Дэлхийн байгаль орчин тогтвортой хөгжилд оруулсан хувь нэмрийг нь өндрөөр үнэлж Санжаасүрэнгийн Оюуныг өчигдөр Ази тивийн шилдэг манлайлагчаар тодруулж шагналыг нь АНУ-ын Нью-Йорк хотноо гардуулсан нь жирийн монгол бүсгүй дэлхийн хүчирхэг эмэгтэйчүүдийн эгнээнд нэгэнт багтсаныг харуулж байна.
Өнгөрсөн онд НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Бан Ги Мүн хүртэж байсан энэхүү дэлхийн шагналаас гадна Санжаасүрэнгийн Оюуны боловсрол туршлага одоогийн эрхэлж байгаа ажил алба нь дэлхийн түвшинд аль эрт хүрчээ. Тухайлбал, Европын нэр хүндтэй Карлын Их сургуулийг 1987 онд дүүргэж дэлхийн топ Кембрижийн Их сургуульд доктор хийнэ гэдэг хир баргын аавын хүүгийн чадал чансаанд багтаад байдаг зүйл биш. Гэвч тэрээр дэлхийн боловсролыг чадлынхаа хирээр эзэмшсэн төдийгүй Монгол-Чехийн хамтарсан үйлдвэрт геологич, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын хөгжлийн хөтөлбөрт төслийн мэргэжилтэн, дэлхийн топ уул уурхайн Рио-Тинтод амжилттай ажиллаж ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхэлж байсан гээд бод доо.
Эзэмшсэн мэргэжлээс гадна 2014 онд Кенийн Найробид хуралдсан НҮБ-ын Байгаль орчны Ассамблейн анхдугаар чуулганаар Санжаасүрэнгийн Оюуныг тус байгууллагын анхны Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон нь түүний мэдлэг дадлага туршлагыг дэлхий үнэлж эхэлсэн явдал байлаа.
НҮБ-ын Байгаль орчны ассамблей /United Nations Environment Assembly буюу UNEA/ нь НҮБ-ийн гишүүн бүх орныг эгнээндээ нэгтгэсэн, дэлхийн байгаль орчны хамгийн том байгууллага бөгөөд Санжаасүрэнгийн Оюун Ерөнхийлөгчтэй тус байгууллагаас Агаарын бохирдлоос болж дэлхий дээр жилд долоон сая хүн нас барж байгаа гэсэн судалгааг албан ёсоор даяар олноо сонордуулж, агаарын бохирдол далайн хог хаягдал амьтны хууль бус наймаа зэрэг 16 зорилт шийдвэрийн хэрэгжилтийг С.Оюун дэлхийн түвшинд амжилттай удирдан зохион байгуулсан түүхтэй.
2016-2018 онд Санжаасүрэнгийн Оюун дэлхийн 180 гаруй орны 3000 гаруй усны байгууллагыг эгнээндээ нэгтгэсэн дэлхийн усны менежментыг сайжруулах үндсэн зорилготой Дэлхийн Усны Түншлэл /Global Water Partnership/ байгууллагын Ерөнхийлөгчөөр томилогдон амжилттай ажилласан төдийгүй одоо ч Оюун нь Green Growth Knowledge Platform буюу Ногоон хөгжлийн мэдлэгийн зөвшилцөл, Future Earth буюу Ирээдүйн дэлхий, International Environment Technology Centre of UNEP буюу НҮБ-ын Байгаль орчны технологийн төв зэрэг дэлхийн хэмжээний олон байгууллагад зөвлөх болон удирдлагад нь орж ажилладаг.
Улмаар Доктор Санжаасүрэнгийн Оюун 2018 оноос НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн Конвенцийг хэрэгжүүлэх санхүүжүүлэх зорилготой дэлхийн Ногоон уур амьсгалын Сангийн гадаад харилцаа эрхэлсэн захирлаар томилогдон ажиллаж байгаа нь монголчуудаас өнөөдөр олон улсын түвшинд эрхэлж байгаа хамгийн өндөр албан тушаал гэхэд хилсдэхгүй. https://www.greenclimate.fund/news/oyun-sanjaasuren-appointed-as-gcf-director-of-external-affairs
Цаашдаа монголчууд бид дээр доргүй Оюуныхаа дээлийн захыг мушгиад НҮБ-ын орлогч, Атомын эрчим хүчний агентлаг зэрэг аль нэг НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагын Ерөнхий захирлын суудалд бодлогоор зүтгүүлэхэд түүний мэдлэг боловсрол туршлага олон улсын харилцаа хэлхээ холбоо нь ямарч албыг аваад явах зиндаанд нэгэнт хүрчээ.
Олон улсын өндөр албанд бодлогоор томилогдсон хэнбугай нь ч үндсэн ажлынхаа хажуугаар албан тушаал алдар цол нэр хүнд хувийн харилцаа холбоогоо ашиглан өөрийн улсынхаа нэр хүндийг өргөх, маргаантай болон тулгамдсан асуудлуудыг аль болохоор улсдаа ашигтайгаар шийдвэрлэх, үндэснийхээ язгуур эрх ашгийг олон улсын түвшинд хаацайлж хамгаалах талаар лобби хийх хор найруулах зэрэг бичигдээгүй хуулийг дэлхийн түвшинд давхар зохицуулж эх орныхоо тусгаар тогтнол аюулгүй байдлын бас нэг баталгаа болж байдгаараа чухал ач холбогдолтой байдаг.
ОУ-ын зэвсгийн шинжээч хурандаа Доржпаламын Эрдэнэцогт
Сэтгэгдэл0
Erdenetsogt guaidaa mend devshuulj Oyun saiddaa chin setgeliin bayar hurgie.
Ta OPCW-giin talaar darga nart sain yarij ogoorei
За мэдэхгүй ээ. Улаанбаатар нь утаатай л, улс иргэд нь хордоод л, энд тэндгүй уурхай, ус гол горхи нь хэдхэн жилийн дотор хэдэн мянгаараа ширгээд л байна. Хаана нь хамгаалаад, хаана нь дэлхийн байгаль орчныг сайн сайхан болгоод байгаа юм байгаа юм бүү мэд дээ. Монголд бол хэдэн жижиг ТББ нь л хѳѳрхий бор зүрхээрээ л тэмцэж, поп моп, шантаажчингаараа дуудуулаад л явж байна даа. Тийм л мундаг юм бол ядаж тэр бүхний эсрэг хэдэн үг хэлээд сонинд бичүүлж байсан бол хүмүүс арай л ѳѳр нүдээр харах байх даа. Мэдэхгүй юм аа. Дэлхийн хүн хэрэгтэй юу бидэнд Монголын хүн хэрэгтэй юу?
Very proved we are mongols
67.175.42.108 Runglish?
За мэдэхгүй ээ. Улаанбаатар нь утаатай л, улс иргэд нь хордоод л, энд тэндгүй уурхай, ус гол горхи нь хэдхэн жилийн дотор хэдэн мянгаараа ширгээд л байна. Хаана нь хамгаалаад, хаана нь дэлхийн байгаль орчныг сайн сайхан болгоод байгаа юм байгаа юм бүү мэд дээ. Монголд бол хэдэн жижиг ТББ нь л хѳѳрхий бор зүрхээрээ л тэмцэж, поп моп, шантаажчингаараа дуудуулаад л явж байна даа. Тийм л мундаг юм бол ядаж тэр бүхний эсрэг хэдэн үг хэлээд сонинд бичүүлж байсан бол хүмүүс арай л ѳѳр нүдээр харах байх даа. Мэдэхгүй юм аа. Дэлхийн хүн хэрэгтэй юу бидэнд Монголын хүн хэрэгтэй юу?
Azi hun delhiid hereggui mongol hun heregtei
Bayar hurgeye
С.Оюун бол Рио тинтогийн хамгаалагч, байгаль орчин хариуцсан лоббичин нь байсан хүн дээ.
улс төрийн биеэ үнэлэлт ЭРДЭНЭЦОГТ оо үр удамд чинь үнэхээр хүнд тусна даа наад ОЮУН аа өөр нүдээр хардаа
АН-н халаасны нам ИЗ-н эзэн Оюун ахынхаа аллагын талаар ган хийгээгүй.Олон ч Монгол хэлмэгдлээ.Бүүр алууллаа. Дахиад хэдэн Монголын амьдрал Оюунд хэрэгтэйг хэн ч таашгүй.
Erdenetsogt gauai bolon Oyun said 2 bol delhiin humuus bus delhiin hemjeend unelegdsen ulsuud um daa.
Монгол мөн үү? ээж нь орос, аав нь хятад!
chi Hyatad hynn bna!hoorond ni bainga hob don taraagch adgiin saar aa!!zail!!!
Монголын байгаль орчин ,утаа униар чинь дэлхийн байгаль орчны нэг хэсэг ш дээ. Дэлхийн байгаль орчин гээд их л хол сонсогдож байна.
эх орондоо юм хийхгүйгээр дэлхийд гайхагдаад ч яахын билээ. Нээрээ л утааны талаар дэлхий хэмжээний юм хийдэг хүн судалгаа, гаргалгаа нь өөр гарах биз. Эх орон сэтгэлгүй хүнийг магтаад УБ утаагүй болохгүй л дээ
эх орондоо юм хийхгүйгээр дэлхийд гайхагдаад ч яахын билээ. Нээрээ л утааны талаар дэлхий хэмжээний юм хийдэг хүн судалгаа, гаргалгаа нь өөр гарах биз. Эх орон сэтгэлгүй хүнийг магтаад УБ утаагүй болохгүй л дээ
Oyun saiddaa bayr hugeyee Aguu hun shudee ugaasaa
Одоо монголоос зайлуул яаасан юм бэ?зориг гэгчийн хэргийг шүүхэд очоод гомдолоо татаж аваад хохирогчгүй гээд хаалгаад хэрэгсэхгүй болго,олон, олон гэр бүл,айл өрхд өнчирөл,хагацал,зовлон авчирч бгаа энэ хэргийн хэрэгсэхгүй болгоод монголоос үр хүүхэд,ах дүү нараа дагуулаад зайлаад өг?дахиж монголын төрийн босгыг бүү алхаж ор?далд орж үз дээ,
Одоо монголоос зайлуул яаасан юм бэ?зориг гэгчийн хэргийг шүүхэд очоод гомдолоо татаж аваад хохирогчгүй гээд хаалгаад хэрэгсэхгүй болго,олон, олон гэр бүл,айл өрхд өнчирөл,хагацал,зовлон авчирч бгаа энэ хэргийн хэрэгсэхгүй болгоод монголоос үр хүүхэд,ах дүү нараа дагуулаад зайлаад өг?дахиж монголын төрийн босгыг бүү алхаж ор?далд орж үз дээ,
Одоо монголоос зайлуул яаасан юм бэ?зориг гэгчийн хэргийг шүүхэд очоод гомдолоо татаж аваад хохирогчгүй гээд хаалгаад хэрэгсэхгүй болго,олон, олон гэр бүл,айл өрхд өнчирөл,хагацал,зовлон авчирч бгаа энэ хэргийн хэрэгсэхгүй болгоод монголоос үр хүүхэд,ах дүү нараа дагуулаад зайлаад өг?дахиж монголын төрийн босгыг бүү алхаж ор?далд орж үз дээ,
ахынхаа амиар улс төрд орсон хүн
С. Оюун хүүхэд байхдаа удирдан зохион байгуулах авьяас чадвартай 23 р сургуулийн тэргүүний сурагч байсан. Хүн хүүхэд байхдаа олсон төлөвшил насан туршийн боловсрол гэдэг үнэн шүү. Үнэхээр мундаг бүсгүй шүү.
С. Оюун хүүхэд байхдаа удирдан зохион байгуулах авьяас чадвартай 23 р сургуулийн тэргүүний сурагч байсан. Хүн хүүхэд байхдаа олсон төлөвшил насан туршийн боловсрол гэдэг үнэн шүү. Үнэхээр мундаг бүсгүй шүү.
Үхсэн хойноо. Алуулсан ахынхаа нэрийг барьж Монголын төрийг самралцчихаад гадаад гараад зайлчихаж байгаа юм. Зальтай байгаа биз аан?
Mongolchuud oodgui zantai shui, neeree, ter ued Oyuniig gadaadaad baihaad ni chi ahiinhaa ehelsen ajliig urgejluul gej baahaan hatgaas hiigeed mongoliin zavaan uls turd hucheer shahuu oruulchaad, adag suuld ni olon doloon yum hutsaad baidgiim, jinhene mongol zandaa!!! Holoo ojij hits, muu nohoi
ahiinhaa amiig alban tushaalaar solison emegtei. zorigiig aluurchin elbegdorj tergyytei mafiin aluurchid hamtarch alsniiig ene emegtei sain medej baigaa. aluurchin elbegdorjiin tald batyyl, enhsaihan, dorligjav, bayartsogt, saihanbileg gedeg hulgaichid negdsen baisan. mash ich mongoor hahuul avch aluurchin elbegdorjid ynench baihaa tangaraglasan baisan tsag. edgeer aluurchdiin esreg tald ni bagabandi pizdaaakaaaar tolgoiluulsan bayar, , otgonbileg, baldorj gesen hulgaichid erdenetiig avah geed yzeltsej baisan. ene tom 2 bylgiinhen olon allagad holbootoi
Hereg ilerhgui baigaa baidald Oyun yamar buruutai yumbee? Mongoliin yalzarsan namag shig zavaan turiin tsarai ni l ter, dandaa buruu gazar shoroo uhahaa hezee bolino, uheruudee?
ahiinhaa amiig alban tushaalaar solison emegtei. zorigiig aluurchin elbegdorj tergyytei mafiin aluurchid hamtarch alsniiig ene emegtei sain medej baigaa. aluurchin elbegdorjiin tald batyyl, enhsaihan, dorligjav, bayartsogt, saihanbileg gedeg hulgaichid negdsen baisan. mash ich mongoor hahuul avch aluurchin elbegdorjid ynench baihaa tangaraglasan baisan tsag. edgeer aluurchdiin esreg tald ni bagabandi pizdaaakaaaar tolgoiluulsan bayar, , otgonbileg, baldorj gesen hulgaichid erdenetiig avah geed yzeltsej baisan. ene tom 2 bylgiinhen olon allagad holbootoi
Оюун хамгийн буруутай.Ахынхаа үхлийн хэргийг илрүүлэхийн төлөө Ардчилсан намын proxy ИЗНН-н дарга тэмцэх ёстой.Гэтэл харин ч Ардчилсан Оюун Ардчилсан ерөнхийлөгч Ардчилсан Хурц Ардчилсан Эрдэнэбат нартайгаа нийлж Монголчуудыг гүтгэж яргалж тамалж байна.Энэ чинь шудрага явдал уу?
Chi ooriinhoo buruug bitgii haa hamaagui hund tohgood baildaa, umbuu chini, chinii hiij buteesen yum yu baina, durakaa. Tui chort, yuch baihgui novsh.
bAIGALI.ORCHNY.SAID.BHDAA.YU.CH.HIIGEEGUI.HUN.DEE
Urt.nertei.huuliig.uurchluh.gej.dairaad.tuuniig.ni>irgenii.hudulguunuud.eserguutsej.moritoi.jagsaal.hiij.baiv
Эх орны чинь хөрс шороо, гол мөрөн бохирдож, УБ хотын иргэд утаа амьсгалж олон жил болж байхад энэ Оюун ийм шагнал аваад, нөгөө байгууллага нь өгөөд зогсож байхаасаа ичээсэй. Хичнээн хүн утаанд хордож байгааг мэдэх үү та. Оюун гэдэг хүний хийсэн бодит ажлыг мэдэхгүй юм байна. Ядаж тамхины тухай хууль шиг хууль батлуулж хэрэгжүүлсэн бол яая гэхэв.
Za, olon ulsiin baiguulaga shagnalaa hend uguhoo bas chamaas asuuj zuvshoorol avah baisiimuu, olon doloon yum gutsalgui tarisan hogoo tseverleed surchih, hachin yumnuud tom tom yum yarihgaj yarshig l baina.....
Эх орны чинь хөрс шороо, гол мөрөн бохирдож, УБ хотын иргэд утаа амьсгалж олон жил болж байхад энэ Оюун ийм шагнал аваад, нөгөө байгууллага нь өгөөд зогсож байхаасаа ичээсэй. Хичнээн хүн утаанд хордож байгааг мэдэх үү та. Оюун гэдэг хүний хийсэн бодит ажлыг мэдэхгүй юм байна. Ядаж тамхины тухай хууль шиг хууль батлуулж хэрэгжүүлсэн бол яая гэхэв.
Urt.nertei.huuliig.eserguutsegch.bsan.hun.dee
SAID.bhdaa>baigali>hamgaalah>talaar>yu>ch>hiigeegui.harin.eserguutsegch.bsan
Баяр хүргье
Urt.nertei.huuli.baigaliig.hamgaalah.sain.huuli.bsan.Oyun.uuniig.uurchluulsen.shuu.dee.
OYUNB.bol.shudarga.hun.bgaagui.Bi>mash.ih.gaihdag.bsan.Ashig.sonirholyn.zurchiltei.hun.dee
Haramsmaar shuu, ene mundag medleg bolosroltoi busgui mongoliin turd ajilah estoi, daanchig zavaan yalzarsan ene turd ajilah yamar ch bolotsoo alga. Tehed olon ulsiin baiguulga unelj ajildaa urij bainshtee.
ккк.Оросуудыг шүтдэг социализм дуусчихсан ш дээ. Оюун ямар мэрэгжилтэйг хэн ч мэдэхгүй .Юун агуу мэдлэг боловсрол вэ? Хүн чанарын хувьд лав олон Монголчуудыг ахынхаа үхлээр яллаж байгаа олигтой хүн биш.
Монголоо олон улсад нэр төртэй төлөөлж чадаж байгаа С.Оюундаа баяр хүргэж, амжилт хүсэе! Оюуны хаана нь ч хүрэхгүй хүмүүс атаархаж үхэх нь л дээ.....Хөөрхийс гэж....
ЗОРИГИЙН ТӨЛӨӨ ДАХИАД ХЭДЭН МОНГОЛЫН АМЬ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ? АРДЧИЛСАН НАМ НЬ СОДНОМДАРЖАА ЧИМГЭЭ НАРЫГ ТАМАЛЖ БАЙХАД ОЮУН МЭДЭЭГҮЙ ЮУ?
сайн байцгаана уу? #улстөрч# ГЭГДЭХЭЭСЭЭ ИЛҮҮТЭЙГЭЭР ЖАМААРАА ОЛГОГДДОГ, ЦААНААСАА БУЮУ БИЕТЭЭР ӨГӨГДДӨГ ТАВИЛАНГАА ЯАЛТАЙ Ч БИЛЭЭДЭЭ, ХҮМҮҮС БИД. ЭНЭХҮҮ ЭТГЭЭД ХАРИН Ч, ХИЙХ ҮЙЛДЭХ ЁСТОЙ ГЭЖ ХОРВООД ИРЖ ИЛГЭЭГДСЭН, ТЭР Л ЗҮЙЛЭЭ ХИЙЖ ЯВНА. ТЭГЭЭД Л БОЛОО. БИДНИЙ ХЭН МААНЬ Ч ЯЛГААГҮЙ ХИЙХ ҮЙЛДЭХ ЁСТОЙГОО ҮЙЛДЭЭД Л, ХИЙГЭЭД Л ЯВЦГААЖ БУЙ БАЙГАА. ҮҮНИЙГ НЭГ ИХ ОНЦГОЙЛЖ СОНДГОЙРУУЛЖ ИРЭЭД Л, ДУУ АЛДААД Л, ҮГЭЭ ОЛОХГҮЙ МАГТАН ДУУЛААД Л, ХИЙДЭГГҮЙ, ХИЙХГҮЙ, ҮЙЛДДЭГГҮЙ, ҮЙЛДЭХГҮЙ ЗҮЙЛ ЮМ ХИЙЧИХСЭН АЯТАЙ АЯГЛААД БАЙДАГ ХӨНДЛӨНГИЙН ЭТГЭЭДҮҮДИЙГ ГАЙХААД ГАЙХАШРААД БАЙДАГ ЮМ. МААА ОЛОХГҮЙ МАГТАН ДУУЛАХ, УРАМ ӨГӨХ ГЭХ ЭДГЭЭР 2 ЮМ АСАР ИХ ЯЛГАА САЛГААТАЙ ЭД. ЭНЭХҮҮ БИЧВЭРИЙГ ХЭРЭВ Оюун ГЭГЧ ЭТГЭЭД НЬ ОЛЖ УНШИХЫН БОЛ, ТҮҮНД САРУУЛ УХААН, ЦЭЛМЭГ ОЮУ БИЙ БУЙ БАЙДАГ АВААС эрдэнэцогт ГЭЭЧИЙН ӨМНӨӨС САНАА ЗОВЖ, ИЧИХ Л ЯВДАЛ ГАРАХ БИЙВИЙ. ХҮМҮҮНИЙ, ХҮНИЙ ГАГЦ ХУВЬД НЬ ӨГӨГДӨЖ ОЛГОГДСОН УРДАА, ЧАДВАРТАА, ЧАДАЦДАА, ХИЙЦДЭЭ, БОЛОВСРОЛДОО, НОМДОО, ЭРДЭМДЭЭ ТУЛГУУРЛААД ХЭРЭГ ЗОРИГ, ТЭМҮҮЛЭЛ ЭРМЭЛЗЭЛЭЭ
АМАА ОЛОХГҮЙ...
ТҮШИЭЭД АЖИЛЛАЖ ХӨДӨЛМӨРЛӨӨД БОСГОЖ БҮТЭЭГЭЭД ТУУЖ ТАВАРГАЖ ЯВНА ГЭДЭГ ЯНДАШГҮЙ ЭЦЭШГҮЙ, ЭЦЭСГҮЙ ИД ХАВ, ТААШААЛ. УГ НЬ, эрдэнэцогт гээч этгээд элдэв магтаалгүйгээр сайшаалгүйгээр, гоёл унжлагагүйгээр, чимэг санжлагагүйгээр "АЗИ", "МОНГОЛ" гэлгүйгээр аядуу бичвэрлэсэн бол САЙХАН МЭДЭЭЛЭЛ БОЛОХ БАЙЛАА ГЭЖ. ЖИЧ: Оюун болоод түүн шиг олон олон Хүмүүс Монголчууд Бидний дунд бий буй байдаг бөгөөд тэр бүр бүү хэл, бүүр огтоосоо ердөөсөө мэдэгдэхгүй дуулагдахгүйгээр САЙНЫГ САЙХНЫГ БҮТЭЭГЭЭД БОСГООД, ҮЙЛИЙГ ҮЙЛСИЙГ ХИЙГЭЭД АЖЛААД ХӨДӨЛМӨРЛӨӨД ЯВЦГААЖ ТУУЦГААЖ ТАВАРЦГААЖ БАЙДАГ.
...ТҮШЭЭД...
Монголд ямар тесел хэрэгжуулж амжилттай ажиллав аа! Юу бутээв ээ?!
Баяр хүргье. Чадалтай, чадвартай, мундаг бүсгүй.
Yu n delhiih bolchihoo ve? MGL heveerei l bn yumiig ingej huurugduj hereggui Erdenetsogt mergejliinhee ajiliin nuntaguudiig unerlseer bgaad gun hordloo yu? emchilgeend oroh heregtei boljee !
Kanadiin tald medeelel damjuulagch baisan novshiin urvagch shdee Zailj dald oroosoi
Chi hudlaa yum soschihood, yugaa olon doloon yum gutsaad baigaa joom bee, yadaj baihaad, hol hutsaa, muu nohoi.
Монголд ямар ч хөрөнгө оруулалт хийсэн дээгүүрээр хувааж идээд улсад болон бидэнд өрийн дарамт үлдэж гай болно шүү дээ одоогийн төр ,засагт байгаа луйварчдыг зайлуулж дараагийн цэвэршсэн үед нь ажил явуулах нь дээр
Ногоо ходооний 2 бурж байсан онигоо санаанд буулаа Хоое Базараа хотод Дох гээч юм гадаадаас орж ирээд суйд болж байгаа гэнэ гэсэн чинь -Заа тэгээд тэр драга нар нь дээгуурээ хуваагаад хуртчихнэ маньд тусахгуй гэж авч байсан гэжуугаа
Uhaalag Mongol busguigee demjij bnaa amjilt husie
Монгол хүнийхээ сайн сайханг зөв зүйтэй бичсэн байна аа. Баяр хүргэе
Delhiidee l yum hiisiim bailgui, mongold 1 gaviya baiguulsaniig ni l medehguim bn. Lav ahiinhaa nereer uls turd orj jaal huljsun, Rio Tinto-g hamgaalsan bair suuritai baidag baisan. Ternees tsaash yum duuldaagui l yum bn