УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээ нь Монголын ард түмэнд ашиггүй гэрээ болсон хэмээн үзэж “ямар тооцоо судалгаа туршлага ашиглаж энэхүү гэрээг байгуулсныг нь ард түмний өмнө сонсъё, ашиггүй гэрээ гэж байгаа үндэслэлээ би ард түмнийхээ өмнө хэлье, энэ талаар олон нийтийн өмнө хэлэлцье” хэмээн УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд асан С.Баярцогтыг халз мэтгэлцээнд урьсан. Харин С.Баярцогт “Гэрээний талаар нэгдсэн ойлголтгүй хүмүүс ийм асуудал гаргаад байна” гэсэн тайлбарыг өгч мэтгэлцээнийг хойшлуулаад байгаа. Тэгвэл энэ гэрээг судлаачид хэрхэн дүгнэж байгаа талаар систем судлаач Д.Банзрагчтай ярилцлаа. Түүний “Хязгааргүй дайны хэрэгсэл” гэсэн сонирхолтой нийтлэлийг уншигчиддаа хүргэж байсан билээ.
-Оюутолгойн гэрээ зөв эсэх талаар маргаантай байгаа. Та систем судлаачийн хувьд юу гэж дүгнэж байгаа вэ?
-Олон улсад ер нь 50 сая ам доллараас дээшхи зээлийн хүү жилийн 1-2 хувь л байдаг. Харин манай төрийн түшээд Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээгээр 1.7 млрд ам.долларыг жилийн бараг 9.0 хувийн хүүтэй зээллээ. Түүнийг ашгаасаа төлнө гэвэл найман жил зээлийн төлөлт хийхгүй. Ингээд найман жилийн хугацаанд хүү нь бодогдсоор бараг 1.3 млрд ам.доллар нэмж төлөх нь.
Үүний учрыг ойлгосон хэн ч гэсэн жирийн ард түмэн зүгээр сууж байгаад эх орныхоо баялгийг харийн хүнд өгчихөөд өөрсдөө өрөнд орчихлоо гэдгийг ойлгож байгаа. Товчоор хэлбэл, Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээ улс орны хувьд ашиггүй гэдгийг нотлох нэг л жишээ шүү дээ. Гэтэл энэ гэрээг байгуулахад жирийн малчин иргэн Монголын төрийг төлөөлөөгүй Монгол улсын Засгийн газрын гишүүн Сангийн сайд ахалж байгаад байгуулсан гэрээ.
Тиймээс хувийн ашиг сонирхлын үүднээс мөнгө авчихжээ гэдэг хар нийгэмд бий болохоос аргагүй шүү дээ. Ийм гэрээг зөв гэж яриад байна гэдэг бол дэлхийн эдийн засгийн залуурчид үүнийг “зөв, ашигтай” гээд гэрээ байгуулсан түшээдэд итгүүлчихсэн л хэрэг. Эсвэл тэд их хэмжээний мөнгө аваад ашиг сонирхлынхоо дагуу зөв гэж ярьж байна л гэсэн үг. Энэ бол эдийн засгийн залуурчдын хийсэн гавьяа. Засгийн газрын гишүүдийн ашиг сонирхол нь юу байсан түүнд нь нөлөөлөөд үр дүнгээ гаргачихлаа шүү дээ.
-Буурай улс орнуудыг эдийн засгаар нь сүйрүүлэх бодлого хэрэгжүүлдэг эдийн засгийн алуурчид байдаг тухай ярьдаг. Тэгвэл залуурчид гэж хэн бэ?
-Улс орныг хааш нь залах вэ, ард түмний тархийг яаж угаах вэ гэсэн ажлыг хийж байдаг мэргэжлийн аналитик ажилтнууд байдаг. Бидний сайн мэдэх Орос улсад гэхэд л Эдийн засгийн залуурчид ЗХУ-ыг, социализмыг яаж нураах вэ гэдэг дээр 1940 оноос л ажиллаж ирсэн түүхэн баримт байдаг. Эдийн засгийн алуурчид нийгмийг нураагаад өөрсдөө ашиг хонжоо хараад байдаг.
Харин залуурчид нь бүр аюултай. Хүмүүсийн сэтгэхүйг залдаг. Жишээ нь, улс үндэстний ард түмэн нь өлсөөд ирэхээр “ийм зүйл байдаг юм аа" гээд тайвшруулаад цаг хожоод байх ч гэдэг юм уу. Өөрөөр хэлбэл, сэтгэл зүйн дайны хэрэгсэл. Хүн төрөлхтний оюун ухаан муу, аймшигтай мөхөлд хөтлөгдөж байна аа гэдэг мөнгө, эд баялгаар хэмжих аргагүй сүйрэл шүү дээ.
-Эдийн засгийн залуурчдыг тэгээд хэн, хаана бэлтгээд байна вэ?
-Олон улсын тусгай том бүлэг байгаа. АНУ-д Берклигийн, Брүкиний гэх мэт ийм олон институт байна. Тэднийг АНУ-ын тив дамнасан корпорациудын томоохон сангууд санхүүжүүлдэг. Тэд олон зуун жилийн турш бий болгосон мөнгө, төгрөгний дэлхийг хүүлэх систем бий болгосныгоо хэрэгжүүлэхийн тулд бодлогоо тэднээр боловсруулуулдаг.
Энэ бол мэргэжпийн үйл ажиллагаа. Олон улсын Валютын сан, Дэлхийн банк ч бай тэд бодлогын хүрээн дэх гүйцэтгэлийн л аппарат. Бодлогыг нь хэрэгжүүлэгч механизм байгаа. Энэ бодлого дэлхийн хэмжээний геополитик дотор Монгол улс яг ямар ач холбогдолтой улс юм, Монгол улсыг яаж ашиглаж болох юм гээд бүх л асуудал орчихсон байдаг. Зарим тохиолдолд Монголыг шатрын хүү болгоод байна.
-Үүний цаана бизнесийн л ашиг сонирхол байдаг гэсэн үг үү?
-Геополитикийн гэж хэлж болно. Энэ бол дэлхийг газар зүйн байршил, улс төрийнх нь байдлаар яаж удирдах вэ гэсэн цогц бодлогын хэлбэр. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн тэдэн төгрөгийн ашиг энэ улсаас гаргаж авъя гэхээс илүү өөр бусад олон талаар нь судалж төлөвлөсөн байдаг. Эдийн засгийн хувьд хохироод өнгөрөх нь гэж бодвол эндүүрэл. Улс үндэстэний оршин тогтнох эс орших тухай асуудал шүү дээ.
Монголыг аваад үзэхэд 1990 оноос ардчилал руу орлоо, хүний эрх гээд олон болохгүй зүйлийг зөвтгөөд явчихсан. Түүнийг нь ТВ, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр байнга сурталчилна. Хүмүүс түүнийг нь ингэх л ёстой юм байлгүй дээ гээд хүлцэнгүй, хүлээн зөвшөөрөөд байдаг. Ингээд 20 жил өнгөрөхөд олон түмэн дахиад хууртагдахааргүй төлөвшиж байна шүү дээ.
Манай тогтолцоог өмнө нь ардчилал сайн, сайхан ирээдүй гэдгээр залж байсан бол хууртаж явсаар байгаад туйлдах цэгтээ хүрэхээрээ хүмүүс болохгүй байна гэдгээ гадарладаг болсон. Одоо болохгүй байна гэдгээ мэдсэн учраас ард түмэн өөрчлөлтийг хүснэ. Гэтэл нөгөө талд өнөөх гадаадын залуурчид 22 жил өөрсдийн алсын том зорилгодоо хүрэх гэж монголд хөрөнгө оруулалт хийж суурь хөрсөө бэлтгэсэн учраас тэдэнтэй зөрчилдөнө.
Гэхдээ тэдэнд дараагийн төлөвлөгөөгөө бас байж л байдаг. Судалгаанаас харахад залуурчид ямар ч улс оронд ганц бодлого барьдаггүй үндсэн болон нөөц хувилбар байдаг. Ер нь Монголд өнгөрсөн 20 жилд улс төр, эдийн засаг, нийгэм, аюулгүй байдлын дөрвөн давалгаа явсан гэж систем судлаачид үздэг. Энэ нь ч мөн л залуурчдын төлөвлөгөө. Жишээ нь ийм өгөгдөлд ийм хариу илэрнэ. Тэгэхээр дараагийнх нь гээд бүтэн 20 жилийн цогц бодлого явуулдгийг систем судлаачид харуулдаг. Манай орны хувьд нэг цикл дуусаад одоо дараагийн цикл эхэлчихсэн.
-Гадны ийм залуурчдын эсрэг үндэсний бодлогоор хариу үйлдэл үзүүлэх боломж бий юу?
-Мэдээж байлгүй яахав. Үндэстэн болгон өөр, өөрийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд тул янз бүрийн бодлого баримталж байна. Тийм механизм байхгүй бол улс орон цаг хугацааны явцад устаад дуусна.
-Манай бодлого сул учраас үндэсний аюулгүй байдалд гадаадын залуурчид заналхийлээд байна аа даа?
-Израйлийн үндэсний аюулгүй байдлаа боловсруулдаг нэг аргачлал байдаг. Тэр аргачлалаар хамгийн түрүүнд нэг л зүйлийг ярьдаг. Тэр нь бодит байдлыг гаргахдаа “жинхэнэ бодит байдал”, “төсөөлсөн бодит байдал" гэж гаргаад тэр хоёрын хооронд ямар зөрүү байгаагаар гаргадаг. Дээр нь цаг хугацааны хувьд богино хугацааны, удаан хугацааны гэсэн хэвтээ буюу босоо тэнхлэгээр харна.
Яагаад энэ босоо буюу хэвтээ тэнхлэгийг хараад байна вэ гэхээр жинхэнэ бодит байдал, төсөөлсөн бодит байдлыг зөрүүг үндэсний аюулгүй байдлынхаа үүднээс гаргаж ирж байж асуудалд хандлагт гол учир байгаа. Харин манайд бол үүнийг гаргаж тогтоохгүй болохоор манайд төсөөлсөн бодит байдлаар яваад байна. Оюутолгойн гэрээг зөв гэж бодож яваад л баталчихсан.
Дараа нь буруу гэж төсөөлөөд засах гээд байна. Яг ямар дүн шинжилгээгээр зөв, бурууг тогтоож байна ямар аргачлалаар гаргаж байна гэдэг нь тодорхой биш байна. Тэгэхээр манай төр ийм зүйлийг хийх институтгүй байгаа нь нэг талаасаа сохор, дүлийгээс өөрцгүй байна шүү дээ.
-Ийм дүгнэлтийг судлаачид гаргаад л ирсэн байна шүү дээ. Үүнийг төр хэрхэн ашиглах боломж байна вэ?
-Бид систем анализ гэж гурван жил ярьж байна. Одоо л хүмүүс жаахан ойлгож ирж байна шүү дээ. Тэр үед юу ч ойлгохгүй байсан. Манайд нэг дутагдалтай байгаа нь эскперт /шинжээч/ алга. Тэгэхээр нэг талаасаа нэгдүгээр ангийн тоо боддог хүнд наймдугаар ангийн тоо яриад үр дүнгүйтэй л адил юм даа. Нөгөө талаас хүний ёс зүйн төлөвшил, удам судар гэдэг талаас нь үзвэл хариуцлагагүй судлаач гэж байдаг.
Эндээс чиний хийсэн дүн шинжилгээ ямар түвшинд ашиглагдаж байна гэдгээс хүний хариуцлагын асуудал гарна. Дутуу хийчихээд төрийн хэмжээнд ч юм уу хэрэгжүүлчих юм бол тэр нь буруу байвал яах вэ, тэр нь их хор нөлөө учруулбал яах вэ. Тэгэхээр бид ч гэсэн хэрээ мэдэх хэрэгтэй л дээ. Ямар зүйлд дүн шинжилгээ хийж болох юм, юуг нь баталгаатай 100 хувь гэж хэлэх юм.
Гэхдээ 100 хувь гэж байхгүй л дээ. Тавиас дээш хувь байвал тэр нь бараг амжилт. Яагаад гэвэл нийгэм маш хурдан хувьсаад байна шүү дээ. Энэ хувьсаж байгаа орчинд түүнийг базаж эцсийн дүгнэлт гаргах боломжгүй юм.
-Ер нь систем судлаачид бусад судлаачдаас ямар ялгаатай вэ?
-Манайд ямар судалгааг ямар байгууллагаар хийлгэж болох вэ гэсэн стандарт байхгүй. Япон улс гэхэд л ийм судалгаагаа хараат бус төрийн бус байгууллага /ТББ/-аар хийлгэдэг байх жишээтэй. Систем судлаачид тухайн гаргасан хууль, шийдвэрийг хэрэгжүүлээд хэдэн жилийн дараа ямар үр дүн гарах вэ гэдгийг хардаг. Энэ шийдвэр амьдралд хэрэгжээд ямар үр дүнд хүрэх вэ гэдгийг хараад тэр үр дүн хэнд ашигтай вэ гэдгийг хөөгөөд явахаар аль улсын бодлого явж байна вэ гэдэг нь гараад ирдэг.
Хэдийгээр сайн боловсон хүчнүүдтэй ТББ байлаа ч тэдний цаана зохицуулагч нь монголын төлөө биш хүн байвал яах вэ гэдгийг харах ёстой. Ер нь төрийн нарийн зүйлийг зүгээр нэг байгууллагаар очоод хийлгэхгүй шүү дээ. ТББ гэж байгаа боловч тухайн хүмүүсийн удам судрыг нь харах хэрэгтэй. Тухайлбал, Германд 100 жилээр нь удам судрыг нь шалгаж байж төрийн том гүйцэтгэл, үндэсний аюулгүй байдалтай холбоотой ажлыг хийлгэдэг.
Ямар ч улс үндэсний аюулгүй байдалтай холбоотой асуудлаа гадаадын нарийн мэргэжлийн хүмүүсээр хийлгэдэггүй. Гэтэл манайхан дандаа гадаадын хүмүүсийг авчраад байгаа нь тэрчигтээ эрсдэл шүү дээ. Товчоор хэлбэл төрийн бодлогыг барьж явах боловсон хүчний уламжлалт бодлого бас алдагдсан байна гэж боддог. Харийнханд бид алган дээрх шиг нь харагдаж байна шүү дээ
-Манайд үндэсний ийм институц байгуулах потенциал байгаа юу, үүний төлөө төр юу хийх ёстой вэ?
-Өнөөдөр бид бодит үнэн, төсөөлсөн үнэнээ ялгаж чадахгүй байна. Төр засаг хэнд итгэж үүнийгээ хийлгэх вэ? Бид бие биенээ үл итгэсэн орчинд ажиллаж, амьдарч байна. Зөв санаа гаргаад очиход энэ юу хийгээд байна ард нь хэн байна гэсэн хардлага байна.
Гэхдээ хэзээ нэгэн цагт, хэн нэг нь зориглоод хийх хэрэгтэй л болно. Тийм хэрэгцээ улс орон нийгэмд аль хэдийнэ бий болсон шүү дээ. Ер нь хүмүүс үүнийг ойлгож байна уу, ойлгохгүй байна уу, дэмжиж байна уу үгүй юу гэдэг өнцгөөс харж болдоггүй сэдэв. Хоёрдугаарт, төр шийдвэрээ гаргаж дэмжээд энэ ажлыг хийлгэж эхэлбэл хүмүүс хийж үзэж, судалж байж л цааш явна шүү дээ.
Б.Жаргал
Эх сурвалж: “Хөдөлмөр Сонин”
Сэтгэгдэл0
Оюунтолгойн гэрээг нэг ч хоног хойш нь тавьж болохгүй. Шууд засах зогсоох замд цаг алдалгүй орцгооё!!!
uchirig n olood harzan humuusin 1 baina,bi ene talaar bas unshij uhsan ym bii...uurtuu chin holboo barival yaj holbogdoh uu
зөв дэмжиж байна
demjij bn zasaad geree baiguulsan etgeeded hariutslaga tootsoh heregtei
Hyatad ah naraas mungu zeeleech. Ted nar huugui zeel ugood buh yumiig chini achaad yavna daa. Ganbaatar ter zugruu l chigluuleed baina daa...
Hyatad ah nart bas ajilaa ugchihye. Zugeer l saihan ugsuniig n ideed suuy
1-2 huviin huutei zeel olddog yum bol Oyu Tolgoi XXK-d olood ugchihuuch. Tavan Tolgoid ch, bas Mongol Ulsiin ZG-t ch bas tiim huutei zeel oloh heregtei baigaa. XXB, HAAN Bank, Xas bank ene ter bugdeeree 8-9 huviin huutei bond zarj baisan sanagdah yum. iim yum ch medehgui baij system sudaldag genee.
хөөе чи Монголдоо явна гадаад улс хоорондын зээл энд яригдаж байна
medehgui baij bitgii medemhiir. bi olon ulsiin zah zeelees Mongoliin banknuud yamar huutei bond avdgiig yarij baina.Rio Tinto ooroo HSBC,Macquarie, Barclays zereg ariljaanii banknaas 6-7 huviin huutei zeel avdag yum baina.Tiim uchraas Delhiin Bank, Evropiin banknaas 2-3 huviin huutei zeel avch Oyu Tolgoid ashiglah geed hootsoldood baigaa yum
ter 1-2 % huutei zeelee tavan tolgoi bolon busad tusluud deer olood uguuch ho. Ih bayarlana daa. barimjaagui yum bichih yumdaa neg yum. Odoo baigaa tusluu ayataihan shig abaad ur dung n uzeesei bilee soliortsgoogood baih yum.
Монголд өнөөдөр нүүдлийн соёл, суурин соёл гэсэн хоёр өөр соёл зэрэгцэн оршиж байна. Нүүдлийн соёл нь хэдэн мянган жилийн настай бол суурин соёл нь зуу орчим жилийн настай. Зуу жилийн тэртээ нүүдэлчин сэтгэлгээ давамгайлж байсан бол өдгөө суурин сэтгэлгээ давамгайлах боллоо. Суурин соёл нь зөвлөлтийн сургуулиар дамжиж нэвтэрсэн. Гэхдээ зөвлөлтийн соёл нь суурин соёл дотроо бас их онцлогтой. Ер нь суурин соёл бол байгалийг эрхшээлдээ оруулах чиг хандлагатай. Байгалийн аливаа үзэгдэл бүхэн өөр, өөрийн хэлбэр дүрс, нас, хүйс, онцлогтой. Балчир насандаа нэг ааштай, хүнээр ярьвал хүүхэд мэт уулимтгай, тогтворгүй, бусдаас хамааралтай, эмзэг гэх мэт. Идэр насандаа, нилээд хүчээ хуримтлуулан эрчээ авчихсан, бусдаас хамаарахаасаа илүү бусдад нөлөөлөх чадвартай, янз бүрийн сөрөг хүчнүүд, сөрөг үзэгдлүүдтэй халз тулан өөрийн захиргаанд оруулах гэж тэмцэж чаддаг гэх мэт. Өтөл насандаа бол нас тогтож намба суусан хүн мэт юм юманд үсэж цовхчоод арсалдаж архираад байхгүй, ерөнхийдөө унтрах шат руугаа орно гэх мэт. Унтрана гэдэг нь заавал мөхнө, сөнөнө гэсэн утгатай байх албагүй, жишээ нь мөнхрөх, нирваан дүрийг олох гэсэн утгатай байж болно. Жишээ нь сурыг элдээд ном ёсоор нь эвлүүлэх юм бол хожим усанд яаж ч норгосон хэвээ алдахгүй, чанараа алдахгүй болж хэрсүүжнэ гэх үү, хатуужина гэхүү эсвэл хатаагдана гэж хэлж болно. Энэ бол байгалийн үзэгдэлд байдаг далд увьдсын зөвхөн ганц жишээ. Ийм гайхалтай увьдас байдгийг олж мэдээд түүнийг нь тусгай боловсруулалтын дагуу малын арьсанд шингээн сур гэдэг эдлэл, хэрэгслэл бий болгож чадаж байна гэдэг хүний ухааны ур юм. Ямар ч жирийн арьсанд, хэвэнд орж, орсон хэвээ алдахгүй удаан хадгалах тийм чанар, чадвар байхгүй. Гэтэл хүний ухаан арьсыг уярааж, дэвтээж, хатааж, элдэж, нухаж, татаж, чангааж, оролдсоор байгаад өнөөх арьсаа гөлийлгөж орхиж байна. Ингэж гөлийхөөрөө хэвээ алдахаа болино. Цоо шинэ шинж чанартай болж буй хэрэг. Зөвлөлтийн соёл гэдэг үүнтэй яг адил. Хүнийг нухаж мэрсээр байгаад гөлийлгөж орхино. Хэвээ ер алдахгүй. Хэвийг нь өөрчлөх гээд оролдвол буцаад хуучин хэв рүүгээ орох гээд зүтгэчихнэ. Хуучин социалист байсан улс орнууд зөвлөлтийн тогоонд удаан чануулаагүй гэсэндээ хэвээ хурдан алдаж байна. Хамгийн удаан чануулж, хамгийн удаан нухуулж, элдүүлсэн улс нь Орос, монгол хоёр юм даа. Ялангуяа Орос бол ханатал элдүүлсэн. Тийм болохоор хуучин сэтгэлгээнээсээ огт салж чадахгүй, нутгаа санан гүйдэг морь мэт захиргаадах сэтгэлгээ рүүгээ эргэж хальтраад байна уу даа гэсэн сэтгэгдэл төрж байна. Харин монголчууд эзэнт гүрний хэлтэрхий, хуучин бууны хугархай байсан юм гэсэндээ зөвлөлтийн сэтгэлгээнээс харьцангуй зовлон багатайгаар салж байна. Гэхдээ яг салаагүй, харин салах гэж янз бүрээр оролдож, чармайж байна. Өөр чамбай хүчээр нухуулна гэх үү. Хятад, Орос, Япон, Солонгос, Америк, Англи, Турк, Энэтхэг, Канад гэхчилэн янз янзын хүчээр тал талаас татуулж чангайлгаж, элдүүлж, нухуулж байна. Амихандаа хүнээр ажлаа хийлгүүлэх гэж бэлэнчилж буй царай нь тэр. Гэтэл яг энэ бэлэнчлэх сэтгэлгээ дээр нь үндэстэн давнасан луйварчид тоглож эхэлж байна уу даа. Монголчуудыг их зөөлөн самар гэж бодоод басамжлаад байгаа ч юм шиг. Үүнээс өөр зам байхгүй гэдэгт итгүүлнэ гэсэн тооцоотой бололтой. Монголчууд их гэнэн, итгэмтэй, цайлган зантай гээд цаад хүмүүс нь өөрсдөө бас итгэчихсэн юм шиг. Эд нар хаачив, хаа холдов гэсэн янзтай их л тайван байх чинь. Тэгвэл монголд сэтгэдэг хүмүүс бий, бид бол бэлэн гоймон биш, бид бол хатуу самар, биднийг тийм амархан цөмж чадахгүй гэдэг санааг илэрхийлж гаргах хүмүүс монгол орноос төрж байна гэдэг бидний бас л нэг бахархал мөн болов уу. Ерөнхийлөгч байсан хүн нь хүртэл эх орноо өмөөрөн шоронд хилс хэргээр ч болов ороод дуугаа хураахгүй, цор цор хийгээд байна гэдэг юм дуулгаж мэдэх л үйл ажиллагаа. Зөвлөлтийн соёлд далан жил нухуулсан бид үзэл суртал хэрхэн, яаж ажилладагийг гадарлана. Хүнийг яаж хоосон үнэнд итгүүлж дөнгөдгийг өнгөрсөн далан жилийн туршлагаараа мэднэ. Улс төрийн илбэ яаж ажилладгийг та бид төсөөлнө. Өөр ямар ч гарц байхгүй гэж яаж итгүүлдэг билээ? Үнэдээ ямар ч асуудалд гарц байдаг л байхгүй юу. Ямар ч мэхэнд хариу мэх гэж бий. Үүнийг бид хийж чадна гэдэгт итгэх хүмүүс монголчууд дотор цөөдөхгүй. Монгол ухаан гэж нэг айхтар үзэл байна шүү дээ, цаана чинь.
Монголд ер нь гуравдагч том орны хөрөнгө оруулалтыг зогсоож, цаашдаа бүр гаргах, тэгээд зөвхөн Хятад, Орос 2 л хуваан эзэмшиж байх сонирхол манай 2 хөршид их байгаа. Тэдний гар хөл бологсод л ардын баатар болоод л гуравдагч орны хөрөнгө оруулалтыг үзэн ядаж байна. Ж: Ганбаатар, Батэрдэнэ, Уянга г.м. Уг нь манайд Америк мэтийн том гүрний ашиг сонирхол ороод ирвэл Монголын тусгаар тогтнолд маш их хэрэгтэй дээ. Энэ чинь тав арван зоосны илүү дутуугаас хамаагүй том асуудал юм шүү.
USA-iin erh ashig gedeg bol zugeer l zuud zergelee shig yum baina.
USA-iin erh ashig l gene. Uunii tsaana Hytad l baidag baihgui yuuuu. USA manai gazar nutag bayalagiig bi ta nariig Hytadaas hamgaalana gej avaad daraa ni Hytadad zardag. Sxema- ni ugaasaa iim. Mongol bol zugeer l togloom bolj baina.
Монголын ирээдүйн хөгжлийн нууц эрдэмгүй улс төрчдөд бус ээрүүл барьсан монголын эмээд бий юү? Монголд айл өрх бүр үйлдвэр байсан тул хагас сая үйлдвэр байжээ. Монгол айл бүр юуны урьд цагаан идээний өвөрмөц үйлдвэр байлаа.(Уураг бүгсэх, тараг бүрэх, сүүгээ загсаах, өрөм хураах, бяслаг шахах, тогоо нэрэх, ааруул дарах, хонь ямаа саах, гүү саах, айраг исгэх айраг бүлэх...) Энэхүү үйлдвэрлэл хагас жил үргэлжилж, хэд хэдэн уут, тулам, шуудай ааруул, ээзгий, хурууд, бяслаг, хоёр гурван гүзээ тос, зөөхий, хольцтой тос, хэдэн олгой шар тос, хуруу зузаан тогооны өрөм арав хориодыг бэлтгэж амжина. Мөн цагаан идээний хажуугаар улаан идээний томоохон үйлдвэр эрхэлнэ.Улаан идээ бэлтгэсний дараа малынхаа арьс ширийг нь урь идүүлж тусгайлан боловсруулахаар хадгална. Хавар цагаан идээ элбэгшихийн үеэр эдээлж илдэхийг нь элдэж, сур хийхийг нь болгоно. Бог малын арьсыг өвөлдөө элдэж дээлийн дотор бэлтгэнэ. Шөрмөсийг нь цуулан томж маш бөх утас хийж авна. Ноосыг түүдэглэн ээрч томж дээс, хошлон гөрмөл, сүлжмэл хийнэ. Ээрүүл барьсан эмгэн айл бүрт байх тул түүнийг хийх хүн тун мундахгүй. Үхрийн ширээр хөм, булигаар, хөхүүрий шир зэргийг хийнэ. Зооны ширээр сур эсгэнэ. Зарим нэг турсага тарзыг бол шууд дэвсгэр хийчихнэ. Идшинд өвөл авсан малын эвэр туруугаар товч, хутганы иш, шор, зэлний чагт гэхчилэн хийхгүй юм үгүй. Монголчууд таргийн таван ямаан дээрээ тариа будааны нэмэр авдаг байлаа. Арвайн гурил, цулхирын гурил хийнэ. Бараг айл бүрд байх чулуун тээрмээр гурил болгоод арьсан тулмандаа савлаж аваад хүнсэндээ хэрэглэнэ...Хүнс тэжээлийн асуудлыг монгол хүн хамгийн өвөрмөц, хамгийн хямдхан аргаар өөрсдөө, өрх айл дотроо ингээд шийдвэрлэчихдэг байв.(Л.Түдэв. “Өрх бүр үйлдвэр”, “Хүн бүр үйлдвэрлэгч” цуврал нийтлэл, 1991 он) Ийнхүү монгол хүн монгол гэртээ 100 гаруй төрлийн жижиг үйлдвэрлэлийг явуулдаг, гадаадаас юу ч авахгүй бүх юмаа өөрсдөө хийчихдэг байсан цаг саяхан. Мэдээж техник технологи хөгжсөн өнөө үед гэртээ гурил тээрэмдээд, утас ээрээд суухгүй ч аливаа бараа бүтээгдэхүүнээ өөрсдөө хийж, үйлдвэрлэх нь хөгжлийн үндэс гэдгийг ухамсарлаасай гэдэг үүднээс дээрх жишээг татлаа. Манайхан үүнийгээ ойлгоод үйлдвэржилт, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжицгээе, жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих гээд яриад байгаа ч эдийн засаг нь харийнхны хараанд орчихсон, улс төрчид нь хувийн ашиг хонжоо хайсан, хээл хахууль шударга бусын үүр уурхай болсон нийгэмд дээрх зүйл хий хоосон яриа төдий зүйл юм. Дэлхийн улс орнуудыг нэг амд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн хэдэн доллар оногдож байгаагаар нь өндөр хөгжилтэй, үсрэнгүй хөгжиж буй, хөгжиж буй, буурай хөгжилтэй буюу ядуу, нэн ядуу хэмээн ангилдаг. Манай улсын нэг хүнд ногдох ДНБ-ий хэмжээ сүүлийн үед уул уурхайн хийрхэлээр нэмэгдээд байгааг эс тооцвол 1990- 2000 оны үед 500-1000 $ доллар байв. Энэ нь бол ядуу, нэн ядуу орны үзүүлэлт. Ний нуугүй хэлэхэд Африк “найзуудтайгаа” л жагсдаг байлаа. Түүнээс өмнө ч улс орон хөгжлийн өндөр түвшинд хүрч байсангүй. Гэвч Монголчууд хэзээ ч өлсөж турч үхэж байсангүй, цаашид ч үгүй. Одоо монгол хүн архинд хордож үхэж байгаагаас өл хоолгүй өлсөж үхсэн нь үгүй. Аргаа барахад гэдэс доторхноор шөл хийгээд уухад “под” хийгээл явчихна. Дээх нь “Танайд хоноё”-ийн Алтантүрүү нэг “танк”-нд хоносон доо. Тэнд амьдардаг 4-5 нөхрийн яриагаар бол, 500 төгрөгөөр гэдэс, дотор, 500 төгрөгөөр будаа, сонгино аваад шөл хийгээд иддэг. 1000 төгрөг бид тавын нэг удаагийн хоолонд хангалттай гэж “авч байсан”. Үнэн худлыг нь хэлж мэдэхгүй юм даа. Одоохондоо Африкийн ядуу улсын араас орчихоогүй нь эрдэнэт малын буян хишиг юм. Иймд бид бэлчээрийн мал аж ахуйгаа улам бүр хөгжүүлэх нь зайлшгүй агаад ХАА бол Монгол улсын хөгжлийн суурь байхаас ч аргагүй юм. Ялангуяа уламжлалт малчин өрх гэрийн үйлдвэрлэлийг сэргээх, шинэ шатанд гарган хөгжүүлэх шаардлагатай байна. Малчид маань ааруул идээ, идэш хоолоо ч нэг юм төхөөрчихөөд байна. Харин ардын гар урлал, мал аж ахуйн тоног хэрэгсэл хийх уламжлалаа гээж буй нь их харамсалтай юм. Хөдөөгүүр явахад сайхан малын хашаа барьж, сур элдэж, арьс нэхий боловсруулж, гэрийн мод хийж, дээлээ урлаж буй хүмүүс эрс цөөрчээ. Анзаараггүй харвал зүгээр нэг арьс нэхий боловсруулж, сур элдэж байгаа боловч түүнийг бэлтгэж буй арга технологи, малчин ардын олон жилийн амьдралын туршлагад тулгуурласан шинжлэх ухааны томоохон ололт, нээлтүүд агуулагдаж байдаг нь хамгийн чухал юм. Одоо бидний “моодорхоод” байгаа шинжлэх ухаан, судалгаа шинжилгээ, иноваци, үйлдвэрлэл гэдэг юмыг малчин ард аль хэдийн хэрэгжүүлчихжээ.
Тэгэхээр энэ уламжлал дээр суурилсан судалгаа шинжилгээ, жижиг дунд үйлдвэрүүдийг хөгжүүлэх ёстой. Энгийн жишээ өгүүлье. Та жинхэнэ монгол цавууг мэдэх үү. Намайг бага байхад ээжийн орны хөлийн шургуулганд хатуу, гонцгой, гурван хуруун чинээ хатуу хар зүйл байхыг хэдэнтээ идэх юм хэмээн амандаа зууж, иддэг юм биш монгол цавуу гэдгийг мэдэж авснаа бүүр түүр санаж байна. Монголчууд хонь ямааны арьсны тасархай, хөдөс, илэг, зулбадай хонь ямааны дутуу гарсан төл зэргийг ширмэн тогоонд, нэг хоног дэвтээн 3 хоног усыг нь ширгэтэл буцалгана.Шор модонд хонины сүүлний өөх хатгаж, тогооных нь дотор ирмэгийг тойрууланүргэлж тосолж наалдахаас сэргийлнэ. Модоор хутгаж өргөхөд сунаж нарийсан тасарч байвал боллоо гэж үзэж бяслаг адил зүсэж хатаана. Мөн нунтагласан банлаг, хунчирын шүүс хийвэл илүү сайн цавуу болно. Бас бугын эвэр,загасны мах, загасны арьс, бусад амьтны махаар ч цавуу хийж байжээ. Энэ цавуу модыг наасан бол сүхээр цавчиж салгана уу гэхээс наалдаасаар сална гэж огт үгүй. Үүгээр наасан морин хуур, монгол гэр, монгол тэрэг, монгол авдар дор хаяж 100 жилийн гарын ая даана даа. Монгол цавууг огт хэрэглэхээ больсон юм болов уу гэтэл “Эрийн гурван наадам” ХХК нь монгол цавуугаа одоо хүртэл бага ч болов үйлдвэрлэж, нум сумаа нааж буй сайхан мэдээ байна.Тус компаний захирал Т.Батмөнхтэй хийсэн ярилцлагыг хэсгээс сонирхуулъя, ....Монгол аргаар хийсэн цавуу бас л өөр үү? -Дээр үед цавууг өөрсдөө буцалгадаг байж. Харамсалтай нь хятадууд гангар шаазан хийдэг патентаа бусдад алдсан шиг өвөг дээдсийнхээ цавуу хийдэг байсан нууцыг алдсанаас тодорхой жор үлдсэнгүй. -Үйлдвэрлэл эрхэлж байгаагийн хувьд цавуу хийдэг байсан тэр уламжлалыг нь судалж үзэв үү? -Гаднаас худалдаж авна гэхээр өртөг ихтэйгээс гадна шаардлага хангахгүй. Хятадын цавуу л гэхэд ер наасан болохгүй. Тийм болохоор өөрсдөө хуучин уламжлалаар нь монгол аргаар цавуугаа хийж байгаа. Налайхад амьдардаг ная гарсан нэгэн хөгшнөөр заалгасан. -Тэр цавууг яаж буцалгадаг тухай сонирхуулахгүй юу? -Үхрийн арьс ширний годыг загасны махтай хольж буцалгана. Ингэхдээ тасралтгүй 72 цаг чанаж жинхэнэ шөрмөс тавих цавуу гаргаж авч байгаа юм л даа. Цавуугаа буцалгахдаа огтхон ч хайнга хандаж болохгүй. Хоёр хүн ээлжлээд гурван өдөр шөнө буцалгадаг гээд бод доо. Бас бус юм бий л дээ. Тэр бүрийг тоочоод яах вэ. -Багагүй түлш орох нь ээ. -Тэгэлгүй яахав. Түлш хэмнэхийн тухайд өндөр даралтаар хайлуулдаг тогоог ашиглах хэрэгтэй юм билээ. Бид тэр тогоог хэрэглэж үзсэн. Боломжийн санагдсан шүү. -Цахилгаангүйгээр хийх өөр арга байж болох уу. Томоохон зууханд гал түлээд буцалгаж болох биш үү? -Ер нь л аль болох хэмнэлт талаас нь хийхийг зорино л доо. Ингэхдээ чанарыг орхигдуулж болохгүй. Зун намрын цагт бол хангай газар очоод, танилынхаа гадаа томоохон “поошгон” зуухан дээр 30-40 кг цавуу бэлтгэж авдаг л даа. Энэхүү цавууны орц найрлагыг хадгалан, орчин үеийн техник технологоор боловсруулж, үйлдвэрлэл, зах зээлд нэвтрүүлэхэд бид гадаадаас янз бүрийн цавуу авах шаардлагагүй л юм. Гэтэл өнөөдөр хүн ардыг удам угсаагаар нь устгах хэмжээний архи, спиртийн үйлдвэрлэлийн цэцэглэлт, гадныханд зориулсан ноолуурын хувцасны хэдэн үйлдвэрийг эс тооцвол үндэсний үйлдвэрлэл бараг алга. Монголчуудын хийсэн зүйл гэж үгүй байна. Өмсөж буй хувцас, унаж буй машин, барьж буй утас, идэж буй хоол бүгд гадаад, бүх мөнгө нь гадагшаа урсана. Энэ замаар удаан явбал энэ улс орон сүйрнэ. Харин хүн бүр үйлдвэрлэгч, өрх бүр үйлдвэрлэл эрхэлдэг үндэсний уламжлалаа сэргээн, өрх гэрийн үйлдвэрлэлээ орчин үеийн техник технологийн ололтой хослуулан хөгжүүлэх улс орны хөгжлийн үндэс болно гэдгийн дахин давтан хэлье. Бидэнд үйлдвэрлэлийн уламжлал, асар их туршлага байсаар атал дандаа л гадаад орны туршлагыг илүүд үзэж, гадны юмыг хуулбарладаг. Гэтэл тэр гадны өндөр хөгжилтэй орнуудын хөгжсөн шалтгаан нь ердөө л үндэсний жижиг, дунд үйлдвэрээ хөгжүүлж, дунд орлоготой иргэдийг (дундчууд) олон болгосон явдал байв. Алив зүйлд авах гээхийн ухаанаар хандацгаая.
america-uud yag zevsgiin hucheer mongoliig hamgaalj chadahgui shuu , hyatad oros 2iin goloor hench orj chadahgui.huuli durmiin daguu ajildag, baigald eeltei, ard tumend chiregdel uchruulah durgui zondoo l saihan gadaadiin horongo oruulagch corporatsiud baina shd ted nar mongoliin tor shig iim baliar heel hahuuli,huuli erhzuin togtvorgui gazar orj irhees aij baigaa shd. huulia todorhoi bolgood, heel hahuuli, etic saitai bolchuul zov humuus orj irnee sanaa zovoltgui
Нүүдлийн соёл бол хүний хөдөлмөр гэхээсээ илүү ухааныг шүтдэг соёл. Ялангуяа монгол орон бол дэлхийн зулай гэж нэрлэгдэх асар эмзэг газар. Байгаль цаг уур нь маш тогтворгүй, асар их хувирамтгай, мөхөхдөө ч амархан, сэхэхдээ ч амархан гэдэг чинь тогтуун суурин амьдралтай хүний хувьд бол тогтож суухын аргагүй гэж хэлмээр ороо бусгаа нутаг. Ийм газар бол яах аргагүй юмны арга, эвийг олох ухаан тун чухал. Байнгын эрсдэлтэй, үргэлж нүүж, сууж явдаг хүний хувьд амьдралын найдвартай баталгаа гэж байхгүй. Мал, хөрөнгө хэзээ ч яаж ч үрэгдэж болно. Тийм болохоор амьдралын баталгаа нь хүмүүсийн хоорондын нөхөрсөг, найрсаг харилцаа болж өгдөг. Бид хөдөө, гадаа явахдаа эзгүй айлд ч хамаагүй тухлаад бараг л эзэн нь аятай аашилж суудаг нь нүүдлийн соёлын амьдралын баталгаа өнөө хэр хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаагийн илрэл гэлтэй. Эд хогшил цуглуулаад суудаггүй болохоор хөдөлмөрийн үр цэнийг төдийлөн тоохгүй. Хөдөлмөрийн үр шимийг тоохгүй болохоор хөдөлмөрийн үр шимээр бүтсэн эдлэл хэрэгслэлийг тэгтлээ шүтээд байхгүй. Хоорондоо илүү дутуугаа чөлөөтэй солилцоод алдагдлаа, сураг тасарлаа гэхэд хойноос нь сураг чимээ тавьж хөөцөлдөж суудаггүй. Гарах гарз нь гараа л биз. Одоо яахав, яахав гэнэ. Суурин соёлын хүмүүс хөдөлмөрийн үнэ цэнийг сайн мэднэ. Ширхэг хатаас бүтээхэд хэрхэн яаж зовдог зовлонг нь яс махандаа шингэтэл ойлгосон улс. Нэг дор олон мянган жил шавааралдаж суусан болохоор хэрүүл, уруул, хэрэг түвэг тасрахгүй, өвөр зуураа залхтлаа тэмцэлдсэн болохоор нийгмийн хэв журам, дэг ёс гэж юу байдаг сайтар ойлгосон, түүнийгээ ягштал мөрдөх ёс заншилтай болсон байдаг. Хөдөлмөрийн үнэ цэнийг үнэлдэг болохоор хувийн өмч хөрөнгийг сайн хамгаалж чаддаг. Хувийн өмч хөрөнгө, ажил хөдөлмөр, мэргэжил нь амьдралын баталгаа болж чаддаг. Элдэв дайн, дажин, хямрал нүүрлэн хулгай дээрэм гаарахгүй л бол тэр шүү дээ. Өөрсдийгөө байгалиас тасарч амьдарч байгаагаа мэддэг тул элдэв таримал цэцэг, навч, өвс ургамал, мод, бут тарина, хиймэл нуур, цөөрөм, гол ус бүтээнэ. Тэр бүтээснийг нь гүйж очоод эвдэх, нураах хүн байхгүй. Энэ бол суурин соёл. Харин нүүдлийн соёл үүнийг огт тоохгүй. Угаасаа байгаль дээр бүх зүйл нь бэлэн. Өвс ногоо, ургах, гол горхи урсахад малчин хүний хөлс, хүч огт орохгүй. Өвс, усаа яаж цаг нарыг нь тохируулж эвтэйхэн ашиглахаа бодохоос бус арчилж тордоно гэсэн ойлголт байхгүй. Энэ хоёр соёл бол ойлгомжтой. Нүүдлийн ба суурин соёл. Гэтэл хот суурин бараадсан монголчуудыг ямар соёлтой хүмүүс вэ гэж тодорхойлох тун түвэгтэй. Нүүдлийн гэхэд нүүдлийн биш, суурин гэхэд суурин биш. Гарал үүсэл нь тодорхойгүй, өөрөөр хэлбэл итгэл үнэмшил нь алаг цоог, баримлын шавар мэт юу л бол юу болж хувирах хэлбэр дүрсгүй ийм л улс. Гадаадад очвол гадаад хүн болж маяглана, хөдөө очвол хөдөөний хүн болж жүжиглэнэ. Ийм хэлбэр дүрсгүй хүмүүс олшроод байна уу даа. Тэдэнд байдаг ганц итгэл үнэмшил нь мөнгө, хөрөнгө. Гэхдээ хөлсөө урсгаж олох нь ичгэвтэр. Харин зальдаж, хулхидаж олох нь амттай. Яаж хулхидснаараа хоорондоо уралдана, түүгээрээ сайрхана. Хүн хулхидахдаа ямар ч дүрд хувирч чадна. Сайд, захирал, зөвлөх, сургагч, эмч, ер нь ямар ч дүрд түвэггүй хувирна. Тийм хүмүүс нь монгол хэлээр ярьдаг, монгол ёс заншил үнэртүүлсэн монгол царайтай хүмүүс байдаг болохоор тэднийг дайснууд гэж ялгаж харж чаддаггүй. Тийм болохоор тэд өөрсдийн атгаг санаагаа элдэв саадгүйгээр түвэггүй хэрэгжүүлж чаддаг. Монголчуудын ярьдгаар, хээрийн боохоотой нийлсэн жингэрүүд. Тэр хүмүүс гадныхантай нийлээд юу ч хийхээс сийхгүй. Мэдээж гадныхантай нийлж монгол орныг хөгжүүлнэ, ард олноо жаргаана, хүмүүс юу ч хийгээд хэрэггүй, цаг нь болохоор мөнгөөр бороо оруулна гэж цуурна. Иймэрхүү цуурхалд итгэж балрах вий гэсэн айдас, болгоомжлол олон хүнд бий. Хэн нэгний хоосон үг, хий цуурхалд итгэх огт хэрэггүй, далан жил биднийг жаргаана гэж молиго үмхүүлснийг арай мартаагүй байлгүй. Энэ орны эзэн хэн бэ, бид хаашаа явж байна, хаа хүрэхээр тэмүүлнэ вэ гэдгээ дахин сайн сайтар тунгаахад оройтоогүй байна. Ард нийтээрээ сайн хэлэлцэх хэрэгтэй. Биднийг чулуу хөөлгөөд байна уу гэсэн шинж тэмдгүүд хангалттай илэрч байна.
Товчоор хэлэхэд төрийн уламжилагддаг хар бодлого ,эв нэгдэл ,монголоо гэсэн хүн бүрийн сэтгэл гэсэн 3 зүйлийг бүгдээрээ бий болгож Монголоо аврах хэрэгтэй байна.Тэгэхгүй бол Африк боллоо Бүгдээрээ
с,Баярцогт хахууль авсан нь тодорхой,эх орныхоо баялагийг өгчихөөд өрөнд ордог ямар тэнэг явдал бэ,Баярцогтоо чи тэнэг юм уу,айгаагүй бол мэтгэлцээч,гэрээг ойлгоогүй тэнэг юм нууд гэж олон түмнийг басамжилхаа боль,чи монгол цустай бол үнэн үг хэлэх цаг болсон,үнэн хэзээд ялна,гадныханд худалдагдахаа больцгооё,
Ganbaatar 3 dagch orniig uguisgeegui zugeer l 34 huviig l baga baina gej uzej baigaa hun bas royalti gedeg ner tomyog il gargasan tuunees bish hujaagiin gar hol bish!!!
Энэ Баярцогт яг нөгөө Баабар шиг гадаадын хөлсний этгээд.
Hugjliin gol yndes n uuriin yndestnii erdem chadvartai medlegtei bolovson hychind tulguurlasan shinjleh uhaanii yndeslelteigeer alivaa zyild hanadj baij hugjinu.Meregjil byriin ajliig zuvhun meregjliin hymyyseer meregjliin ekspertiin dyngelteer l hiih heregtei. Tegeed l bid huuliin daguu byh zyiliig hiih estoi. Mongolchuud bid l uls ornoo hugjyylehees gadniihan tengyydiig madalj heden hevlesen tsaasaa uguud orond n manaihaas bayalagiig avaad deeremdeed l uls orniig n tsulmuj duusgadag . Mongolchuud uhaantai baival tednii esreg temtsej chadna shyydee.
Рио тинто болон Авенхой компаний вэб сайтаар ороод хараарай!2-улиралын санхуугийн тайланд 2%ийн зээлийн хуу толно гэж тодорхой байгаа шуу хумуусээ ороод хараарай!
Ц.Амгаланбаяр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаяртай холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээр прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгүйгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар Зочин Зочин, 2012-10-08 11:37:49, 124.158.125.112Хариу бичих Ц.Амгаланбаяр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаяртай холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээр прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгүйгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар Зочин Зочин, 2012-10-08 11:37:54, 124.158.125.112Хариу бичих Ц.Амгаланбаяр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаяртай холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээр прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгүйгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар Зочин Зочин, 2012-10-08 11:37:58, 124.158.125.112Хариу бичих Ц.Амгаланбаяр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаяртай холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээр прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгүйгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар Зочин
хЦ.Амгаланб� �яр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаярта� � холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээ р прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгү йгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар ЗочинЗочин, 2012-10-08 11:37:58, 124.158.125.112Хариу бичихЦ.Амгаланб� �яр нь цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаануудын угшилтай хүн. Замын цагдаагийн газрын даргаар ажиллаж байгаад хэрэгт холбогдон шалгуулж, дараа нь Цагдаагийн академийн захирлаар түр ажиллаж байгаад 2007 онд ОБЕГ-ын даргын албанд томилогдон төсвийн хөрөнгөөр тэрбумтан болох гараагаа эхэлсэн. Ц.Амгаланбаяр ОБЕГ-ын даргын албан тушаалд томилогдоод тав ч хоноогvй байж, тараа таниулсан гэдгийг уншигчид маань санаж байгаа байх. Дур мэдэн халаа сэлгээ хийж, өөрийн хvмvvсээ Онцгой байдлын албанд ажилтай болгосон, гаргасан тушаал, шийдвэр болгон нь хууль зөрчсөн, төсвийн хөрөнгийг зvй бусаар завшсан гээд сүүлийн жилүүдэд тvvний хууль бус vйлдэлтэй холбоотой мэдээлэл тасраагvй. Хууль хяналтынхан нэг бус шалгаж байсан удаатай ч тэрээр энэ бvхнийг хэрхэн зохицуулж, хав дарж өнгөрөөж буй нь бас л сонирхол татна. Ц.Амгаланбаяр хууль зөрчсөн, тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ дутуу мэдүүлдэг гэж байнга хэл амны бай болж байдаг нэгэн. Тийм ч учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Амагаланбаярт генерал цол олгохоос татгалзсныг эх сурвалж өгүүлж байна. Өнгөрөгч хавар Дорнод аймгийн Баяндун суманд гарсан тvймрийг унтраахаар ажиллаж байсан 4 аврагч, гал сөнөөгч амиа алдаж, 1 аврагчийн бие 60 хувь тvлэгдэж, vхэл амьдралын зааг дээр эмчлүүлж байгаа. Нас барсан 4 аврагчийн 1 нь эмнэлэгт амьд ирсэн бөгөөд гадаадад эмчлүүлэх зардлыг нь Ц.Амгаланбаяр шийдвэрлэхгүй удааснаас шархаа даалгүй нас барсан байна. Уг нь голд тулаад унтрах байсан түймэрт Ц.Амгаланбаяр эндээс загнасаар байгаад аврагчдыг үхэл рүү түлхсэн хэмээн аймгийнхан ярьцгааж байна. Уг харамсалт явдалтай холбогдуулан ОБЕГ-ын дарга Ц.Амгаланбаяр “би хариуцлага хvлээхэд бэлэн. Надад хариуцлагаас зайлсхийх шалтгаан байхгvй” хэмээн мэдэгдэж, шударга, хариуцлагатай албан тушаалтны дvрд тоглож байсан. Тухайн үед “Гал түймрийг унтраахаар ажиллаж байсан алба хаагчид ямар техник хэрэгсэл ашиглаж байсан юм бэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Ц.Амгаланбаяр “Ой хээрийн түймэр унтраахад ашиглагдах техник хэрэгсэл хязгаарлагдмал байдаг” гэж хээв нэг хариулж байсан. Уг нь өөрөө баяжих, хөрөнгөжих сэтгэлгээгээ хойш тавиад ажилласан бол аврагчдийг гал унтраах багаж хэрэгсэл, галаас хамгаалах хувцсаар хангах бололцоо байсан. Ц.Амгаланбаяр төсвийн хөрөнгөнөөс амжилттай хумсалсныхаа дүнд хотын “А” зэрэглэлийн бүс буюу 1-р төрөх эмнэлэгийн зүүн талд TG төв хэмээх том хаягтай 6 давхар барилга хувьдаа барьж бусдад түрээслэсэн, Зайсангийн аманд 10 орчим өрөөтэй тансаг харшид амьдарч байгаа, мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд хадгаламжиндаа 100 сая орчим төгрөгтэй болсон. Уг нь, Ц.Амгаланбаяр аль эрт хууль бус vйлдлийнхээ хариуд хариуцлагаа vvрээд явах ёстой байсан юм. Ц.Амгаланбаярта� � холбоотой сөрөг мэдээ мэдээллүүд тасрахгүй гарсаар байна. Хамгийн сүүлд л гэхэд Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга А гэгч ууж согтууран машин барьж яваад гурван хүний амь насанд хүрсэн байна. Өмнө нь А-г үе үе архи ууж байгаа талаар аймгийн удирдлагаас Ц.Амгаланбаярт мэдээлж байсан тухай эх сурвалж өгүүлж байна. Гэвч Ц.Амгаланбаяр уг этгээдтэй хариуцлага тооцоогүйгээс хэрэг үйлдэгдэх нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Мөн хэдхэн хоногийн өмнө тус байгууллагын алба хаагчид дээд удирдлагын тушаалаар хувийн орон сууцны барилга дээр ажиллаж байгаад ахлах дэслэгч О гэгч хүнд бэртэн нэг нүд нь таг сохорсон байна. О-г эмнэлэгт эмчлүүлж байхад нь түүнийг хүнтэй уулзуулахгүй, ярилцлага өгүүлэхгүй, зураг авахуулахгүй байхын тулд байнгын харуул манаатай байлгасан. Одоо өрөөсөн нүдгүй болсон О-г аврагч Ч-гээр байнга асруулахаар ажлаас нь чөлөө өгсөн байна. Хамгийн хачирхалтай нь дээрх хоёр гэмт үйлдлийн талаар Шинэчлэлийн Засгийн газрын Шадар сайдад ердөө мэдээлээгүй байсан байна. Гай болж нэгэн сэтгүүлч Шадар сайдыг Аврах тусгай ангид ажиллах үеэр хувийн барилга дээр ажиллаж байгаад хүнд бэртсэн О гэгчийн талаар асуулт тавьснаар хэрэг мандах нь тэр. Уг ажиллагааны дараагаар Ц.Амгаланбаяр өөрийн хэвлэлийн ажилтнуудаа өрөөндөө дуудан тэр сэтгүүлчээр яах гэж тийм асуулт тавиулав. Ямар зорилготой ингэв, яагаад асуулгахгүй байж чаддаггүй юм бэ? хална, зайлуулна гэж загнасан байна. Эндээс харахад өөрийн үйл ажиллагаатай холбоотой алдаа, дутагдлаа ямар нэгэн байдлаар дарж өнгөрөөдөг талаар тус салбарын албан хаагчдын дунд тархсан яриа үнэн болохыг нотолж байна. Ц.Амгаланбаяр нь гэмт үйлдлийг төдийгүй 2010 онд малын гоц халдварт өвчнийг хүртэл нуун дарж нэг айлын хотонд нь нам дарчих байсан шүлхийг төрийн өндөрлөгүүд болон нийтэд зарлан мэдээлээгүйгээс болж газар авахуулан 5 аймгийн 24 сумыг хамруулж 25 мянга гаруй малыг устгалд оруулж, улсад 8 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учруулжээ. Ц.Амгаланбаяр хууль бус vйлдлээ нуухын тулд 2008-2010 онд жил бүр байгууллагынхаа 10-12 хvнийг Хайнанд 7-10 хоног, 2011 онд 26 хvнийг Сингапур, Малайзад долоо хоног төсвийн мөнгөөр аялуулсан, зөвхөн энэ жилийн аялалд л гэхэд 78000 ам.доллар буюу 103 сая төгрөг зориулалтын бусаар зарцуулсан мэдээлэл байна. Ц.Амгаланбаяр цагдаагаас өөрийн жолоочоор дагуулж ирсэн Гантулгаа онцгойгийн Автобаазын даргаар томилсон. Гантулга нь тус баазын 5-н автомашиныг акталсан нэрээр хувьдаа авч, төрийн өмчийг завшсан байна. Гантулгыг энэ үйлдэлд нь Авилгатай тэмцэх газраас эрүү үүсгэн шалгаж байгаа бөгөөд Ц.Амгаланбаярын итгэлт хүн тул мөн л бүдгэрэх тал руугаа орж байгаа бололтой. Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын нөөцийн газрын дарга Д.Батсайхан нь 2008 оны арванхоёрдугаар сард “Бооцын тариа” ХХК, “Баяржавхлан” ХХК-ийн ОХУ-аас импортоор оруулж ирсэн 936,6 тн улаан буудайг дотоодын улаан буудай хэмээн С.Баярын Засгийн газрыг молигдон худалдан авч, Монгол Улсын Засгийн газрын 2007 оны 227 дугаар тогтоолд “Дотооддоо үйлдвэрлэж, дотоодын гурилын үйлдвэр, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд нийлүүлсэн улаан буудайн тн тутамд 80 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно” гэж заасны дагуу Д.Батсайхан 74.9 сая төгрөгийг улсын төсвөөс авсан байдаг юм. Тогтоол шийдвэрийг хувьдаа ашигтайгаар хувирган, ашиг хонжоо олж чаддагийн бодит биелэл ийнхүү Онцгой байдлын ерөнхий газарт Ц.Амгаланбаярын шууд удирдлагад ажилладаг, түүний дотны найз, цагдаагийн байгууллагаас дагуулж ирсэн Д.Батсайхан гэгч даргын гараар амилсан нь энэ. Д.Батсайханд Авлигатай тэмцэх газраас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаад уг хэргийг шийдвэрлүүлэхээ р прокурорт шилжүүлсэн боловч уг хэрэг өнөөг хүртэл шийдвэрлэгдээгү йгээр үл барам замхрах шатандаа орсон байна. Өнөө хууль шүүхийн өмнө иргэн бүр тэгш байх зарчим хаана байна вэ? Цагдаад ажиллаж байсан хүнд хууль өөрөөр, хөнгөлөлттэй үйлчилдэг юм байна гэсэн хардалтыг зүй ёсоор төрүүлж байна. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, залилан мэхэлсэн хэрэгтээ тэрээр өнөөдөр эрүүгийн хариуцлага хүлээх нь лавтай. Авлигатай тэмцэх газраас 2008 онд Д.Батсайханыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх мэдэгдлийг Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Ц.Амгаланбаярт хүргүүлсэн боловч өнөөг хүртэл уг мэдэгдлийг хэрэгжүүлээгүй байна. Эндээс харахад Ц.Амгаланбаяр өөрөө уг гэмт хэрэгт холбоотой нь нотлогдож байна. 2008 оноос хойш Онцгой байдлын байгууллагад олон тооны барилга байгууламж улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдаж байгаа бөгөөд тэдгээрийн үнэлгээ нь өөр хоорондоо өөр өөр байдаг нь тендерт оролцогч компаниудын удирдлагын гайхширлыг төрүүлдэг байна. Ц.Амгаланбаяр тэргүүтэй бүлэг этгээдүүд элдэв зальт башир аргаар тендерийн мөнгөнөөс халаасалдаг байна. Тендерт оролцогч компаниудын удирдлага Онцгой байдлын байгууллагаас Ц.Амгаланбаярыг зайлуулаагүй цагт тендерийн будлиан тасрахгүй гэж өөр хоорондоо ярилцах болсоор удаж байна. Иймээс Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн-Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, шударга ёсыг тогтоохоо амласан Шадар сайд Д.Тэрбишдагва нар Ц.Амгаланбаяр хэмээх төрөөс төрсөн тэрбумтан, хариуцлагагүй этгээдэд хариуцлага тооцох цаг болжээ. Онцгой байдлын албаны албан хаагчид тус албанд шинэ шударга удирдлага, шинэчлэл хэрэгтэй байгааг өөр хоорондоо ярьж байна. Ц.Амгаланбаяр нь Засгийн газраас, видио хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврыг хэрэгжүүлэх, өвлийн бэлтгэлийг хангах тулгамдсан ажлуудыг хийхийн оронд 2012 оны 9 дүгээр сарын 29-30-ны өдрүүдэд Шадар сайд асан М.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга асан Болдсайхан, Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын дарга Батбилэг нарын хамт Хэнтий аймгийн Хөх нуурт хуучнаа санагалзан зугаалсан байна. Ч.Анар Зочин
Bavar,bavarstogt elbegdorj ,nvamdorj nar bvten holbootoug,erkh medeleer ashiglana zarsan shvv dee
баобар, гомбосүрэн, содном, баяр болон түүний 3 лүд гээд урт жагсаалтай тамын шинэ иргэдын олон тоо гарна ...
demjij bna, amjilt husie! Demjij baigaa irged haana ochij yah be?
Ийм сайхан оюунлаг лидерүүд байхад яагаад энэ хууль зүйн шийдвэртээ урьж оруулж хамаардаггүй юм бол!