УИХ, ЗАСГИЙН ГАЗАРТ ХҮРГҮҮЛЭХ ШААРДЛАГА
2019 оны 6 сарын 6-ны өдөр Улаанбаатар хот
Байгуулагдсан цагаасаа хэл ам, хэрүүл тэмцэл, хардлага сэрдлэг дагуулсан “Оюутолгойн ХОГ” нь түмэн олны итгэлийг эвдэн сэтгэлийг сэвтүүлж, хүн ардын уур хилэнг бадрааж, цаашдаа үндэсний аюулгүй байдал, тусгаар тогтнол, эв нэгдэл, хөгжил дэвшилд нөхөж баршгүй гэм хор учруулсаар байх гол хүчин зүйл, нөхцөл шалтгаан мөн гэж улс төрийн намууд дүгнэж, дараахь үндэслэлүүдийг харгалзан энэхүү эрх тэгш бус гэрээг шинэчлэн байгуулах ажлыг нэн даруй эхлүүлэхийг эрх баригчдаас хатуу шаардаж байна. Үүнд:
“Оюу Толгойн ХОГ” нь үнэн хэрэгтээ хөрөнгө оруулалтын гэрээ биш харин анхнаасаа зэс, алт, мөнгө болон бусад дагалдах эрдэс баялгийн нөөцөөрөө дэлхийд дээгүүр орох “Оюу Толгойн орд”-ыг барьцаалан зээл авах гэрээ байсан нь нэгэнт тодорхой болсон учир уг гэрээг зөвхөн гадаадын талд ашигтай байгааг Монголын талд мөн адил ашигтай байхаар өөрчлөх;
Тухайн үеийн ҮАБЗ-ийн зөвлөмжөөр Засгийн газраас байгуулагдсан комисс гадаадынхны эрх ашигт илэрхий үйлчилж, тэр үед “Оюу Толгойн орд”-ын лиценз эзэмшигч “Айвенхоу Майнз” компанийн хувьцаа эзэмшигч, ашиг сонирхлын зөрчилтэй “Голдман Сакс” компанийг зөвлөхөөрөө авч, гэрээ байгуулахаас өмнө оруулсан гэх нэг тэрбум ам.долларыг хөрөнгө оруулалтаар тооцохоор зөвшөөрснөөр гэрээний суурь нөхцлүүд Монголын талд шууд хохирол үүсгэж эхэлсэнийг тооцон засах;
Уул уурхайн салбарын мэргэжилтнүүдийн тавьсан 34 шаардлагыг гэрээнд харгалзаагүйгээс өнөөгийн хүндрэл бэрхшээл үүссэнийг тэмдэглэж, гэрээг шинэчлэхдээ тэдгээр шаардлагыг харгалзан засварлах;
Монголын тал гэрээ байгуулах хэлэлцээрийг хийхдээ өөрийн ашиг сонирхлыг суулгасан гэрээний бэлтгэсэн хувилбаргүй байсан нь гадны талд хөтлөгдөх, улмаар уг гэрээ Монголын талд ашигтай бус байх нөхцөл бүрдсэнийг тооцон гэрээг засах;
“Оюу Толгойн” хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулахаас өмнө Үндсэн хуулийн зүйл заалт, утга агуулгыг зөрчсөн заалтуудыг Ашигт малтмалын тухай хуулинд санаатайгаар оруулж гадны талд давуу байдал олгосныг нэг бүрчлэн тогтоож, гэрээг Монголын талд бас ашигтай байхаар өөрчлөх;
“Оюу Толгойн ХОГ”-нд НӨАТ, гэнэтийн ашгийн татвар, гааль, ААНОАТ, авто бензин, дизелийн түлш, нөөцийн ашгийн нэмэлт татваруудаас чөлөөлөх, хөнгөлөх зохицуулалт оруулснаар улсын төсөвт орох татварын орлого “Оюу Толгойн орд”-оос даруй 4 дахин бага хүчин чадалтай “Эрдэнэтийн үйлдвэр”-ээс ч бага байгааг тооцон гэрээг засах;
“Оюу Толгойн ХОГ” нь УИХ-ын 2008 оны 40-р тогтоолын дараах заалтуудыг ноцтой зөрчсөн байгааг засах:
-Ордыг түшиглэн байгуулагдах хувьцаат компанийн Монголын талын оролцоо 51 хувиас доошгүй байх,
-Бүтээгдэхүүн хуваах зарчимд тулгуурлах,
-Монголын талын хөрөнгө оруулалтыг ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, албан татвар, хураамж, ногдол ашиг, зээл зэрэг хэлбэрээр тооцож болохоор тохиролцох,
-Ордыг ашиглахтай холбогдуулан шинээр барих эрчим хүч, авто зам, төмөр зам, усан хангамж зэрэг дэд бүтцийн холбогдолтой барилга байгууламжуудын болон хот тосгон, нийгэм, соёлын асуудлыг хэрхэн шийдэх тухай гэрээнд тусгайлан тусгах,
-Эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зарчим баримтлаж, үйлдвэрийн шат дамжлага, гаргах бүтээгдэхүүний нэр төрлийг тохиролцох
зэрэг заалтуудыг гэрээнд огт тусгаагүй, эсхүл Монголын талд ашиггүй байдлаар тусгасан байгааг засч залруулах;
“Оюу Толгойн ХОГ”-г байгуулах хэлэлцээрийг хийхдээ талууд үгсэн хуйвалдаж, тус ордын ТЭЗҮ-г бүрэн боловсруулаагүй байхад бусдыг санаатайгаар төөрөгдөлд оруулан гэрээг байгуулсан билээ. Түүнчлэн “Дубайн гэрээ” гэх “ДУББСТ”-д ТЭЗҮ-г эрх зүйн баримт бичиг биш хэмээн тусгасан нь Монголын талын үр ашгийг бүр их бууруулах ноцтой алдаа болсон төдийгүй ер нь “Дубайн гэрээ” гэгчийг “Оюу Толгойн төсөл”-ийн өмнөх хууль бус ажиллагаануудыг нуун дарагдуулах зорилгоор байгуулсан, цаашид гэрээ цуцлагдах нөхцөлд Монголын тал өөрийн эрх ашгийг хамгаалах ямар ч боломжгүй болгохын тулд бүх лицензүүд, олон тооны ордуудыг дэлхийн томоохон банкуудад барьцаанд тавьсан байгаа зэрэг ноцтой алдаанууд байх тул “Дубайн гэрээ”-г цаг алдалгүй цуцлах;
Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээ нь Монголын талын оролцоог нэр төдий болгож, үр нөлөөтэй хяналт тавих боломжийг боогдуулж, тэр ч байтугай Монголын талын оролцоогүйгээр гадаадын тал бүх асуудлаа дангаараа шийдэж болох гаж зохицуулалттай байгааг нэн яаралтай засах;
Гэрээг байгуулахдаа Монголын өндөр албан тушаалтнууд их хэмжээний авлига авч гадныхны эрх ашигт үйлчилсэн байж болзошгүй баримтууд нийтэд ил тод болсоор байгаа нь гэрээг өөрчлөн засах бодит үндэслэл болж байгааг иш үндэс болгох;
“Оюу Толгойн төсөл-“ийн нэгэн эмзэг асуудал бол Монгол ажилтан, ажилчид ижил ажил, хөдөлмөр хийсэн ч гадны мэргэжилтэн, ажилчдаас хэд дахин бага цалин, хөлс авдагийг нэн даруй засч, тэдний цалин, урамшуулалыг гадныхны цалин, урамшуулалын хэмжээнд хүргэх;“Оюу Толгойн ХОГ”-г байгуулах үед анхны хөрөнгө оруулалтын санал 2.7 тэрбум ам.доллар байсан бол дараа нь 4.4 тэрбум ам.доллар болон өсч, улмаар нэмэгдсээр 7.1 тэрбум ам.доллар, 2018 оны 1 сарын байдлаар 11.1 тэрбум ам.доллар болж огцом өссөнөөр төслийн зардлыг санаатайгаар нэмэгдүүлж, ингэснээр Монголын тал ногдол ашиг авах боломжгүй болсон байгааг нэн даруй засах;
Төслийн үйл ажиллагааны зардал 2.8 дахин, хөрөнгө оруулалтын зардал 2.6 дахин, тээврийн зардал 4.9 дахин, менежментийн төлбөр 3 гаруй дахин өсч богино хугацаанд байгалийн баялгаа цөлмүүлсэн Монголын тал “Оюу Толгойн төсөл”-өөс ногдол ашиг хүртэхгүй, улмаар 2038 онд нэг тэрбум ам.долларын өртэй байхаар ноцтой нөхцөл буй болсон байгааг үндэслэн гэрээг засах;
“Оюу Толгойн ХОГ”-ний хэрэгжилтийн хугацаанд анхнаасаа сонирхлын зөрчилтэй иргэд Монголын талыг ТУЗ-д төлөөлж ирснээр Монголын талын хяналтыг сулруулах, “Оюу Толгойн төсөл”-ийн хөрөнгө оруулалт, татварын олон тооны булхайг хаацайлан хаах нөхцлийг бүрдүүлж, тэд гадаад талын үйл ажиллагааны улмаас алдаа дутагдал илрэхэд тухай бүр хамгаалан зөвтгөж ирсэн тул тэднийг цаг алдалгүй өөрчлөхийн сацуу Монголын талыг ТУЗ-д төлөөлдөг гишүүдийн үүрэг, хариуцлага, төслийн хэрэгжилтийг хянах эрхийг дээшлүүлэх зохицуулалтыг гэрээнд тусгах;
Эдийн засгийн өндөр үр ашигтай, тогтвортой зах зээл бүхий дэлхийн хамгийн том, хамгийн өндөр алт, зэсний агуулгатай ордын нэг болох “Оюу Толгойн төсөл” нь үнэн хэрэгтээ хөрөнгө оруулалт нэрээр зохиомол өндөр хүүтэй зээл, санхүүгийн ачаа дарамт үүсгэдэг олон улсын банк санхүүгийн байгуулллагуудын мөнгө хүүлэлтийн системийн эргүүлэгт бүрэн орсон байгааг даруй засах нь шударга ёсонд нийцнэ хэмээн үзэж байна.
Монголын тал ногдол ашиг хүртээгүй атал “Оюу Толгойн төсөл”-ийн гадны оролцогчид дараах эх үүсвэрээс ногдол ашиг авч байгаа нь яавч шударга ёсонд нийцэхгүй гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй.
Үүнд:
Зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж байгаа гэсэн нэрийдлээр,
Зээл дамжуулан зээлдүүлж хүүгийн зөрүү авах байдлаар,
Баталгаа, барьцаа гаргасны шимтгэл авах замаар,
Давуу эрхтэй хувьцаа, бонд гаргах аргаар,
Санхүүгийн лизинг байдлаар,
Менежментийн зардал, удирдлагын зардлыг нэмэгдүүлэн авах замаар,
Үйл ажиллагааны зардлаа өсгөх байдлаар,
Баяжмалын борлуулалтын үнийн өсөлтийн улмаас урьдчилан төлөвлөснөөс илүү орлого олох замаар,
Дагалдах эрдэс баялаг (алт, мөнгө… гэх мэт)-ийн бүтээгдэхүүний борлуулалтаас орлого олох замаар,
Ерөнхий болон туслах гүйцэтгэл, даатгалын томоохон хэлцлүүдийн урамшуулал олгох, авах замаар,
Оюу Толгойн зардалд тооцуулсан хайгуулын талбайнуудаа зарж арилжих, өөр субъектэд шилжүүлэн өөрсдөө ашиглах замаар,
Борлуулалтын орлогоо оффшор бүсүүд, давхар татварын хөнгөлөлт эдлэх улсуудад байршуулах аргаар,
Монголын баялгаар босгосон эх үүсвэрээ бусад банк, өөр төсөлд оруулснаас ашиг авах замаар,
Монгол дахь мэдээлэл, харилцаа холбоо, хэлхээг ашиглан “Оюу Толгойн орд”-ын болон бусад компанийн хувьцааны үнийн хэлбэлзлийг санаатайгаар удирдан зохицуулах аргаар тэдгээрийн арилжаанаас асар их ашиг олох
зэргээр ихээхэн хэмжээний хөрөнгө мөнгө хийж ашиг авч байна.
Түүгээр ч зогсохгүй ”Оюу Толгойн төсөл”-ийнхөн Монгол Улсын дотоодын улс төрийн үйл ажиллагаанд гүн гүнзгий хутгалдан орох, өмнө нь өндөр албан тушаал хашиж байсан хүмүүсийг өндөр цалин, урамшуулал өгөх замаар өөртөө элсүүлэн өөрийн эрх ашгийг хамгаалагчид болгох, нам дамжсан, ашиг сонирхол нь нийлсэн олигархиудтай үгсэн хуйвалдах, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийг эрхшээлдээ оруулах, суртал ухуулга явуулдаг хөлсний төлөөлөгчдийн бүхэл бүтэн тогтолцоог бий болгох, ингэснээр олон нийтийн сэтгэл санааг үймүүлэн төөрөгдүүлэх, улс төрийн намууд, иргэний хөдөлгөөнүүдийг хооронд нь зөрчилдүүлэн хагаралдуулах бусармаг ажиллагаа явуулж байгааг буруушааж байна.
Энэ бүхний үр дүнд “Оюутолгойн ХОГэрээ” байгуулагдсан 2009 онд Монгол Улсын гадаад өр 2,2 тэрбум ам.доллар байсан бол 2019 оны байдлаар гадаад өрийн хэмжээ 28.5 тэрбум ам.доллар буюу хүн бүрт 25,0 сая төгрөг болж огцом өссөн байна.
Гэтэл “Оюу Толгой компани”-ийн хөрөнгө оруулагч гэгч “Рио Тинто” компанийн авч буй ашиг зөвхөн 2017 оны байдлаар 744 сая ам.доллар болж, менежментийн зардал, үйл ажиллагааны зардал жил тутам өсөж, Монголын талын хүртэх ашиг жил бүр багассаар анхны төлөвлөлтөөр Монголын талын хүртэнэ гэсэн 57 хувийн ашиг өнөөдөр 20 хувь хүрэхтэй үгүйтэй болон буурч, хэзээ ч ногдол ашиг хүртэхээргүй болсон нь цаашид энэ гэрээг үргэлжлүүлэх эдийн засгийн болон эрх зүйн ямар ч үндэслэл байхгүй байна гэж үзэж, энэхүү гэрээг өдөр, хоног алдалгүй шинэчлэх шаардлагатай гэж дүгнэж байна.
МАН-АН-тай тэмцэхээ зарласан өнөөгийн эрх баригчид МАН, АН-ын хамтран байгуулсан, Монголын ард түмний эрх ашигт туйлын хортой, Монголын ирээдүйд ихээхэн урхагтай “Оюу Толгойн ХОГ”-ээг нэн даруй өөрчлөн засах эр зориг гаргахыг уриалж байна. Тэд хэлсэн үгэндээ эзэн болдог эсэхийг чухамхүү “Оюутолгойн ХОГ”-г өөрчлөн засч чадсан эсэхээр дүгнэнэ гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдэж, ингэхийг хатуу шаардаж байна.
Шударга ёс тогтох болтугай.
ИРГЭНИЙ ЗОРИГ НОГООН НАМ
МОНГОЛ ҮНДЭСНИЙ АРДЧИЛСАН НАМ
МОНГОЛ АРДЫН ХУВЬСГАЛТ НАМ
ЭХ ОРОНЧДЫН НЭГДСЭН НАМ
Сэтгэгдэл0
Ер нь Оюутолгойг анхнаас нь гацаагүй бол одоогоос 20 жилийн өмнө 700 сая орчим сая доллараар энэ үйлдвэрийг босгох боломжтой байсан. Энэ төслийг гацааснаас болж анхны өртөг нь өссөөр эцэстээ 7 тэрбум долларт хүрсэн. Хоног хугацаа алдах тутам бараа үйлчилгээ, машин тоног төхөөрөмжийн үнэ ханш тасралтгүй өсч байгаа гэднийг ойлгох хэрэгтэй.
ХҮНИЙ ГАРААР МОГОЙ БАРИУЛЖ ХҮРЛЭЭ ХҮҮГ НАСААР НЬ ЯСЫГ НЬ ӨНДӨЛЗҮҮЛЭХ ЮМ ХИЙЛГЭХ ГЭЭД ШРУПДЭЭД БАЙНАА ДАА
У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар нар хэлсэн үг идсэн хоолондоо эзэн болж чадахгүйг тэдний олон үйлдэл батлан харуулсан.60 тэр бумын авлигачиддаа одоо болтол арга хэмжээ авч чадахгүй гөлөгнөцгөөж байгаа.Ингэж байгаад сонгууль хүргээд ууж идсэнээ хамж аваад гадаад руу зугатаан зайлах нь тодорхой.
Энэ үйлдвэрийг барьж байгуулахаас эхлээд ашиглалтын зардал гээд бүх зардлыг РиоТинто гаргаж байгаа. Монгол улсаас сохор зоосны ч зардал гараагүй. Үйлдвэрийн 34 хувийг зээлээр худалдаж авсан нэртэй. Зээлээ жилийн 6 хувьтай авсан нь инфляцийг хасвал хүүгүй зээл гэсэн үг.
Mongol yls rio tinto bysad luibarchdaas tatgalzax erhtei shvv?!?!!!!!!!!!!
У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар нар хэлсэн үг идсэн хоолондоо эзэн болж чадахгүйг тэдний олон үйлдэл батлан харуулсан.60 тэрбумын авлигачиддаа одоо болтол арга хэмжээ авч чадахгүй гөлөгнөцгөөж өмдөндөө чацгаа дуслуулцгааж байгаа.Хөл гараа тайруулж аалз хорхой болно гэж шөнө ч унтаж чадахгүй байгаа нь ойлгомжтой.Ингэж байгаад сонгууль хүргээд ууж идсэнээ хамж аваад гадаад руу зугатаан зайлах нь тодорхой.
РиоТинто ч бас үйлдвэрээ аваад монголооос гарах эрхтэй.
Инфляци бол луйвар биш. Энэ бол амьдралын бодит үнэн.
Тэгээд юу гэж?
Үйлдвэрийн хувь эзэмшинэ гэдэг нь зөвхөн ашиг хүртэхийн нэр биш . энэ нь бас эрсдэл үүрэхийн нэр. Хувь эзэмших нь эрсдэлтэй гэж үзэж байгаа бол хувиа зарж бас болно шүү дээ. Тэгвэл улс татвараа аваад л явна, ямар ч эрсдэл байхгүй. Монгол улс 34 хувь эзэмшигч учраас 34 хувьд ноогдох хөрөнгийн барьцаанд байгалийн баялгаа тавина. Хэрвээ үйлдвэр өрөнд орвол бүх өрийг монгол улс төлөхгүй. Нийт өрийн 34 хувийг монгол улс төлнө. Энэ төлбөрийн баталгаа болон барьцаа нь газрын доорхи баялаг.
Алны нүх хошногоны нүх хоёр өөр өөр нүх шүү дээ
Үйлдвэр барьж байгуулсан 2010-2011 он бол юмны үнэ огцом өссөн он жилүүд. Тухайн үед 50 төгрөг байсан автобус 100 төгрөг болж 200 төгрөг байсан элсэн чихэр 400 төгрөг болох . 200 мянган төгрөг байсан цалин 400 мянган төгрөг болох гэхчилэн үнэ огцом өссөн. Ингэснээр 2 тэрбум доллараар босох байсан үйлдвэр 4 тэрбум болж өссөн. Монголд юмны нэг удаа өсөөд зогссон уу? Үгүй. 2011 оноос эхлэн Эх орны хишиг тарааж эхэлсэн. Үүнээс болоод юмны үнэ дахиад өссөн. 100 төгрөг байсан автобусны үнэ 200 төгрөг болсон, 400 мянган төгрөг байсан цалин 600 мянган төгрөг болох жишээтэй. Цалин өсөхөд гэрэл цахилгаан, бензин тос гээд бүх юмны үнэ дагаж өснө. Ингэснээр Оюутолгой үйлдвэрийн өртөг 7 тэрбум доллар болтлоо өссөн. Оюутолгой үйлдвэрийн өртөг өссөн нь Монгол улсад юмны үнэ өссөнөөс үүдэлтэй. Монгол улс Оюутолгой үйлдвэр баригдаж дуусах хүртэл цалин хөлс нэмэхгүй, юмны үнэ нэмэхгүй хүлээж болох л байсан байх. Тэгсэн бол үйлдвэрийн өртөг зардал өсөхгүй байсан.
Оюутолгой үйлдвэрийг барьж байгуулсан 2011 - 2012 он бол юмны үнэ огцом өссөн он жилүүд байснаас гадна дэлхийн зах зээл дээр алт, зэсийн үнэ хамгийн доод цэгтээ хүртэл унасан он жилүүд байсан. Гэхдээ Оюутолгой үйлдвэрийг түүхий эд зарж борлуулсан мөнгөөр барьж босгоогүй. Харин хөрөнгийн бирж дээрээс мөнгө босгосон. Энэ босгосон мөнгөөр үйлдвэр барьсан. Мэдээж хэрэг үйлдвэр байгуулах гол үндэслэл нь ОюуТолгой орд газар. Энэ ордыг түшиглэсэн боловсруулах үйлдвэрээс 35 жилийн дараа ашиг олно гэж тооцож хувьцаа худалдаж авсан. Ийм урт хугацааны төслийн хувьцааг иргэд, компаниуд худалдаж авах нь ховор. Хувьцааны 70-80 хувийг нийгмийн халамжийн сангууд худалдаж авдаг жишигтэй.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Энэхүү шаардлагыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна.Монголчуудын дийлэнхи нь зөвхөн амин хувиа хичээгч,Авлигад идэгдсэн,луйварчид болох Баярцогт,Баяр,Сайханбилэг,Бямбасайхан,Баабар,Элбэгдорж,да.Ганболд гм этгээдүүдээс бусад нь 100% дэмжиж байгаа шүү.Маш зөв шудрага шаардлага та нөхөд энэ тэмцлээ эх орноо ард түмнээ бодож нэг тийш шийдэгтэл тэмцээрэй ард иргэд та нарын талд шүү. Зардал өсгөх тухай Содном гуай мөнч олонтоо дуугарсан даа хэнч тоогоогүйн харамсалтай,э/з хүний хувьд би их л зөв санаа гэж тухайн үед л бодож байсан,тэр ёсоороол болчих шиг боллоо.Энэ бол ухаансаад байх ч юмгүй ямарч бизнес эрхлэгчид олох ашгаа нуух талдаа л байдаг шүү дээ,үүний томорсон хэлбэр.
Оюутолгой үйлдвэрийг гацаах нь монгол улсад ашиггүй, хоног хугацаа алдах тутам өртөг зардал өснө гэдгийг РиоТинто компани 10 жилийн турш монголчуудад хэлж ухуулсан шүү дээ. Бид хангалттай удаан хүлээсэн, гэхдээ тэвчээрт хязгаар бий, хэрвээ монголчууд нөхцлөө өөрчлөхгүй бол бид энэ төслөөс гарна гэдгээ ч РиоТинто бас хэлж ярьж байсан. Хэрвээ С Баяр байгаагүй, Энхбаяр байсан бол энэ төсөл хэзээ ч урагшаа явахгүй, өнөөдөр Риотинто компани монголд байхгүй, Оюутолгой үйлдвэр монголд байхгүй байх байсан. 10 жил хүлээнэ гэдэг хангалттай урт хугацаа.
Хэрвээ энэ хүмүүсийн тавьж буй шаардлагыг биелүүлнэ гэвэл Оюутолгой үйлдвэр 35 жилийн дараа байтугай 100 жил ажиллаад ч ашиг олохгүй. Ийм төсөлд хэн ч хөрөнгө оруулахгүй.
ОюуТолгой үйлдвэрийн төслийг 2008 онд боловсруулж 2009 онд баталсан. Тухайн үед нэг доллар 800-900 төгрөгийн хооронд хэлбэлзэж байсан. Монгол хүмүүсийн дундаж цалин 200 доллар буюу 200 орчим мянган төгрөг байсан. Тухайн үед зардлын тооцоо хийхдээ юмны үнэ ханш жилд 10-20 хувиар өснө гэж тооцсон болов уу. 3 жилийн дотор үйлдвэр барихад юмны үнэ 40 орчим хувиар өснө гэж тооцсон байх магадлалтай. Гэтэл монголын тал ОюуТолгой үйлдвэртэй урьдчилан ярьж тохиролцолгүйгээр цалин тэтгэврийг гэнэт 2 дахин нэмсэн. Ингэснээр анхны төсөөлсөн зардал 40 хувиар өсөх бус 100 хувиар өсөх болжээ.
“Оюу Толгойн ХОГ” нь үнэн хэрэгтээ хөрөнгө оруулалтын гэрээ биш харин анхнаасаа зэс, алт, мөнгө болон бусад дагалдах эрдэс баялгийн нөөцөөрөө дэлхийд дээгүүр орох “Оюу Толгойн орд”-ыг барьцаалан зээл авах гэрээ байсан нь нэгэнт тодорхой болсон учир уг гэрээг зөвхөн гадаадын талд ашигтай байгааг Монголын талд мөн адил ашигтай байхаар өөрчлөх; ------------------------ Энэ одоо бас юу гээч марзан шаардлага вэ? Хөрөнгийн бирж гэж юу байдгийг мэдэхгүй хүмүүс иймэрхүү алиа марзан яриа гаргах байх. Хөрөнгийн бирж бол ирээдүйд бий болох үйлдвэрийн шинэ төсөл, шинэ санааг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мөнгийг иргэдээс татан төвлөрүүлэх зориулалттай байгууллага. Заавал халаасандаа мөнгөтэй хүн үйлдвэр барих албагүй. Сайн төсөл, шилдэг санааг хөрөнгийн бирж дээр зарж борлуулан мөнгө олж болно. Олсон мөнгөөрөө үйлдвэр барьж, үйлдвэрийнхээ олсон ашгийг хувцьаа худалдан авсан хүмүүстээ ноогдол ашиг болгон буцааж төлнө. Энэ утгаараа, хувьцаа нь зээлтэй төстэй. Гэхдээ ялгаатай.
Өнөөдөр 2019 ны 6 сарын 7 өдөр. 2019 оны 1 сарын 1 нэгний өдрөөс эхлэн өнөөдрийг хүртэл 6 сарын хугацаанд монгол улсын инфляци 8 хувьтай байна. Ингэснээр оны эхэнд худалдан авч байсан бараа бүтээгдэхүүнийг өнөөдөр 8 хувиар илүү үнэ төлж худалдан авна гэсэн үг. Архи, пиво, мах, ногоо, сүү тараг, талх, боов боорцог гээд бүх юмны үнэ өссөн байна. Оны эхнээс худалдан авсан бараа бүтээгдэхүүний нөат-н баримтаас сүүлийн 6 сарын турш юмны үнэ ханш яаж өөрчлөгдснийг харьцуулж харах боломжтой. Яагаад би энийг хэлж байна гэвэл РиоТинто компанийн монгл улсад зээлсэн мөнгийн хүү жилийн 6 хувь байгаа нь мөнгө хүүлэлт биш харин инфляцийн зардал мөн гэдгийг харуулахын тулд тэр. Энэ мөнгө нь РиоТинто компанийн халаасанд ашиг болж орохгүй, харин жилийн турш худалдан авч буй бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтөнд зарцуулагдана.
Уг нь ОюуТолгой үйлдвэр Монгол улсад огт падлийгүй үйлдвэр шүү дээ. Хаанаасаа ямар мөнгөө олоод, ямар хүчин чадалтай хаанахын ямар үйлдвэр байгуулах нь бидэнд огт хамаагүй. Энэ үйлдвэр нь ямар өртгөөр ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ, ямар ашиг олно, хичнээн зээл авна гэдэг үйлдвэрийн дотоод асуудал. Энэ үйлдвэр нь түүхий эдээ монгол улсаас худалдан авах нь тодорхой. Түүхий эд бол монгол улсын өмч гэдэг нь тодорхой. Түүхий эдээ ОюуТолгой үйлдвэрт худалдаад, олсон орлогоор нь сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, барилга, зам гүүрээ барьж байгуулна. Монгол улсаас ямар ч зардал гарахгүй. Жил болгон үйлдвэрээс татвар авна. Татварын мөнгөөрөө зам барилга гээд юу хүсснээ барьж байгуулна болно. Татварын мөнгө бол сул орж ирэх мөнгө. Монгол улсаас ямар ч зардал гарахгүй. Олон мянган монгол залуус энэ үйлдвэрт ажиллан байнгын орлого олж байна. Олон мянган монгол компани энэ үйлдвэрт бараа үйлчилгээ нийлүүлж байнгын орлого олж байна. Энэ бүхэн бол чамлахааргүй их өгөөж.
ОюуТолгой үйлдвэр нь өнгөрсөн 8 жилийн хугацаанд монгол улсад нийтдээ 2.3 тэрбум долларын татвар төлсөн нь жилд дунджаар 300 сая доллар гэсэн үг. Сүүлийн 8 жилийн дунджаар тооцвол Оюутолгойг гүйцэх татвар төлөгч монголд байхгүй. Нэг жилд төлж буй 300 сая долларын татварын 60 сая доллар нь түүхий эдийн үнэ цэнэ юм. Хүсвэл монгол улс үйлдвэрийн хувь эзэмшихээс татгалзаж болно. Заавал өр зээлж тавьж газрын доорхи баялгаа барьцаалан үйлдвэрээс хувь эзэмших албагүй. Үйлдвэрийн 34 хувиа буцаагаад зарахад л хангалттай. Тэгвэл хэнд ч өргүй болно. Ямар ч зээлгүй болно. Үйлдвэрийн 34 хувийг Орос, Хятад, Казакстан гээд ямар ч орны компанид зарж болно. Энэ үйлдвэрийн 34 хувийг заавал эзэмших ёстой гэж хэн ч тулган шаардаагүй. Хүсэхгүй бол зарах эрх үргэлж нээлттэй.
ОюуТолгой үйлдвэр монгол улсаас зэсийн хүдэр худалдаж авч, худалдан авсан зэсийн хүдрээ боловсруулан зэсийн баяжмал гэх бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн борлуулж байна. ОюуТолгой үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг худалдан авагчид нь хятадын зэсийн үйлдвэрүүд. ОюуТолгой үйлдвэрийн зэсийн баяжмалыг боловсруулан гаргаж авсан цэвэр зэс бол зэсийн үйлдвэрийн өмч. Зэсийн үйлдвэр цэвэр цэсийг ямар өртгөөр боловсруулж ямар үнээр борлуулж ямар ашиг олов гэдэг нь тухайн зэсийн үйлдвэрийн дотоод асуудал. Зэсийн үйлдвэр бүрийн хүчин чадал, тоног төхөөрөмж, үнэ өртөг харилцан адилгүй. Ногдол ашиг нь ч өөр өөр. ОюуТолгой үйлдвэрийн үйлдвэрлэсэн зэсийн баяжмал ч ялгаагүй. Энэ бол монгол улсад огтхон ч падлийгүй. Зэсийн баяжмал бол газар доорхи байгалйин баялаг биш. Энэ бол байгалитйн баялгыг худалдан аваад, боловсруулаад гарган авсан үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн. Энэ бүтээгдэхүүн бол ОюуТолгой үйлдвэрийн өмч. Энэ бүтээгдэхүүнээ ямар өртгөөр боловсруулж ямар үнээр борлуулж ямар ашиг олох нь тэдний асуудал.
Энэ 66.181.161.101-ээс бичээд байгаа хүн монгол хэлийг ямар сайн мэддэг гадаадын хүн бэ???
Бодит үнэнийг хэлсэн хүн яахаар гадаад болдог байна? Үнэхээр 35 жилийн дараагаас олох ашиг сонин биш өнөөдр зээл авч үйлдвэр авах ямар шаардлага байна гэсэн санаа хэлж байна. Ийм санаа илэрхийлж болохгүй юу?
Би хувьдаа зээл аваад үйлдвэр худалдан авахад алдах зүйлгүй гэж үздэг хүн. 30-40 жилийн дараагаас оруулсан бүх хөрөнгөө нөхөөд ашигтай ажиллаж эхэлнэ гэдэгт би итгэдэг.
Би хувьдаа зээл аваад үйлдвэр худалдан авахад алдах зүйлгүй гэж үздэг хүн. 30-40 жилийн дараагаас оруулсан бүх хөрөнгөө нөхөөд ашигтай ажиллаж эхэлнэ гэдэгт би итгэдэг.
ОюуТолгой үйлдвэр одоогоор хүчин чадлынхаа дөнгөж 30-40 хувийг ашиглаж байна. Энэ хэмжээний үйлдвэрлэл явуулахад ашиг олохгүй, бас алдагдал хүлээхгүй. ОюуТолгой үйлдвэр жилд 800 сая долларын зардал гарган 1.2 тэрбум долларын орлого олж 300 сая долларын татвар төлөөд 100 сая долларын ашиг олж байна. Гүний уурхайн бүтээн байгуулалтанд зориулан 5 тэрбум долларын зээлийг 5 жилийн турш цувуулан авч байна. Энэ зээлийн жилийн хүү нь 3 хувь. 1 тэрбум долларын жилийн хүү нь 30 сая доллар болно. Нийт 5 тэрбум долларын зээлийн хүү төлөхөд жил тутам олж буй 100 сая долларын ашиг нь хүрэлцэнэ гэж бодож байна.
66 181 161 101 С.Баярцогт байнаа.
66.181.161.101-чи хэн бэ,чи наад дүнхүү толгойгоо шааагаач,үхсэн хатсаны сохор зоосны зардал шараагүй гэж ,энэ бүх эргэлдээд байгаа мөнгө чинь манай баялагын мөнгө,барууныхан тийм өглөгч хүмүүс юм уу,тэд нар чинь голоо цохисон арвич хямгач хүмүүс,хэзээ ч түүхэндээ бусдад зүгээр юм өгч үзээгүй,балай хогоо,муу амьдрахаар сайн үхэээч
Газар доорхи шороо бол мөнгө биш. Газар доорхи шороогоор машин ажиллуулах боломжгүй. Газар доорхи шороогоор цалин тавих боломжгүй. Газар доорхи шороогоогоор утсаар ярих боломжгүй. Мөнгө бол зөвхөн бараа бүтээгдэхүүн борлогдсны дараа орж ирнэ. Мөнгөөр бензин худалдан авч болно, мөнгөөр цалин тавьж болно, мөнгөөр нэгж аваад утсаар ярьж болно. Газар доорхи шороо мөнгө болтлоо маш урт зам туулна. Асар их зардал гарна.
ОюуТолгой үйлдвэрийг 2 жилийн хугацаанд барьж босгосон. 2013 онд үйлдвэр ашиглалтанд орж анхны бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэн зах зээлд борлуулсан. Анхны бүтээгдэхүүнээ борлуулахаас өмнө, 2013 оноос өмнө үйлдвэр барих, уурхай барих гээд нийт зардал 7 тэрбум долларт хүрсэн. Энэ зардлыг РиоТинто гаргасан. Монгол улсаас сохор зоосны ч зардал гараагүй.
Монгол улс РиоТинто компаниас 1 тэрбум долларын зээл авсан. Энэ зээлийн жилийн хүү нь 6 хувь. Төгрөгт шилжүүлбэл, жилийн 12 хувь болно. Монгол улсын жилийн инфляци 12 хувь. Инфляци оруулж тооцвол монгол улсад зээлсэн мөнгө нь хүүгүй өгсөн зээл гэсэн үг.
ОюуТолгой үйлдвэр бол дэлхийд эхний 5-д багтах хэмжээний том үйлдвэр мөн. Гэхдээ ОюуТолгой орд бол дэлхийд эхний 5-д орох том орд биш. Дэлхийн хамгийн их зэстэй Чили гэхэд л нийт зэсийн 20 хувийг нийлүүлнэ. Монгол улсын бүх зэс, Эрдэнэт, Оюутолгой нийлээд дэлхийн нийт зэсийн 1 хувьд л хүрэх байх.
ОюуТолгой үйлдвэр бол дэлхийд эхний 5-д багтах хэмжээний том үйлдвэр мөн. Гэхдээ ОюуТолгой орд бол дэлхийд эхний 5-д орох том орд биш. Дэлхийн хамгийн их зэстэй Чили гэхэд л нийт зэсийн 20 хувийг нийлүүлнэ. Монгол улсын бүх зэс, Эрдэнэт, Оюутолгой нийлээд дэлхийн нийт зэсийн 1 хувьд л хүрэх байх.
Хэрвээ Монгол улс ОюуТолгой үйлдвэрийн 34 хувийг зээлээр худалдаж авсан нь монгол улсад хохиролтой, монгол улсыг өрөнд оруулах осолтой наймаа гэж үзэж байгаа бол 34 хувиа зарж бас болно. Тэгвэл бид хэнд ч зээлгүй болно, Түүхий эдээ ОюуТолгой үйлдвэрт зараад л, татвараа аваад л сууна. Ямар ч эрсдэл хүлээхгүй. Ийм нөхцөлд бид ирээдүйд, 35 жилийн дараагаас олж эхлэх ашгаас юу ч хүртэхгүй болно.
Хэрвээ ОюуТолгой үйлдвэр монголд ажиллах нь монгол улсад хортой гэж үзэж байвал энэ үйлдвэрийг монголоос нүүлгэн шилжүүлж хятадад байршуулах санал бас байж болно.
ОюуТолгой үйлдвэрийг хятад руу нүүлгэн, тэнд хятад ажилчид ажиллан, хятадын компаниуд бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлэн хятад улсад татвар төлөх нь монгол улсад ашигтай гэж үзвэл би дэмжихэд бэлэн. ОюуТолгой үйлдвэрийг хөөн зайлуулж хятад руу нүүлгэцгээе.
Би бол бодитой зүйлд итгэдэг хүн. Боломжгүй зүйл итгэдэггүй. ОюуТолгой гэрээг өөрчлөх ямар ч боломжгүй. Харин РиоТинто компанийг монголоос хөөх боломжтой. Энэ бол хэрэгжих боломжтой санаа. РиоТинто компани ОюуТолгой үйлдвэрээ буулгаад Хятадад аваачин шинээр босгож чадна. Энэ бол хэрэгжих боломжтой санаа. Монгол улс 34 хувиа зарж бас болно. Энэ бол хэрэгжих боломжтой санаа. Харин гэрээ өөрчилнө гэдэг бол огт боломжгүй зүйл. Үүний оронд үйлдвэрээ хятад руу нүүлгэн шилжүүлэх нь РиоТинтод илүү ашигтай.
Нэгэнт байгуулсан гэрээг өөрчлөх боломжгүй. Харин гэрээг цуцалж болох байх. Тэгвэл РиоТинто монголоос үйлдвэр, тоног төхөөрөмж, машин техникээ аваад гарна. Гэрээ байгуулчихаад дараа нь өөрчлөх гэж новширдог, цуцалдаг ийм хөгийн оронд дахин хэн ч итгэж хөрөнгө оруулахгүй.
Rio nvvlgelee geed mngl shoroogo uguhgvie tegbel yahyy?!!!er n bol 10jil baylag shoroogo ugchihuud vildberiig chin ugnu gej bodoj bna yy Uguxgvi aldagdsan baylgiinxa orond xyraana
Орд газар гэдэг бол мөнгө биш, хөрөнгө биш. Орд газрыг оновчгүй, буруу ашигласны улмаас дампуурсан компаниуд энэ дэлхийгээр дүүрэн бий. Монголд ч бас алт ухаж баяжина гэж зээл авч уурхай ажиллуулаад дампуурч банк дампууруулсан жишээ бий. Алт ухаж баяжина гэж зээл аваад Эрдэнэт үйлдвэрийг өрөнд оруулсан өөр нэг жишээ бас бий. Нефтийн асар том ордтой Венесуэл улс улсаараа дампуурч модоо барьж буй бас нэг жишээ байна. Ийм жишээ дэлхийгээр дүүрэн. Орд газар бүхэн мөнгө биш. Орд газар бүхэн ашиг биш. Уурхай бүрийн ард өр зээл гээд асар их эрсдэл бий. Энэ бүх эрсдлийг давж гараад ашиг олно гэсэн итгэл төрүүлж хөрөнгийн биржээс мөнгө босгоно гэдэг хүн бүрийн хийж чадах ажил биш.
Bayalag gazariin ezen yu ch gargahgui yamarch zeeld hamaaralguigeer hyanaltaa taviad 30-40 huvia avdag niitleg jisheg bna. Engiin ene jishigeeree yavuulahgui huviin sonirhol ih orson bn
Монгол улсын авч буй зөвхөн 3 татвар гэхэд л гурвуулаа 10 хувьтай, нийлээд 30 хувь болно. Нийт 20 орчим төрлийн татвар төлнө. Гэрээнд бүгд бий. Нөат татвар гэхэд л ОюуТолгой буцааж авахгүй.
ОюуТолгой үйлдвэр жилд дунджаар 300 сая долларын татвар төлж байна. 8 жилийн хугацаанд нийтдээ 2.3 тэрбум долларын татвар хураамж төлсөн байна. ОюуТолгой үйлдвэрийн ашиг нь 800 сая доллар байж магадгүй. Монгол улсын авч буй татвар нь ОюуТолгой үйлдвэрийн ашгаас 3 дахин их байна. Гэхдээ ОюуТолгой үйлдвэр олсон бүх ашгаа гүний уурхайд зарцуулж буй тул ямар ч ашиг байхгүй.
ОюуТолгой үйлдвэр жилд дунджаар 300 сая долларын татвар төлж байна. 8 жилийн хугацаанд нийтдээ 2.3 тэрбум долларын татвар хураамж төлсөн байна. ОюуТолгой үйлдвэрийн ашиг нь 800 сая доллар байж магадгүй. Монгол улсын авч буй татвар нь ОюуТолгой үйлдвэрийн ашгаас 3 дахин их байна. Гэхдээ ОюуТолгой үйлдвэр олсон бүх ашгаа гүний уурхайд зарцуулж буй тул ямар ч ашиг байхгүй.
Mongol uls oyu tolgoin 34 huviig zeeleer bish bayalagaa ashigluulsaniihaa huvid avah yostoi. Yu yasan zeel ve. Ersdelee uureed hiih neg ni hiideg businessiin bichigdeegui huuli amidral deer urgeljilj bn
Монголын баялгийг зүгээр аваагүй, мөнгийг нть төлөөд худалдан авч байгаа.
Зэсийн хүдэр нь найрлагандаа 0.5 хувийн зэс агуулна. 1 тонн хүдэр дотор 5 кг зэс агуулагдана. Зэсийн хүдрийг баяжуулж зэсийн баяжмал гаргана. Зэсийн баяжмал нь найрлагандаа 20 хувийн зэс агуулна. 1 тонн баяжмал дотор 200 кг зэс агуулагдана гэсэн үг. 100 тонн зэсийн хүдрээс 2 тонн баяжмал гарган авна.
Зэсийн хүдэр нь найрлагандаа 0.5 хувийн зэс агуулна. 1 тонн хүдэр дотор 5 кг зэс агуулагдана. Зэсийн хүдрийг баяжуулж зэсийн баяжмал гаргана. Зэсийн баяжмал нь найрлагандаа 20 хувийн зэс агуулна. 1 тонн баяжмал дотор 200 кг зэс агуулагдана гэсэн үг. 100 тонн зэсийн хүдрээс 2 тонн баяжмал гарган авна.
ОюуТолгой үйлдвэр жилд 120 сая орчим долларын ашиг олж байна. Бүх эрсдлээ үүрээд бүх зардлаа гаргаад нэг ч хором зогсохгүйгээр тасралтгүй ажиллаад хөлсөө урсгаж байж ийм ашиг олж байна. Харин монгол улс юу ч хийхгүйгээр түүхий эдээ зараад жилд 60 сая долларын ашиг олж байна. Үйлдвэрийн ашгийн 50 хувьтай тэнцэх ашгийг түүхий эд борлуулаад олж байна.
2018 он гэхэд л ОюуТолгой үйлдвэр 320 сая долларын татвар төлсөн. Энэ мөнгөний 60 сая доллар нь түүхий эдийн үнэ. Монгол улсын авсан нийт татвар нь үйлдвэрийн ашгаас 3 дахин их байна.
Bid urund orj utund idegdex n ta myysainyd yrbagchid tsygtaa zailbal taarna
Маш энгийн жишээ аваад үзье. Цайны газар бууз хийж зарлаа. Буузны түүхий эд юу вэ? Энэ бол мах, бас гурил, бас амтлагч. Цайны газар энэ бүх түүхий эдээ гаднаас худалдаж авна. Махаа махны үйлдвэрээс худалдаж авна. Гурилаа гурилын үйлдвэрээс худалдаж авна. Амтлагчаа ногоочноос худалдаж авна. Бууз хийхийн тулд махаа шулж жижиглэж машиндана. Гурилаа элдэж зурна. Дараа нь махаа амтлаад буузаа чимхэнэ. Бууз хийхэд мах, гурил, амтлагч зэрэг түүхий эдээс гадна шулах, хэрчих, жижиглэх, элдэх, зуурах гэхчилэн хөдөлмөр орно. Магадгүй цахилгаан махны машин, цахилгаан гурил элдэгч, цахилгаан гурил хэрчигч, цахилгаан бууз чимхэгч зэрэг багаж хэрэгслэлүүд орно. Хөргөгч хөлдөөгч, сав суулгууд орно. Эдгээр төхөөрөмжийг ажилуулахад тог цахилгаан хэрэгтэй. Сэлбэг хэрэсглэл хэрэгтэй. Эдгээр төхөөрөмжийг ажиллуулах хүний цалин хөлс байна. Бууз хийхэд түүхий эдээс гадна өөр маш олон зардал гарна. Энэ бүх зардлаа тооцоод дээр нь цайны газрын ашгаа нэмээд буузны үнэ тогтооно.
Нэг ширхэг буузанд орох мах гурил зэрэг түүхий эд, машины тоног төхөөрөмж, гэрэл цахилгаан, цалин хөлс зэрэг нийт зардал 800 төгрөг боллоо гэж бодье. Тэгвэл цайны газар буузаа 1000 төгрөгөөр зарна. Ашиг нь 200 төгрөг болно. Энэ нь борлуулалтын 20 хувьтай тэнцэнэ. Хэрвээ махны үйлдвэр, гурилын үйлдвэр хоёр цайны газар хүрч ирээд танай цайны газар манай мах, манай гурил, манай амтлагчийг ашиглаж байгаа учраас буузны ашгийн 34 хувийг бид үнэгүй авах ёстой гэвэл цайны газар үүнийг зөвшөөрөх үү?
Одоо хоёр цайны газар аваад үзье. Хоёулаа яг адилхан цайны газар. Байшин барилга, тоног төхөөрөмж, хүн хүч яг адилхан гэж үзье. Харин борлуулалтын хэмжээ нь өөр. Нэг нь өдөрт 500 бууз зарна, нөгөө нь өдөрт 2000 бууз зарна. Нэг буузнаас 200 төгрөгийн ашиг олно гэвэл эхний гуанз өдөрт 100 мянган төгрөгийн ашиг олно, нөгөө гуанз нь өдөрт 400 мянган төгрөгийн ашиг олно. Яг ижил үнээр барьж байгуулсан, анхны хөрөнгө оруулалт нь адилхан энэ хоёр гуанзыг бусдад түрээслэх боллоо гэж бодье. Сарын түрээс нь ижил байх уу эсвэл өөр байх уу? Энэ хоёр цайны газар агуулахдаа яг ижил хэмжээний мах, гурил, амтлагч хадгалж байгаа гэж тооцье. Энэ хоёрыг зарвал үнэ нь ижил байх уу? Яг ижилхэн нөөцтэй хэрнээ өдрийн орлого нь ялгаатай.
8 нэрийн хүнсний дэлгүүр үйлдвэрүүдээс хүнсний бүтээгдэхүүн бөөндөж аваад жижиглэж зардаг. Бөөний үнэ жижиглэнгийн үнийн хоорондын зөрүү 10-20 хувь. Үйлдвэрээс 1000 төгрөгөөр бөөндөж авсан бараагаа дэлгүүр 1200 төгрөгөөр зарах жишээтэй. Нэг бараанаас 200 төгрөгийн ашиг олно. Өдөрт 1000 бараа борлуулбал өдрийн ашиг нь 200 мянган төгрөг болно. Хэрвээ үйлдвэр дэлгүүрт хүрч ирээд танай дэлгүүр манай үйлдвэрийн бараа зарж ашиг олж байгаа учраас дэлгүүрийн ашгийн 34 хувийг манай үйлдвэр үнэгүй эзэмших ёстой гэвэл үүнийг дэлгүүр хүлээн зөвшөөрөх үү?
Зөв.Бид дэмжиж байна. Бид эх орондоо эзэн нь байх ёстой.
Эзэн байна гэдэг нь юу гэсэн утгатай юм бол? Хүнд юм зарж мөнгийг нь идчихээд нь намайг шуллаа гэж орилохын нэр үү?
Дэлхийн зах зээлд борлогдож буй алт, зэсийн үнэ гэдэг бол газрын хөрсөн доор буй түүхий эдийн үнэ биш. Түзүий эдийг ухаж боловсруулж нэмүү өртөг шингээсэн бүтээгдэхүүний үнэ шүү дээ. Нэмүү өртөг бол зардал. Бензин, тос, машин техник, цалин хөлс зарцуулахгүйгээр ямар ч алт, зэс бий болохгүй. Нийт өртгийн 30 хувь нь татвар, 60 хувь нь зардал, 10 хувь нь үйлдвэрийн шиг байгаа.
Эх орны эзэн байна гэдэг нь эх орныхоо баялаг, эх орныхоо түүхий эдийн эзэн байх тухай яриа болохоос хүний өмч, хүний хөрөнгө, хүний үйлдвэр рүү шунамхайран дайрахын нэр биш. Түүхий эд худалдахдаа мөнгөөр нь худалдана, үйлдвэр худалдаж авбал бас л адилхан мөнгөөр нь худалдаж авна.
Малчин хүн малаа үйлдвэрт зарахдаа нийлүүлсэн махны хэмжээгээр мөнгөө тооцож авна. Хэдэн кг мах нийлүүлнэ төдийчийнээ мөнгө авна. Нэг кг мах 5000 төгрөгийн үнэтэй бол 100 кг мах худалдаад 500 мянган төгрөг үйлдвэрээс авна. 200 кг худалдаад 1 сая төгрөг үйлдвэрээс авна гэх мэт. Саальчин хүн үйлдвэрт сүүгээ зарлаа гэхэд нийлүүлсэн хэмжээгээр мөнгөө тооцож авна. Нэг литр сүү 1000 төгрөгийн үнэтэй бол 10 литр сүү нийлүүлээд үйлдвэрээс 10 мянган төгрөг авна. Өдөрт 100 литр сүү нийлүүлээд үйлдвэрээс 100 мянган төгрөг авна гэх мэт. Хэрвээ энэ мөнгөөр сүүний үйлдвэр худалдаж авна гэвэл хүрэхгүй. 30 жил, 40 жил тасралтгүй сүү зараад олсон мөнгөөр үйлдвэр худалдан авч болох юм. Эсвэл ийм мөнгийг хүнээс зээлж авч үйлдвэр худалдан аваад дараа нь 30 жилийн турш зээл, зээлийн хүү төлөөд явж бас болно. 30 жилийн дараа зээлээ төлж дуусгаад үйлдвэрийн ашгаас хувь хүртэж эхэлнэ. Ингэснээр сүүний орлогооос гадна үйлдвэрийн ашиг гэсэн хоёр төрлийн орлоготой болно.
Ямар ч хүн ямар ч бизнес мөнгө олохын тулд, ашиг олохын тулд үйлдвэрлэл эрхэлдэг. Малчин хүнд мах хэрэггүй, харин мах зарсан мөнгө хэрэгтэй. Саальчин хүнд сүү хэрэггүй , харин сүү зарсан мөнгө хэрэгтэй. Тогооч хүнд бууз хэрэггүй, харин бууз зарсан мөнгө хэрэгтэй. Уурхайчин хүнд алт хэрэггүй, харин алт зарсан мөнгө хэрэгтэй. Эцсийн дүндээ бид бүгд мөнгөний төлөө амьдардаг. Цалин нэртэй мөнгө авахын тулд ажил хийдэг. Ямар ч сүү, ямар ч мах, ямар ч алт бол мөнгө биш. Зөвхөн наймаа хийгдэж, төлбөр төлөдгдсөн нөхцөлд л тухайн бараа мөнгө болж хувирна. Борлогдоогүй мах бол мөнгө биш. Борлогдоогүй сүү бол мөнгө биш. Борлогдоогүй алт бол мөнгө биш.
Edniig bariacheer
Бизнест худалдан авагч бол хаан гэсэн зарчим үйлчилдэг. Хэн энэ зарчмыг дээдэлнэ, тэр хүний амьдрал сэргэнэ. Хэн энэ зарчмыг нулимна тэр хүний амьдрал доройтно. Дэлгүүрийн хувьд худалдан авагчид бол хаан. Дэлгүүрээс бараа худалдан авч орлого оруулсны төлөө худалдан авагч нартаа дэлгүүрийн зүгээс талархах ёстой. Хэрвээ худалдан авагч нараа харааж зүхвэл худалдан авагч нар дэлгүүрээс дайжин орлого багасна. Саальчин хүн сүүг нь худалдан авч орлого оруулж байгаагийн төлөө сүүний үйлдвэрт талархах учиртай. Малчин хүн махыг нь худалдан авч орлого оруулсны төлөө махны үйлдвэрт талархах учиртай. Малчны хувьд махны үйлдвэр бол худалдан авагч, хүндлэх ёстой хаан юм. Яг үүнтэй адилаар ОюуТолгой үйлдвэр бол монгол улсын түүхий эдийг худалдан авч орлого оруулж буй худалдан авагч хаан юм. Энэ үйлдвэр байгаа учраас бид түүхий эдээ зарж мөнгө олж чадаж байна. Ийм худалдан авагч байгаад бид баярлах учиртай.
Аливаа юм өөрийн хэмжээтэй, хязгаартай. Тухайн юмны төлбөрийг тооцохдоо орц, хэмжээнд нь тааруулна. Бууз гэхэд л тодорхой хэлбэртэй, тодорхой хэмжээтэй. Нэг буузанд тэдэн грамм мах, тэдэн грамм гурил, тэдэн грамм амтлагч орно гэх мэт. Орц найрлагаас болоод буузны үнэ жаахан ялгаатай. Том бууз бол арай үнэтэй. Жижиг бууз арай хямдхан гэх мэт. Нэг буузны үнэ нь нийт буузны тооноос хамаарахгүй. Гуанзанд 100 бууз байсан ч, 1000 бууз байсан ч бид нэг буузыг жишээ нь 1000 төгрөгөөр худалдан авна. Ингэхдээ хэдэн ширхэг бууз авна, яг тэр хэмжээгээр төлбөр хийнэ. 10 бууз авбал 10 мянган төгрөг төлнө, 20 бууз авбал 20 мянган төгрөг төлнө гэх мэт. Хэдийг авна, төдийг төлнө. ОюуТолгой үйлдвэр ялгаа байхгүй. Өдөрт хичнээн тонн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ, төдий хэмжээний түүхий эд ашиглана. Газрын хөрсөн доор 100 жилийн нөөц байна уу, 1000 жилийн нөөц байна уу гэдэг нь огт падгүй. Зөвхөн тухайн өдөрт хэрэглэсэн хэмжээнийхээ түүхий эдийн үнийг л төлнө.
Монголд өнөөдөр гуанзны нэг бууз ямар үнэтэй байна гэдэг нь малын тоо толгойноос бараг хамаарахгүй. Монголд нийт 10 сая мал байна уу, 30 сая мал байна уу эсвэл 60 сая мал байна уу гэдэг нь махны үнэ юмуу буузны үнэ ямар байхад бараг нөлөөлөхгүй. Харин бензиний үнэ юмуу эсвэл долларын ханш ямар байх нь махны болон буузны үнэ ханшид шууд нөлөөлнө. Суурь үнэ хөдлөөгүй нөхцөлд малын тоо толгой яаж ихэсч багасч байсан ч махны үнэд өөрчлөлт орохгүй. Харин суурь үнэ хөдөлсөн нөхцөлд малын тоо толгой хэвээрээ байсан ч махны болон буузны үнэ өөрчлөгдөнө. ОюуТолгой дээр ялгаа байхгүй. Үйлдвэрийн өртөг зардал нь газрын доорхи нөөцийн хэмжээнээс бараг хамаарахгүй, харин суурь үнээс шууд хамаарна.
gytsa gereege tsutsalna vgvi bol zailaarai
Наад нэг балай газраа эртхэн татан буулгахгүй бол Рио тинто чинь Хятадуудад зээлийн барьцаанд тавьчихаад төлбөрийн чадваргүй болчихсон байгаа шүү
хувьсгал хийж чадвал урд төрийн хийсэн алдаатай гэрээ шууд хүчингүй болно
Манай улс зүгээр л татваруудаа аваад л сууж байх байтал 34%-ийг авсанаар 34%-ийн үүрэг хүлээх болчихож байна ш дээ. Тийм мөнгө ч байхгүй хэвтэж зээлээр өөртөө Гай чирчих юм. Ботсвана улс зөвхөн татвараа аваад ямар ч эрсдэлгүй бизнес ашиг хийж маш хурдан хөгжиж байна шүү!
Зөв шаардлага байна аа. ОТ-н гэрээг өөрчлөх л хэрэгтэй. Ийм анир чимээг авчихаад Хүрэлсүхийн засгийн газрыг огцруулах арга сүвэгчлээд эхэлсэн байна шүү. Рио Тинто МАНАН 2 хүч хавсраад УИХ, Засгийн газрыг огцруулах гээд дайрч байгаа энэ үед зоригтой хөдлөхөд хэцүү байх болно. Гэхдээ хөдлөх л хэрэгтэй.
Хүрэлсүх оюу толгойн гэрээг өөрчлөх битгий хэл дубайн гэрээг хамгаалаад тбб хантай шүүхдэлцээд явж байна гутамшиг,чамд ард түмэн их итгэсэн 2020 оны сонгуулиар дүнг чинь тавинаа муу урвагч поп сэлдэн онгироо новш
Хүрэлсүх оюу толгойн гэрээг өөрчлөх битгий хэл дубайн гэрээг хамгаалаад тбб хантай шүүхдэлцээд явж байна гутамшиг,чамд ард түмэн их итгэсэн 2020 оны сонгуулиар дүнг чинь тавинаа муу урвагч поп сэлдэн онгироо новш