Монгол Улсын СГЗ Содовын Баясгалан багш “Зууны мэдээ” сонины 2010 оны 2 дугаар сарын 04-ний дугаарт
“Буриадыг бусниулсан түүх" хэмээх өгүүлэл нийтлүүлсэн нь анхаарал татсан юм.
Буриад-Монголыг хооронд нь алалцуулах, муудалцуулах, яс хаялцуулах, бие биенийг нь үзэн ядуулах, аль аль нь
тусгай гаралтай өөр үндэстэн юм шиг ойлгуулж, жинхэнэ Монгол-Буриадын нэгдмэл агуу их түүхийг ойлгуулахгүй
явуулсаар ирсэн билэээ. Энэхүү нууцлагдмал түүхийг нээж харуулахыг анх удаа С.Баясгалан багш оролдсон нь гайхал
төрүүлсэн юм.
Буриадыг зөвхөн бусниулаад зогсохгүй Монголоос салгасан нь манай их ариун газар нутаг, манай ариун их газар шороо
дэлхийн цэвэр усны агуу их нөөц Байгаль Их Далай болон гайхамшигт Сибирь нутаг Амур мөрөн алс Дорнодыг
дээрэмдэх колоничлолын бодлогын үр дүн юм. Монголоос Буриадыг улаан цагаан дээрэмдсэн түүх гэж бас нэрлэж
болох юм.
Ингээд С.Баясгалан гуайн бичсэн тэмдэглэлээс та бүхэндээ сонирхуулж байна.
Буриадыг бусниулсан түүх
Эрт урьдын цагт Сибирь хэмээх Шивэртийн их хөвчийг өвөрлөн Ангар мөрний хөвөөнд тоонотоо босгосон Эхирид,
Булгад хийгээд Сонгол, Сартуул, Хатгин, Амбаган, Атган, Хударь, Баргужин,
Еншөөб овгийнхон нүүдэл суудал болон мал адуулж, ан гөрөө эрхэлж загас агнаж ур дархлах бөлгөө.
Өргөн шанаа, жартгар нүд, лагс бие, оочин сахалтай зоримог эрчүүл нь харвах намнахдаа гаргууд, хөвчийн хүрэн
баавгайтай мэс барин тулж, хур дэлт морины дэлэн дээгүүр ганаан шонхор мэт цойлон дүүлнэ. Охид нь гоо үзэсгэлэн
төгөлдөр, бүжин наадах нь уян найлзуур адил агаад үйлэнд гаршиж ажилд борогшжээ.
Тэд Хамаг Монголын Их Хаанд алба гувчуур төлж ангийн сор, булга, минж, үнэг шилүүс, хэрэм тэргүүтэн ангийн олзыг
өргөн барих бөгөөд дайн тулааны цагт хуяг дуулга, юлд балт, хурамсаг саадаг агссан баатар хөвгүүдийг зар тараан
хуралдуулж Хабул хааны аян дайны дөрөө чангална. Эзэн Чингисийн үед Өрлүүд, Мэргэд, Дайчууд, Урианхай,
Онигууд, Хэрээд, Соёд хээрийн олон аймаг лугаа хүч хавсран эцсийн далайд тоосоо гөвөн тулгуур төрдөө зүтгэж бас
Хишигтэн гэгдэж түмтийн ноён Баржгуудай баатрын хар сүлдэн дор уухайлан довтолсоор нэг л мэдэхнээ тэртээ
тэнгэрийн хязгаарыг үзэж, Адриатикийн тэнгисээс морьдоо услан, түмэн газрын их цагаан хэрэмний хөх тоосгыг тас
цавчин явжээ.
Тиймээ! Энэ бол домог болон эдүгээг хүрсэн дивангарын түүх!...
Гэтэл дөрвөн зууны тэртээ гал голомтоо хамгаалан овт Манжтай хатгалдан тулалдаж байсан Монгол ах дүү нараасаа
хульжин өрх тусгаарлан Орост дагаар орсон хувь тавилан цаашид ямархан харгуйгаар сажлав.
Түүхэн үнэний улбааг хайн сурлаваас эдүгээгийн “Буриад” хэмээгдэх Умарт Монголчууд XVII зууныг хүртэл Түшээт
Хан, Сэцэн Ханд харъяалагдаж Хамаг Монголын бүрэлдхүүнд байтал өмнө этгээдээс Манж нар, хойт зүгээс Атаман
Ермакийн бүлэг дээрэмчид түрэн орж, Байгал далайн эрэг ирмэгт тулжээ. Үржил шимтэй газар, загас жараахай, зүйл
бүрийн жимс, ой хөвч, алт эрдэнэсээр баян онгон зэлүүд энэ нутгийн хязгаараар орос тосгон, Христийн модон сүм,
загалмай хатгасан оршуулгын хайс ёрдойн бавгар сахалтай, хянган хамартай, цэнхэр, ногоон нүдтэй уригдаагүй гийчид
өөрсдийгөө Шмейскууд / смесь-холимгууд/ хэмээн танилцуулсан юмсанжээ. Монголын хаадууд тэгэхэд умраас айсуй
түрэмгийллийн аюулыг мэдрэх тэнхэл даанч байсангүй л дээ.
Манжийн лууны архиралт, дотоодын хагарал самуун, зүүн гарын Ойрадуудын довтолгоонд байнга нэрвэгдэн, хагас
дэлхийг мориныхоо ганзаганаас чирч агсан их гүрний төгсгөл нь нүүрлэж байсан цөвийн цаг юмсанж. Тэр үед “Буриад"
хэмээх социалист “Бага ястны нэрэнцэр” чих дэлдээгүй байлаа. Нутгийн монголчууд тэндхийн ноёд, гулваа, тайш
нарын болчимгүй түрэгдүү занг нь зэмлэн “Буруутууд” гэж нэрлэснээр одоогийн “Буриад” гэдэг нэр үүссэн гэсэн явган
яриа бий л дээ. Их Оросын дээрэнгүй үзэлтэнгүүдэд амиа гогдуулсан зарим “Шинжээчид” үнэн түүхийг гуйвуулж
“Буриад” гэдэг нь Оросын “Братские люди” /ах дүү хүмүүс/ дуудлаганаас үүссэн бөгөөд Монголтой ямарч хамаагүй
Сибирийн олон овог омог Саха, Чукчи, Ненец, Эксимос хийгээд мөсөн далайн цаатангууд, агнуурын тэнгисийн загасчин,
хөвч тайгын хэрэмчин, Амарын хязгаарын хамниганууд өөр хоорондоо холилдон сүлэлдэн тэдний дундаас Буриад гэдэг
шинэ үндэстэн гарч ирсэн мэтээр бичсэн удаа ч бий.
Тэрбээр цааш нь үүнийхээ учир холбогдлыг тайлбарлахдаа Чингэсийн байлдан дагуулалтад өртөн эзлэгдээд Монголын
феодалуудын дарлал доромжлолыг амсаж байснаа их Оросын ард түмний ачаар эрх чөлөөгөө олон 1727 онд Хаант
Орост “Сайн дураараа даган орсноор мөхлийн аюулаас ангижирсан” мэтээр түүхэн үнэнийг сөрөн өгүүлжээ.
Ийнхүү хүчирхэг Чингэсийнхээ туг сүлднээс буруулж харь гүрний хаяа хатавч сахисан анчин, малчин нүүдэлчин
овгийнхон Эрхүүгийн амбан захирагчийн барлаг болж “Байгалийн чанад дахь казакууд” гэдэг шинэ хаяг зүүж, Их
Петрээс эхлээд Романы удмынхан, Александр, Николай, хаан Иосиб Сталины жадны үзүүрт туугдан Орос-Туркийн
дайн, Шипкийн даваа, Орос-Японы дайн манжуурын толгод, Орос-Германы дайн, өгөр Европын хөрсөнд ясаа яйруулж
Сибирийн ГУЛАГ, Бутырын гянданд тамын зовлонг амсчээ. Яагаад Умарт Монгол эх нутгаасаа өрх тусгаарлаж манай
угийн бичигт огт байдаггүй “Буриад” нэр зүүж харьд одох болов?
Байгаль далай, Сибирийг булаан эзэлсэн товч түүхээс
XVIII зууны Оросын улс төрийн зүтгэлтэн Фельдмаршал Головин гэгч өөрийн тэмдэглэлдээ “Далбаа хүлэглэж загас
барьж үзээгүй харгис зэрлэг бүдүүлэг нүүдэлчин малчин монголчуудад цэнхэр нүдэн Байгаль нуур огт хэрэг болохгүй
түүнийгээ манайд шилжүүлэн өгвөл зохино. Эс зөвшөөрвөөс бид гал мэсийн хүчээр дайран орж эзлэх ёстой. Хэрэв
биднийг зөвшөөрч буулт хийвэл Манж нартай тулалдахад тусламж болгож 500 ширхэг цахиур буу 10 ширхэг тэсрэх
бөмбөгөөр харвадаг гунан бууг бэлэглэхэд бэлэн байна” гэжээ. Энэ нь үнэн чанартаа хил залгаа хөрш рүүгээ хөлөө
жийж нутгаа тэлэх “Геополитик”-ийн эхлэл байсан юм. Ийнхүү аажим аажмаар Оросын атаманы зэвсэглэсэн отрядууд
Монголын хойт хязгаарт эрээ цээргүй цөмрөн орж орон нутгийн ноёдын зөрчлийг ашиглан бэлэг сэлт, мөнгө зоос,
хэргэм зэрэг амлан нутгийн иргэдийг Христийн шашинд оруулан загалмай нүүлгэн үл дагагсдыг элдвээр хавчин хяхаж
эхэлжээ.
Улаан бүс мөрөвчилж, урт жадтай буу үүрсэн казак цэргүүд эртний нүүдэлчдийн нутгаар чөлөөтэй сэлгүүцэх болж, агт
сайн морьдыг нь булааж бурхан шүтээнээр нь доог тохуу хийж алба гувчуураар боймлож эхлэв.
1651-53 онуудад Буриадыг дайлахаар очсон казак отрядын захирагч Залубин “Амар мөрний чанад дахь Брацкийн
хязгаарт зорчсон нь” гэдэг номондоо “Их хааны зарлигаар Лена мөрөнг уруудан аялж малын арьс нөмөрсөн догшин
нүүдэлчидтэй халз тулалдан тэднийг сөхрүүлэн авч оросын бууны амтыг үзүүлэв. Одоо тэнд манай цагаан туг мөнх
намирах болно” гэсэн байна. Мөн атаман Похабаев гэгч “Манай эрэлхэг цэргүүд Брацкийн газраас 300 гаруй тун
бүдүүлэг өрх айлыг тэдний төрөл садан болох “Мунгалын” /Монголын/ зүг нь хөөж явуулаад газар нутгийг нь Оросынх
болголоо” гэжээ. Үнэн чанартаа тэд хойт монголчуудын эсэргүүцэлтэй тулгарч багагүй хохирол үзэж ухарч нэмэлт хүч
дуудан ирүүлж хүн хүч хийгээд зэр зэвсгийн давуугаар “Ялалт” байгуулж байжээ. Энэ мэтчилэн орон нутгийн дайн
дажинг намдуулахын тулд хүйс тэмтрэх, аймаглан устгах бодлогынхоо зэрэгцээ бүхий л үзэл бодлыг нь
өөрчилж тархийг нь эргүүлэхийн тулд Христийн шашинг бололцоотой бүхий л сувгаар нэвтрүүлэхийг хичээх болов.
Хамба лам Серафим гэгч Дотоод яамны шашны хэрэг эрхлэх департментад илгээсэн бичигтээ “Сүм хийдийн
дэмжлэгтэйгээр Буриадуудыг оросчлох үйл явц нь уугуул нутгийн хүмүүсийн зүгээс ноцтой эсэргүүцэлтэй тулгарлаа.
Тэд өөрсдийгөө Чингэсийн угсааны Монгол хүмүүс гэж үзэж биднийг зөвшөөрөн хүлээхгүй байна. Иймд Буриадуудыг
Монгол биш гэдэг үзэл санаанд итгүүлэхийн тулд тэднийг нийтээр нь хоморголон "үнэн алдарт шашинд оруулах,
хуучин Слав хэлээр зохиогдсон Библи, Евангелийг буриадаар орчуулах, хүүхэд залуучуудыг шашны бага сургуульд
өргөнөөр татан сургах, Христ шүтэгчдийг албан татвараас чөлөөлөх, цаашид мал аж ахуй биш газар тариалан
эрхлүүлж аж амьдралын хэвшлийг нь өөрчлөх хэрэгтэй” гэж сургамжилж байжээ. Гэвч Буриадын олон нийт хар
элэгтний шашинд албадан оруулах Их гүрний бодлогод эсэргүүцэл үзүүлж байв. Нэрт эрдэмтэн Дорж Банзаров
буддын шашин хийгээд бөө мөргөлийг сурталчилсан хэргээр мөрдөгдөн Эрхүүгийн цагдаагийн газрын ивээл дор байдаг
“Хар зуутан” гэдэг алан хядах байгууллагынханд хорлогдсон юм. 1857 онд Эрхүү хотноо тайж Дамбаев өөрийн
албатайгаа үнэн алдарт шашинд орж загалмай зүүх ёслол үйлдэн цагаан хаан Александр, хатан хаан Мария
Александровна нараас алтан товчтой булган дээл, охидууддаа бадмаараг шигтгээ бүхий ээмэг, бөгж болон
Владимирийн 4-р зэргийн очир алмас одонгоор шагнагдаж байжээ. Христийн шашинд орсон Буриадыг Тибельтинск,
Елевск, Тугуран, Гужир зэрэг тосгодод хуваарилан суулгаж тэндхийн сүм хийдүүдэд хуваарилжээ. Тэднийг гурван
жилийн хугацаагаар албан татвараас чөлөөлж цалин пүнлүү, одон медаль, ноёд язгууртны үр хүүхдүүдэд цэргийн
дунд тушаалын дарга, офицер цол хэргэм эдлүүлсэн байна. Мөн энд нэгэн жишээ дурдахад Христэд шүтлэгтэй
болсон хүмүүсийг мөнгөн шагналаар хөхүүлэн урамшуулж хүүхэд бүрт нь 20 копейк, томчуудад 1-5 рубль, охидуудад
гоёлын алчуур, олон хүүхэдтэй айл бүрт 30 хүртэлх рублийн тэтгэлэг өгч байв. Мөргөлийн үеэр үнэ төлбөргүй бурханы
ном, чихэр боов тарааж, үнэгүй үдийн хоолоор хүртэл үйлчилдэг “Буяны” журам тогтоосон юмсанж.
1909 онд Хаант Оросын сайд нарын зөвлөлийн дарга П.А.Столыпин Эрхүүгийн тэргүүн амбан Лукъяновт явуулсан
захирамжиндаа Буриадуудыг Христос шашинд оруулах үйл явц даан ч удааширч байгааг зэмлэн түргэвчлэхийг
шаарджээ /тэр үед Оросын эзэнд улсын бага буурай үндэстнүүдийн 57% нь өөр шашин шүтдэг байсан юм/.
Бүдүүлэг Буриадуудыг оросчлохын тулд дан ганц шашин хүчин мөхөсдөх бөгөөд юуны өмнө тэднийг бие мах бодийнх
нь хувьд буриад биш болгох, эрлийзжүүлэх, өөр бага ястангуудтай холих, Сибирьт цөлөгдсөн хоригдлуудыг хугацаа
дуусмагц Буриадад шилжүүлэн суулгах, буриад бүсгүйчүүлтэй гэрлүүлэх эсвэл тэднийг зүүн Сибирийн хөвч тайгаар
тархаан нутаглуулах зэрэг санал дэвшүүлсэн байна. Эдгээр иж бүрэн арга хэмжээний үр дүнд 1911 он гэхэд
Христосын шашинд орж загалмай зүүсэн буриадуудын тоо 10000 хол давжээ.
Зөвлөлт засгийн жилүүдэд өнгөө хувиргасан ч мөн чанар нь өөрчлөгдсөнгүй оросжуулах, уусгах, хэлмэгдүүлэх үйл явц
үргэлжилсээр байв. “Хаант засгийн үед дарлагдаж байсан бага буурай үндэстэн ястан хувь заяагаа өөрсдөө
шийдвэрлэх, салан тусгаарлах эрхийн” тухай Лениний тунхаг гарч Польш, Финлянд бие даасан улс болж байхад,
буриадуудад тэр нь өчүүхэн ч хүртээлгүй үлдэв. 1921 оны хавар 110 мянган хүн амтай Ага, Баргуужин, Читын гурван
аймагтайгаар алс дорнодын Бүгд Найрамдах Улсын бүрэлдэхүүнд Буриад Монгол өөртөө засах /автономит/ мужийг
байгуулжээ.
Мөн оны 10-р сард ЗСБНОУ-ын бүрэлдэхүүнд Түхэн, Бухар, Алайр, Эхирид, Булгад, Сэлэнгэ аймгийг 185 мянган хүн
амын бүрэлдэхүүнтэйгээр хоёрдох Буриадын автономит мужийг тусад нь бий болголоо.
Ингэж Зөвлөлт Орос Улсын газрын зурагт хоёр буриадын муж зэрэгцэн төрсөн түүхтэй. 1932 онд АДБУН-ыг татан
буулгаж буриадын хоёр мужийг нэгтгэж “Автономит Зөвлөлт Социалист Буриад-Монгол Улс” гэж нэрлэн Түхэн, Бухар,
Алайр, Эхирид, Булгад, Хорь, Тройцкосавск, Баргужин аймгийг харъяалуулан ЗСБНОУ-ын засаг захиргааны нэгж
болгосон юмсанжээ. Алив эд барааг хайчилж, эмжиж зүйгээд өмсгөл зүүлт хийх нэг хэрэг. Харин нэгэн бүхэл бүтэн ард
түмний хувь заяаг шийдэхэд хүн амаас нь гадна үндэсний соёл, хэл, ёс заншил, шашин шүтлэгийг нь яах вэ?
1923 оны 9-р сарын 23-нд бүх Зөвлөлтийн гүйцэтгэх Төв хорооноос баталсан заавар ёсоор зөвхөн Буриадын аглаг
хошуу сумдад буриад-монгол хэлээр, муж хийгээд Бүгд Найрамдах Улсын төвшинд гагцхүү орос хэлээр албан хэргээ
хөтлөх тусгай заалт оруулсан байв.
1926 онд Буриад-Монгол болон БНМАУ-ын Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн хооронд хамтарч хэл бичгийн дүрэм, нэр
томъёог боловсруулах комисс байгуулагдсан боловч төд удалгүй панмонголизмын нармай Монголын үнэр ханхалж
байна хэмээн тараав.
Аймшигт 1937 оны 9-р сарын 26-нд Гүйцэтгэх Төв Хорооны шийдвэрээр буриадын газар нутгийн тал хувь нь болох Ага,
Улаан, Онон аймгийг Чит мужид шилжүүлэн өгч, Агын Буриадын үндэсний тойрог гэгчийг Эрхүү мужид, Алайр, Бухан,
Эрхид-Булгад, Ольханы аймгийг Усть-Ордын үндэсний тойрогт харъяалуулахыг заагаад уг тогтоолыг ЗСБНОУ-ын
ГТХ-ны дарга М.Калинин, нарийн бичгийн дарга А.Горькин нар мутарласан байна.
Энд нэгэн зүйлийг тодруулан дурьдахад Байгалийн чанад дахь Буриад-Монголын Автономит Улстай холбон өгч байсан
Ольхан аймгийг Эрхүү мужид өгснөөр цөөн буриадуудын нэгэн бүлд аж төрөх хүйн холбоог хүртэл тасалж, засаг
захиргааны аргаар аймаглан үгүй хийх интернациональч бодлого хэрэгжиж эхэлсэн аж.
Ингэж л Монголын мах цусны тасархай “Буриадуудыг буруутгасан түүх" 350 гаруй жил үргэлжиллээ.
Эх сурвалж: "Хөх толбо"
Сэтгэгдэл0
Муу тэнэг Иванууд Монголыг хагалан бутаргачихаад бас Ах мах гэж хуцна
угийн бичигт огт байдаггүй “Буриад” нэр
Монголын нууц товчоонд БУРИАД нэр байдаг, бас АЛУНГУА хатан чинь буриад ш дээ хэхэ
Буриадууд Орост эзлэгдсэн нь 1688 оны Зүүнгарын Галданбошготын дайнаас үүдэлтэй. Галданбошгот Манжуудтай сэм хуйвалдан Халхуудыг Оросуудтай Байгал нуурт дайтаж байхад нь ар хударгаар нь давуу цэргийн хүчээр дайрч Халхын төв нутгийг сүйтгэн хөнөөснөөр Халх Монголчууд хойд зүгт Буриадын төлөө Оростой хийсэн дайн, баруун талдаа урвасан ХУЛГАЙ ОЙРДУУДТАЙ хийсэн дайн, өмнө зүгт Манжуудтай хийсэн зөрчилдөөнд бүгдэд нь ялагдал хүлээсэн гашуун түүхтэй. Олон талд хүчээ тарамдуулсан Монголчууд Буриадыгаа Оросуудад алдаж өөрсдөө Манжуудад, Ойрдуудад эзлэгдсэн!!! Галдан бошгот гэгч Оросуудтай цэргийн холбоотон болж Халхын хойд хязгаар Байгал нуур орчмыг Оросуудад цэргийн хүчээр эзлэгдэхэд ийнхүү тус хүргэсэн гавьяатай "эх оронч " Түүх үнэнээрээ үлдэх ёстой!! Урвагчидыг Тэнгэр харааж нохойн үхлээр үхэцгээсэн!
Ойрдуудад эзлэгдээд байхдаа яадаг юмэ
Монголчуудыг бие биеэ эзэлснийг хэзээ ч түрэмгийлэл гэж үзэхгүй
Гадны түрэмгийлэл гэж байдаг байхад дотоод ямар түрэмгийлэл байдаг юм.
íààäóóë ÷èíü õèëìýãä¿¿ëýëèéí ¿åä õàìàã ñýõýýòí¿¿äýý àëóóëààä óóññàí. óóë íü öàãààí îðîñûí ¿åä óëñ îðíîî ¿éëäâýðæ¿¿ëýõ õàìàã ìîíãîëûã íýãòãýõ ñàíààòàé áàðóóíä ÿâæ áîëîâñðîë ýçýìøñýí º÷íººí õ¿ì¿¿ñ áàéñàí þì ãýíý ëýý. íèéëæ õºãæñºí áîë ìýäýýæ þì þìòàé þì ÷èíü ñîëîíãîñ ÿïîíîîñ äóòàõã¿é óëñ ë áàéõ áàéñàí ø äýý.
ààâóóä íü òîì òîì øàðíóóäàà àëààä õ¿¿äýý ìºíãèéã íü ºâºðòë¿¿ëýýä áàðóóí ëóó ÿâóóëäàã íýã ¿å áàéñàí ãýñýí.
Buriaduud gej harahad chugcha shig, arai onigor humuus baidag. Harin yaria ni Mongoltoi tustei. Mongolchuudiin hel soyoliin huchirheg nuluund orson manj, tungus, chugcha humuus shig baidag
ЖИНХЭНЭ ТЭНЭГТДЭГ БАЙНА Ш ДЭЭ, ХАРИН ЦЭВЭР МОНГОЛ ТАЛДАА ШҮҮ ДЭЭ, ХАМНИГАНТАЙ ХОЛИЛДСОН ЦӨӨН ТООНЫ БУРИАД ОВОГУУД БИЙ, гэхдээ олн биш. буриадууд уг нь монголчууд, онигорийн хувьд илүү онигор талдаа. яагаад гэвэл Сибирийн уур амьсгалтай холбоотой. монголчуудын С3 генийн код нь буриадуудад илүү өндөр гараад байгаа гэсэн
Манж, чугча ч гэх шиг түүх уншаад мэддэг болчихоод ярьмаар юм аа. Мэдэхгүй бж битгий мэддэг юм шиг тэнэгт
bitgii medrelteerei
harin tiinn
1990 онд миний танидаг буриад хүүхэн монголчуудад ёстой нэг гомддогоо ярьж байсан. Аав ээж ярьж өгсөн юм шиг байгаа юм. Юунаасаа болж тэгтлээ муудав. Салав. Хэний олз болов?
Mongolchuud buriaduudaas surgamj avah yostoi shuu. Avahgui bol bid buriaduudiin araas muhulruugee yavah bolno!!!!!!!!
Áàéãàëüä òóëæ èðñýí ìàíãàäóóäûí ýñðýã òýìöýõýä õ¿÷èí ìºõºñäºæ áóéãàà õýëæ,ºâºã äýýäñèéíõýý ãàçàð íóòãèéã õàìòðàí õàìãààëàõûã õ¿ññýí áóðèàäûí òýðã¿¿í¿¿äèéí õ¿ñýëòèéã Ò¿øýýò õàí ×àõóíäîðæ õ¿ëýýí àâ÷ Ò¿øýýò õàí,Ñýöýí õàíààñ äàé÷èëñàí èõ öýðãèéã àâ÷ îäîîãèéí Ýðõ¿¿ä õîòûí õàâüä îðîñûí êàçàêóóäòàé òóëàëäàæ áàéõ õîéãóóð íü îðîñòîé õóéâàëäñàí Ãàëäàí áîøèãò Õàëõàä öºìºð÷ òàëàí äýýðýìäñýí.Àð òàëààñàà òàñëàãäñàí ×àõóíäîðæ õàí öýðãèéí õ¿íñ,àãò ìîðü,àëèâ á¿õíýýð ãà÷èãäàí ÿëàãäàæ,ªíäºð ãýãýýíýýñ íýã æèëèéí õîéíî ªâºðìîíãîëä î÷èæ íèéëñýí áàéäàã.Áóðèàäûã ìàíãàäàä àëäàõàä òîì "ãàâüÿà" áàéãóóëñàí Ãàëäàí áîøèãòîä ë áóðèàä ò¿ìýí ãîìîðõîõ õýðýãòýé áàéõ.Îäîî õàðààä áàéõàä áóðèàäóóä óëàìæëàëò äýýë,ìàëãàé,ãóòëààðàà ãî¸æ õàà ÷ ÿâñàí áàðäàì èõýìñýã àëõàæ õàðàãääàã íü òýäíèé ìàõ öóñàíä áààòàðëàã ºâãºäèéíõ íü ãåí áàéäãèéíõ áèç. Òýä ÿìàð íýãýí õýëáýðýýð Õàëäàõ äàéñàíä õàëõ áîëñîí,Õàëóóí àìèíä ò¿øýý áîëñîí,îäîîãèéí Ìîíãîë óëñûí ãîëîìòûã áàäðààí ñóóãàà õàëõ ò¿ìíèéã ýëäâýýð õýëæ ìóóøààäàãã¿é íü òýäíèé óõààí áîäîë óóæèì,þìíû öààä ó÷èð õîëáîãäëûã òàíüæ ÷àääàãûíõ.Ìîíãîë ¿íäýñòíèé îëîí ñàëáàðààñ áóðèàäóóä ë "Àëòàðãàíà" ãýäýã ìàø ÷óõàë àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëæ îäîî íýãýíò õºë äýýðýý òîãòñîí áàéíà.Îäîî íýãýíò ìîíãîë ÿçãóóðàà ìýäñýíýýñ õîéø àëçàõã¿é ýý.ßâàí ÿâàí õàòàðèéø. ªøºº ºøºº õàòàðûø.Áóëòààðàà ýâëýëäýí íýãäýæ, Áàéãóóëñàí òºðºº ìàíäóóëöãààÿ àà.
Галдан хаан яаг буруутан биш шдээ наад хэлээд бга бүх зүйлийн гол эх үүсвэр хаа байсан эзэнт гүрний задралаас л үүсэлтэй шдээ. Галдан ч эх орон ч хүн байсан Түшээт хан Чихундорж ч эх орон ч байсан шдээ. Өнгөрсөн түүхийг бид хэзээч үнэн зөвөөр нь хэлж мэдкүү хэдэн зууны өмнөх битгий хэл 1990 оны түүхээч үнэнээр нь мэдэхгүй бгааздээ
Буриадууд Орост эзлэгдсэн нь 1688 оны Зүүнгарын Галданбошготын дайнаас үүдэлтэй. Галданбошгот Манжуудтай сэм хуйвалдан Халхуудыг Оросуудтай Байгал нуурт дайтаж байхад нь ар хударгаар нь давуу цэргийн хүчээр дайрч Халхын төв нутгийг сүйтгэн хөнөөснөөр Халх Монголчууд хойд зүгт Буриадын төлөө Оростой хийсэн дайн, баруун талдаа урвасан ХУЛГАЙ ОЙРДУУДТАЙ хийсэн дайн, өмнө зүгт Манжуудтай хийсэн зөрчилдөөнд бүгдэд нь ялагдал хүлээсэн гашуун түүхтэй. Олон талд хүчээ тарамдуулсан Монголчууд Буриадыгаа Оросуудад алдаж өөрсдөө Манжуудад, Ойрдуудад эзлэгдсэн!!! Галдан бошгот гэгч Оросуудтай цэргийн холбоотон болж Халхын хойд хязгаар Байгал нуур орчмыг Оросуудад цэргийн хүчээр эзлэгдэхэд ийнхүү тус хүргэсэн гавьяатай "эх оронч " Түүх үнэнээрээ үлдэх ёстой!! Урвагчидыг Тэнгэр харааж нохойн үхлээр үхэцгээсэн!
Өнгөрсөн баларсан юмаа яриад бас дуусахгүй нээ. Одоо хоорондоо нэг эвтэй байх хэрэгтэй та нар.
ene xalxuud galdangaas bolj xamag baidgaa aldsan gedeg bol bid xelmegduuleegui xarin chi manai nam xelmegdsen gedegtei adil sonsogdoj bna.Galdan argaguin erxend tusheet xan ruu tsergelsen.duug ni bas xolbooton zasagt xan SHAr---XALX !!!!!!!!!!nariig ni alchixsan todiigui zuungarluu tsergelj ail amitan alj talj zasagt xan aimagt boon xyadlaga xiisen baidag.uuniix ni xariu yum.baigal nuur buriadiin tuxaid xalxuud xolbooton manjtaigaa niileed chi xamgaalj chadaxgui baisan.xaritsuulxad manjuud oorsdiin torlox nutag manjuuraa aldsan...nogooteiguur Galdangaas bolood xalx manjid ezlegdeegui tuunees barag 40 jiliin omnoos manjiin zaxirgaag xuleen zobshoortson baisan.jishee ni tusheet xan,tsetsen xan nar oorsdiin xobguud duu naraa beejind baritsaand suulgasan baidag todiigui zasag zaxirgaanii xergiig manjiin xaan shiiddeg baijee.xarin zasagt xan zuungariin xolbooton tul manjid xunee baritsaand suulgaxiig shuud eserguutsen bna.
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
TIIM SHUU ZQV BICHJEE
иван гэхээр инээд хүрчлээ
Хэ хэ харин тийм инээд хүрчихлээ
Галдан Манжтай нэгдсэн гэдэг юу л бол Харин Манжийн эсрэг жинхэнэ тэмцэж байсан хүн шдээ, гол нь монголчууд нэгдэж чадахгүй байсан, нэгдүүлэхгүй гэж Манжууд яс хаядаг байсан, Манжийн тоглоом л болж байсан даа
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Одоо ч гэсэн оросууд бурятуудыг хамт байхыг явж ятгадаг юм билэээ
Бас бусад бага ястан хэдэн нөхдүүдээ хамт байхыг ятгадаг. Танайд мөнгө өгнө гээд л
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
Буриад Монгол 2 бол нэг л үндэстэн. Үүнийг ямар ч тэнэг Иван үгүйсгэж чадахгүй
100 жилийн дараа байгал далай, буриад нутгаасаа муусайн орсуудыг москваруу нь хөөж явуулна аа гайгүй. За тэр болтол зай ч бна, лай ч бна. Ямартай ч ар монголчууд буриадуутай сайн түншүүд болх хэргтэй :)
Хүний хүүхэд хүрэн бөөртэй гэдэг биз дээ
Тэр хүрэн бөөр энтэр яах вэ. Ямартаа ч их хаант төрийн үеэс л Буриад Монгол хамтдаа хүчээ нэгтгэн явж Монгол нутгаа тэлсэн агуу түүхтэй хүмүүс. Энгийнээр бол МОНГОЛ = Халх Дөрвөд Мянгад Буриад Захчин Өөлд Торгууд Баяд Алтайн урианхай Хотон Дархад Дарьганга Хамниган Казак Үзэмчин;
Ингхэд орос маягаар Сибирь гэж ярихаа болиод жинхэнэ монгол дуудлагаар Шивир гэж байвал сайн бх шүү хүндэт монголууд минь:)
Шивир гэхээр чинь шивэр гэж байгаа юм шиг сонсогдож байна шд хэхэ
buriad mongol bih mongol ugsaatan xalx buriad oor yastan zagamai sumuud [666] xalx [666]
zagalmai sumuud [666] xalx [666]
buriad,kazak,tuva,kalmyka,turki mongoljson yastan ovormongol mongol bish mongoljson yastanguud xalxuudiin buzar sanaa
xazara ch mongol bish mongoljuu maygiin yastanguud
37 onii buriaduudiin helmeduulelted odoogiin ene Bat-Uuliin uvuu Senge gegch nogoon malgait chuhal uureg guitsetgesen geh yum bilee
tiim geseen Hentiinhen bolood arhiv uhaad uzeerei tegeed ch BatUul hentiid ner devshuulj chaddaggui bhgui yu
Гэр хорооллынхонд БАТ-ҮҮЛийн САНАА бүтэхгүй. БАТ-ҮҮЛ чинь Аж ахуйн ажил хийж ҮЗЭЭГҮЙ гар шүү дээ. Гэр хороолол руу Дулааны шугам ТАТАЖ болноо. Гэхдээ дулааны шугамаар явж байгаа 110-150 градустай халуун усаар Байшингаа халаах уу? Тэгээд АЙЛ болгон БОЙЛОР ТАВИХ Мөнгө нь хаана байгаа юм бэ? Дээр ашиглалтын зардал сарын 200000-400000 төгрөг төлж ДИЙЛЭХ ҮҮ? Яагаад баян хүмүүс ХАУС амьдардаг вэ? ЯАГААД гэвэл ТЭД САРЫН ХАЛААЛТЫН МӨНГӨ 200000-1000000 хүртэлх төгрөгийг ТӨЛЖ чаддаг ЮМАА. Дээр БОХИРЫН МӨНГӨ, ЦЭВЭР УСНЫ МӨНГӨ, ЦАХИЛГААНЫ МӨНГӨ гээд НЭГ АЙЛ ДОР ХАЯЖ 400000-600000 ТӨГРӨГ ТӨЛӨХ хэрэгтэй болно. ГЭР ХОРООЛОЛЫНХОН ҮҮНИЙГ ТӨЛЖ ЧАДАХ ЮМ УУ? Түүний оронд ГАЗРАА 2,3 ӨРӨӨ БАЙРААР солиод сарын 100000 төгрөг Дулаан, цахилгаан, СӨХ дөө ТӨЛӨӨД явсан ГЭР ХОРООЛОЛЫНХОНД ӨЛЗИЙТЭЙ ШҮҮ. Тиймээс НААД БАС НЭГ БУУРАЛ МЯНГУУЖИНГЫНХАА ҮГЭНД БҮҮ ОРЖ СОНГООРОЙ. Наад БУУРАЛ ЧИНЬ Аж ахуйн АШИЛ ХИЙЖ ҮЗЭЭГҮЙ ГАР ШҮҮ.
Би өөрөө Канад байшин барьдаг хүн байна. Тийм юм байхгүй. Бат-Үүлийн ярьдаг маш зөв. Бидэнд одоо л 21-р зуунд гадаа бааж, зөөврийн балга ус хэрэглэдгээсээ гарах боломж бүрэн байна. Энэ бичээд байгаа нөхөр газаргүй Хятадууд шиг Өндөр байшинд Монголчуудыг шахаж оруулаад газрыг нь Хужаа нарт зарах хүн байна л даа. Америк зэрэг том газар нутагтай том орны иргэд тарж том хашаатай хаусанд амьдардаг юм. Бидэнд гэр хорооллыг дэд бүтэцтэй болгоход тийм их зардал гарахгүй. Захиалгаа өгвөл байшинг чинь бид барьж өгье. Газраа барьцаалаад зээл аваад л бариулчих. Бат-Үүлийг 100% дэмжиж байна
Buriaduud ulam bur bidnees holdoj bna over mongoltoi haritsuulahad undserkheg usel baikhgui hel soyloo martaj orosoor ym arch aylagagui yridag orosod negdseniikhee bayriig temdegleed l uuj idsen ymarch ireeduigui orosiin hayagdaj geegdsen hyzgaar nutag Bolson 10-20 jiliin daraa suraggui bono baikhaa zailuul Mongold irj Haraar Heden zoos oldog bolokh baikhaa kkkk
bitsii shaa
Том тэнэгтэнэ л гэж энэ бхдаа. Харин ч Өвөрмонголоос ч үндсэрхэг бх шүү.
Оросууд дэргэдээ бие даасан хүчирхэг үндэстэн байлгахгүйн тулд бүх түүхэндээ хил залгаа улсуудыг дотор нь хагаралдуулж ирсэн юм. Үүнийг Галдан Бошигтын түүх гэрчилдэг. Тэр үед монгол угсаатнууд баруун зүүн хойд урдгүй хоорондоо эерэг зөөлөн харьцаатай байж дэгжин дээшилж байсан үе юм. Монгол угсаатнуудын дэвжих явц алсдаа оросуудад аюул тарина гэж оросын хаад үзэж дотор нь хагаралдуулан хүчгүйдүүлэх бодлого барьсан юм. Эхлээд казак атамануудын бүлгийг буриадуудын эсрэг илгээж байлдаанд оруулаад энэ хооронд Галдан Бошгитыг Томск хотноо урин дайлж нийт монголыг эрхэндээ оруулахгүй бол баруун монгол таны мэдлээс гарна гэж ойлгуулснаар баруун, зүүн ах дүү монголчуудын хоорондоо дайсагнал эхэлсэн байдаг. Эцэст нь Галдан бошигт ялагдаж Томск хотод бүгж байхдаа оросуудын хорон бодлогонд автсандаа ихэд гэмшин гансарч өөрийгөө хорлосон түүхтэй юм.
Буриадууд Орост эзлэгдсэн нь 1688 оны Зүүнгарын Галданбошготын дайнаас үүдэлтэй. Галданбошгот Манжуудтай сэм хуйвалдан Халхуудыг Оросуудтай Байгал нуурт дайтаж байхад нь ар хударгаар нь давуу цэргийн хүчээр дайрч Халхын төв нутгийг сүйтгэн хөнөөснөөр Халх Монголчууд хойд зүгт Буриадын төлөө Оростой хийсэн дайн, баруун талдаа урвасан ХУЛГАЙ ОЙРДУУДТАЙ хийсэн дайн, өмнө зүгт Манжуудтай хийсэн зөрчилдөөнд бүгдэд нь ялагдал хүлээсэн гашуун түүхтэй. Олон талд хүчээ тарамдуулсан Монголчууд Буриадыгаа Оросуудад алдаж өөрсдөө Манжуудад, Ойрдуудад эзлэгдсэн!!! Галдан бошгот гэгч Оросуудтай цэргийн холбоотон болж Халхын хойд хязгаар Байгал нуур орчмыг Оросуудад цэргийн хүчээр эзлэгдэхэд ийнхүү тус хүргэсэн гавьяатай "эх оронч " Түүх үнэнээрээ үлдэх ёстой!! Урвагчидыг Тэнгэр харааж нохойн үхлээр үхэцгээсэн!
Жинхэнэ тэнэгтдэг байшт
bi tanai mongold neg yum helee, tanai mongol urru hagarladsan bolohoos busaduud hagaruulaagui shuu ta nar l uursdiiguu sain shinjeeech
þóí ÿâæ ÿâæ áóðèàä ìîíãîë áèø áîëîîä òýíýãòýýä óíàâ àà. ìîíãîë ÷èíü àóãàà òîì ¿íäýñòýí ø äýý. îëîí ÿñòàíóóäààñ á¿ðäñýí. ãàçàð íóòàã íü òîì áîëîõîîð õîîðîíäîî ë áàãà çýðýã ç¿ñ, ¸ñíû ÿëãààòàé ë áîëîõîîñ. òýíýã ë ã¿é ìîíãîëûí ç¿¿í, áàðóóí òàëä áàéäàã õîíèíóóäûí íîîñ, ìàõûã ÷ õàðüöóóëààä èäýýä¿çýõã¿é þó. îðîñóóä òóâàã áàñ ìîíãîë áèø ãýæ òàðõèéã íü óãààäàã þì.
îðîñóóä ººðñ人 áàðóóíòàé õàìààòàé áîëîõ ãýõýýð íºãººä¿¿ë íü ìóóõàé, áèø ãýýä òîîäîãã¿é þì áàéíà ëýý
АГУУ МОНГОЛЫГ ШАРЫН ШАШИН ХЭД ХУВААЖ ЭРЭЛХЭГТ ЦОГТ МОНГОЛЧУУДЫГ АРИУН НОМЫН ШАЛДАН БАНДИ БОЛГОЖ МОХООГОО ВЭ ТҮҮХЭЭ МЭДЭХЭЭ БАЙГААД ОДОО БҮГД САЙН ЛАМЫН УДАМТАЙ МОНГОЛ БОЛООД БАЙНА ДАА ХӨӨРХИЙ ХУТАГТ ХУВИЛГААНТАЙ ХАРИЙН ШАШИНЫ СҮСЭГТЭНГҮҮД БОЛЖ ДЭЭ ХАМАГ МОНГОЛ МААН ИЙМ Л ХУВЬ ТАВИЛАНГААР САЛААЛАА БОЛ УУ БИД МУУ ХЭЛЭЭД БАЙДАГ СОЦИОЛИЗМЫН ҮЕД ЭНЭ ШАШИНГҮЙ ЖИНХЭНЭ МОНГОЛ ХҮМҮҮС БҮРДҮҮЛЖ ЧАДСАН ДААНЧ ДАХИАД ААВ ЭЭЖИЙНХЭН МУНХРАЛ БУЦААГААД АВААД ЯВЧИХ БУУ БУРИАД ҮНДЭСТЭН БОЛ ЖИНХЭНЭ МОНГОЛЫН ЖИЖИГ БИШ ТОМ ҮНДЭСТЭН ШҮҮ СҮҮЛД ОРСОН ШАРЫН ШАШИН БОЛОХООС ХӨХ МӨНХ ТЭНГЭРЭЭ ШҮТЭЭД ТУСДАА ГАРСАН АРД ТҮМЭН АГУУ МОНГОЛЫН ИХ ЭЗЭНИЙ ЦЭРГҮҮД
Буриадууд Орост эзлэгдсэн нь 1688 оны Зүүнгарын Галданбошготын дайнаас үүдэлтэй. Галданбошгот Манжуудтай сэм хуйвалдан Халхуудыг Оросуудтай Байгал нуурт дайтаж байхад нь ар хударгаар нь давуу цэргийн хүчээр дайрч Халхын төв нутгийг сүйтгэн хөнөөснөөр Халх Монголчууд хойд зүгт Буриадын төлөө Оростой хийсэн дайн, баруун талдаа урвасан ХУЛГАЙ ОЙРДУУДТАЙ хийсэн дайн, өмнө зүгт Манжуудтай хийсэн зөрчилдөөнд бүгдэд нь ялагдал хүлээсэн гашуун түүхтэй. Олон талд хүчээ тарамдуулсан Монголчууд Буриадыгаа Оросуудад алдаж өөрсдөө Манжуудад, Ойрдуудад эзлэгдсэн!!! Галдан бошгот гэгч Оросуудтай цэргийн холбоотон болж Халхын хойд хязгаар Байгал нуур орчмыг Оросуудад цэргийн хүчээр эзлэгдэхэд ийнхүү тус хүргэсэн гавьяатай "эх оронч " Түүх үнэнээрээ үлдэх ёстой!! Урвагчидыг Тэнгэр харааж нохойн үхлээр үхэцгээсэн!
Hoorhii buriad ahan duus min odor odoroor bidnees holdsoor baigaa ni haramsaltai. Gehdee gehdee tuuh tuuheeree uldej hezee negen tsagt mongol uls mandan badrah ued ene asuudal hundugduh bolno gej naiday.
Өнгөрсөн түүхийг сэргээж бичсэн нь нэн сайшаалтай. Гэтэл өнөө үеийн түүхийг хэн босгож ярих вэ? Усть-Ордын Автономны округ гэж Эрхүү мужид харъяалалтай хэсэг буриудуудыг шинэ Оросын хаан Путин ноён яалаа?, Чита мужид байсан хэсэг буриадууд бас яав? Үүнийг бас бичиж, сануулж байвал зүгээрсэн.
Yamar muuxai yum bichdeg xun be.Ter Batuuliin uvuu minii uvuu xarin ch nogoi malgaitnuudad barigdaad xelmegdsen xun.Ta nar iim yu xelj baigaad uursduu burxanii gesgeel idevee.Xelmegdej zovson xunii sunsiig taivan bailga.
nogoon malgaitanguud ih idvehtei ajillasan humuusee nuutsiig zadlahguin tuld daraa in ustgadag bsan yum uwuug chine tegeed l nuhaa biz
БУРИАД БИТГИЙ ХЭЛ ДЭЛХИЙ МОНГОЛЫНХ БАЙЛАА
Буриад бол Монгол. Ястнаараа л өөр болохоос. Ухаараач! Юу ч мэддэггүй юм уу? ядаж ястнаа ялгаж салгаач
Buriaduud bol tsever mongolchuud. Harin umhii orosuud tednii tolgoig ugaaj Mongoloos maani salgah gej 70 jil oroldson, yer ni salgasan daa, ted odoo mongolooroo ch yarij chadahgui, yag l manj nar hyatadad uussan shig uusaj bn.
буриадыг дайлж эзлэн авсугай. цэнхэр нүдтэнгүүдэнгүүдийг нутагт буцаасугай. тасарсан хэлхээг залгаж сэтгэл зүрхийг нь уяруулсугай. монгол морьтон эрс минь хатуужин сэхээрэгтүн. бидний тасархайг эгүүлэн авах цаг энүүхэнд гэдгийг үр хойчдоо захигтун
юугаараа дайлах гээ вэ? амараа юу?
Ñàéõàí ìýäýý äóóëãàÿ.Ñàÿ ÎÕÓ õ¿í àìûí òîîëëîãûí ä¿íãýý íèéòýëæýý.Òýðíýýñ õàðâàë õ¿í àìûí ºñºëòººðºº ÎÕÓ-í á¿õ ¿íäýñòíýýñ ìàíàé áóðèàäóóä òýðã¿¿ëýã÷äèéí ýãíýýíä áóþó õî¸ðò ýðýìáýëýãäñýí áàéíà. Áóðèàäóóääàà áàÿð õ¿ðãýå.Òà íàð ìèíü óëàì îëîí áîëòóãàé.Ïóòèí õýäèé øàçóóðòàé ÷ Èõ Ìîíãîëûí ¿ëäýãäëýýñ "÷àöãà õàðâààä" ñàÿ áóðèàäûã äàõèí õýñýã÷ëýí õóâààñàí.Òýð ÿàæ ÷ õóâààñàí áàé õóâààñàí íóòàãò íü áóðèàä çîí äèéëýíõ îëîíõ áîëñîí öàãò õèë òýäíèéã õîðèõã¿é ýý.Ìîãîéã 3 õóâààõàä ã¿ðâýëýýñ òîì,Ìîíãîëûã 3 õóâààñàí ÷ Ôðàíöààñ òîì ãýäýã áèç äýý.
Өө тийм үү. маш сайхан мэдээ бна. гэхдээ буриадад суугаа цагаач орсууд бас өссөн биз дээ золигнууд
hamgiin suuld 30-aad onii ued buriaduudiig hyadahad Senge gedeg nogoon malgait buriad mash ih chuhal uureg guitsetgesen gene lee
Би ноднин буюу 2012-8 сард Улаан-үдэд очсон юм. "Сайн дураараа дагаар орсоны 360 жил"-ийн ой ч гэнэ үү, 1 их хачин юм тэмдэглэж байна лээ. Даанч өрөвдөлтэй. Эмгэнэлтэй. Яаж ч бодсон тэд Монгол хүмүүс шүү дээ. Түүнийгээ нэлээн ойлгодог бололтой юм байна лээ. Гэхдээ ОРОСЖУУЛАХ, УУСГАХ бодлого хүчтэй явагдсан учир Буриадын ард түмэн хэзээ ч Монголтой дахин нэгдэхгүй нь тодорхой. Харин бидний Монголчууд энэ явдлаас сургамж авч ОРОСУУДААС зайгаа барьж байхгүй бол тэд ч ИХ ГҮРНИЙ ДЭЭРЭНГҮЙ, ҮЗЛИЙН МУУ ард түмэн шүү дээ. Хэзээ ч хүний ёс, заншил, хэл соёлд хүндэтгэлтэй хандаж байгаагүй хүмүүс, даанч муухай даа.
За чи л харин үнэн хэлчлээ дээ
2012 onii 8 sar chini boloogui shuuu de.sariin daraa bolnoo gej
gehdee buriaduudiin talaar unen heljee
oiriin 50 jiliin dotor baigali nuuraa butsaaj avtsgaaya
mongold bga buriaduud ix muuxai sanaatai boxir stgelgeetei baidag yum bna le. uursdiiguu ix yumand bodtson archaagvi doroi nutag us ch vgvi bolj ywaa zawaan xvmvvs. Gexde bvgd bish baix l da. Bid l ergen toirond bga muu viliig xiigch zewvvn yumnuudiig ter dunda awgai nariig anzaardaggvi boloxoos buriaduud l baidag yum bna le
buriad mongol orost ezlegdsen galdan haani buruu bish ym
halh , owor mongol ni ezent gvrnii tow bj ligden haanaas vvdeltei ym 1634 ond manjiin nurhaich baatart ylagdaagvi bol owor ezlegdexgvi bx bsn ym bs tsogt taij gvvsh haani dain haangvi bolgoj hamag ewderlin vvdig neesen daraagiin ezlegdex bain ni halh bolj huwirsan halhiin hanguud anhnaasaa l manjid ertnii tataruud shig tal zasaj gvisen choxundorj oirad ruu dowtoln orj hydlaga vildej galdan haan hariug ni olgoi nuurt barisand ylagdsan choxundorj manj ezen haan luuga zugtan odson orosuud ene dainig ashiglan buriadig baigali dalaitai hamt mongoloos salgan awsan
Yah unenjoyable bichjee unen tuuhiig bichsend bayarlalaa
Шаагаад байгаарай.
Чингис хааны чинь эмэг нь Алунгоо чинь буриад гэж байгаа.Малнууд
Буриад гэж нэр ч үг ч бгаагүй оросууд бий болгосон нэр . Хрущев буриад монгол гэх нэрлэсэн хууль гаргаж тархи угааж одоо хүртэл буриадууд ,, бид буриад монгол ,, гэж өөрсдийгээ нэрлэдэг . Чингэсийн үед буриад гэж үг багагүйг бид мэднэ .ойн иргэд гэж бсан нь нууц товчоонд бгаа . 168...онд буриадууд газартайгаа оросын хаанд авилага барьж монгол аймагуэдаас тасарч өөрөөр хэлвэл урваж Бууж өгч дагаар орсон сүүлд монголд руу 1917 оны оросын хувьсгалаар хавчигдаж монгол руу дүрвэж зугтаж ирсэн 15мя орчим гэсэн нэг тоо бдаг . Одоо украйны дайны оросын цэрэг татлагаас зугтаж монголд буриадууд ирцгээж бна . Ингэж 2 дахь удаагаа монголд ирцгээж бна . .бүгд л монголчууд буриад гэж ганц үг нэрэнд тархиа угаалгахгүй бүгд л монгол гэдэгийг бүгд ойлгоцгоох ёстой