sonin.mn
Сэтгэгдэл (27)

НАЦИЗМЫГ ЯЛСНЫ 80 ЖИЛ: Украйны хэтийн төлөв


Тавдугаар сарын 8-нд Украйн болон дэлхий даяар нацизмыг ялсны 80 жилийн ой, Европт Дэлхийн хоёрдугаар дайн дууссаны ойг тэмдэглэх болно. Дэлхийн 2-р дайны үед ард түмэн, улс орон даяараа зовлонд нэрвэгдэж, Гитлерийг ялахад томоохон үүрэг гүйцэтгэсэн Украйны хувьд энэ бол маш чухал өдөр юм.

Украйн бол дэлхийн хоёрдугаар дайны гол талбаруудын нэг байв. Дэлхийн 2-р дайны фронт Украйны нутаг дэвсгэрээр эхлээд баруунаас зүүн тийш, дараа нь зүүнээс баруун тийш хоёр удаа дайран өнгөрчээ. Үүний үр дүнд маш олон хүний амь нас эрсдэж, Украйны ард түмэн гамшиг сүйрэлд өртөж байв.

Дэлхийн 2-р дайны үеэр Украйн улс 8 сая орчим хүн, түүний дотор 5 сая энгийн иргэн, 3 сая цэргээ алджээ. Украйнчууд Гитлерийн эсрэг эвслийн бүрэлдэхүүнд олон янзын армиудад тулалдсаны дотор Улаан армид 6 сая, Польш, АНУ, Канад, Францын эсэргүүцлийн хөдөлгөөн, холбоотны армид хэдэн зуун мянган хүн нэгдэн оролцож байжээ.


Дэлхийн 2-р дайн Украйны гэр бүл бүрт нөлөөлсөн. Хот, тосгон бүр өртсөн. Энэ ой санамжийг өөрчилсөн нь Украйны ард түмнийг маш ихээр бухимдуулдаг нь учиртай. Бид Оросын түүхийн арга барилыг эрс няцааж, Украйны үүрэг ролийг бууруулах, урвуулах оролдлогыг эрс үгүйсгэдэг ч, Орос улс нацизмыг ялсан ялалтанд онцгой эрхтэй гэж мэдэгддэг.

1939 онд Гитлерийн Гуравдугаар Рейх ба Сталины ЗХУ хоёр ихэр тоталитар дэглэм байв. Олон сая хүнийг устгахыг зөвтгөдөг хорих лагерь, хүнлэг бус үзэл сурталтай. Тэдний 1939 оны 8-р сарын 23-нд гарын үсэг зурсан гэрээ нь Дэлхийн 2-р дайн эхлэхэд хүргэсэн. Москва энэ эвгүй баримтыг нуухыг оролддог.


Нацист Гуравдугаар Рейх ба Коммунист ЗСБНХУ гэсэн хоёр тоталитар дэглэм дайны эхэн үед холбоотон байсан бөгөөд Польшийг хамтдаа хуваан эзэлж байв. Тэд дэлхийн хоёрдугаар дайн эхэлснээс хойш гурван долоо хоногийн дараа буюу 1939 оны есдүгээр сарын 22-нд Брест хотод Зөвлөлт-Нацистуудын хамтарсан цэргийн парад зохион байгуулж байсан.


Дэлхийн 2-р дайны төгсгөл нь Европын олон улс оронд эрх чөлөө биш харин энх тайвныг авчирсан. Харин Зөвлөлт Холбоот Улс Украйн, Эстони, Латви, Литва, Польш болон Төв Европын бусад улсуудыг эзэлж, хяналтандаа байлгаж байв. Нэг тоталитар дэглэм нөгөөгөөр солигдсон.

Олон арван улс орон, олон зуун үндэстний асар их хүчин чармайлтын үр дүнд нацизмыг ялсны төлөө ямар ч улс онцгой эрхийг шаардах эрхгүй. Дэлхийн 2-р дайны ялагчийн ёс суртахууны эрх мэдлийг орчин үеийн түрэмгийлэл, харгислалын дайныг зөвтгөхийн тулд ашиглах оролдлого нь бүр ч хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй юм.


ПУТИНЫ “ИХ ЯЛАЛТ” хэмээх шүтлэг нь түрэмгийллээ зөвтгөх оролдлого


Путин нацизмыг ялсаныг зөвхөн Оросын ололт амжилт гэж дүрсэлсэн. 2010 онд тэрээр Украйнгүйгээр ч ялалтад хүрэх байсан гэж хэлэх хүртлээ явсан. Түүний хаанчлалын үед "Аугаа ялалт" нь Украйны эсрэг дайн хийх болон бусад гэмт хэргийг зөвтгөх үзэл суртлын шүтлэг болжээ.

Путины дэглэм Украйны эсрэг хийж буй одоогийн дайныг Дэлхийн 2-р дайны үргэлжлэл гэж дүрсэлж байна. Оросын гажуу бодит байдалд Украйнчууд "нацистууд", харин оросууд "чөлөөлөгчид" юм. Олон оросууд энэ солиотой суртал ухуулгад итгэдэг. Хөрш зэргэлдээх улс руу нь халдаж, ард түмнийг нь хөнөөсөн нь зөв зүйл хийж байна гэж боддог.


Путин нацизмыг ялсны 80 жилийн ойг суртал ухуулгын зорилгоор ашиглахыг оролдож байна. 5-р сарын 9-нд болох "Ялалтын парад" нь ялалтыг тахин шүтэх оргил үе байх учиртай. Путины дэглэм гурван том зорилгод хүрэхийн тулд асар том суртал ухуулгын кампанит ажлыг хэдийнэ эхлүүлсэн.


Нэгдүгээрт, Путин гадаадын удирдагчид, улс төрчид, цэргийн ангиудыг татан оролцуулахыг хүсч байгаа нь түүний түрэмгийлэлд холбоотнууд буй бөгөөд түүний дэглэмийн олон улсын тусгаарлалт, хориг арилж байгааг харуулахыг зорьж байна.  

Хоёрдугаарт, Путин илүү олон Украйнчуудыг алж, Украйны газар нутгийг булаан авахын тулд илүү олон оросуудыг фронтод дайчлахыг эрмэлзэж байна. Одоогоор өдөр бүр Оросын 1000 гаруй цэргээ алагдаж, шархадсаар байгаа боловч фронтын шугамд ахиц дэвшил багатай эсвэл огтхон ч алга. Путинд түрэмгийллийн гэмт хэргээ тэжээхийн тулд илүү их бууны дарь хэрэгтэй байна.

Гуравдугаарт, Путин өөрийн дэглэмийг бэхжүүлж, хууль бус эрх мэдлээ сунгахыг эрмэлзэж байна. Орос улс эдийн засгийн тогтолцооны асуудалтай тулгарч байна. Олон сая оросууд дундаж амьжиргааны шугамаас доогуур амьдардаг. Өргөн хүрээг хамарсан төрийн авлига олон тэрбумыг үрж байна. Украйны эсрэг дайнд асар их нөөцийг цутгаж байна. Үндэстний бахархлын шалтгаан багатай 5-р сарын 9-ний жагсаал, суртал ухуулга нь олон түмнийг төөрөгдүүлж байдаг.


Бодит байдал дээр 2025 оны 5-р сарын 9-нд Улаан талбайг дайран өнгөрөх Оросын цэргүүд нацизмыг ялсантай ямар ч холбоогүй болно. Тэдний зарим нь Буча, Ирпин, Изюм, Мариуполь болон Европын бусад газруудад Дэлхийн 2-р дайнаас хойшхи хамгийн харгис хэрцгий үйлдлүүдээр энгийн иргэдийг устгасан байж магадгүй юм.

Оросууд ямар ялалтаа ингэж сүр дуулиантайгаар тэмдэглэж байгааг Путинээс асуух ёстой. 900,000 гаруй цэрэг амь үрэгдэж, шархадсан бөгөөд 2014 онтой харьцуулахад Украйн дахь бүс нутгийн нэг ч төвийг Орос нэмж авч чадсангүй. 2022 оноос хойш Орос Украйнд стратегийн нэг ч зорилгоо биелүүлээгүй.


ПУТИНЫ ЭЗЛЭХ БАЙР ЯЛАЛТЫН ПАРАДАНД БИШ УСАН ЗОГСООЛД БИЙ.


Путин Украины эсрэг түрэмгийлсэн гэмт хэргийнхээ төлөө хариуцлага хүлээх ёстой. Мөн Оросын бүх гэмт хэрэгтнүүд Украинчуудын эсрэг үйлдсэн бүх харгислалынхаа төлөө шударга ёстой нүүр тулах ёстой. Тэдний эзлэх байр ялалтын парадад биш усан онгоцны зогсоол дээр байгаа.

Дэлхийн 2-р дайны бүх хэлмэгдэгсдийн дурсгалыг хүндэтгэхийн зэрэгцээ тэр аймшигт дайны тухай баримтад суурилсан түүхэн үнэнийг хамгаалах, сурталчлахыг бид бүх түншүүд болон олон улсын байгууллагуудад уриалж байна. Оросын суртал ухуулгын хэрэгсэл дайны гэмт хэргийг цайруулах хэрэгсэл болгохоос зайлсхийхийг бид бүгдэд уриалж байна.


Нацизмыг ялсны 80 жилийн ойг тэмдэглэх оновчтой арга бол ялалтыг орчин үеийн улс төрийн ашиг сонирхлын үүднээс хувьчилж, ашиглахын оронд дайны хохирогчдод хүндэтгэл үзүүлэх явдал юм. Энэ бол баяр ёслол биш, дурсгалын арга хэмжээ юм.

Украйн Европын бусад үндэстнүүдийн хамт энэ өдрийг Европ дахь дайн дууссан өдөр буюу тавдугаар сарын 8-нд тэмдэглэнэ. Нацистын бузар мууг ялсан бүх чөлөөлөгч, украйнчууд болон бусад хүмүүсийн ололт амжилтыг бид хүндэтгэх болно. Дэлхийн 2-р дайнаас хойшхи Европын нутаг дэвсгэрт хийсэн хамгийн харгис түрэмгийлэл болсон Украины эсрэг Оросын дайныг зогсоохын тулд бид бүх хүчин чармайлтаа гаргах болно.

2025 оны 5-р сарын 8, 9-ний өдрүүдэд бид түншүүдээ Украин болон Украины ард түмэнтэй хүчтэй дэмжиж, эв санааны нэгдлээ илэрхийлнэ гэж найдаж байна. Бид хамтын эв нэгдэл, хүч чадлыг харуулахын зэрэгцээ Оросын бүх бузар булайд хариуцлага тооцох хамтын шийдвэрээ үзүүлэх ёстой. Бид Украйны дайчдыг дэмжих цэргийн тусламжийн багцын тухай шинэ мэдэгдэл, мөн Орост үзүүлэх хориг арга хэмжээний дарамтыг нэмэгдүүлэх шинэ шийдвэрүүдийг хүлээж байна. Мөн бид Оросын бүх гэмт хэрэгт шударга ёс зайлшгүй гэдгийг харуулахын тулд хариуцлагын арга хэмжээ авна гэж найдаж байна.


Украйн Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Дмитрий ПОНОМАРЕНКО