүрдүүлж 1979-1982 онд буюу ердөө гурван жилийн хугацаанд ашиглалтад оруулсан. Энэ нөсөр их бүтээн байгуулалтын ажлыг хийж хэрэгжүүлэхэд Ардын Армийн бүх анги, нэгтгэл оролцсон юм.
Түүнчлэн манай армийн алдар хүндтэй, туйлын ажил хэрэгч, нэрд гарсан домогт генерал Б.Цог, Ж.Ёндон, Ш.Жадамба, Ч.Пүрэвдорж, БЦУЕГ-ын дарга Д.Бавуу, Х.Жүгдэрнамжил, Ю.Жаргал нарын олон генерал, офицер, мөн армийн анги, нэгтгэлийн удирдлагууд идэвхтэй оролцож байснаар энэ ажил богино хугацаанд бүтсэн нь бахархалтай.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Х.Баттулга Ардын Арми хот сууриныг барилгажуулах, атар газар эзэмших, газар тариалан, хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх үйлсийн тэргүүн эгнээнд явж ирсэн бахархлын түүхийг онцлон тэмдэглээд “Бүтээн байгуулалтын ажлыг эрчимжүүлэх үүрэг бүхий барилга, инженерийн бие даасан нэгж удахгүй байгуулагдана” гэснийг талархан дэмжиж байна. Энэ ажлыг зохион байгуулах өндөр чадвартай, барилгын үйлдвэрлэлийг мэргэжлийн удирдлагаар хангахуйц дадлага, туршлагатай инженер, ахмад барилгачид Зэвсэгт хүчинд олон бий.
Эрхэм хүндэт генералуудын минь бүтээлч үйлс нь өндөр, бие лагшин нь тунгалаг, амьдрал ахуй нь өөдрөг, авхаалж сэтгэлгээ нь залуужиг гэж ерөөе.
Чөлөөнд буй хурандаа генерал С.Лувсангомбо
Сэтгэгдэл0
Монголд олон улсын жишгээр сайн л бол Бригадын генерал нэг л байх ёстой.Юун 170 генерал вэ? Америк 40 генералтай юм шүү.Сувилагчгүй эмч нар,байлдагчгүй Генералууд Монгол Оросод л байдаг.
Тэр ч тиймээ. Чулуу ч холхон шидэж үзээгүй олон хачин юмнууд сүүлийн үед генерал болоод балайрч байнаа.
Генералууд хэзээ ч бүтээлч үйлстэй байгаагүй . Каракуль хонины чононууд.
Би 3 жилийн алба хааж байхдаа Ендон генералын тушаалаар цэргийн хувцасны 1,2-р уйлдвэруудэд засварчид сургах,тусгай зориулалтын тоног тохооромжинд тохируулга хийх ажлаар алба хаасан суулдээ энгийн хувцастай гадуур алба хаасан хэргээр цолтой явчихаагуй ар талын генерал, офицерууд хамгаалж 3 жилээ дуусгаад халагдаж байсан туухтэй. Одоо бодоход тэр уед цэргийн хууль чанга байсан.
цэдэнбалыг буулгаж алж төр засгийг нь устгаж байгуулсан бүхнийг нь үрэн таран болгож дуусгаад ард түмэн нь шороо нүүрэлчихсэн хөө тортогт дарагдчихсан хар урцанд хар утаанд ханиалгаж хахаж цацаж хатсан талх мэрж хаанаас мөнгө олохоо мэдэхгүй цаашид яаж амьдрахаа мэдэхгүй төрөөс төмөр алуурчин тулгууж төрсөн биетэй амьд монгол алуурчдаар алуулж байхад одоо байхад хаана явж байсан бэ төрөө самруулсан генерал гэхээс төрөө төвхнүүлсэн генералууд гэх үү
цэдэнбалыг буулгаж алж төр засгийг нь устгаж байгуулсан бүхнийг нь үрэн таран болгож дуусгаад ард түмэн нь шороо нүүрэлчихсэн хөө тортогт дарагдчихсан хар урцанд хар утаанд ханиалгаж хахаж цацаж хатсан талх мэрж хаанаас мөнгө олохоо мэдэхгүй цаашид яаж амьдрахаа мэдэхгүй төрөөс төмөр алуурчин тулгууж төрсөн биетэй амьд монгол алуурчдаар алуулж байхад одоо байхад хаана явж байсан бэ төрөө самруулсан генерал гэхээс төрөө төвхнүүлсэн генералууд гэх үү
Энэ сэтгэгдэл бичиж байгаа хүмүүс жаахан ёс зүйтэй бай л дааЯдаж энэ буурал генералын төрд зүтгэсэн зүтгэлийг нь биш юмаа гэхэд нас цолыг нь хүндлээч дээ.Бүгдээрээ сэтгэл мэдрэлийн өвчтэй гаж коммент бичих донтой жинхэнэ тролл шуламнууд болж дээ!!! Юм уншиж ойлгож ядаж бичиж бай л даа
1990 оноос хойш манай генералууд дотор ТЕГ-н дарга нь атлаа гадаадад суугаа тагнуулаа өөрөө илчлэн бариулсан баатар гэгч урвагч ,21-р зууны садист тамлагч эрүүгийн элемент хурц гэхчлэн генерал байтугай энгийн иргэн байхад таарахгүй,зөвхөн шоронд л байвал зохих гэмт хэрэгтнүүд багтах болсон.Шившиг гэж энийг л хэлэх байх.
90 ONOOS OMNO MONGOL OROS UDIRDLAGATAI BAISAN.TSEDENBALIIN GAVIYA MAVIYA GEJ JU BAIHAV DEE. TSEDEN BOL ZUGEER NEG OROGIIN HOLIIN OROOLT BAISAN.
Манай генералууд дотор эрүүгийн гэмт хэрэгтнүүд зөндөө бий.Уг нь хууль үйлчилдэг бол ЗХЖШ-ын одоогийн дарга А.Ганбатыг урьд өмнө хүүхдүүдээ цэргийн ангид сул цалинжуулж байсных төлөө шоронд явуулж цолыг нь хурааж авах ёстой байсан юм. Түүний нэгдүгээр орлогч Сүхбатыг БХЯ-ны газрын дарга Сайханбаярын хамт өөрийн гэсэн орон сууцтай атлаа албан тушаалын байрыг хууль бусаар авч бусдад ашиглуулж байгаа, нөгөө орлогч Бадамбазарыг хүүдээ сургууль төгсөж ирэнгүүт нь хууль зөрчиж ахлах дэслэгч цол өгснийх нь төлөө шоронд явуулах ёстой байсан юм. ЗХЖШ-ын газрын дарга Даваацэрэнг ажил дээрээ архи уусных нь төлөө ажлаас нь халах ёстой байсан гээд манай өнөөгийн генералууд дотох нэр бүтэн гар цэвэр хүн алга байна.
Манай генералууд дотор эрүүгийн гэмт хэрэгтнүүд зөндөө бий.Уг нь хууль үйлчилдэг бол ЗХЖШ-ын одоогийн дарга А.Ганбатыг урьд өмнө хүүхдүүдээ цэргийн ангид сул цалинжуулж байсных төлөө шоронд явуулж цолыг нь хурааж авах ёстой байсан юм. Түүний нэгдүгээр орлогч Сүхбатыг БХЯ-ны газрын дарга Сайханбаярын хамт өөрийн гэсэн орон сууцтай атлаа албан тушаалын байрыг хууль бусаар авч бусдад ашиглуулж байгаа, нөгөө орлогч Бадамбазарыг хүүдээ сургууль төгсөж ирэнгүүт нь хууль зөрчиж ахлах дэслэгч цол өгснийх нь төлөө шоронд явуулах ёстой байсан юм. ЗХЖШ-ын газрын дарга Даваацэрэнг ажил дээрээ архи уусных нь төлөө ажлаас нь халах ёстой байсан гээд манай өнөөгийн генералууд дотох нэр бүтэн гар цэвэр хүн алга байна.
ЕРӨНХИЙЛӨГЧ ӨӨ ? А. ГАНБАТЫГ ТОМИЛСОН НЬ БУРУУ БАЙСАН ШҮҮ ГЭЖ ДАХИН САНУУЛЬЯ
манай генералууд гоожуур татаасны генералууд дайн болоогүй байхад генерал болно цэдэнбал чойбалсан лхагвасүрэнгээс хойш олигтой генерал алга байсан бол цэргийн эргэлт хийгээд монгол хүнээ хамгаалах байлаа монгол монгол дотроо яаж байх нь хэнд ч хамаагүй ард түмнээ боддоггүй татаасны гоожууур генералууд шүү цэдэнбалаа харсаар байгаад алуулсан өөдгүй генераууд ---цэрэгийн эргэлт хийж авч чадаагүй одоо хурандаа хүрэлсүх цэргийн диктатурын аргаар улс орныг дээш татаарай бидэнд сталин шиг хүчтэй хүн хэрэгтэй байна ардын нам мөнхийн нам ---ард түмний амь нь сүнс нь суурь нь --
манай генералууд гоожуур татаасны генералууд дайн болоогүй байхад генерал болно цэдэнбал чойбалсан лхагвасүрэнгээс хойш олигтой генерал алга байсан бол цэргийн эргэлт хийгээд монгол хүнээ хамгаалах байлаа монгол монгол дотроо яаж байх нь хэнд ч хамаагүй ард түмнээ боддоггүй татаасны гоожууур генералууд шүү цэдэнбалаа харсаар байгаад алуулсан өөдгүй генераууд ---цэрэгийн эргэлт хийж авч чадаагүй одоо хурандаа хүрэлсүх цэргийн диктатурын аргаар улс орныг дээш татаарай бидэнд сталин шиг хүчтэй хүн хэрэгтэй байна ардын нам мөнхийн нам ---ард түмний амь нь сүнс нь суурь нь --
100 ямаанд 60 ухна
Дурсамжаа бичээрэй, хүмүүсээ. Дурсамжуудыг ойлгох цаг ирнэ дээ. Ардын хувьсгалын ахмадууд ч бичээрэй. Ардчилсан хувьсгалын ахмадууд ч дурсамжаа бичих цаг чинь болсон шүү. Та нарын дурсамж Монголын түүхийн нэг хэсэг байх учиртай. Бас дурсамж бичлээ гээд ундууцаад байх хэрэггүй л дээ
1966оныүерийн дараа 45 жилийн ойн баярын гимнатикийн тоглол.тод оролцсон их дээд сургуулийн оюутнууд Залаатаас Баянзүрхийн гүүр хүртлэх зэмыг улаан гараараа тавихад гар бие оролцож байлаа
Өөрөөсөө том Орос хийцийн фуражка өмсөцгөөж гүзээгээ чирсэн мөөгнүүд!
BIlegt ,oor neg cazino xen bilee,bas genral bolluu,taarsan taar shuudainuud yamar yumnii genral.
Генерал цолтнууд дотор үнэхээр МАА,ХЦ-ийг өндөрт гаргахын төлөө тэмцэж явсан хүчтэй,чадалтай,домогтой генералууд бий.Харин тухайн албан тушаалд үлгэн салган очоод генерал цол авчихсан хүмүүс ч олон байдаг.Генерал бол Б.Лхагвасүрэн, Б.Дорж,Ёндон,Ш.Арвай,Ш.Жадамбаа,П.Сүндэв ,Махбрариад,С.Лүрэв нар шиг л байх чадвартай байх ёстой.С.Лувсангомбогуай бол мундаг хүн.
Генерал цолтнууд дотор үнэхээр МАА,ХЦ-ийг өндөрт гаргахын төлөө тэмцэж явсан хүчтэй,чадалтай,домогтой генералууд бий.Харин тухайн албан тушаалд үлгэн салган очоод генерал цол авчихсан хүмүүс ч олон байдаг.Генерал бол Б.Лхагвасүрэн, Б.Дорж,Ёндон,Ш.Арвай,Ш.Жадамбаа,П.Сүндэв ,Махбрариад,С.Лүрэв нар шиг л байх чадвартай байх ёстой.С.Лувсангомбогуай бол мундаг хүн.