Баасан - 07 сарын 18,
2025
“...Нүүрсний хулгайтай холбоотой” гэгдэж буй хэдэн арван улстөрч бий. Энэ асуудлаарх сонсголд гэрчээр дуудагдаж буй хэдэн зуун албан тушаалтан байна. Харин нэг нь ч “...Тийм ээ, би холбоотой”, эсвэл “...Уучлаарай, би алдаа гаргажээ” гээд хэлсэнгүй. Бүгд л ямар нэг байдлаар “...Гүтгүүллээ”, “...Хэлмэгдлээ” гэж байна. Ийм л дүр зургийг сонсголоос, хэвлэлүүдээс, бүр УИХ-ын хуралдаан дээр өгсөн тайлбаруудаас нь харж ирлээ.
Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтэс 2023 оны 12 дугаар сарын 4-10-ны өдрүүдэд гэмт хэргийн шинжтэй 113 гомдол, мэдээллийг шалгав. Үүнээс 12 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж, 9 гомдол, мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн бөгөөд одоогоор 92 гомдол, мэдээллийг хянан шалгаж байна.
“...Нүүрсний сонсголын хамгийн нөлөөтэй гэрчүүд нь Тавантолгой дахь төрийн компанийн захирлууд” гэлцэж байна. Энэ аргагүй. Сонсголын эхний шатанд ирж оролцсон “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн экс хоёр захирал үүнийг нотоллоо л доо. Б.Энэбиш юунаас болж гадаадад гарч амьдрах болсноо, Я.Батсуурь яагаад ял шийтгүүлж хоригдсоноо тайлбарласан. Маш ноцтой шалтгаануудыг хэлнэ лээ. Ер нь бол тухайн цаг үеийнх нь бүх үйл ажиллагааг тэднээс илүү мэдэх гэрч байхгүй л дээ.
Цагдаагийн байгууллагаас өнгөрсөн долоо хоногт (2023.12.04-нөөс 08-ны өдрүүдэд) 28.432 хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, шүүхэд шилжүүлэх саналтай прокурорын байгууллагад 111 хэргийг хүргүүлсэн байна.
“...Нүүрсний хулгай” гэж хэдэн жил ярьсан. “...Энэ хулгайтай тэмцье” гэцгээгээд нэг жил болсон. “...Нүүрсний сонсгол явуулж бодит үнэнийг сонсъё” гээд найман сар өнгөрсөн. Тэр сонсгол энэ долоо хоногт эхэллээ. “...Арай ч дээ” гэтэл идэж уужээ. Сонсгол эхлээд л “чих өвтгөсөн тоо”-нуудаар бөмбөгдлөө. Солиорсон өндөр дүнтэй мөнгө яригдаж байна. Тэгэхээр “...Тавантолгой дээр яагаад ингэж улстөрчид тарвалзах болсон бэ” гэдгийг углуургаар нь ухаж гаргаж ирэх, ядаж хөндөж чадах уу. Чадвал сайн.
Монголын төрийн “зүтгэлтнүүд” төрөөсөө хулгай хийдэг. Хуульдаа хүртэл “...Улс төрд нөлөө бүхий этгээд” хэмээн тодорхойлчихсон. Ээлж дараалан илэрч буй том хулгайнуудын араас тэд л гарч ирдэг. Энэ нь нуугаад байх зүйл биш болчихсон. Тэр утгаараа, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сэтгүүлч, сурвалжлагч нар төр, түмний төсөв хөрөнгийг тоносон том хулгайн талаар мэдээлэх, ил гаргах “ажил”-аасаа няцаж болохгүй юм.
Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс түүнийг нэг сар цагдан хорих шийдвэр гаргажээ.
Хотын авлига гэж нэг том бүлэг хэрэг бий. Газрын наймаа бараг л хамгийн том нь гэхэд болно. Гардаг үр дагавар нь маш олон л доо. Өнгөрсөн зун л гэхэд үерийн шалтгааны дийлэнх нь газрын наймаатай л холбоотой болж таарсан.
Улсын ерөнхий прокурорын газраас байгуулсан Авлигатай тэмцэх газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын хамтарсан ажлын хэсэг Нийслэлийн авто замын түгжрэлийг бууруулах арга хэмжээний хүрээнд төсвийн хөрөнгөөр нийтийн тээврийн автобус худалдан авах ажиллагаатай холбоотой хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж, Нийслэлийн прокурорын газраас хяналт тавьж ажиллаж байна.
Яг одоо УИХ дээр хоёр том асуудал давхцаж оччихоод байна. Нэг нь Шүүх байгуулах тухай хууль, түүн доторх Авлигын шүүх, нөгөөх нь нүүрсний хулгай, түүний учир шалтгааныг тодруулах нүүрсний сонсгол юм. Угтаа энэ хоёр маань еэвэнгийн хоёр тал л гэсэн үг. “...Хүйн холбоотой” гэвэл яг зохино. Хамгийн дөтөөр хэлэхэд, хэрвээ нүүрсний хулгай байгаагүй бол өнөөдөр улсаараа “...Нүүрсний хулгайн сонсгол хэзээ вэ” гээд хүлээж суухгүй, УИХ-ын гишүүд маань “...Авлигын шүүхийг дэмжинэ, дэмжихгүй” гээд гацахгүй, талцахгүй л дээ. Авлигын шүүх дээр “гадна”-аас ч олон талын байр суурь гарч байна.
Цагдаагийн байгууллагад 2023 оны 11 дүгээр сарын 29-ний 00:30 цагийн үед Баянгол дүүргийн 2 дугаар хороо .... дугаар байрны подвалд “Үл таних хүн болсон нас барсан байдалтай байна” гэх дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдсэн.
Гаднын улс орнуудаас монгол эмэгтэйчүүдтэй цахимаар харилцаа тогтоож итгэлийг нь олж аваад залилдаг гэмт хэрэг дэлгэрээд байгаа юм. Наад захын жишээ л гэхэд "0" гэх эмэгтэй АНУ руу 18 удаагийн үйлдлээр 77 мянган ам.доллар шилжүүлсэн тухай гомдол ЦЕГ-ын Мөрдөн байцаах албанд бүртгэгдсэн.
2022 оны арванхоёрдугаар сард Сүхбаатарын талбайд нүүрсний хулгайг эсэргүүцсэн иргэдийн жагсаал болсон. Тэр үеэр АТГ-аас “...Нүүрсний хулгайд шууд болон шууд бусаар холбоотой байж болзошгүй” гэх 17 хүний нэрийг зарласан. Тэгэхдээ Х.Баттулга, З.Энхболд, Ө.Шижир, Д.Ганбат, А.Адъяасүрэн, Д.Бат-Эрдэнэ, Ц.Анандбазар, Н.Наранбаатар, Б.Баттөмөр, Ц.Сэргэлэн, Ш.Раднаасэд, Р.Сэддорж, Б.Эрдэнэ-Очир, Д.Ариунболд, Б.Ганхуяг, Х.Мандахбаяр, Б.Бадраа нарыг нэрлэж байв.
Нүүрсний сонсголын ажлын хэсгийн дарга, ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр нүүрс тээврийн ар дахь улстөрчидтэй холбоотой нэлээд тодорхой мэдээллүүдийг өгч эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, тэрбээр нүүрсний сонсголын талаар ярих бүртээ нүүрс тээврийг хөндөж байна. Гол нь энэ жагсаалтад УИХ-ын нэлээд гишүүн бичигдэхээр болсон тухай эх сурвалжууд мэдээлж байна.
“Уран, нүүрс хоёр адилхан” гээд Улсын дээд шүүх тогтоочихсон уу?!
