sonin.mn
Сэтгэгдэл (0)

Эрт үеэс Монголчууд байгаль дэлхийнхээ  өнгө аясыг даган нүүдэллэж, мал аж ахуй эрхлэн малынхаа үр шимээр амьдарсаар ирсэн. Цагаан сарынхаа баярыг элбэг дэлбэг, өнгөтөй өөдрөг байлгахын тулд сайн сайхан бүхнийг билэгшээн муу муухай зүйлсийг эцэс төгсгөл болгон цээрлэж, мал тарган, цагаан идээ элбэг намрын цагт “Цагаан идээний баяр” тэмдэглэдэг байж.

 

Арвандолдугаар зуунд Монголд бурханы шашин сонгодог хэлбэрээ олж, Өндөр гэгээн Занабазар анхдугаар Богдоор тодрох үеэс төрт ёсны энэхүү баярыг шашин номын ёсны баяртай хавсарган тэмдэглэх болсон байна. Хаврын эхэн сарын шинийн нэгнээс шинийн 15 хүртэлх өдрүүдийг бурхан багшийн эрхэт хувилгаан үзүүлсэн өдрүүд хэмээн нэрийддэг бөгөөд энэ өдрүүдэд ном хурах ёсыг Өндөр гэгээн Занабазар тогтоожээ.



Олон зууны турш өвөг дээдэс маань Цагаан сарыг тэмдэглэсээр ирсэн нь хүн төрөлхтөний түүхэнд Монгол хэмээх нэрийг бичүүлж байгаа гол хүчин зүйлийн нэг хэмээн үзэх нь бий. Энэ баярын гол утга нь ах дүү, төрөл саднаа мэдэлцэх, тэднийгээ хүндэтгэх зан үйлд оршдог. Тиймээс бие биедээ заавал зочилдог заншилтай.Сүүлийн жилүүдэд Монголчууд, тэр тусмаа залуучууд маань уламжлалт цагаан сарынхаа баярыг үндэсний их баяр ёслол болгож харахаасаа илүүтэй санхүүгийн хүнд дарамттай “Хар сар”, хоёр сар идэх хоолоо хоёрхон өдөрт иддэг хамгийн “бүтэлгүй” баяр мэтээр хүлээн авах болжээ.

 

Монголчууд ядуу байна, цалин хүрэхгүй байна гэсэн гомдлыг бүгд адилхан хэлдэг атлаа Цагаан сараар нэгнээсээ мундаг харагдах гэж яддаг хачин зуршлаас болж жилд нэг болдог үндэсний хамгийн том баяр ёслолоо үзэн ядах сэтгэлээр угтдаг болжээ. Эрт дээр үед ч цагаан сартай холбоотой

“Дээл хүндэдвэл өмссөн хүнд ачаа болно

Эмээл хүндэдвээс тохсон моринд дарш болно

Эрхэм хэтэрвээс хүмүүний сэтгэлд осол болно

Янз хэтэрвээс ядуу дордост зүдгүүр болмой” гэсэн үг гарсан байна.

Сар шинийн баяраар нэгэндээ үнэтэй бэлэг бэлдэх нь эдийн засгийн хувьд хүндээр тусдаг, ялангуяа өндөр настнуудад санхүүгийн хүнд дарамтанд болдог нь нууц биш. Уг нь Цагаан сараар бүтэн жил бие биенээ хараагүй ураг төрөл, хамаатан саднуудайгаа уулзаж амар мэндээ мэдэлцдэг, ахмад настнуудаа хүндлэн золгодог төрт ёсны их баяр байтал идээ ундаа, бэлэг сэлтний асуудлаас болж ихэнх залуу гэр бүл санхүүгийн болоод сэтгэл санааны хямралд орохгүйн тулд цагаан сар өнгөртөл хаашаа ч юм зугтахыг илүүд үздэг болжээ.

 

Бид Монголын ёс заншил, зан үйлтэй харь хамаагүй шинэ жилийн баярыг бараг хорь хоногийн өмнөөс тэмдэглэж, өч төчнөөн зарлага гаргадаг хэрнээ гомдлын шинжтэй ганц ч үг ганхийдэггүй шүү дээ. Зарим залуус “Би Есүс шүтдэг. Цагаан сар бол Буддын шашны баяр. Тийм болохоор Цагаан сар надад ямар ч хамаагүй. Би тэмдэглэдэггүй” гэж хэнэг ч үгүй хэлэх нь бий. Уг нь Монголд амьдарч ус, агаарыг нь залгилж өссөн Монгол хүн л баймаар.

 

Биднээс хойш энэ хүүхдүүд яана даа гэх ахмадуудын халаглал Монголчууд өв соёлоо алдахвий, өөрийн гэх юу ч үгүй үлдэх вий гэсэнтэй надад агаар нэг сонсогддог. Залуучууд бид л өнгөрсөн түүх, эцэг дээдсийн өмнө Монгол өв соёлоо авч үлдэх, ирээдүй хойчдоо өвлүүлж үлдээх хариуцлагыг хүлээсэн шүү дээ. Өвөг дээдсээс уламжлалтай, Монгол ёс заншил, ахмад настнаа дээдлэн хүндэтгэдэг цорын ганц баяр болох Цагаан сараа сэтгэлийн харамгүй, дэлгэр сайхан тэмдэглэцгээе залуус аа.


 Бэлтгэсэн Г.Ганбагана

Эх сурвалж: http://new.mn