Өмгөөлөгч, доктор Б. Гүнбилэгтэй гадаадад гацсан монголчуудын эрх зүйн байдлын тухай ярилцлаа.
-Гадаадад олон мянган монголчууд гацчихаад нутагтаа ирж чадахгүй байна. Энэ хүмүүс монголдоо ирэхийг ихэд хүсч байна. Одоогийн төрөөс барьж байгаа бодлого хууль зүйн хувьд хэр зөв бэ?
-Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 18-д зааснаар “улсынхаа нутаг дэвсгэрт чөлөөтэй зорчих, түр буюу байнга оршин суух газраа сонгох, гадаадад явах, оршин суух, эх орондоо буцаж ирэх эрхтэй. Гадаадад явах, оршин суух эрхийг үндэсний болон хүн амын аюулгүй байдлыг хангах, нийгмийн хэв журмыг хамгаалахын тулд зөвхөн хуулиар хязгаарлаж болно” гэж заасан. Монгол Улсын хувьд Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийг өнгөрсөн 4 сард баталсан. Үндсэн хуулийн шаардлагыг энэ хуульд тодорхой ахицтайгаар зохицуулсан боловч, иргэдээ гадаадаас авчирах, буцах эрхийн хязгаарлалт дээр хууль зүйн хувьд алдаа гаргасан гэж үзэж байна.
Монгол Улс одоогоор онц байдал зарлаагүй учир иргэдийн зорчих эрхийг зөвхөн хууль гаргаж байж хязгаарлах ёстой. Монголдоо буцаж ирэх үндсэн эрхийг Засгийн газрын шийдвэрээр биш, зөвхөн хуулиар хязгаарлах боломжтой байдаг.
-Одоо бол Засгийн газрын шийдвэрээр эргэж ирэх эрхийг хязгаарлаад байгаа тийм үүү?
-Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 7.1.19-д улсын хилээр нэвтрэх болон дотоодын зорчигч, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд тодорхой хугацаанд хязгаарлалт хийх бүрэн эрхийг УИХ-ын зүгээс Засгийн газарт өгсөн байна. Энэ нь Үндсэн хуулийн шаардлагыг хангаагүй. Хэдий хугацаагаар эх орондоо буцаж ирэхийг хязгаарлаж болох вэ? гэдэг хугацааг зөвхөн УИХ-аар шийдвэрлэнэ. Ингэж Засгийн газарт эрх олгож, иргэний үндсэн эрхийг дордуулж болохгүй. Учир нь манайх онц байдал зарлаагүй байгаа. Онц байдал зарласан бол нөхцөл байдал ондоо, зохицуулалт нь ч шууд хязгаарлалт үүсгэж болно. Манай Үндсэн хуулийн шаардлага бол УИХ-ын түвшинд анхаарлыг аваачиж, тухай бүр нь төрийн эрх барих дээд байгууллагаараа асуудлыг шийдэж, хэдэн хоног, сараар хязгаарлах вэ? одоо сунгах уу? Үгүй юу гэдгийг шийдвэрлэ гэсэн үг юм. Ингэж УИХ-аар шийдвэрлэснээр Засгийн газар, УОК гээд олон байгууллагуудын төсөв, санхүү, бэлэн байдал гээд ажлуудад төрийн эрх барих дээд байгууллага анхаарлаа хандуулж, Монгол Улсын иргэний үндсэн эрхийг дээд зэргээр анхаарч байна гэсэн санаа. Цар тахлын онцлог нь нэг хэсэг газар нутагт онцгой дэглэм тогтоочихоод байгаа биш үр дагавар нь улс даяар гарах, дэглэм нь улс даяар хэрэгжиж байгаа.
-Одоо тэгвэл цаашид яах ёстой вэ?
-Манай Засгийн газрын авч хэрэгжүүлсэн маш сайн зүйл бол цар тахлыг дотооддоо алдаагүй. Энэ бол том ололт. Одоо ололтоо улам баталгаажуулаад онц байдал зарлаагүй байгаа энэ боломжоо ашиглаад иргэдээ гаднаас бүрэн авах, орж ирэх бүхий л үүд хаалгаа, зөвхөн шууд нислэг гэхгүйгээр зохион байгуулах, түүнд эдийн засгийн бүхий л боломжоо ашиглан шуурхай арга хэмжээ авах ёстой.
Төсвөөр байшин, зам бариад болоод байгаа бол төрийн боловсон хүчин нөөц, хөрөнгө мөнгөө нэн түрүүнд иргэдээ авахад зохицуул. Онгоц нь хүрдэггүй юм бол өөр орны онгоцнууд хөлсөл.
Гадаадад гацсан иргэдийн үндсэн эрхийг хамгаалж чадахгүй байгаа нь төрийн өөрийн үйл ажиллагааны сул талуудыг харуулаад байна. Газраар орж ирсэн тэр охины хэрэг үүнийг тод харууллаа. Карантины байруудаа нэмэх, дулаан байгаа дээр олноор нь шуурхай оруулж ирэх ажлыг зохион байгуулах хэрэгтэй.
Гэртээ ирж чадахгүй гацсан монголчууд, оюутнууд бол тусгаар тогтносон улсын харьяалалтай, иргэн гэх үнэт зүйлтэй хүмүүс учир нэн яаравчлах хэрэгтэй. Карантинаа сунгаж, иргэдийн буцах эрхийг хязгаарлаж байгаа бол дахин хэлье зөвхөн УИХ-аар хууль гаргаж байж, хугацааг нь сунгана. Засгийн газар бол хэрэгжүүлэгч мөн. Иргэдийн үндсэн эрхийг хязгаарлаж байгаа бол УИХ өөрөө ЗГ-аа дэмжээд хамтраад, анхаарлаа хандуулаад төсөв мөнгийг нь хангалттай гаргаж, биечлэн оролц гэсэн үг. Энэ бол зөвхөн манай Үндсэн хуулийн зохицуулалт биш, олон улсын хүний эрхийн гэрээ конвенциор баталгаажсан хүний эрхийн эрэмбэ юм.
Б.Түвшин
Эх сурвалж: "Өдрийн сонин"
Сэтгэгдэл0
УОК хууль зөрчсөн шийдвэр гаргасан гэдэг нь үнэн бол зөрчлийн хуулийн дагуу арга хэмжээ авахуулах талаар хөөцөлдмөөр юм. Монгол улсын баялаг нь Монгол хүн гээд байсан МАН юу болоод байгааг тайлбарлах хэрэгтэй.
MU 1_eer bus delhiin bukh uls hilee haasan baikhad ::: Hudal surjigneed!!!Zamiin ornuudaa algasaad hureed irvel medeej oruulna biz dee??
Оруулахгүй байгаа. Сая л Чехээс ирсэн охины асуудал өндөр авсан болохоос биш өмнө нь Эрээнд монгол иргэд хилийн цаана орох зөвшөөрөл хүлээж хоригдсоор байсан. Замд дамжин өнгөрөх газраа очлоо гэхэд Монгол орох нислэг байхгүй байгаа юм чинь таньж мэдэхгүй газар илүү эрсдэлд учирна шүү дээ.
Оруулахгүй байгаа. Улаан-үд дээр бүтэн сар хүлээж байгаа 50 орчим хүн байна
Гадаад улсын иргэд иргэдээ буцааж авсангүй гэж элдэв хэл ам хийхгүй байгаа нь хуулиар өөрийнхөө хувь заяаг өөрсдөө хагриуцдаг учраас тэр юм билээ.Одоо УИХ-р хэлэлцэж яг тийм хууль гаргах шаардлага тулгарлаа..Сайн дураараа дэлхийгээр нэг аялж жуулчилж ажил хөдөлмөр эрэлдэг болсон үед тэр заалт маш чухал.Дэлхийн мухарт байгаа улсад тэнэж явж элдэв асуудалд орооцолдчихоод намайг ирж ав гээд байж таорахгүй.Манай улс эдийн засгийн хувьд АНУ шиг тэнхлүүн улс биш.өөртөө тохирсон хөнжилдөө л хөлөө жийнэ.Ийм хууль гарвал иргэд ч гэсэн олон долоон юм шаардахгүй шүү дээ.Айвал бүү хий,хийвэл бүү ай болно.Хаана хаанаа амар.
Гадаад орнууд өөрийн иргэддээ хилээ нээлттэй хэвээр байлгаж байгаа тул ийм хэл ам гарахгүй байгаа юм шүү. Ирж ав гэж гуйгаагүй, өөрсдөө яваад очиход оруулаач ээ л гэсэн шаардлага тавьж байгаа.
Өөрөө мэдээлэл мэдлэг хомс байна. 1. Монголоос бусад нь өөрийн иргэдээ оруулж байгаа. Үнэхээр ирэх боломжгүй гацсан бол тусгай нислэгээр ихэнх орнууд хүнээ шуурхай авчихсан. Ирж аваач гээд байгаа ч юм биш. Гэртээ орох эрхээ эдлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх нь төрийн үүрэг, хүмүүсээ оруулна гэвэл нислэгүүд ч явдагаараа яваад өөрсдөө яваад очоё л гээд байгаа. Түүнээс тэр дийлдэшгүй үнэтэй МИАТ-н нислэгийг заавал ирүүлэхийг хүсээгүй
Hunee husur haydag uls oron delhiid mongol gej ene uls bololtoi.Yu hiij baigaagaa bodoh tsag boljee.
Миеэгийн хуульч хариуцлагыг нь хүлээхгүй болхоор нэртэй шоу хийлгүй яахав. Орос Женко хүртэл хариуцлагыг нь хүлээхгүй болхоор гүйцэтгэх засаглалын ажилд хошуу дүрж шоудаж байхад.
Тархины тураалаа юм уншаад ойлгож ухах ухаан бна уу чамд. Коршинкноосоо тархиараа унасан золиг вэ чи. Хуульд зааснаар явах тухай яриад бна малаа.
хил хааснаас хойш хангалтттай судлахаар хугацаа өнгөрсөн. Монголд бга буудлууд, сувилалын газар, амралтын газар, өөр тусгаарлаж болох байрны эзэдтэй биечлэн уулзах уулзалт зохион байгуулж боломж бололцоо гаргалгаа юу бн ярилцлага хиймээр бн. зүгээр нэг албагы бичиг гаогачихаад суугаад баймааргүй бна УОК. шаардлагатай гэж үзвэл улсад төлдөг татварт нь хөнгөлөлт үзүүлэх, ажилчдыг хангамж энэ тэрийн асуудлаар дэмжлэг үзүүлээд эмч нар хүрэлцэхгүй гээд бга бол сайн дурын мэргэжилийн хүмүүс элсүүлж болно шүү дэ.
Жаргах гэж ч явна уу зовох гэж ч явна уу сэдэл зорилго нь хамаагүй Монгол хүн л буцаж ирэх эрхтэй. Энэ үндсэн эрхийг нь хүчээр хааж боож болохгүй. Олон хүнийг аврах бол нэг хүн үхэх ёстой гэсэн хууль байтугай хүн ёсны ёс зүй ч энэ дэлхий eртөнцөд байхгүй.
Зөв ярьжээ. Гаргалгаа нь ч зөв байна
yhsen hatsanii chini zeb yarih be?...ene metiin gelegnyyd gyzdag l baih syy!!!haraal id!!!!
Энэ еехен толгойт намрын сонгууль бодоод эхэлсэн байх шив!!
UOK MAN-n Hurelsuhiin zahialgaar l ajillaj baigaa.Tuunees irgedee hamgaalaagui dee..
10000 xynee avch diilexgyi geed baix um. Ub-aar dyyren baidag hotelyydiinxee ezdiig duudaad yyreg ogox xeregtei. Xymyysiig avch chadaxgyi gevel ezemshiliin erxiig tsytslax xeregtei. Tor tomor nyyree xaruulax xeregtei. Odoo second corona-giin phase exelchixeed baina. Byr olon xyn ovchilne. Yynees amjij byxii l arga xemjee avax xeregtei. Manai nogoo business xiideg bayan xymyys tyslax xeregtei.
ГҮНБИЛЭГ ЭЭ. НЭГ Л ИХ ҮНДСЭН ХУУЛЬ ЯРЬСАН АМЬТАН.ЧИНИЙ ЯРИАД БАЙГАА ҮНДСЭН ХУУЛИЙН БАТАЛГАА МОНГОЛД БАЙХГҮЙ .ЗҮГЭЭР МӨРӨӨРӨӨ НУТАГ ОРНОО ГОЛЖ ХАЯАГҮЙ ЭГЭЛ АМЬДАРЧ БАЙСАН ХҮМҮҮСИЙГ ЭРСДЭЛД ОРУУЛЖ БОЛОХГҮЙ. ГАДААДАД УРВАН ОДОГЧИДОД ЭРСЛЭЭС ЗУГТААЖ ИРЭХЭД Л ЭХ ОРОН МОНГОЛ ХЭРЭГТЭЙ БАЙГАА Ш ТЭЭ.
Чи наад үгээ тэр Никитоны Чинбаагаас эхлээд монголд эмчилгээгүй өвчнөө эмчлүүлэх гэж явсан хорт хавдартай хүмүүст хэлээрэй. Чиний хэлээд бгаа нутаг орноо голоод хаяад явсан би очиж та нарт гай болохгүй, одоо монголын бгаа арчаагүй бдлыг хараад орхиод явсандаа ч баярлаж бна, өөр улсад оршин суух эрхгүй, ганцхан монголын пасспорттойгоо бсан бол эдгээр гацсан хүмүүсийн оронд бх магадлал өндөр блаа.
ГҮНБИЛЭГ ЭЭ. НЭГ Л ИХ ҮНДСЭН ХУУЛЬ ЯРЬСАН АМЬТАН.ЧИНИЙ ЯРИАД БАЙГАА ҮНДСЭН ХУУЛИЙН БАТАЛГАА МОНГОЛД БАЙХГҮЙ .ЗҮГЭЭР МӨРӨӨРӨӨ НУТАГ ОРНОО ГОЛЖ ХАЯАГҮЙ ЭГЭЛ АМЬДАРЧ БАЙСАН ХҮМҮҮСИЙГ ЭРСДЭЛД ОРУУЛЖ БОЛОХГҮЙ. ГАДААДАД УРВАН ОДОГЧИДОД ЭРСЛЭЭС ЗУГТААЖ ИРЭХЭД Л ЭХ ОРОН МОНГОЛ ХЭРЭГТЭЙ БАЙГАА Ш ТЭЭ.
Mongol oron dotroocoo otood duuclaa shuu.novshnuud sereechei
Irgeddee eelgui uls orond hargis bodlogo baisaar bna.uneheer aimshigtai.hunii gazar Zovj tevcheeriig tesej yavaa mongoloo harahaar
Chi bitgii huts.mongol ulsad turcun mongol hunii erhiig chi haaj chadahgui.mongol hun delhiin ezen gedeg.tednii haana yavah cham metiin gulug barahgui shuu.alnaa Chamaig.
Gynbileg gel yy?cham sig geleg haa hyreh be?Olon doloo hychaad yzeerei!!!haraal idsen Gynbileg gel yy!!!!chamaig har nohoi bainga dagaj baigaa syy!!!her chiirtei eriig chini salgan aa!!!
Өөрөө мэдээлэл мэдлэг хомс байна. 1. Монголоос бусад нь өөрийн иргэдээ оруулж байгаа. Үнэхээр ирэх боломжгүй гацсан бол тусгай нислэгээр ихэнх орнууд хүнээ шуурхай авчихсан. Ирж аваач гээд байгаа ч юм биш. Гэртээ орох эрхээ эдлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх нь төрийн үүрэг, хүмүүсээ оруулна гэвэл нислэгүүд ч явдагаараа яваад өөрсдөө яваад очоё л гээд байгаа. Түүнээс тэр дийлдэшгүй үнэтэй МИАТ-н нислэгийг заавал ирүүлэхийг хүсээгүй
Өөрөө мэдээлэл мэдлэг хомс байна. 1. Монголоос бусад нь өөрийн иргэдээ оруулж байгаа. Үнэхээр ирэх боломжгүй гацсан бол тусгай нислэгээр ихэнх орнууд хүнээ шуурхай авчихсан. Ирж аваач гээд байгаа ч юм биш. Гэртээ орох эрхээ эдлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх нь төрийн үүрэг, хүмүүсээ оруулна гэвэл нислэгүүд ч явдагаараа яваад өөрсдөө яваад очоё л гээд байгаа. Түүнээс тэр дийлдэшгүй үнэтэй МИАТ-н нислэгийг заавал ирүүлэхийг хүсээгүй