Манай төмөр замын хэрүүл хэзээ ч дуусахгүй бололтой юм. Яагаад гэвэл төмөр замын чиглэлийн ямар ч зураг өрсөлдөгчийнх нь нүдэнд наад зах нь эдийн засгийн ямар ч ашиггүй, цаад зах нь Монгол Улсын тусгаар тогтнолд заналхийлсэн асуудал болон хувирдаг. Энэ удаад ОХУ-ын барьж буй Курогино-Кызыл чиглэлийн төмөр замыг Монголоор дамжуулж, Хятад руу татах асуудалтай холбогдон том хэрүүл эхлэх шинжтэй. Энэ тухай товч өгүүлсү…
Оросууд юу хийсэн бэ ?
Аль эрт 2007.03.22-нд ОХУ-ын Засгийн Газар Курогино-Кызылийн чиглэлд төмөр зам барьж, Тувагийн эрдэс-түүхий эдийн баазыг ашиглах төслийг дэмжсэнээс хамаг юм эхэлжээ.
Энэхүү Курогино гэдэг нь Транссибирийн төмөр замын урагш цүлхийсэн хэсэгт орших Красноярскийн хязгаарын жижиг хот-станц юм. Харин Кызыль нь Тувагийн нийслэл. Яагаад заавал тийшээ гэж ?! Яагаад гэвэл Тувад Улуг-Хем хэмээх чулуун нүүрсний аварга сав газар буй. Энэ Улуг Хемийн хамаг өрөм нь Элегестское буюу монголоор Элстэйн коксждог нүүрсний 1 сая тонн нөөцтэй орд юм. Эргэн тойрон маш олон бүлэг орд бий. Оросууд үүнийгээ ашиглах гэж төмөр зам тавьж байгаа юм.
Нэг их урт биш. Ердөө л 411,7 километр төмөр зам барих ёстой. 2011 онд тавьж эхэлсэн зам үй түмэн зовлон туулжээ. Учир нь Орост яг манайхтай адил хэрүүл үүсчээ. Том олигархууд төмөр зам, ашигт малтмалыг булаацалдан, санхүүжилт тасрах зэргээр 7-8 жилд бантан хутгасан онигоог ярих ч шаардлага байхгүй. Ядаж байхад экологийн нөхцөл нь их хүнд аж. Харин тэд одоо л нэг учраа олж байх шиг…
Оросууд Курагино-Кызыль хоёрыг төмөр замаар холбочихвол Трассибирийн төмөр замаараа нүүрсээ зөөх өргөн боломж нээгдэнэ. Гэтэл Трассибирийн төмөр зам ачааллаа даахад түвэгтэй болсон. Харин шууд урагш нь Хятад руу Монголоор дайруулан төмөр зам тавих юм бол бас л өргөн боломж нээгдэнэ. Энэ хоёр чиглэлээр маш их маргалдсан хэрэлдсэн, олон удаа ярьсан, хэлэлцсэн.
2014.04.03-нд Оросын Засгийн Газрын хуралдаан дээр Сергей Шойгу энэ төмөр замыг Баруун Монгол, Өрөмч хүртэл сунган Хятад руу, тэндээсээ Пакистан, Энэхтэг хүртэл дурын чиглэлд тавьж Ази руу нэвтрэх “нэмэлт хаалга” нээж болно гэсэн тун өвөрмөц санаа хэлсэн юм. Энэ их сонирхолтой, идээдүйтэй санал шүү.
Ингээд 2017 онд болсон Дорнын эдийн засгийн форум дээр энэ ажлыг дахин сэргээж байгаагаа зарласан ба энэ ажлыг Оросын Төмөр зам нийгэмлэг хэрэгжүүлж, санхүүжүүлэхээр болсон. Энэ үеэр Курогино-Кызылийн төмөр замын Монгол болон Хятадын төмөр замын сүлжээтэй холбох төлөвлөгөөг ярьж эхэлсэн. Төслийн өртөг нь 100 миллиард рубль.
Одоо бол Оросууд энэ санаагаа л хэрэгжүүлж байна. Хятадтай энэ талаар олон удаа ярьсан. Хэрэв Оросууд зоригтой ярьж эхэлж байгаа бол энэ талаар Хятадтай тохиролцож чадсан гэж гэж үзэж болно.
Монголд юу болсон ?
Оросуудын хэрүүл нэгэнт сонгосон чиглэлээ огт өөрчлөхгүй, харин өмчлөл, санхүүжилт, хөрөнгө босгох асуудлаар болж байсан бол монголын хэрүүл газрын зураг, шугам, харандаа барьсан “лалрын тэнэгүүдийн” дунд болж байгаагаараа ялгаатай байв.
Энэ удаад манайд болсон төмөр замын хэрүүлийг бүхэлд нь ярихгүй, ярьж ч амжихгүй. Тэгээд ч бүгдээрээ мэдэх хойно. Харин манай Баруун босоо тэнхлэгийн төмөр замын асуудлыг хөндөхийг оролдъё.
Орост Курагино-Кызылийн төмөр зам барьж эхлэхээс нэг жилийн өмнө Монгол Улс 2010 онд УИХ-ын 32 дугаар тогтоолоор “Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлого” батлан гаргав. Ингэснээр шугам, харандаа барьсан улс төрчдийн хэрүүл дуусаагүй юм.
Энэ хэрүүл дундаас: 1. Төвийн босоо шугамын хүчин чадлыг нэмэх, шинэчлэх 2. Хэвтээ тэнхлэгийн шугам барих (хаагуур гэдэг нь бас л бөөн хэрүүл), 3. Хоёр талдаа баруун, зүүн гэсэн босоо тэнхлэгүүд барих гэсэн ерөнхий дүр зураглал харагддаг юм. Өөрөөр хэлбэл стратегийн энэ чиглэл дээр маргалдаж хэрэлдэх нь арай гайгүй байлаа.
Гэхдээ хэвтээ, төвийн болон зүүн чиглэл дээр маргалдаж, баруун чиглэлийг сул анхаарч байв. Энэ талаар би аль эрт 2013 онд “Зүүн гар” гэсэн өгүүлэл бичиж, баруун чиглэлээ анхаарах ёстойг сануулж байсан. https://ganaa.mn/2013/05/04/shgysyyya/
Төмөр замын ерөнхий зураглал
Төмөр замын: Төвийн буюу Улаанбаатарын чиглэлийг сайжруулах; хэвтээ тэнхлэг барих; баруун зүүн хоёр талдаа босоо тэнхлэг барих стратегийн чиглэлүүдийн асуудлаар онцгой маргаан байхгүй гэдгийг дээр дурдсан. Харин түүнийгээ хаагуур тавих талаар маргалдаж хэрэлдэж буй.
Сүүлийн үед манай хэрүүл “нэг хэвтээ, гурван босоо” гэсэн стратегийн чиглэлээ “мартаж”, харин тодорхой ордоос баялаг гаргах тактикийн асуудлаарх маргалдаан болж хувирав.
“Тактикгүй стратеги бол ялалтад хүрэх хамгийн удаан зам, харин стратегигүй тактик бол ердөө л ялагдлын өмнөх үймээн бужигнаан мөн” гэж Сүнз (НТӨ 542-251 он) хэлсэн нь чухам манайд зориулсан мэт.
Ямар ч гэсэн төвийн том төмөр зам, баруун, зүүн хоёр талын босоо шугам, дээрээс нь хэвтээ чиглэлийн төмөр замын сүлжээ бол Монголын хөгжлийн ирээдүй гэдэгт эргэлзэх зүйлгүй.
Одоо дэс дарааны асуудал гарч ирнэ. Хэвтээ нэг, босоо гурван тэнхлэгийн алийг нь түрүүлж барих вэ ? Яахав, эдийн засгийн тооцооны зарим нэг ялгаа гарч болох авч нэгэнт сонгосон стратегийн чиглэлийн алинаас нь ч эхэлсэн зарчмын том ялгаа гарахгүй.
Одоо “мартаад удсан” баруун чиглэлээ ярья. Мартсан ч гэж дээ, аль дээр цагаас үе үе ярьж маргаж ирсэн асуудал байгаа юм. Харин хэрүүл нь төв, зүүн, хэвтээ чиглэлийн хэрүүлээс даван гарч чадаагүйд л байгаа.
Курогино-кызылийн төмөр зам манай Завхан, Увсын аймгуудын зааг хавьцаа харалдаа ард, маш ойрхон 500-600 км дөхөн иржээ. Зарим газрын зурагт Цагаантолгой, Арц суурийн боомт гэж нэн тодорхой тэмдэглэсэн байгаа. Өөрөөр хэлбэл төмөр замын босоо баруун тэнхлэг Завхан, Увсын заагаар дамжин наашаа орж ирэх боломжтой. Харин Цагаан толгой болон Арц суурийн боомт гэж янз бүрээр нэрлэж буй газрууд нь нэг газар, эсвэл тун ойрхон газрууд бололтой.
Оросоос орж ирэх төмөр зам ийм байдаг байж. Тэгвэл Монголд хойт болон баруун чиглэлийн төмөр замын тухай ярьж байсан уу ? Ярихаар үл барам ланжгар том том төсөл хийгээд удаж байгааг манайхан анзаардаггүй шахам.
Энд манай Хөвсгөл аймгийн Цэцэрлэг сумын нутагт олдсон Овоотын коксждог нүүрсний орд болон түүнд эзэн сууж, гадаадын хөрөнгийн бирж дээр Овоот толгойгоор мөнгө босгож, төмөр зам барих том төсөл аль хэдийнээ хийчихсэн “Aspire Mining Limited” компанийг ярих хэрэгтэй болно. “Aspire Mining Limited” Овоотын нүүрсний ордыг түшиглэн төмөр зам барих санааг анх сэдсэн бөгөөд Монголын үе үеийн Засгийн Газар энэ асуудлыг дэмжиж ирсэн байдаг. Учир нь манай Хөвсгөлийн коксждог нүүрсний Овоотын орд 255 сая тонн коксын нөөцтэй энэ цааш нэмэгдэх маш их боломжтойд буй…
2012 онд “Aspire Mining Limited” компани төмөр зам барих зорилготой Хятад-Австралийн хамтарсан “Нортерн Рэйлвэйс ХХК” охин компаниа Монголд бүртгүүлэв.
“Нортерн Рэйлвэйс ХХК” Эрдэнэт-Овоотыг чиглэлд 547 км урттай, 1.3 тэрбум ам доллар өртөгтэй төсөл боловсруулж, Монгол, Орос, Хятадтай олон талын яриа хэлэлцээр өрнүүлэх болсон. Харин түүнийг нь Оросын тал Арц суурийн боомтоор Кызылийн шугамтай холбох ерөнхий тохиролцоонд хүрчээ. Ингэвэл Орос хятадын хооронд нүүрс болон бусад баялаг зөөх замыг 1250 км-ээр хэмнэх юм.
“Нортерн Рэйлвэйс” ХХК Эрдэнэт-Овоотын төмөр замын ажилдаа Нобел Групп болон Хятадын Төмөр Замын Корпорацийн хоёр салбар, тухайлбал, “Чайна Рэйлвэйс 20 Бюро Групп” Корпораци (CR20G) ба “Хятадын төмөр замын анхдагч дизайны геофизик, дизайны Хүрээлэн”-тэй (FSDI) хамтран ажиллах болж нэгдсэн консерциум байгуулан Монголын Засгийн Газартай концессийн гэрээ байгуулах ажлыг хийж байгаа. Төмөр замыг 3 жил барих ба 2019 онд дуусгахаар төлөвлөсөн гэж “Нортерн Рэйлвэйс” саяхан мэдэгдсэн.
2014.09.04-нд В.Путин Монгол, Орос улсын хооронд төмөр замын шинэ холбоо байгуулах, Эрдэнэтээс Овоот болон Монголын хилийн Арц Суурь боомт руу төмөр замыг өргөтгөх, улмаар Оросын Кызыл хоттой холбох талаар хамтран ажиллах тухай хэд хэдэн гэрээ, хэлцлийг Монгол Улсын ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдоржтой байгуулсан.
2014 оны 10-р сард одоогийн төмөр замыг Эрдэнэтээс сунган Арц Суурийн хилийн боомттой холбох хойд чиглэлийн “Талын төмөр зам” байгуулах талаар Монгол Улсын үндэсний төмөр замын бодлогод нэмж тусгасан.
2014 оны 11-р сард “Талын төмөр зам”-ын Эрдэнэт-Овоотын бүтэц хэсгийг Монгол улсын Засгийн Газартай “Төр-Хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа явуулах Батлагдсан төслүүдийн Концессийн Жагсаалтад” нэмж оруулсан.
2015 оны 3-р сард Эрдэнэт-Овоотын төмөр замын хэсгийн Концессийн Гэрээг “Нортерн Рэйлвэйс” компанитай зөвшилцөн байгуулах талаар Монгол улсын Засгийн Газар Хөрөнгө Оруулалтын Агентлагт зааварчилгаа өгсөн.
2015.08.11. Эрдэнэт-Овоотын төмөр замыг барих “Northern Railways” компанитай концессын гэрээ байгуулах тухай эрхийг Хөрөнгө оруулалтын газарт олгосон тухай Засгийн газрын тогтоол гарав.
Концессийн гэрээнд төмөр замын нийт өртөг нь 1,3 тэрбум ам.доллар. Үүнийг концесс эзэмшигч гаргана. 20 жилийн дотор зардлаа бүрэн нөхөх ба 30 жилийн хугацаатай гэж тусгасан. 30 жилийн дараа концесс эзэмшигч “Нортерн Рэйлвэйс” төмөр замын бүх суурь бүтцийг Монголын Засгийн газарт хүлээлгэн өгнө гэж тусгасан.
Ингээд 2016 онд Монгол, Орос, Хятад гурван улсын удирдагчид гурван улсын хооронд эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөрийг баталсан. Энэ хөтөлбөрт: төмөр замын Курагино-Кызыл-Цагаан Толгой-Өрөмчийг дамжсан Баруун чиглэлийн, мөн Курагино-Кызыл–Цагаантолгой–Эрдэнэт–Бээжин–Тянжин хүрэх зүүн чиглэлийн хоёр том төсөл орсон юм.
Иймээс энэ асуудлыг “дөнгөж өнөөдөр” үүссэн гэж үзэж болохгүй нь хэн бүхэнд ойлгомжтой.
Ахиад л хэрүүл…
Өчигдөр Ерөнхийлөгчийн Тамгын Газрын дарга З.Энхболд: “В.Путин Тува, Монгол, Хятадыг холбосон төмөр замыг бодит ажил болгох тухай ярив” гэсэн товч мэдээлэл нетэд цацав.
Хэлэмгий доломгой нь хэтэрсэн, фанатик либерал үзлээсээ болоод ухааны хомсдолтой болчихсон Бат инженер мэтийн тэнэг лаларууд хэрүүл өдөж эхлэв.
Батый: “Төрийн тэргүүний алба Кремлийн суурин төлөөлөгчийн газар дахиад битгий болчихоосой гэж бодох юм. Гэвч тэд ОХУ-н ЭСЯ-г ажилгүй болтол нь ВВП-г долоох юм. Ардчилсан хувьсгалын бараг #1 зорилго Кремлээс тусгаарлах байсан учраас хуучин шинэгүй хамтарч чадсан түүхтэйг сануулах цаг болж” гэсэн лут дүгнэлт хийв.
Х.Баттулгад энэ лалар дургүй байж болно, үүнийгээ ил тод хэлдэг байж болно. Мөн Ц.Элбэгдоржийн үеэс эхлээд маш олон Засгийн Газар энэ шийдвэрийг дэмжсэн болон олон улсын оролцоо нь нэн тодорхой болж, хөдөлж буй энэ төслийг шүүмжилж ч болно. Тэр ч байтугай энэхүү “буруу ажил”-д Ерөнхийлөгч Х.Баттулга орооцолдсон бол түүнийг зад шүүмжилж ч болно. Энэ нь түүний эрх…
Харин эл асуудалд ганцхан Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын үед буруу шийдвэр гаргаж, улмаар Оросын боол болсон мэт гүтгэх нь байж болшгүй тэнэглэл…
Ингээд би түүнд: “Гурван улсыг холбосон төмөр зам барих нь МУ-ыг олон улсын хөдөлмөрийн хуваарьт оролцуулах амин чухал ач холбогдолтой. Энд уурлах биш, харин баярлах ёстой” гээд жиргэж орхив. Би бодохдоо Бат инженер эсвэл дуугай болно, эсвэл өөрийн үндэслэлийг гаргаж нотолно гэж хүлээж байв. Гэтэл тэр яаж новширсон гэж санана ?!
“Уянгаа та нар ч дээ. Автоматаар эсэргүүцэхэд л зөвдөхөөр тэнэг юм ярьдаг бүлэглэл болчихоод бгаагаа мэдэж бдымуудаа” гэж шаадаг лалар юм.
Эндээс Бат инженер гэх тэнэг лаларын сэтгэлгээний гажиг, оюуны хомсдол нэвт харагдана.
Энэ бол мэтгэлзэж буй сэдвээс санаатайгаар зугтаж, хаа хамаагүй хүнтэй холбож завхруулдаг, 2000 жилийн турш хүн төрөлхтөн жигшиж ирсэн сэтгэлгээний хамгийн ядарсан “арга” юм.
Г.Уянга энд ямар хамаатай юм, биднийг “тэнэг бүлэглэл” гэж нэрлэх нь төмөр замын асуудлыг шийдэх үү ?, ойлгомжтой болгох уу ? Бүх хүн үгүй гэж хариулна. Харин Бат инженер орь ганцаараа тийм гэж үхэр шиг зүтгэж байна.
Яг үнэндээ бол манай баруун болон хойт төмөр замын асуудалд ОХУ-ын оролцоо бага, учир нь тэд өөрийн нутаг дээр л төмөр зам барьж байгаа. Харин Овоотын ордыг ашиглах, төмөр зам барих гэсэн “Aspire Mining Limited” болон Хятад-Австралийн хамтарсан “Нортерн Рэйлвэйс ХХК”-ын оролцоо маш их, мөн Монголын үе үеийн Засгийн Газрын дэмжлэг бүр ч их гэдэгт нь тэнэг хүнд ч ойлгомжтой байна. Гэтэл Бат инженер гэх энэ тэнэг лалар ганцхан Оросыг загнаж байгаа нь утгагүй бөгөөд жигшилтэй. Наад зах нь шударга бус…
Энэ тэнэгтэй хэрэлдээд ядаж байхад Ерөнхий сайд асан С.Баяр хажуунаас орж ирээд бүр ч их бантан хутгав. С.Баяр: “Тувагаас зорчигч биш нүүрс зөөнө. Оросын нүүрсийг Монголоор дамжуулж зам товчлон Хятад руу. Харин Монголын нүүрсийг Оросоор дамжуулж зам сунган Хятад руу… Логик, тооцоо, эрүүл ухаан где ? Уурлах, баярлах элдэв эмоцгүй асуухад…” гэж жиргэв. Түүний энэ үндэслэл зөв ч байж магадгүй. Учир нь тэр үүнийг “дөнгөж сая” мэдсэн бололтой юм. Тэгээд ч энэ асуултыг надаас биш, төр засгаас асуух ёстой л доо…
Ноён С.Баяр “логик, эрүүл ухаан” ярьж байна, гэхдээ ганцхан төмөр замын асуудал дээр. Харин миний бодлоор Монголын төр засгийн олон жилийн олон удаагийн мулгуу, үхээнц бодлого, үйлдлээс “логик эрүүл ухаан” нэхэх ёстой гэж санана…
“Логикгүй, эрүүл ухаангүй” төр засгийг хэн хэн удирдаж байсан бэ ? гэдэг асуулт зүй ёсоор гарна. Харин үүнийг би жичид нь ярих болно. Монголд би хэнбугайгаар ч “логик, эрүүл ухаан” заалгахгүй…
Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Эх сурвалж: ganaa.mn блог
Эрхэм та судлаач Д.Ганхуягийн бусад нийтлэлийг түүний албан ёсны блог ganaa.mn- ээс уншина уу?
2019 оны 10 дугаар сарын 12.
Сэтгэгдэл0
Бие биенээ лалар малар гэж дуудацгаасан хий хуцацгаасан мангар хар малнууд.Эсгий хийх газар нохой хэрэггүй гэгчээр та нар юу юм .
Монгол Сингапур шиг хөгжих нь орос улсын эрх ашигт харшилна гэж оросын судлаачид шулуухан бичдэг.Монгол улсыг Монголстанд хувиргаж том Тагна Тува улс байгуулах нь Путиний эцсийн зорилго Учир нь Путин оросын эрх ашгийг хамгаалагч билээ Оросууд нүүрс УЦС ыг гацааж чадлаа Олон жил оросуудаас болж гацсан нефтийн үйлдвэрийг Энэтхэгийн хамгаалалтанд дор арга буюу барьж байна Хэрвээ Монгол гадаад банкнаас зээл авах эсвэл Герман эсвэл Америкийн хөрөнгө оруулалтаар нефтийн үйлдвэрийг санхүүжүүлвэл оросууд аль хэдийн гацаагаад хаях байв Харин Энэтхэг улсыг оросууд чадахгүй Учир нь оросын зэвсгийн үйлдвэрийн хамгийн том захиалагч нь Энэтхэг Гэтэл Монголд оросын лоббичид троллуудыг лоббидож гацаадаг бохир аргаа Энэтхэгийн парламентийн сөрөг хүчний гишүүдийг лоббидож үймүүлж зээлийг зогсоох гэж оролдсон Энэ хооронд 2007 оноос амжилттай эхэлж 5р үеийн Су-57 сөнөөгч онгоцонд зориулсан орос Энэтхэгийн хамтарсан FGFA төслийг 2018 онд зогсоосон шалтгаан Монголд өгөх тэрбум долларыг гацааж үймүүлсэн гэж оросуудыг шийтгэсэн. 20 р зуун хятадтай тэмцсэн Монголчуудын тусгаар тогтнолоо хамгаалсан түүх байв 21р зуун оросын савраас эдийн засгийн тусгаар тогнолоо хамгаалах Монголчуудын түүх бичигдэж байна Бичигдэж буй шинэ Монголын түүхэнд судлаач нэртэй Ганхуяг мэтийн оросын троллууд Манжийн хүргэн шиг шившиглэж үлдэх болно
Ганзуяг унэнийг бичжээ Овоотын ордыг австралийн кампанид Баярын уед огсон байхаа Австрали Хятадууд л тэр чиглэлд томор зам тавихыг хусэж байгаа Аль эрт тослоо боловсруулчихсан бариад эхэлсэн биз дээ Монголын эрх баригчид галдныханаас орсож ажиллаж чадах биш хотлогдоод л явж байна Яахав тэглээ ч оорийнхоо ашгийг дахин тооцож анхаармаар Монголд огт ашиггуй бас бишээ
Баттулга огцорвол таарна
103.229.121.3 IP дугаартай бичигч хэн нэгний даалгавраар хачин юм бичиж. 20-р зуунд Монгол Улс Хятад, АНУ, Англи, Франц зэрэгтэй бас тэмцсэн шүү дээ. Тэд Богдын бичигт хариу өгөхгүй, биднийг тусгаар улс болохыг 1945 он хүртэл зөвшөөрөхгүй байсан шүү дээ. 1924 онд бид тусгаар гэж зарласан ч тэд зөвшөөрөөгүй шүү дээ. Харин тэд Японы эсрэг хийх дайны өмнө МУ-ыг тусгаар болго, тэгвэл дайнд орно гэж ЗХУ тулгасны хүчинд нэг юм зөвшөөрсөн. АНУ, Англи зэрэг 1980-аад онд манайд өндөр технологийн бүтээгдхүүн нийлүүлэхийг COCOM-оор хорьсон байсан. Түншээ зөвхөн улсын нэрээр сонгоно гэдэг тэнэглэл. Путин байтугай, Ши Жинпин, Трамп ч МУ-ыг өөртөө нэгтгэж чадахгүй. Өөрийнхөө Крымыг, санал асуулгын үндсэн дээр авахад л ОХУ-ыг яаж байна даа? Хэн нэгний савраас өөрийгөө хамгаалах нь чухал. Одоогийн байдлаар АНУ-ын хамсаатнууд манай Оюутолгойн зэсгийг хөрш Хятадад зараад, МУ-д нэг ч доллар өгөхгүй байгаа хэрнээ манай өрийн хэмжээг нэмээд л байгаа биз дээ? Тэд ОХУ-аас бензин аваад манайд зарж дундаас нь ашиг олохын дээр, Петровис, МТ зэргийн үндэсний компаниудыг хөөрхий болгож байгааг зөв гэх үү? Тэд удахгүй манай мах, арьс зэргийг ч хөршүүдэд зардаг сүлжээг байгуулж гурвууланг маань эдийн засгийн боолоо болгоно. Та үүнийг хүсч байгаа биз?
Энэ бодлоготой зэрэгцүүлээд Эгийн голын болон Шүрэнгийн УЦС-н асуудлыг тавих нь зөвдөө. Ийм үед Оросууд зөвшөөрч л таарна...
Зөнөг өвгөн.
Зөнөг өвгөн биш ээ наадах чин гошногоо оросуудад худалдсан янхан өвөө....
Зөнөг өвгөн биш ээ наадах чинь гошногоо оросуудад худалдсан янхан өвөө....
ganhuyag guai mundag shuu, oor humuus ingej gargaj irehgui dee, AMJILT
chi ooroo oyuin uhaanii hubid zonog zaluu daa.yadaj neg ogvvlber ch zob bichij chadahgui baij uls toriin niitlel iig shvvmjilsen mal bnaa.
Ёрөнхийпэгч, Зикагийн бүлэглэл Монгол улс Оросоос 100 тэрбумын зээл төмөр замын төсөлд авна гэсэн нь ийм учиртай юм байна л даа. Зээлийн өрөнд орж үнэгүй төмөр зам тавих ажилд цэргүүдийг дайчлаад байгаа юм байж. 200 км гаруйхан төмөр зам тавиулахгүй зүтгээд байсан учир үүнд л оршдог байж.
100 тэрбумын зээлд ард иргэд эх орон баригдах нь хамаагүй Төмөр зам ч чухал биш Хувалзнууд 100 тэрбумын зээлнээс хулгайлах нь л гол зорилго юм байна
XXI зуунд "цээжний бан"-гаараа хуцах утгагүй болсон. ОХУ-аас авах 100 тэрбумын зээлийг УБТЗ” ХНН-ийн дүрмийн санг нэмэх, эрчим хүчний салбар, Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн шинэ төмөр зам барихад зарцуулна гэж гэрээнд заасан... СудлаачХ.Д.Ганхуяг.
Зүүн баян-Хангий чиглэлийн төмөр замаар Оросын нүүрсийг Хятад руу зөөх боломж маш их байгаа учраас л оросууд шохоорхож зээл өгч байгаа юм....Үнэгүй бяслаг хулганы хавханд л байдаг гэж....ганаа чиний хайртай ах якунин чинь хэллүү яалаа?
Төмөр зам яахав дээ Монголд хийж буй барьж буй төмөр зам байхгүй зүгээр л фото зураг биз дээ хааяа үзүүлээд буй дүрснүүд Энэ чухал юм биш Харин Ганхуяг судлаачаа Бат лалар гэлэг чинь Оюунгэрэл гишүүний эгч бил үү Ах бил үү? кк
ter erguu bat henii hen baih ni hend hamaatai yum be, zugeer l soliotoi hun shuu dee ter bat chi, aluurchin ch bj magad
bat gej ergvv balai gar baidag yumaa.oyuingereliin dvv l dee.ulsiin mongoor baahan end tend sursan geh l yumaa.ooroogoo mundag injiner geh bolobch yu ch hiigeegui bvltersen gar l dee.baasanii injiner baih be dee...uls tor yrisan eliirsen liberial mal daa..
bat gej ergvv balai gar baidag yumaa.oyuingereliin dvv l dee.ulsiin mongoor baahan end tend sursan geh l yumaa.ooroogoo mundag injiner geh bolobch yu ch hiigeegui bvltersen gar l dee.baasanii injiner baih be dee...uls tor yrisan eliirsen liberial mal daa..
Асуудал хаашдаа Оросуудын төлөвлөгөөгөөр л явна. Бид 90 оноос хойш өөрсдөө шийддэг болсон гэж ярьдаг ч үнэн хэрэг дээрээ Оросуудын нөлөө одоо болтол хэвээрээ байгаа. Монголын нүүрсийг Хятадтай дөт замаар холбуулахгүй, аль болох саатуулах, цөмийн комбинат байгуулах төслийг унагах, ард түмнээр нь жигшүүлэх гэх мэт бүгд Оросуудын сценариар амжилттай хэрэгжсэн. Цаашид ч тэр зарчмаараа үргэлжилнэ.
Уралын полийн тээмэсийн төгсөгч Зика вирус Урд зүг рүү нүүрсээ төмөр замаар зөөвөл ашиггүй..харин ачааны тэргээр зөөвөл үй олон жолооч засварчид ажилтай цалинтай Монгол улсад ашигтай гэж зүгээр ч нэг гуцаагүй л дээ....цаана нь оросууд л байж байгаа байхгүй юу.Лалар ганаа чи тэр ярилцлагыг нь мэдээж олж уншсан байгаа биз дээ..яагаад энэ тухай бичихгүй гөлөлзөөд байна хөө,оросуудаас айгаа юу?
Ингэхэд чи Монголын талаас төмөр зам тавьж буй Хятад, Австралийн Аспайр манингийг огт шүүмжлэхгүй юм аа... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Нүүрсээ төмөр замаар зөөвөл хоёрхон машинист ажилтай болно, харин машинаар зөөвөл гуанз ажиллуулах, дугуй нөхөх зэргээр олон хүн ажилтай болно гэж З.Энхболд яах аргагүй хэлсэн дээ. Энэхүү хөгшин лалар Ганхуяг айгаад энэ тухай бичихгүй л дээ, аймхай гөлөг
Хятад-Австралийн төмөр замыг яагаад шүүмжлэх ёстой гэж? Харин чи муу гөхшин ац женкогийнхоо үлгэрүүдийг жаал тайлбарлаж өгөөч ....энэ хүүхдүүд жаал инээж аваг...
Яана даа энэ хулмаснаас салаагүй оросуудыг
“Тувагаас зорчигч биш нүүрс зөөнө. Оросын нүүрсийг Монголоор дамжуулж зам товчлон Хятад руу. Харин Монголын нүүрсийг Оросоор дамжуулж зам сунган Хятад руу… Логик, тооцоо, эрүүл ухаан где ? Уурлах, баярлах элдэв эмоцгүй асуухад…” гэж асуусан товарищууд өмнө нь хаана байсан юм бэ... Оросуудын заавраар барууны хөрөнгө оруулалтыг шахан гаргах ажлыг гардаад л тууж яваа биз дээ. Гэнэт л ухаарч гэнэ. Хожуу ч болов ухаарсан нь яамай даа.
Ха ха лалар Ганаа нөгөө женко хүүрийн нарийн төмөр замын танкны онолын жинхэнэ эздүүд нь хувхай оросууд гэдгийг бичихээ мартсан бололтой...тэгээд ч тувагийн төмөр зам Монголоор дайрч Хятад руу гарах энэ төсөл Монгол улсад түй ч ашиггүй эвгүйдвэл манайхыг дармталж байх зэвсэг болж магадгүй гэдгийг хэн ч ойлгохтойгоо...кремлийн угаадасны зөнөг...
Bat injener,SBayar nar ene udaa denduu lut b.Tom zuragaar harah,dund zuragaar harah, bas shalig yanag zunug"jijiglengeer"harah geed gui min olon um bolj bolj NAKED FINAL guhuud ireheer buh zurag hereggui bolj ulger duusnaa gej.Zika arai ingehgui bh.Zika ba busad----gedeg buleglel bn gj ene udaa bodoe.
chi chadaad ooriin bodloo devshuuleechee, bolovsrol yos zuin defect min. hooson tolgoitoi samagchin chamaas ene sudlaach shig logik garahgui l dee, muu debil ee, zunuguntsur uu
Монголын нүүрсийг Транссибирийн төмөр замаар зөөж Находкагийн боомтоор дамжуулж гуравдагч улсад гаргана гэж нэг үлгэр бий,дараа нь бүүр Оросын Хар тэнгисийн Новороосийскийн боомтоор дамжуулж экспортлоно гэж бас нэг үлгэр ярьсан...манай женкогийн энэ олон үлгэрүүдийн жинхэнэ авторууд нь оросууд гэдгийг үмхий лалрын зөнөг чи ч мэдэж л байгаа биз дээ...Бат инженер янхан Уянга та 2-ыг яг л голоор чинь хэлж дээ...
Тэнэг лалар аа. Эхлээд чи дээрхийг уншчихаад дараа нь хуц л даа. Манайд Хятад, Австрали хоёр Монголын ЗГ-ын дэмжлэгтэйгээр төмөр зам барьж байгаа. Харин ОХУ түүнтэй холбох тухай л ярьж байгаа... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Хятад-Австрали 2 улсын компаниуд төмөр замаа барьзгаараа л бариг л дээ,юу нь муу гэж....харин энэ төмөр замд оросууд холбогдох л юм бол жинхэнэ аюул эхлэнэ гэдгийг чи муу орос гахайн хүүхэд мэдэж л байгаа шүү дээ....нөгөө Хятадууд танкаа ачаад ороод ирнэ гэдэг үлгэрээ .....
Aspire mining-ийнхан Монголын нүүрсийг Хятад руу гаргана,Монголд л валютын орлого орж ирнэ биз дээ,харин энэ төсөл рүү оросууд гахайн хоншоороо шургуулах л юм бол тэгээд өнгөрөө болно....оросын ЭСЯ-ы кураторууд чинь чамд энэ балайралын чинь төлөө хичнээн $ төлдөг юм бэ дээ....
энэ ганхуйяа чавганцдаа байнга тэнэг мангар лалараараа дуудуулдаг юм шиг байгаа юм.ккк.
Zuv
MONGOL HUNII US NI DOTOGSHOO harsan gedeg unen ug dee...kinon deer gardag daa
Үзэл сурталжсан үеийн уран сайхны киног бодит амьдралтай хольж хутгаж ойлгож яваа чамайг өрөвдчихлөө...гэснээс ямар ч билээ нэртэй байлдаантай кинон дээр нэг герман цэрэг оросуудыг руссиш швайне (орос гахай) гэж харааж байдаг даа ....аан?
Orosoos arts duur hurtel tz taviad arts suuriasaa erdeneteer dairahguigeer hyatad ruu tz-aa tavij boldoggui yumuu
Оросуудад Кызылээс чанх урагшаа Монголоор нэвт гараад Хятад руу хүрчих төмөр зам барьчих төлөвлөгөө байгаа юм шиг байна лээ...
энд маргалдах юм алга асгатын мөнгийг боловсруулах үйлдвэрийг монголд тухайлбал баянөлгий эсвэл улаангомд бариж гадагш кызылээр дамжуулан тээвэрлэнэ учир нь саян шушенскийн өндөр хүчидлийн шугам увсаар дамжин орж ирээд завхан ховд говь алтай хүрдэг юм тэгэхээр өндөр хүчидлийн шугам дагасан улаангом кызылийн хар зам дагасан төмөр замыг улаангом ховд өрөмч гэсэн гэсэн төмөр замаар тээвэрлэнэ асгатын орд увсын бөхмөрнөөс арван км т буй ногоон нуур суманд байгаа юм байна гурван босоо нэг хэвтээ шугам гэдэг маш оновчтой стратег нь гарцаагүй ойлгомжтой элегестэй чадааны цаахна бий монголын хил рүү ачааны цахилгаан галт тэрэг орох боломжтой байнга юунд эсэргүүцэж байдаг хятад юм уу хэн юм бэ
энд маргалдах юм алга асгатын мөнгийг боловсруулах үйлдвэрийг монголд тухайлбал баянөлгий эсвэл улаангомд бариж гадагш кызылээр дамжуулан тээвэрлэнэ учир нь саян шушенскийн өндөр хүчидлийн шугам увсаар дамжин орж ирээд завхан ховд говь алтай хүрдэг юм тэгэхээр өндөр хүчидлийн шугам дагасан улаангом кызылийн хар зам дагасан төмөр замыг улаангом ховд өрөмч гэсэн гэсэн төмөр замаар тээвэрлэнэ асгатын орд увсын бөхмөрнөөс арван км т буй ногоон нуур суманд байгаа юм байна гурван босоо нэг хэвтээ шугам гэдэг маш оновчтой стратег нь гарцаагүй ойлгомжтой элегестэй чадааны цаахна бий монголын хил рүү ачааны цахилгаан галт тэрэг орох боломжтой байнга юунд эсэргүүцэж байдаг хятад юм уу хэн юм бэ
Мэдрэл гацаа минь наад бичсэнээ нэг анхааралтай уншаад үз дээ.....оросуудыг өмөөрч,талд нь орох гэж байгаашуу санаатай юм бол санаа оноогоо хүн ойлгохоор нэг аятайхан найруулаад бичээд сурчихаач орос гахайн хүүхэд ээ
soliotoi bataa gedeg chin uneheer ahiigaa busad eh egchteigee niilee alsan hun tul setgetsii oorchlolttoi yum bn, yanhan bayariin sheesiis doloogch, ene DOX-toi bokson bhaa, er ni bol hun alsan tul setgets ni eruul bish, bas beg buzariin buzar hog shaar!
Delhiin aldart guilgachin tsol hyrtsen mankuur bool U hiij chadah ve Munhrah, manguurAh, ataa horsol, shunal , 1 negdee hodloh, tord garsane huvalzuud allaga hulgai luivraar olson monhoe horongooroo hoorondoo gaihuuldag...
герман улсыгаа орос нь маш дэмжин гаазны хоёр шугам татаж байна тэгснээр германы байгалийн хийгээр ажилладаг байгалд хоргүй цахилгаан станцууд германы аж үйлдвэрүүдийг улам хөгжүүлэх болно эгийн голын цахилгаан станц байгал нуурыг бохирдуулна РОССод байгаль нуур монголд хөвсгөл нуур гэсэн цэнгэг устай хоёрхон ах дүү шиг нуур бий оросын баруун зүүн сибирь эзгүй монголын ""мэнгру ло- мэнгэ нуруут ын газар хэрэггүй миллиард хүнтэй улсуудад хэрэгтэй байх монгол биш ястан үндэстэнд росс хэрэггүй байхаа
Бүр ЗХУ гэж байхад л Зөвлөлтийн ЭШ байгууллагууд Сэлэнгэ мөрөн дээр УЦС барих нь аль талаасаа ашигтай,Байгал нуурт ямар ч хор хөнөөлгүй,харин ч бүр нуурын усны түвшинг зохицуулж барьж байхад хэрэгтэй гэж дүгнэлт гаргасан байдаг юм билээ л дээ. Харин Германы тухайд Герман улсыгаа Орос нь маш их дэмжээд байгаадаа биш..1-рт Оросууд хориг арга хэмжээнд орсон учраас тэдэнд хатуу валют нэн хэрэгтэй байна 2-рт оросууд ЕХ-ны эв нэгдлийг дотроос нь хагалан бутаргах ажиллагаа явуулж байгаа нь энэ. Зүгээр л чамаас асуучихад Оросын нийт хот тосгодын хэдэн хувь нь шатдаг хийгээр хангагдсан байдгийг мэдэх үү?
баруун европод оростой дүйцэх ганц улс байдаг нь герман юм россии байгалийн хийг өмнөд ""турк серб болгар итали дундуур украйн белорус польш австри северный хоёр хийн хоолойн шугам герман хүрч байна замд нь саад тавиж байсан зарим улс нь российн байгалийн хийг авахаас өөр нөгцөлгүй болсон билээ нефтийн дружба хоолой белорус польшоор дамжин европ ордог европийн болон баруун болон зүүн сибирийн эрчим хүчний томоохон сүлжээнд монгол улс орж 220киловаттын өндөр хүчидлийн шугамд холбогдох нь эрээвэр хураавар жижиг нүүрсний болон усан салхин цахилгаан станцаас хамаагүй зардал багатай өндөр хүчидлийн шугам өсгөх бууруулах трансформатор тавиад мянга мянган километр газарт хүрнэ сэлэнгэ ангар мөрөнтэй ЕНИСЕЙ нийлдэг нийлдэг лена мөрөн алдан мөрөнтэй нийлдэг ба иртыш мөрөнтэй нийлдэг обь ба мөн алдантай нийлдэг лена мөрөн бас онон амур мөрөнүүд монголын хойт нутга
баруун европод оростой дүйцэх ганц улс байдаг нь герман юм россии байгалийн хийг өмнөд ""турк серб болгар итали дундуур украйн белорус польш австри северный хоёр хийн хоолойн шугам герман хүрч байна замд нь саад тавиж байсан зарим улс нь российн байгалийн хийг авахаас өөр нөгцөлгүй болсон билээ нефтийн дружба хоолой белорус польшоор дамжин европ ордог европийн болон баруун болон зүүн сибирийн эрчим хүчний томоохон сүлжээнд монгол улс орж 220киловаттын өндөр хүчидлийн шугамд холбогдох нь эрээвэр хураавар жижиг нүүрсний болон усан салхин цахилгаан станцаас хамаагүй зардал багатай өндөр хүчидлийн шугам өсгөх бууруулах трансформатор тавиад мянга мянган километр газарт хүрнэ сэлэнгэ ангар мөрөнтэй ЕНИСЕЙ нийлдэг нийлдэг лена мөрөн алдан мөрөнтэй нийлдэг ба иртыш мөрөнтэй нийлдэг обь ба мөн алдантай нийлдэг лена мөрөн бас онон амур мөрөнүүд монголын хойт нутга
монголын хойт нутгаас эх авч хойт мөсөн далай номхон далайд цутгадаг бид галуут нуураас цахилгаан авдаг саян шушенскийн цахилгаан станцаас увс аймаг улаангомоор дамжуулан өндөр хүчидлийн шугамаар увс завхан говь алтай цахилгаан авдаг РОССИЙН дээрхи мөрнүүд дээр братскийн красноярскийн новосибирскийн сургутын гэсэн цахилгаан томоохон станцууд галуут нуурын болон бусад жижиг олон тооны усан цахилгаан станц сибирийн эрчим хүчний сүлжээнд бий монголыг босоо хэвтээ тэнхэлгээр хангаж монголын алс дорнотын тал нутаг өмнийн говийн оюу толгойд хүрэхэд утасны шон трансформатор босгоод л гүйцээ энэ бол барагдашгүй тасалдашгүй эрчим хүч юм ямарч хүчин чадалтай хот үйлдвэрүүдийг хангана модыг российд тоож түлэхгүй хятад руу гаргана монголоор байгалийн хийн хоолой дамжуулбал байгалд ээлтэй хийн цахилгаан станц хаа яагүй барих боломжтой юм нар салхины станц зөвхөн амины аж ахуйд хүрэлцээтэй
монголын хойт нутгаас эх авч хойт мөсөн далай номхон далайд цутгадаг бид галуут нуураас цахилгаан авдаг саян шушенскийн цахилгаан станцаас увс аймаг улаангомоор дамжуулан өндөр хүчидлийн шугамаар увс завхан говь алтай цахилгаан авдаг РОССИЙН дээрхи мөрнүүд дээр братскийн красноярскийн новосибирскийн сургутын гэсэн цахилгаан томоохон станцууд галуут нуурын болон бусад жижиг олон тооны усан цахилгаан станц сибирийн эрчим хүчний сүлжээнд бий монголыг босоо хэвтээ тэнхэлгээр хангаж монголын алс дорнотын тал нутаг өмнийн говийн оюу толгойд хүрэхэд утасны шон трансформатор босгоод л гүйцээ энэ бол барагдашгүй тасалдашгүй эрчим хүч юм ямарч хүчин чадалтай хот үйлдвэрүүдийг хангана модыг российд тоож түлэхгүй хятад руу гаргана монголоор байгалийн хийн хоолой дамжуулбал байгалд ээлтэй хийн цахилгаан станц хаа яагүй барих боломжтой юм нар салхины станц зөвхөн амины аж ахуйд хүрэлцээтэй
Чи одоо мэдрэл муутай юм уу хаашаа юм,наад бичсэнээ өөрөө нэг унш даа....
bayariin bat enhbayariin tsolmon nar, kkkkkkkk
тэр овоотын ордыг заавал ашиглах гэх хэрэг байна уу Хамгийн үзэсгэлэнт газраа ухах гээд улайрах юм наад нүүрс чинь хаа сайгүй л байгаа бололтой бүгдийг нь энэ цаг үед ухаж дуусгах төлөвлөгөөтэй юм уу.Одоо хаа сайгүй л төр засгийн дээгүүр албанд явсан хүн болгон л уул уурхайдах юм гадныхантай нийлж, үр дүн нь ард түмэндээ биш байхад Энэ Монголд чинь байгаль дэлхийгээ газар нутгаа гэсэн төрийн хүн ховор юм аа
Наад асуултаа "Аспейр манинг"- ийн төслийг 10 шахам жил дэмжиж, төмөр зам барих концессийн гэрээг зөвшөөрсөн үе үеийн ЗГ-аас асуу... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Наад асуултаа "Аспейр манинг"- ийн төслийг 10 шахам жил дэмжиж, төмөр зам барих концессийн гэрээг зөвшөөрсөн үе үеийн ЗГ-аас асуу... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
liberal uzel ene durakt yamar gai hiitsiin boloo nogoo teneg uyangani buur doloon dor
улаангом кызылийн төмөр зам хамгийн ашигтай гарц шүү улаангомд авч ирээд асгаад бай герман хятад оросын эдийн засгийг сорсоор байна монгол соруулаад хөгжих гэсээр байтал дууслаа хөрөнгөтөнгүүд нь мөнгийг нь сорчихлоо нефть бол увс хяргас нуурын тэсийн голын элсэн цөлөөс арабаас илүү нефть гарах нь дамжиггүй ирээдүйгээ бодож төмөр замаа тавиарай ямар их хэмжээний зэс байгааг зэсийн хайгуул хийсэн хүмүүс мэднэ
улаангом кызылийн төмөр зам хамгийн ашигтай гарц шүү улаангомд авч ирээд асгаад бай герман хятад оросын эдийн засгийг сорсоор байна монгол соруулаад хөгжих гэсээр байтал дууслаа хөрөнгөтөнгүүд нь мөнгийг нь сорчихлоо нефть бол увс хяргас нуурын тэсийн голын элсэн цөлөөс арабаас илүү нефть гарах нь дамжиггүй ирээдүйгээ бодож төмөр замаа тавиарай ямар их хэмжээний зэс байгааг зэсийн хайгуул хийсэн хүмүүс мэднэ
улаангом кызылийн төмөр зам хамгийн ашигтай гарц шүү улаангомд авч ирээд асгаад бай герман хятад оросын эдийн засгийг сорсоор байна монгол соруулаад хөгжих гэсээр байтал дууслаа хөрөнгөтөнгүүд нь мөнгийг нь сорчихлоо нефть бол увс хяргас нуурын тэсийн голын элсэн цөлөөс арабаас илүү нефть гарах нь дамжиггүй ирээдүйгээ бодож төмөр замаа тавиарай ямар их хэмжээний зэс байгааг зэсийн хайгуул хийсэн хүмүүс мэднэ
bi lav ene tomor zamiig bariaasai gej bodoj bna. ene delhiid tomor zamgui olon oron bii l dee.afganstan nepal geed l..ene bol asar ih horongo oruulalt ch dee.manaid bol tomor zamtai bolood bas damjin ongorsonii tatbar huraamj geed l abanaa.orosuud gants nvvrs zoohgui ee..hujaa ruu oi mod oor baylagaa bas l zoonoo. bid bas hobsgoloos nvvrs ee zoonoo..ene bol mongold ashigtai tosol shuu.ter bat injiner ih zaluu bol ooroogoo aguu gej bodson teneg gar bnlee.nisehees asar ih mongoor end tend sursan l baisan ch nisehiin toloo yu ch hiigeegui gar daa.neg l ih medemhiirsen gar daa..
Төмөр зам яах вээ төмөр зам л биз...гол юм нь гэрээндээ байдаг юм шүү дээ....УБТЗ-ын байж байгааг хар л даа...орос монгол хулгайч нар нэвт үүрлэчихсэн газар....
Төмөр зам яах вээ төмөр зам л биз...гол юм нь гэрээндээ байдаг юм шүү дээ....УБТЗ-ын байж байгааг хар л даа...орос монгол хулгайч нар нэвт үүрлэчихсэн газар....
Энэ төмөр зам барина уу үгүй юу Ганхуяг гэдэг малд хуй ч хамаагүй. Ямар их юманд санаа зовдог лалар вэ? Хэдийлээ энэ эргүү бас төмөр зам мам судлаач болчихоов? Уг нь Энхбаяр судлаач л байсан биз дээ.